Groepsvorming en Sociale Bindingen

Hoofdstuk 2: De samenleving en bindingen

• Sociale bindingen ontstaan doordat mensen afhankelijk zijn van elkaar.
• Er zijn vier vormen van sociale bindingen:
  • Affectieve bindingen: emotionele verbindingen
  • Cognitieve bindingen: kennisvorming en kennisoverdracht.
  • Economische bindingen: werk en goederen.
  • Politieke bindingen: zaken die in een samenleving worden geregeld (onderwijs, zorg, verkeer, veiligheid), ook wel collectieve goederen.
• Groepsvorming is het tot stand komen van bindingen tussen meer dan twee personen die elkaar beïnvloeden en gemeenschappelijke waarden en normen ontwikkelen.
• Kenmerken van groepsvorming:
  • Gedeelde interesses, waarden, belangen en ervaringen.
  • Gemeenschappelijke gedragingen of regels.
  • Streven om bij een groep te horen en gedrag aanpassen.
• Er zijn verschillende fases in groepsvorming:
  • Oriëntatiefase: onzekerheid overheerst.
  • Conflictfase: verschillen in opvattingen worden duidelijk.
  • Integratiefase: ontstaan van evenwicht.
  • Uitvoeringsfase: samenwerking.
  • Ordefase: institutionalisering van groepssamenwerking.
• Ingroup: de groep waar iemand bij hoort, met een gemeenschappelijke identiteit en binding.
• Outgroup: de groep waar iemand niet bij hoort, tegen wie men zich afzet en met wie men in strijd of competitie is.
• Sociale controle is het proces waarbij mensen anderen ertoe aanzetten (of dwingen) zich aan de normen van de groep te houden.
• Twee soorten sociale controle:
  • Informele controle: groepsleden wijzen elkaar op de normen en waarden.
  • Formele controle: mensen (bijvoorbeeld autoriteiten) wijzen anderen op de regels.
• Stereotypen en vooroordelen over groepen bestaan binnen samenlevingen. Dit zijn cultureel aangeleerde beelden, generalisaties en veronderstellingen.
  • Voorbeeld: Joodse mensen zijn rijk.
  • Stereotypen en vooroordelen leiden vaak tot afzetting tegen andere groepen, waardoor de binding binnen de groep sterker wordt.
• Soorten groepen zijn:
  • Informele groepen: emotionele verbindingen, flexibele rollenstructuur (bijvoorbeeld vriendengroepen).
  • Formele groepen: vastgelegde regels, hiërarchie, taken en rollen (bijvoorbeeld een afdeling in een bedrijf).
  • Primaire groepen: persoonlijke en emotionele banden, belangrijk in socialisatie (bijvoorbeeld familie, vriendengroepen).
  • Secundaire groepen: doelgericht, onpersoonlijk, functioneel (bijvoorbeeld collega's bij een kantoor).
• Bindingen tussen groepsleden bestaan niet altijd en eindigen wanneer mensen er niet meer bij willen of kunnen horen/mogen horen.
• Leerdoelen Paragraaf 1:
  • Vier typen bindingen kunnen benoemen en herkennen in een bron
  • begrip collectief goed kennen
  • kernconcept groepsvorming kunnen herkennen.
  • vijf fasen in groepsvorming kunnen herkennen.
  • verschil tussen ingroup en outgroup kennen.
  • verschil tussen insluiting en uitsluiting kennen.
  • drie redenen waarom iemand uit een groep kan vertrekken kennen.
  • verschil tussen informele en formele sociale controle en groepen kennen.
  • begrip stereotypen kennen en hoe vooroordelen rol spelen en herkennen in een bron
  • verschil tussen informele en formele groepen kennen en herkennen in een bron
  • het verschil tussen primaire en secundaire groepen kennen en herkennen.

Hoofdstuk 2: Ontstaan van sociale bindingen

• Er zijn drie sociologische verklaringen voor het ontstaan van sterke sociale bindingen:
  • Gedeelde waarden en normen: promoten saamhorigheid en identiteit.
  • Wederzijdse afhankelijkheid: ‘welbegrepen eigenbelang’ binding.
  • Dwang: afdwingen van gedrag (bijvoorbeeld belasting).
• Sociale cohesie is het aantal en de kwaliteit van de bindingen tussen mensen in een sociaal kader. Het gaat om het gevoel gemeenschap te delen, verantwoordelijkheid voor elkaar en solidariteit. Het is de 'lijm' van de samenleving.

Hoofdstuk 2: Negatieve gevolgen

• Sociale cohesie kan negatieve gevolgen hebben, zoals uitsluiting van mensen die als 'anders' worden gezien.
  • Dit kan leiden tot conflict (bijvoorbeeld Hutu's en Tutsi's in Rwanda).
• Leerdoelen Paragraaf 2:
  • Kernconcept sociale cohesie kennen en herkennen in een bron.
  • Verschillende elementen van sociale cohesie herkennen in bronnen.
  • Drie antwoorden op vraag waarom samenlevingen bijeenhoudt kunnen benoemen en toepassen.
  • Kunnen beargumenteren waarom sociale cohesie negatieve gevolgen kan hebben.

Hoofdstuk 3: Sociale instituties

• Sociale instituties zijn een complex van min of meer geformaliseerde regels waarmee het gedrag van mensen wordt geregeld.
• Voorbeeld: huwelijk, met geformaliseerde regels rondom relaties.
• Sociale normen bepalen voorspelbaar gedrag.

Hoofdstuk 3: Cultuur en sociale instituties

• Sociale instituties zijn ingebed in cultuur en worden via socialisatie aan mensen overgedragen.
• Veranderingen in sociale instituties nemen vaak veel tijd in beslag en kunnen gepaard gaan met conflict (bijvoorbeeld zwarte piet debat).
• Gedrag wordt voorspelbaar, waardoor cohesie ontstaat. Denk bijvoorbeeld aan religie, waarden, normen, taal en rituelen.
• Sociale instituties zorgen voor voorspelbaarheid en stabiliteit in samenlevingen en nationale cultuur.
• Kenmerken van sociale instituties:
  • Bestaan buiten het individu om.
  • Vaak een lange traditie.
  • Vrij stabiel maar kunnen veranderen over tijd.
  • Niet alleen gebaseerd op dwingende/wettelijke macht, ook moreel gezag.
  • Gedrag wordt gesanctioneerd (beloning/straf).
• Leerdoelen Paragraaf 3:
  • Kernconcept sociale institutie herkennen in een bron.
  • Samenhang tussen cultuur, sociale instituties en sociale cohesie kennen.
  • Vijf kenmerken van sociale instituties kunnen herkennen in een bron.

Hoofdstuk 4: Cultuurdimensies

• Culturele verschillen leiden tot verschillen in gedrag (zoals zorg voor ouders in Italië vs. Nederland).
• Culturen omgaan op verschillende manieren met maatschappelijke problemen.
• Volgens Hofstede bestaan er patronen in cultuurverschillen, dimensies om culturen te vergelijken.

Hoofdstuk 4: Cultuurniveaus

• Cultuurverschillen op verschillende niveaus (micro, meso en macro).
• Dimensies van Hofstede zijn ook op verschillende niveaus toe te passen.

Hoofdstuk 4: Dimensies van Hofstede

• Een indeling van 6 dimensies om culturen te vergelijken en te onderscheiden (0 - 100 score):
  • Grote vs. Kleine machtsafstand.
  • Individualistisch vs. Collectivistisch.
  • Masculien vs. Feminien.
  • Zwakke vs. Sterke onzekerheidsvermijding.
  • Lange- vs. Kortetermijngerichtheid.
  • Hedonisme vs. Soberheid.

Hoofdstuk 4: Grote vs. Kleine machtsafstand

• De mate van acceptatie van ongelijkheid in macht binnen een cultuur.
• Grote machtsafstand: duidelijke hiërarchie, ongelijkheid is normaal.
• Kleine machtsafstand: gelijkheid, onderlinge respect en samenwerking. Voorbeeld Zweden.

Hoofdstuk 4: Individualistisch vs. Collectivistisch

• De manier waarop culturen omgaan met de vrijheid van het individu ten opzichte van de groep.
• Individualistisch: belang van het individu gaat voor belang van de groep (bijvoorbeeld VS).
• Collectivistisch: individu onderwerpt zich aan de groep (bijvoorbeeld China).

Hoofdstuk 4: Masculien vs. Feminien

• De vraag of genderrollen binnen een cultuur gescheiden zijn of overlappen.
• Masculien: gescheiden genderrollen, mannen succesgericht, vrouwen gericht op zorg en relaties.
• Feminien: gelijkwaardige genderrollen, flexibiliteit.

Hoofdstuk 4: Onzekerheidsvermijding

• Hoe culturen omgaan met onzekere of onbekende situaties.
• Zwakke onzekerheidsvermijding: onzekerheid als deel van leven, accepteren van risico's en uitdagingen.
• Sterke onzekerheidsvermijding: duidelijke regels en structuur, vermijden van onzekerheid.

Hoofdstuk 4: Lange- vs. Kortetermijngerichtheid

• De manier waarop culturen met verleden, heden en toekomst omgaan.
• Langetermijngerichtheid: toekomstgerichte focus, volharding en spaarzaamheid.
• Kortetermijngerichtheid: heden gericht, tradities en sociale verplichtingen.

Hoofdstuk 4: Hedonisme vs. Soberheid

• De mate waarin plezier en genot in een cultuur belangrijk zijn.

• Hedonisme: belangrijkheid van genot en plezier.

• Soberheid: strenge sociale normen voor wat als acceptabel wordt gezien.

• Leerdoelen Paragraaf 4:

  • Zes dimensies van Hofstede kennen en kunnen toepassen op samenlevingen.
  • Uitersten van cultuurdimensies kennen.
  • Betekent van hoge/lage score kunnen benoemen.
  • Dimensies kunnen herkennen in een bron.

Hoofdstuk 5: Relativiteit

• Culturen zijn relatief; wat in één cultuur normaal is, hoeft dat in een andere cultuur niet te zijn.
• Verschillen in cultuur hangen af van het referentiekader.
• Voorbeeld: de Inuit gebruiken verschillende woorden voor sneeuw.

Hoofdstuk 5: Institutionalisering

• Het proces waarbij waarden en regels worden geformaliseerd en in gedragspatronen worden vastgelegd.
• Voorbeelden: kostwinnersgezin, verzuiling, wetswijzigingen.

Hoofdstuk 5: Voordelen en nadelen van institutionalisering

• Voordelen: voorspelbaar gedrag, meer vrijheid, betekenis aan gedrag, ontstaan van bindingen.
• Nadeel: handelen vanuit regels ipv individu.

Hoofdstuk 5: Globalisering

• Globalisering leidt tot meer binding via social media, maar ook ontbinding via internationale criminaliteit.

• Hyperglobalisten zien globalisering als een positieve kracht.

• Andersglobalisten zien globalisering als homogeniserend.

• Leerdoelen Paragraaf 5:

  • Begrippen institutionalisering en globalisering kennen en herkennen in bronnen.
  • Institutionalisering en globalisering kunnen toepassen om bronnen te verklaren.
  • Instituties kennen en herkennen.
  • Kostwinnersgezin en bevelshuishouding en verzuiling kunnen definiëren.
  • Verandering in instituties (1950-heden) kennen.
  • Verschil tussen institutie en organisatie kennen.
  • Voor- en nadelen van institutionalisering kennen.

Test je kennis over groepsvorming en sociale bindingen. Dit quiz behandelt belangrijke concepten zoals affectieve bindingen, groepsfasen en de kenmerken van verschillende groepsstructuren. Ontdek hoe ingroup en outgroup werken en wat informele sociale controle betekent.