Hoofdstuk 4: Na de Tweede Wereldoorlog

Study Notes

Het hoofdstuk behandelt de periode na de Tweede Wereldoorlog, met aandacht voor heropbouw, twijfel en revolutionaire idealen.

Grote geopolitieke veranderingen na WOII:
- De macht van Europa nam af.
- De VS en USSR werden dominante wereldmachten.
- De Koude Oorlog ontstond.
- Kernwapens werden ontwikkeld.
- Dekolonisatieprocessen begonnen.
Ontdekking van concentratiekampen:
- Deze gruweldaden leidden tot twijfels over emancipatie en vooruitgang.
- Het leidde tot discussies over ideologieën.
Dialectiek van de Rede (Adorno & Horkheimer):
- Een kritische analyse van het 'falen' van de Verlichting, specifiek met betrekking tot de instrumentele rede.
Hannah Arendt (1906-1975):
- Zij zag genocide als een 'technisch-bureacratische' kwestie.
- Ze analyseerde totalitarisme.
- Arendt beschreef het "radicale kwaad" en de "banaliteit van het kwaad".
Erik Voegelin:
- Voegde idee toe dat ideologieën "politieke religie" zijn.
Karl Popper (1902-1994):
- Hij analyseerde de totalitaire aanvallen op de beschaving.
- Hij beschreef de open samenleving en de vijanden ervan, met name het historicisme.
- Ideologieën zijn geen wetenschap, maar bronnen van autoritair denken en handelen
- Popper ziet een paradox van democratie: een 'gewapende democratie'.

1948: VN Verklaring van de Rechten van de Mens.
- Een belangrijke stap in de erkenning van mensenrechten.
- Er werd gevraagd naar de fundamentele basis van liberale gedachten.
Verankering liberale grondgedachte in internationale orde:
- de verankering van liberale ideeën in de internationale betrekkingen.
- Liberale democratie wordt gezien als een universele aspiratie.
Limieten en politieke inmenging:
- De discussie over de grenzen van liberale interventie.
- Burgeractivisme en Amnesty International als onderdeel van deze discussie.
William Beveridge:
- Zijn rapport over sociale verzekering legde de basis voor de welvaartsstaat.
Idee van welvaart voor alle burgers:
- Het streven naar welzijn voor alle burgers.
- Gecompliceerde principes van de neutraliteit van de staat en de rol van de staat in solidarititet.
- De behoefte aan een mengvorm van economie.

Wereldwijde impact Franse intellectuelen:
- Discussies over kritische theorie.
- Betekensjagers die twijfels hebben over wat er zou moeten zijn.
Franse revolutie als betekenisgever:
- De Franse revolutie als een omwenteling in het zoeken naar betekenis.
Alexandre Kojève:
- Zijn invloed op naoorlogse intellectuelen.
- Hij had Hegel-colleges.
- De motor van de geschiedenis is een Hegeliaanse meester-knechtdialectiek en de geschiedenis heeft een einde.
Jean-Paul Sartre:
- Existentialisme, morele verantwoordelijkheid, vrijheid, en politieke betrokkenheid.
- "veroordeeld tot vrijheid".
- Sartre was aangetrokken tot het Stalinisme en geloofde in de noodzaak van geweld om de wereld en de mens werkelijk vrij te maken.
Maurice Merleau-Ponty:
- Humanisme en terreur
- Elke politiek is immoreel.
- Ondersteunen van het communisme.
- Spanningen tussen existentialisme en communisme.