Dil ve Konuşma Bozuklukları

Gönderen ve alıcı arasında fikir alışverişini içeren bir süreç. Bilgi ve fikirlerin aktif olarak paylaşıldığı bir sistemdir.

İletişimde kullanılan araç. Sözlü, yazılı, görsel veya jestsel olabilir.

Mesajı gönderen kişi veya grup.

Mesajı alan kişi veya grup.

Mesajın alınması ve anlaşıldığına dair bir sinyal. Sözlü, yazılı veya jestsel olabilir.

Bir dilin ses sistemidir. Hangi seslerin kullanıldığı ve bunların nasıl bir araya getirildiği ile ilgilidir.

Bir dilin sözcük yapısıdır. Morfemlerin (anlam taşıyan en küçük birimler) nasıl birleştirilerek sözcükler oluşturulduğunu inceler.

Bir dilin cümle yapısıdır. Kelimelerin cümle içindeki sırası ve ilişkileri incelenir.

Dil bilgisinin alt dalları olan fonoloji, morfoloji ve sentaksın tümü bir araya gelerek dilin biçimsel yapısını oluşturur.

Dil bilgisinin bir parçası olup, dilin anlamsal yönünü inceler. Sözcüklerin ve cümlelerin anlamları ile ilgilidir.

Konuşma seslerinin nasıl üretildiğiyle ilgilenir. Örneğin, "p" sesi dudakların kapanıp açılmasıyla yapılır.

Dilbilgisi, dilin yapı taşlarından biridir.

Her dil, ses sisteminin bir araya gelme kurallarını belirler.

Fonolojik gelişim, çocukların dilin ses sistemini nasıl öğrendiklerini inceler.

Bir sözcük, eki veya cümleyi değiştirerek yeni bir anlam kazandıran yapı.

Sözcüklerin cümle içinde nasıl bir araya geldiğini ve birbirleriyle nasıl ilişkili olduğunu düzenleyen kurallar bütünü.

Çeşitli ekler eklenerek sözcüklerin anlam ve görevlerini değiştirme işlemi.

Cümlelerdeki sözcüklerin anlamları ve görevleri arasındaki ilişki.

Bir sözcük veya cümleyi değiştirerek yeni bir anlam kazandıran ek.

Etrafındaki nesneleri işaret ederek veya adını söyleyerek bulmaya çalışır. Örneğin, "Battaniye nerede?" sorusuna cevap verirken battaniyeyi işaret eder veya "Orada!" der.

"Topu bana ver", "Ayıcığı kucakla" gibi basit talimatları anlar ve uygular. Bu, talimatları anlayabildiğini ve onlara uygun hareket edebildiğini gösterir.

Olumsuzluk ifade etmek için başını sallar ve onaylamak için başını sallayarak, "evet" ve "hayır" gibi basit sözcükler yerine jestlerle cevap verir.

Günlük hayatta sıkça karşılaşılan nesneleri ve eylemleri tanır ve adlarını söyler. Örneğin, "top", "mama" gibi sözcükleri kullanabilir.

Sözcük benzeri sesleri bir araya getirerek cümle gibi söz dizileri oluşturmaya çalışır. Ancak telaffuzlarında hala hatalar olabilir.

Belirli seslerin doğru şekilde üretilememesi veya yanlış üretilmesiyle sonuçlanan bir konuşma bozukluğudur.

Ünlü ve ünsüz harfleri üretmek için kullanılan motor beceriktir.

Bir hedef ses yerine başka bir sesin kullanılmasıdır.

Artikülasyon bozukluklarında sesi etkilemeyen ancak konuşma akıcılığını etkileyen bir bozukluktur.

Her yaştan insanda ortaya çıkabilen bir konuşma bozukluğu türüdür.

Sözcüklerin yapı taşlarını içeren en küçük dilbilgisel birimdir.

Bebekler 7-12 ay arasında farklı sesli harfleri ve bazen bir ünsüze eşlik ederek seslendirmeye başlar.

Bu dönemde bebekler birkaç fonetik öge, tonlama, ve babıldama yapmaya başlar.

Bebekler 7-12 ay arasında isimleri söylenince size bakar.

Bebekler 7-12 ay arasında 'Hayır' dendiğinde bir an durur.

Bebekler 7-12 ay arasında üzgün olduğunda sevdiklerini arar.

Dil ve konuşma terapistleri, bir fonemin doğru olup olmadığını değerlendirmek için sözcüğün başında, ortasında ve sonunda nasıl söylendiğine dikkat eder.

Ankara Artikülasyon Testi ve Sesletim Sesbilgisi Testi gibi testler, çocuğun sesletim becerisini ayrıntılı olarak incelemek için kullanılır.

Fonem, dilin en küçük anlamlı ses birimidir.

Sesletim, konuşma seslerinin nasıl üretildiğiyle ilgilidir.

Artikülasyon bozukluğu, belirli seslerin doğru şekilde üretilememesi veya yanlış üretilmesiyle sonuçlanan bir konuşma bozukluğudur.

Artikülasyon, seslerin üretimini incelerken fonoloji, seslerin bir dil içinde nasıl kullanıldığını ve düzenlendiğini inceler.

Çocukların anadillerinin ses sistemini öğrenme süreci. Bu süreçte çocuklar yetişkin ses sistemini öğrenirken pek çok hata yapar.

Sesbilgisi gelişiminin tamamlanması genellikle 4-5 yaş civarında gerçekleşir.

Çocuklar, ses sistemini öğrenirken, yetişkinlerin kullandığı sesleri doğru bir şekilde üretemeyebilir ve bu nedenle hatalar yapabilir. Örneğin, 'r' sesi yerine 'l' sesi kullanabilirler.

Çocuklar, ses sistemini öğrenirken, zamanla sesleri daha doğru ve tam olarak telaffuz etmeye başlarlar. Bu süreç genellikle oyun ve etkileşim yoluyla gerçekleşir.

Sesbilgisi gelişimi üzerine yapılan araştırmalar, dillerin ses sistemlerinin nasıl edinildiğini ve hangi seslerin daha erken öğrenildiğini göstermektedir.

Dilin içeriğini oluşturan söz varlığı, anlamlarını ifade etmek için kullanılan sözcükleri (örneğin, masa, kitap) ve dilbilgisel kuralları uygulamak için kullanılan sözcükleri (örneğin, ve, eğer, bu) içerir.

Dil, sosyal bir bağlamda iletişim kurmak için nasıl kullanıldığını ifade eder. Sosyal bağlamda, insanların aynı ya da değişik amaçlara ulaşmak için dilin biçimsel seçenekleri (örneğin, resmi ve gayri resmi dil) arasından nasıl seçim yapacaklarını belirler.

Dilbilgisel işlevli sözcükler, cümlelerin yapısını ve anlamını oluşturmak için kullanılan sözcüklerdir.

Anlam işlevli sözcükler, nesneleri, insanları, eylemleri ve kavramları ifade etmek için kullanılan sözcüklerdir.

Bir dilin en küçük anlamlı ses birimi. Kelimeler arasındaki anlam farkını yaratan ses birimleridir.

Bir fonemin farklı söyleyiş biçimleri. Anlamı değiştirmeyen ses farklılıklarıdır. Örneğin, /l/ sesi 'bal'da kalın, 'bel'de ince olarak söylenir.

Türkçe’de 8 ünlü ve 21 ünsüz olmak üzere 29 fonem bulunur.

Konuşma, dilin seslerini üretme eylemidir.

Sıra alma, söyleşiyi başlatma, sürdürme, konu açma, düzeltme; iletişimde kullanılabilen, ancak dilbilgisiyle ilgili olmayan kurallar bütünüdür.

Bebekler 7-12 ay arasında isimlerini söylenince size bakarlar.

Bebekler 7-12 ay arasında 'Hayır' dendiğinde bir an durur.

Bebekler 7-12 ay arasında üzgün olduğunda sevdiklerini arar.

Konuşma üretimi için gerekli enerjiyi sağlar.

Akciğerlere hava alınması işlemidir.

Akciğerlerden kirli havanın atılması işlemidir.

Konuşma üretimi, solunumun bu aşamasında gerçekleşir.

Diyafram, kaburga arası kaslar, karın kasları ve bazı boyun ve omuz kasları, konuşma üretiminde rol oynar.

Bebekler, mutlu veya üzgün olduklarında farklı sesler çıkarır. "Ooo", "Ahhh" ve "Mmmm" gibi sesler çıkarabilirler.

Bebekler gülmeye ve kahkaha atmaya başlar. Yüz ifadelerine tepki gösterirler.

Bebeklerin dikkatini çeken nesneleri izler ve gözleriyle takip ederler. Ses çıkaran oyuncaklara tepki gösterirler.

Bebekler, oyun sırasında veya ağzında nesneler varken ses çıkarırlar. Bu, dil gelişimi için önemli bir adımdır.

"Nerede?" gibi sorular sorulduğunda etrafına bakar, "Battaniye nerede?" gibi basit talimatları anlar ve uygular. "Hayır" anlamında başını sallar, "Evet" anlamında başını sallar.

Yaygın nesneleri, eylemleri ve kişileri ifade eden kelimeleri anlar ve kullanır.

Konuşma benzeri tonlama, ses dizileri, heceler ve gerçek kelimelerin bir kombinasyonunu kullanır.

Doğru sesi üretememe veya yanlış ses kullanma gibi hatalarla karakterizedir. Örneğin, 'r' sesi yerine 'l' sesi kullanma veya 'k' sesi yerine 't' sesi kullanma.

Ses üretmek için kullanılan kasların koordinasyonunda ve hareketi kontrol etmede sorunların olması anlamına gelir. Örneğin, dilin hareket etmesi veya dudakların şekillenmesi zorluğu.

Konuşma üretimi solunumun ekspirasyon aşamasında meydana gelir.

Konuşmak için kullanılmış sesin oluşturulduğu organdır. Ses tellerinin titreşmesiyle ses üretilir.

Bebekler 7-12 ay arasında isimleri söylenince size bakarlar.

Sesin ağız ve burun boşluklarında yankılanmasıdır. Sesin tonunu ve kalitesini etkiler.

Bebekler 7-12 ay arasında 'Hayır' dendiğinde bir an durur.

Konuşmanın ritmi, tonu, vurgusu ve hızıdır. Konuşmanın anlamlı ve ilgi çekici olmasını sağlar.

Konuşma üretiminde kullanılan sesleri, hava akımını kontrol ederek ve ses tellerini titreştirerek üretmektir.

Bebekler, gülmeye ve kahkaha atmaya başlar. Yüz ifadelerine tepki gösterirler. Dikkatlerini çeken nesneleri izler ve gözleriyle takip ederler. Ses çıkaran oyuncaklara tepki gösterirler.

Dudak, damak yarıkları, diş yapısındaki bozukluklar, dilin büyüklüğü, dil bağı, yanlış öğrenmeler, nörolojik hastalıklar, çene yapısındaki anomaliler, işitme kaybı, zihinsel engellilik gibi faktörlerin tümü artikülasyon bozukluğuna neden olabilir.

Artikülasyon değerlendirmesi, çocukların konuşma seslerini üretebilme yeteneğini inceler. Bu değerlendirme, çocuğun edindiği seslerin doğru olup olmadığını ve hangi seslerde zorlandığını belirlemeyi amaçlar.

Artikülasyon bozukluğu, ses üretmek için kullanılan kasların koordinasyonunda ve hareketi kontrol etmede sorunlar nedeniyle ortaya çıkar. Örneğin, dilin hareket etmesi veya dudakların şekillenmesi zorluğu, artikülasyon bozukluğuna neden olabilir.

Artikülasyon değerlendirmesinde, çocuğun edindiği seslerin doğru olup olmadığı ve hangi seslerde zorlandığı belirlenir. Bunun için çocuğun çeşitli kelimeleri ve cümleleri telaffuz etmesi istenir ve telaffuzunda gözlemlenen hatalar kaydedilir.

Akciğerlerden gelen havanın larenksteki ses tellerini titreştirmesiyle meydana gelen ses üretim sürecidir.

Konuşma seslerinin motor üretimiyle ilgili olanları ve konuşma üretiminin dilsel yönleriyle ilgili olanları içerir. Tarihsel olarak, bu bozukluklar sırasıyla artikülasyon bozuklukları ve fonolojik bozukluklar olarak adlandırılır.

Dudak, damak yarıkları, diş yapısındaki bozukluklar, dilin büyüklüğü, dil bağı, yanlış öğrenmeler, nörolojik hastalıklar, çene yapısındaki anomaliler, işitme kaybı, zihinsel engellilik gibi faktörlerin tümü artikülasyon bozukluğuna neden olabilir.

Artikülasyon bozuklukları her yaştan insanda görülebilir. Bebeklik döneminde, çocuklukta, ergenlikte veya yetişkinlikte ortaya çıkabilir.