Hücre Bilgisi ve Kanser İlişkisi

Kanser Konusunda Öğrenim Hedefleri

• Kanser nedir? Nasıl oluşur?
• Tümör tanımı
• İyi huylu ve kötü huylu tümörlerin özellikleri
• Tümör isimlendirmesi
• Sık görülen kanser türleri
• Kanserin tanı süreci ve tedavisi

Hücre Nedir?

• Hücreler, vücudun en küçük yapı taşlarıdır.
• Hücreler, dokuları ve organları oluşturur.

Hücre Çeşitleri

• Örnek hücre türleri resmedilmiştir. (Resimden örnek hücreler listelenmelidir.)

Dokular ve Organlar

• Vücuttaki farklı dokular ve organlar ayrıntılı olarak gösterilmiştir. (Resimdeki doku ve organ listelerinin daha fazla açıklaması yapılmalıdır.)

Kanser Nedir?

• Vücuttaki hücre grubunun aşırı ve kontrolsüz şekilde çoğalması sonucu meydana gelmektedir.
• Kanser hücreleri, normal hücrelerden farklılaşarak anormal şekil ve hızda büyür ve çoğalırlar.
• Kanser hücreleri bir çeşit istila yapmak eğilimindedir, diğer dokulara yayılarak oradaki normal hücrelerin yaşamını bozarlar.
• Bu hücreler hızla üremelerini sağlayan özel özelliklere sahiptirler.
• Kanser hücreleri, normal hücrelerden farklı genetik yapıları nedeniyle anormal proteinler üretirler.
• Kanserin ortaya çıktığı organ ve köken hücre tipine göre sınıflandırmaları vardır.
• Meme, akciğer, prostat gibi örnek organlar listelenmelidir.
• Kanser, latincede yengeç anlamına gelen "crab" ifadesinden türetilmiştir.

Kitle Nedir?

• Vücudun herhangi bir yerinde ele gelen şişlik, kitle olarak adlandırılır.
• Kitle, tümör olabilir ya da olmayabilir.
• İki tür tümör vardır.

İyi Huylu Tümörler

• Kistler, siğiller, benler ve polipler gibi iyi huylu tümörler, vücudun diğer bölgelerine yayılmazlar.
• Ameliyatta tamamı çıkarıldığında tekrar büyümezler.

Kötü Huylu Tümörler

• Kötü huylu tümörler hızla büyür ve vücudun diğer dokularına yayılarak normal hücrelerin yaşamını bozabilir.

Kanser Bulaşıcı mıdır?

• Kanser, bulaşıcı bir hastalık değildir.

Kanser Nedenleri

• Kanser, çoklu faktörlerden kaynaklanmaktadır. Bunlar; kimyasallar, radyasyon, virüsler, heredite, beslenme ve hormonal faktörlerdir.
• Aynı zamanda çevresel faktörler ve hava kirliliği gibi faktörlere de dikkat edilmelidir.
• Sigara, böcek ilaçları, ağır metaller (kurşun, cıva, kadmiyum), benzen ve nitrozaminler örnek kanserojen maddelerdir.

Bakteriler ve Mide Kanseri

• Helicobacter pylori bakterisi, mide kanseri ile ilişkilendirilmiştir.

Kanser Başlangıcı ve Büyüme Süreci

• Kanser, hücrelerin aşırı çoğalması ve anormal yapılanması ile başlar.

İn situ Kanser

• Bazal membranı geçmemiş kanserdir.
• 15-20 yıl sürebilir.
• Makroskopik bir şey görülmez.

Lokal İnvazyon

• Hemen tüm benign tümörler ekspansif şekilde büyür ve lokalize kalır.
• Çevre dokulara infiltrasyon yapmazlar.
• Çevrelerinde kapsül vardır.

Metastaz

• Primer tümörle bağlantısı olmayan farklı organlarda saptanan tümör implantları.
• Vücut boşluklarına dökülerek ya da lenfatik yollarla yayılarak başka organlara ulaşarak yayılır.

Tümörlerin Büyüme Hızı

• Benign tümörler yavaş büyürken, malign tümörlerin büyüme hızı değişkendir, diferensiyasyon düzeyi ile ilişkilendirilebilir.
• Değişkenlik gösterir ve yavaş büyürken hızlanabilir.

Benign Tümör Özellikleri

• Normal hücrelere benzer.
• Mitoz az veya hiç görülmez.
• Ekspansif büyür.
• Büyüme durabilir.
• Kapsüllüdür.
• Metastaz yapmaz.
• Hafif bası belirtisi olabilir.

Malign Tümör Özellikleri

• Normal hücrelere benzemez.
• Mitoz sık görülür.
• İnfiltratif büyür, çevre dokuları istila eder.
• Büyüme duramaz.
• Kapsül yoktur.
• Metastaz sık görülür.
• Sıktır. Bası belirtisi ve diğer semptomlar görülebilir.

Tümör Konak İlişkisi

• Benign Tümörler: Boşluklara doğru gelişen tümörler genellikle zararlı değildir. Bölgedeki organa zarar verebilir.
• Ampulla veya beyin gibi hassas alanlarda yeri nedeniyle komplikasyonlara neden olabilir.
• Malign tümörler ise, benign tümörlere göre organizmada daha büyük hasara neden olabilir ve metastaz ile ilgili hasar verebilir. Benign tümörlerin hasarı yerleşim yerine ve büyüme şekline bağlıdır.

Kanser Tanısı

• Klinik hikaye: Aile öyküsü, sosyal durum, memleket ve diyet alışkanlıkları.
• Fizik muayene
• Rutin muayene ve tetkikler
• Sitolojik tanı (Eksfolyatif sitoloji, fırçalama ve sürüntü, ince iğne aspirasyonu)
• Histolojik tanı (Eksisyonel biyopsi, İnsisyonel biyopsi, Organ rezeksiyonu)
• Teknikler: Frozen section, Parafin kesitler, Histokimyasal metodlar

Patolojik Tanı

• Neoplazma tipi
• Biyolojik davranış
• Histolojik grade
• İnvazyon derecesi
• Patolojik Stage

Kanser Tedavisi

• Benign tümörlerde: Cerrahi işlem yeterli.
• Malign tümörlerde: Geniş lokal eksizyon, lenf nodu diseksiyonu, palyatif tedavi, radyoterapi, kemoterapi ve immunoterapi.

Kanser Epidemiyolojisi

• Coğrafi ve çevresel faktörler
• Genetik faktörler
• Yaş
• Herediter olmayan predispozan faktörler
• Familyal kanserler (örneğin kolon, meme, over, beyin kanserleri)
• Önemli değişiklikler ve özellikleri

Non herediter predispozan durumlar

• Kanser olmamanın tek yolu, rejeneratif hiperplastik ve displastik değişikliklerin anlaşılması, önemi ve değerlendirilmesidir.

Kronik Enflamasyon ve Kanser

• Kronik inflamasyon, sitokin salınımına neden olur, bu da transforme hücrelerin gelişimini uyarabilir.
• Ayrıca mutajen olaylara hassas hale gelen doku stem hücrelerini artırabilir.
• Kanser gelişmesine Serbest oksijen radikalleri üretimi ve genomik düzensizlik neden olabilir.

Pleomorfik Adenomdan Gelişen CA

• Benign tümörlerin malign olması ve nedenleri, dikkatle analiz edilmelidir.
• Bu konu, dikkatli gözlem ve analiz gerektirir.

Kanser Tanısı, yöntemleri ve teknikleri

Sonuç

• Benign tümör, normal hücrelere benzer yapıya sahiptir.
• Malign tümör, orijinden uzaklaşarak ve diferensiasyonunu kaybetmeyle tanımlanır.

Onkoloji

• Tümör bilimidir.
• Kanser etiyolojisi, patogenez ve tedavisiyle ilgilidir.