Podcast
Questions and Answers
Wat is rechtssociologie?
Wat is rechtssociologie?
- De toepassing van natuurwetten op juridische systemen.
- Een studie van de fysieke structuren in de samenleving.
- De studie van de interactie tussen recht en sociale processen. (correct)
- Een filosofische benadering van juridische theorieën.
Wat behoren tot de bronnen van het recht?
Wat behoren tot de bronnen van het recht?
- Psychologische theorieën en gewoonten.
- Filozofische uitspraken en morele overwegingen.
- Algemene principes, wetten en gewoonten. (correct)
- Technologische ontwikkelingen en trends.
Welke van de volgende uitspraken over recht is waar volgens natuurrecht filosofen?
Welke van de volgende uitspraken over recht is waar volgens natuurrecht filosofen?
- Recht is irrelevant voor sociale structuren.
- Recht is subjectief en verschilt per individu.
- Recht vertegenwoordigt een systeem van waarden en principes. (correct)
- Recht is uitsluitend gebaseerd op geschreven wetten.
Wat is een belangrijk kenmerk van het recht volgens de inhoud?
Wat is een belangrijk kenmerk van het recht volgens de inhoud?
Wat is de focus van het eerste college over rechtssociologie?
Wat is de focus van het eerste college over rechtssociologie?
Welke vraag wordt niet behandeld in de agenda van de cursus?
Welke vraag wordt niet behandeld in de agenda van de cursus?
Welk materiaal is verplicht voor de cursus Sociologie en Rechtssociologie?
Welk materiaal is verplicht voor de cursus Sociologie en Rechtssociologie?
Welke van de volgende stellingen over de colleges is correct?
Welke van de volgende stellingen over de colleges is correct?
Wat wordt beschouwd als de sociale productie van recht?
Wat wordt beschouwd als de sociale productie van recht?
Welke van de volgende beschrijvingen valt onder 'law in action'?
Welke van de volgende beschrijvingen valt onder 'law in action'?
Wat is een voorbeeld van een interne formele bron van recht?
Wat is een voorbeeld van een interne formele bron van recht?
Welke maatschappelijke bron beïnvloedt het recht door politieke besluitvorming?
Welke maatschappelijke bron beïnvloedt het recht door politieke besluitvorming?
Welke factor heeft de grootste beïnvloeding op de inrichting van het rechtssysteem in een kapitalistische economie?
Welke factor heeft de grootste beïnvloeding op de inrichting van het rechtssysteem in een kapitalistische economie?
Wat is een belangrijke sociale werking van recht?
Wat is een belangrijke sociale werking van recht?
Welke rol spelen juridische professionals in de sociale productie van recht?
Welke rol spelen juridische professionals in de sociale productie van recht?
Wat betekent het begrip 'recht als sociaal fenomeen'?
Wat betekent het begrip 'recht als sociaal fenomeen'?
Welke uitspraak over rechtspraak is juist volgens de realisten?
Welke uitspraak over rechtspraak is juist volgens de realisten?
Wat is een kenmerk van de huidige advocatuur volgens de inhoud?
Wat is een kenmerk van de huidige advocatuur volgens de inhoud?
Wat betekent 'Quod non' in de context van juridische kennis van burgers?
Wat betekent 'Quod non' in de context van juridische kennis van burgers?
Wat is de relatie tussen maatschappelijke middenvelden en de centrale sturing van de overheid?
Wat is de relatie tussen maatschappelijke middenvelden en de centrale sturing van de overheid?
Welke van de volgende beweringen is onjuist over de sociale werking van recht?
Welke van de volgende beweringen is onjuist over de sociale werking van recht?
Wat houdt anti-instrumentalisme in volgens de inhoud?
Wat houdt anti-instrumentalisme in volgens de inhoud?
Wat beschrijft het bottom-up perspectief binnen het recht?
Wat beschrijft het bottom-up perspectief binnen het recht?
Welk kanaal wordt niet genoemd als middel waardoor recht de burger bereikt?
Welk kanaal wordt niet genoemd als middel waardoor recht de burger bereikt?
Wat wordt er bedoeld met 'juridisering'?
Wat wordt er bedoeld met 'juridisering'?
Wat is een kenmerk van semi-autonome velden?
Wat is een kenmerk van semi-autonome velden?
Wat is een kenmerk van de rechtstaat?
Wat is een kenmerk van de rechtstaat?
Welke rol spelen burgers in het beïnvloeden van het recht?
Welke rol spelen burgers in het beïnvloeden van het recht?
Welke rol speelt de verzorgingsstaat in de jurdisering?
Welke rol speelt de verzorgingsstaat in de jurdisering?
Hoe reageren juristen vaak op kritiek vanuit de sociale wetenschappen volgens de tekst?
Hoe reageren juristen vaak op kritiek vanuit de sociale wetenschappen volgens de tekst?
Wat is een aandachtspunt bij de rol van rechtssociologie voor juristen?
Wat is een aandachtspunt bij de rol van rechtssociologie voor juristen?
Wat wordt vaak bekritiseerd aan de juridisering?
Wat wordt vaak bekritiseerd aan de juridisering?
Wat houdt het concept 'social engineering' in binnen het recht?
Wat houdt het concept 'social engineering' in binnen het recht?
Welke kritiek wordt genoemd op de klassebasis van het recht?
Welke kritiek wordt genoemd op de klassebasis van het recht?
Wat beschrijft Durkheim over het recht in relatie tot de maatschappij?
Wat beschrijft Durkheim over het recht in relatie tot de maatschappij?
Wat zijn de kenmerken van rechtssociologie?
Wat zijn de kenmerken van rechtssociologie?
Wat wordt bedoeld met 'recht in actie'?
Wat wordt bedoeld met 'recht in actie'?
Welke factor kan invloed hebben op de effectuering van regels?
Welke factor kan invloed hebben op de effectuering van regels?
Wie heeft kritiek geuit op klassejustitie?
Wie heeft kritiek geuit op klassejustitie?
Wat is een recentere focus binnen de naoorlogse sociologie betreffende het recht?
Wat is een recentere focus binnen de naoorlogse sociologie betreffende het recht?
Wat wordt bedoeld met 'recht als ideologische versluiering van belangen van machtige groepen'?
Wat wordt bedoeld met 'recht als ideologische versluiering van belangen van machtige groepen'?
Wat is een voorbeeld van een spanning tussen formele en informele normen binnen organisaties?
Wat is een voorbeeld van een spanning tussen formele en informele normen binnen organisaties?
Wat betekent de uitdrukking 'recht loopt achter op de maatschappelijke ontwikkeling'?
Wat betekent de uitdrukking 'recht loopt achter op de maatschappelijke ontwikkeling'?
Hoe kan recht sociale verandering teweegbrengen?
Hoe kan recht sociale verandering teweegbrengen?
Wat is een karakteristiek van klassejustitie?
Wat is een karakteristiek van klassejustitie?
Wat is een belangrijk probleem bij het aanpassen van de wet aan sociale veranderingen?
Wat is een belangrijk probleem bij het aanpassen van de wet aan sociale veranderingen?
Wat impliceert de uitspraak 'weinig macht betekent vaak weinig recht'?
Wat impliceert de uitspraak 'weinig macht betekent vaak weinig recht'?
Wat wordt vaak als problematisch gezien in de interactie tussen recht en technologie?
Wat wordt vaak als problematisch gezien in de interactie tussen recht en technologie?
Flashcards
Wat is Rechtssociologie?
Wat is Rechtssociologie?
De rechtssociologie is een wetenschap die de interactie tussen recht en samenleving bestudeert.
Wat is recht volgens juristen?
Wat is recht volgens juristen?
Juristen beschouwen recht als een verzameling regels die in wetten en andere formele bronnen zijn vastgelegd. Deze regels worden toegepast door rechters en juristen.
Wat is recht volgens filosofen?
Wat is recht volgens filosofen?
Filosofen zien recht als een ideaalbeeld van waarden en principes die het sociale leven structuren. Het gaat om de morele basis van recht.
Wat is de focus van Rechtssociologen?
Wat is de focus van Rechtssociologen?
Signup and view all the flashcards
Waarom is rechtssociologie belangrijk?
Waarom is rechtssociologie belangrijk?
Signup and view all the flashcards
Wat is de brede focus van de Rechtssociologie?
Wat is de brede focus van de Rechtssociologie?
Signup and view all the flashcards
Wat zijn de disciplines in de Rechtssociologie?
Wat zijn de disciplines in de Rechtssociologie?
Signup and view all the flashcards
Hoe is de Rechtssociologie in de tijd?
Hoe is de Rechtssociologie in de tijd?
Signup and view all the flashcards
Sociale Verbanden & Recht
Sociale Verbanden & Recht
Signup and view all the flashcards
Top-down perspectief
Top-down perspectief
Signup and view all the flashcards
Bottom-up perspectief
Bottom-up perspectief
Signup and view all the flashcards
Juridisering
Juridisering
Signup and view all the flashcards
Rechtstaat
Rechtstaat
Signup and view all the flashcards
Verzorgingstaat
Verzorgingstaat
Signup and view all the flashcards
Juridisering & Verzorgingstaat
Juridisering & Verzorgingstaat
Signup and view all the flashcards
Black Letter Lawyer
Black Letter Lawyer
Signup and view all the flashcards
Rechtsrealisme
Rechtsrealisme
Signup and view all the flashcards
Rechtssociologie
Rechtssociologie
Signup and view all the flashcards
Rechtsopvattingen van burgers
Rechtsopvattingen van burgers
Signup and view all the flashcards
Invloed van burgers op het recht
Invloed van burgers op het recht
Signup and view all the flashcards
Semi-autonome velden
Semi-autonome velden
Signup and view all the flashcards
Anti-instrumentalisme
Anti-instrumentalisme
Signup and view all the flashcards
Hoe bereikt het recht de burger?
Hoe bereikt het recht de burger?
Signup and view all the flashcards
Sociale werking van het recht
Sociale werking van het recht
Signup and view all the flashcards
Law in Books
Law in Books
Signup and view all the flashcards
Law in Action
Law in Action
Signup and view all the flashcards
Sociale productie van recht
Sociale productie van recht
Signup and view all the flashcards
Sociale werking van recht
Sociale werking van recht
Signup and view all the flashcards
Interne formele bronnen van recht
Interne formele bronnen van recht
Signup and view all the flashcards
Maatschappelijke bronnen van recht
Maatschappelijke bronnen van recht
Signup and view all the flashcards
Politieke machtsverhoudingen als bron van recht
Politieke machtsverhoudingen als bron van recht
Signup and view all the flashcards
Recht als strijdperk
Recht als strijdperk
Signup and view all the flashcards
Doelen en effecten van regels
Doelen en effecten van regels
Signup and view all the flashcards
Social Engineering
Social Engineering
Signup and view all the flashcards
Van law in the books naar law in action
Van law in the books naar law in action
Signup and view all the flashcards
Ideologiekritiek op recht
Ideologiekritiek op recht
Signup and view all the flashcards
Recht en Klasse
Recht en Klasse
Signup and view all the flashcards
Durkheim: Recht en Maatschappij
Durkheim: Recht en Maatschappij
Signup and view all the flashcards
Weber: Rationalisering van recht
Weber: Rationalisering van recht
Signup and view all the flashcards
Thrasymachus' definitie van recht
Thrasymachus' definitie van recht
Signup and view all the flashcards
Recht en machtsverhoudingen
Recht en machtsverhoudingen
Signup and view all the flashcards
Klassejustitie
Klassejustitie
Signup and view all the flashcards
Recht als formele organisatie
Recht als formele organisatie
Signup and view all the flashcards
Informele normen
Informele normen
Signup and view all the flashcards
Law lag argument
Law lag argument
Signup and view all the flashcards
Recht als instrument voor sociale verandering
Recht als instrument voor sociale verandering
Signup and view all the flashcards
Recht en technologie
Recht en technologie
Signup and view all the flashcards
Study Notes
Inleiding Sociologie en Rechtssociologie
- De docent is Prof. Dr. Niels van Dijk
- Contactgegevens: [email protected]
- Leslocatie: Aula Q.A. op campus
- Lestijden: dinsdag 12.30 - 14.30 (op campus), dinsdag 12.00-14.00 (online)
- Lesdagen: 10, 6-9-11
- Lesopnames: beschikbaar op https://canvas.vub.be/
- Examenvorm: schriftelijk examen met meerkeuzevragen
Studiemateriaal
- Handboek "Dialogen tussen recht en samenleving" (Van Aeken et al., Acco, 2019 herziene uitgave, niet hetzelfde als 2012 versie)
- Cursus "Sociologie en rechtssociologie", VUB
- Extra teksten via Canvas
- Powerpoint presentaties (verplicht, ook onbehandelde informatie)
Agenda en Thema's
- Wat is rechtssociologie?
- Sociologie, deel 1
- Sociologie, deel 2
- Sociologie, deel 3
- Regelgeving
- Handhaving
- Formele conflictbeslechting
- Sociologie van de Straf (Gastcollege)
- Informele conflictbeslechting
- Juridische beroepen
- Recht en de Risicomaatschappij
Wat is Recht?
- Juristen: Het recht bestaat uit regels uit verschillende bronnen (algemene principes, wetten, gewoonten). Deze regels worden toegepast in rechtspraak en rechtsleer. Recht heeft een consistente structuur en hiërarchie.
- Filosofen (natuurrecht): Recht is een ideaalbeeld van waarden en principes voor de structurering van het sociale leven.
- Sociologen: Recht is een sociaal fenomeen, bestaande uit maatschappelijke controle via machtsuitoefening. Recht is ook het geheel aan collectieve gedragingen en normen.
Law in Books vs Law in Action
- Law in the books: Juristen gebruiken de bronnen van het recht om juridische vraagstukken op te lossen.
- Law in action: Functioneren van juridische instituten in de maatschappij. De structuur en personen van het recht. De praktijk van het recht wordt bestudeerd.
Rechtssociologie
- Rechtssociologie is een empirische discipline die het recht beschouwt als sociaal verschijnsel, resultaat van menselijke interacties.
- Het onderzoek richt zich op de betekenisgeving van recht in de maatschappij, evenals de effecten van recht.
- Er wordt onderscheid gemaakt tussen sociale productie (invloed van de samenleving op het recht) en sociale werking (invloed van het recht op de samenleving).
Sociale Productie van Recht
- Interne Formele bronnen (wetgeving, rechtspraak, doctrine, gewoonterecht, algemene rechtsbeginselen)
- Maatschappelijke bronnen (politiek, economisch-technologische ontwikkelingen, juridische professionals, opvattingen van burgers)
Maatschappelijke Bronnen van Recht
- Politiek: Politieke machtsverhoudingen, politieke partijen, ambtenaren, bestuurders
- Economisch en technologisch: Ondernemingsgebonden productie, technologie en innovatie, contracten, eigendom, vrije-markt economie, multinationals
- Juridische professionals: Rechtspraak, advocatuur, ambtenaren, rechtsvormers en regelstoepassers
- Rechtsopvattingen van burgers: Kennis burgers over recht, opvattingen over instituties van de rechtstaat, vertrouwen in recht.
Juridisering
- Toenemende rol van recht in de maatschappij
- Relatie met opkomst en uitbouw van de rechtstaat en de verzorgingsstaat
- Verbintenis van de Staat met wet
- Recht van private instellingen (contracten, polissen, veiligheidsvoorschriften)
- Juridisering van samenleving:
- Het belang van recht in samenleving neemt toe.
- Recht en samenleving vanuit extern perspectief
- Regelgeving en procesvoering hebben belangrijke rol
- Overheid heeft juridisch greep op samenleving (welvaartstaat)
Structurele Verschijnselen
- Toename aantal juridische actoren (juristen, afgestudeerden)
- Toename rechtszaken
- Toename in wettelijke regels
- Verzet tegen overheidsbeslissingen
- Regeldruk
Factoren Variatie Juridisering tussen Landen (Cultuur, Economie & Politiek en Juridische Infrastructuur)
- Cultuur: Tegenstelling Japan en VS – Verschillen in schaamteculturen en processen voor geschillen.
- Economie en Politiek: Algemene peil van socio-economische en politieke ontwikkeling (ontwikkelingsland vs. post-industriële staat). Overheid, belangengroepen en wetgeving.
- Juridische Infrastructuur: Toegang tot recht, bijstand advocaat, rechtshulp, alternatieve wetgeving (Nederland vs. Noordrijn-Westfalen).
De Sociologie van het Recht
- Geschiedenis en ontwikkeling van de rechtssociologie
- C.J.M. Schuyt
Historische Ontwikkelingen Rechtssociologie
- Kritische Rechtswetenschap
- Ideologiekritiek
- Algemene Sociologie
- Naoorlogse Sociologie
Effectuering Regels en Rechten
- Subjectief aspect (potentieel gebruik)
- Actueel aspect (toets aan gebruikswaarde)
- Correlatie met niet-juridische factoren (macht, klasse)
- Omstandigheden voor uitvoering
- Sociale oorzaken van beperkingen in de werking van het recht
Rechtsverhoudingen en Machtsverhoudingen
- Spanning Recht & Macht (recht verlengstuk van macht, recht controleert macht)
- Opsporen buitenjuridische invloeden op beslissingen
- Recht als ideologische versluiering van machtige groepen
- Klassejustitie & rechtsongelijkheid
- Statistische toetsing juridische beslissingen op verband met sociale kenmerken
Recht en Organisatie
- Prioriteit van formele regels voor beslissingen
- Recht als formele organisatie van de samenleving
- Informele normen (in strijd met formele)
- Voorbeelden (vb. stukloon, politie, administratieve beslissingen, routines)
- Organistatie en individu
Recht en Sociale Verandering
- Law-lag argument: recht loopt achter op maatschappelijke ontwikkeling
- Gedrag door veranderingen in normen
- Spanning tussen formele en informele normen
- Voorbeelden (vb. technologie)
- Sociale verandering door recht en recht door sociale verandering
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Dit quiz behandelt de basisconcepten van rechtssociologie, inclusief de bronnen van recht en de sociale productie van recht. Het richt zich op belangrijke kenmerken en invloedrijke factoren binnen juridische systemen en hoe juridische professionals hierin opereren. Test je kennis over de onderwerpen die aan bod komen in de cursus Sociologie en Rechtssociologie.