Hội chứng xuất huyết và nguyên nhân

Mục tiêu học tập - Hội chứng xuất huyết (Bleeding Disorders)

• Hiểu được các nguyên nhân gây xuất huyết
• Hiểu các triệu chứng lâm sàng của các hội chứng xuất huyết
• Hiểu cơ chế bệnh sinh và phương pháp điều trị xuất huyết giảm tiểu cầu tự miễn.
• Xuất huyết là tình trạng máu thoát ra khỏi mạch máu, có thể do vỡ mạch hoặc không do vỡ mạch. Biểu hiện ở dưới da, niêm mạc hoặc nội tạng.

Nguyên nhân xuất huyết

1.1. Do tổn thương thành mạch

• Bẩm sinh hoặc mắc phải
• Thiếu Vitamin C, PP
• Nhiễm khuẩn (Sởi, nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu, sốt xuất huyết Dengue)
• Bệnh mạn tính (Lao, tiểu đường, xơ gan)
• Bẩm sinh thành mạch không bền
• Bệnh viêm thành mạch dị ứng (Schönlein-Henoch)

1.2. Do giảm số lượng/chất lượng tiểu cầu

• Giảm sản xuất tiểu cầu ở tủy xương
  • Suy tủy (Chiếu xạ, khối u ác tính, nhiễm độc thuốc/ hóa chất, làm giảm sản xuất của cả 3 dòng tế bào máu)
  • Tủy xương bị lấn át (leukemia cấp/mạn, làm tăng bạch cầu, giảm tiểu cầu)
• Tăng phá hủy tiểu cầu ở máu ngoại vi
  • Xuất huyết giảm tiểu cầu tự miễn
  • Nhiễm khuẩn máu, sốt xuất huyết Dengue
  • Cường lách, xơ gan
  • Dùng thuốc gây giảm tiểu cầu
• Giảm chất lượng tiểu cầu
  • Giảm khả năng kết tập (Thiếu yếu tố von Willebrand)
  • Giảm khả năng kết dính (Thiếu GpIIb/IIIa - bệnh Glanzmann)
  • Giảm khả năng chế tiết (Aspirin ức chế hình thành Thromboxane A2, Clopidogrel ức chế ADP hoạt hóa tiểu cầu)

Triệu chứng lâm sàng

• Đặc điểm xuất huyết: Xuất huyết tự nhiên hoặc sau va chạm/ thủ thuật
• Hình thái xuất huyết:
  • Xuất huyết dưới da (Vị trí đa dạng, màu sắc thay đổi theo thời gian: Đỏ, tím, xanh, vàng, nâu, rồi biến mất)
  • Xuất huyết niêm mạc (Chảy máu cam, chân răng, dưới kết mạc)
  • Xuất huyết nội tạng (Tiêu hóa, hô hấp, thận-tiết niệu, não, tử cung)

Cận lâm sàng

• Đánh giá sức bền thành mạch (Thử nghiệm dây thắt)
• Đánh giá tiểu cầu (Số lượng, thời gian chảy máu, thời gian đông máu)
• Đánh giá các yếu tố đông máu (Thời gian đông máu, fibrinogen, prothrombin)

Xuất huyết giảm tiểu cầu tự miễn

• Định nghĩa: Bệnh tự miễn cơ quan ảnh hưởng đến tiểu cầu
• Cơ chế bệnh sinh: Hệ miễn dịch tạo ra kháng thể chống lại tiểu cầu dẫn đến phá hủy tiểu cầu trong lách.
• Đặc điểm lâm sàng: Thường gặp ở trẻ em (1-4 tuổi), nữ nhiều hơn nam. Khởi phát sau các bệnh nhiễm khuẩn hoặc tiêm chủng. Xuất huyết dưới da (chấm, nốt, mảng), niêm mạc, nội tạng. Gan, lách, hạch không to.
• Điều trị: Corticoid, ức chế miễn dịch, cắt lách, truyền tĩnh mạch globulin, truyền tiểu cầu (khi số lượng tiểu cầu thấp).