Hezkuntzaren Teoria eta Historia 2023/24

Giza bizitzan zehar gertatzen den prozesua da, non pertsonak gizartearen eta kulturaren baloreak eta ohiturak ikasten dituzte.

Hezkuntza formalak eskaintzen duen irakaskuntza-ikaskuntza prozesua da, non irakasleek metodologia eta material didaktikoak erabiltzen dituzte ikasleak irakasteko.

Hezigarritasuna hezitzaileek dituzten jarrerak dira hezkuntza prozesuan. Baikortasun pedagogikoak, errealismo pedagogikoak eta ezkortasun pedagogikoak osatzen dute.

Hezitzailea eta hezigaiaren arteko harremana da, non hezitzaileak hezigaiaren garapenean eragiten saiatzen den.

Hezkuntza formala antolatutako eta egituratutako sistema bat da, zeinetan ikasleek jakintza eta gaitasunak eskuratzen dituzten curriculumaren eta programaren bidez. Mailetan eta graduetan antolatzen da.

Hezkuntza ez-formalak ez du egitura zehatzik edo arlo ikasteko jarraitu beharreko programak, eta bizitzako esparru ezberdinetan gertatzen da.

Hezkuntza informalak ohitura, familiaren eta ingurunearen bidez ikasten diren elementuak hartzen ditu barne.

Umearen hezkuntza eta garapenaren ikasketaz arduratzen den diziplina da.

Gizakiaren garapen integralean eragitea du helburu, bere gaitasunak, ezagutzak eta baloreak garatzeko.

Hezkuntza formalaren ataleko sistema bat da, hezkuntza sistemak arautzen duen programa zehatz batetik kanpo, eta beste modu batean antolatzen da.

Gizakiongan jakintzak, gaitasunak eta baloreak transmititu eta garatzeko prozesua da.

Gizakiek beren burua eta besteengan eragiteko dute gaitasuna. Prozesu bat da, eta baikortasun pedagogikoak, errealismo pedagogikoak eta ezkortasun pedagogikoak osatzen dute.

Irakasleen protagonismoa duen ikaskuntza-estrategia bat da, non ikasleek informazioa jasotzen dute irakaslearen bidez. Eztabaida mugatua edo debekatua da.

Ikaskuntza-estrategia bat da, non ikasleak beren bizitzan eta ingurunean eragin handia duten jardueretan trebatzen dituzte, azterketa eta eztabaida bultzatzen dira.

Ikaskuntza-estrategia bat da, non ikasleengan balore jakin batzuk garatzeko asmoa dago, eztabaida debekatuta dago.

Irakaskuntza-prozesu mota bat da, non ikasleak modu aktiboan parte hartzen dute, ezagutzak sortzen eta irakasleekin batera ikasten dute.

Hezkuntza prozesuaren barnean gertatzen dena da, non pertsonak bereiziak eta bakarkakoak bezala tratatzen dira.

Hezigarritasunaren ezaugarria da, non denboran zehar, belaunalditik belaunaldira, baloreak eta jakintzak transmititzen dituzte.

Hezigarritasunaren ezaugarria da, non pertsonak hobeto eta positiboago izateko gaitasuna dutela kontuan hartzen da.

Hezitzailearen jarrera da, non ikasleei aurre egiteko gai dela uste du, hezitzaileak ahalguztiduna dela uste du. Haien gaitasunak mugatu edo aldatzeko gai dela uste du.

Hezitzailearen jarrera da, eta hezkuntza prozesua planifikatu eta antolatuta egiten da.

Eskola tradizionalean oinarritutako irakaskuntza-modeloa da, non irakaslearen rola nagusiena den. Metodologia memoristikoa eta ahozkoa erabiltzen du, eta irakaslea ezagutzaren jabe eta transmititzailea da.

Eskola tradizionalaren oinarrietako bat da, eta logika eta arrazoiaren garrantzia azpimarratzen du. Ezagutza arrazoizko eta sistematikoaren bidez lortzen da eta ikaslea ezagutza jasotzen duen pertsona da, ez sortzen duen.

Eskola tradizionalean oinarritutako irakaskuntza-modeloa da, non ikaslea ezagutza jasotzen duen pertsona pasiboa da. Irakaslea ezagutzaren jabea da eta ikaslea ezagutzak eskuratzen ditu.

Ikasgela tradizionaleko altzairuzko objektu bat da, non irakaslea jarri eta ikasleak eserita irakasgaia ikusten zuten.

Pertsona bat da ikasleekin lan egiten duena, eta irakaskuntza indibiduala ematen die ikasleen etxean, edo eremu pribatu batean.

Hezkuntza sisteman, pertsona bakoitzaren ahalmenak aintzat hartzen ditu, eta irakasleek ikasleei lagundu egiten diete haien gaitasunak garatzen.

Hezkuntza sisteman, ikasleen askatasuna eta autodeterminazioa bultzatzen ditu, non ikasleak beraiek erabakitzen duten zer ikasi nahi duten, eta nola ikasi nahi duten.

Alemania eta Austria iparraldeko eskola-eredu berri bat izan zen, non ikaskuntza joko eta esperimentazioaren bidez gauzatzen zen.

Britainiar eskola berri bat izan zen, Alexander Sutherland Neillek sortua, non ikasleek erabakitzen zuten zer ikasi nahi zuten eta nola ikasi nahi zuten, askatasuna eta autogestioaren aldeko apustua eginez.

Francesc Ferrer i Guardiak sortu zuen eredua, non hezkuntza arrazoia eta zientziaren printzipioetan oinarritzen zen.

Hezkuntza sistemen eredu berrien alde abokatzen duten eskolak dira, tradizionalarekiko ezberdinak.

XVIII. mendean garatu zen Europako mugimendu intelektual, kultural eta politikoa izan zen, arrazoia eta zientziaren garrantzia azpimarratzen zituena.

XVIII. mendeko gobernu forma bat zen, non monarka absolutuek gobernatzen zuten, baina aldi berean printzipio ilustratuak aplikatzen zituzten.

Espainiako Ilustrazioan, gizartearen eraldaketaren aldeko proiektuak bultzatu zituen, bereziki hezkuntza eremuaren inguruan. Hezkuntza publikoaren garrantzia nabarmendu zuen, eta eskola dohainik izateko borrokatu zen.

XIX. mendean Espainiako hezkuntza sisteman aldaketa handiak ekarri zituen. Hezkuntzaren zentralizazioaren eta unibertsitate-sistemaren eraldaketaren aldeko apustua egin zuen.

XX. mendearen hasieran Espainiako hezkuntza sisteman emandako eraldaketa sakona izan zen. Hezkuntzaren modernizazioa eta profesionalizazioa bilatzen zuen, eta unibertsitate-sistema berri bat sortu zuen.

Eskola tradizionaleko jarreraren aurkako mugimendu bat izan zen, non irakaslearen ahalmena eta ikaslearen menpekotasuna kritikatzen ziren. Hezkuntzaren modernizazioa eta ikaslearen askatasuna bultzatzen zuen.

XX. mendeko hezkuntza-mugimendu bat izan zen, non ikaslearen protagonismoa eta autogestioaren garrantzia azpimarratzen zen. Askatasuna, kooperazioa eta esperimentazioa hezkuntzaren ardatz nagusiak ziren.

XX. mendeko hezkuntza-mugimendu bat izan zen, non ikaslearen protagonismoa eta ekintza praktikoa bultzatzen ziren. Ikasleek ikaskuntzan eraikitzen dute, eta ezagutzak esperientzien bidez lortzen dituzte.

XX. mendeko hezkuntza-mugimendu bat izan zen, non euskal kulturaren berreskurapena eta euskararen sustapena helburu nagusia zen. Mugimendua lehenik etxe-eskoletan hasi zen, eta geroago ikastolak sortu ziren.

Elbira Zipitriak sortutako etxe-eskolak, non euskaraz irakatsi zen, eta ikasleek euskaraz ikasteko eta euskal kulturaren berreskurapenean parte hartzeko aukera izan zuten.

XIX. mendean Euskal Herrian foruak galtzearekin batera, Euskal Herriaren identitaterako eta kulturarentzako adierazgarri garrantzitsu bat izan zen.