Geologie van België en Avalonia
40 Questions
2 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wanneer begon de vorming van Avalonia?

  • Aan het begin van het Cambrium
  • Aan het begin van het Ordovicium (correct)
  • Tijdens de Jura-Krijt grens
  • Tijdens het Siluur

Het Massief van Brabant ligt op het westelijke deel van Avalonia.

False (B)

Met welk continent botste Avalonia tijdens het Siluur?

Baltica

De Caledonische orogenese ging gepaard met subductie-gerelateerde ______ en vulkanisme.

<p>magmavorming</p> Signup and view all the answers

Match de locaties met de bijbehorende geologische kenmerken:

<p>Quenast = Kraterpijp met porfier Bierghes = Sills Lessines = Sills</p> Signup and view all the answers

Welk geologisch proces leidde tot de splitsing van Avalonia in een westelijk en oostelijk deel?

<p>Rifting (D)</p> Signup and view all the answers

De vulkaan van Quenast is nog steeds actief.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Welk type gesteente werd er in de groeven rond Quenast gevonden?

<p>Porfier</p> Signup and view all the answers

Wanneer begon de oudst bekende cyclus van mariene sedimentatie in België?

<p>Aan het begin van het Fanerozoïcum (D)</p> Signup and view all the answers

De continentale korst van België is ongeveer 70-75 km dik.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Welke gesteenten werden gevormd door de metamorfose van de sedimenten die tijdens het Cambrium en vroegste Ordovicium werden afgezet?

<p>kwartsieten en leistenen</p> Signup and view all the answers

Het microcontinent dat de sokkel van België, Zuid-Engeland en Wales omvatte, wordt ______ genoemd.

<p>Avalonia</p> Signup and view all the answers

Welke gebeurtenis vond plaats voordat de Caledonische en Variscische orogenese de Belgische ondergrond vervormde?

<p>De vorming, rifting en drifting van Avalonia (D)</p> Signup and view all the answers

De oudste, kristallijne gesteenten van het Proterozoïcum waarop sedimentatie plaatsvond, werden al aangeboord in België.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Met welke andere huidige continenten was het gebied van België verbonden in het begin van het Fanerozoïcum?

<p>Afrika, Zuid-Amerika, Australië, India en Antarctica</p> Signup and view all the answers

Match de volgende geologische perioden met hun gegeven kenmerk:

<p>Cambrium = Begin mariene sedimentatie in België Proterozoïcum = Oude kristallijne gesteenten en vorming sokkel onder België Ordovicium = Einde van de eerste cyclus mariene sedimentatie Caledonische orogenese = Metamorfose van sedimenten naar kwartsieten en leistenen</p> Signup and view all the answers

Welke gebeurtenis leidde tot de vorming van een hooggebergte ten zuiden van Avalonia en de afzetting van erosieproducten in moerasbossen?

<p>De Variscische orogenese (A)</p> Signup and view all the answers

De zoutdiapieren in het noorden van Europa werden gevormd door evaporieten die werden afgezet in een bekken dat volledig afgesloten was van de oceaan.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

In welke periode werden de zwarte Posidonia-schalies afgezet, die dienen als belangrijke aardoliemoedergesteenten in Noordwest-Europa?

<p>Vroege Jura (Toarciaan)</p> Signup and view all the answers

Aan het einde van de Variscische orogenese was het supercontinent ________ geboren.

<p>Pangea</p> Signup and view all the answers

Welke geologische processen domineerden de geschiedenis van onze regio na de Variscische orogenese?

<p>Platformsedimentatie (C)</p> Signup and view all the answers

Match de volgende tijdperken met hun bijbehorende kenmerken of gebeurtenissen:

<p>Paleozoïcum = Erosie van Variscische gebergteketens en vorming van het Germaanse bekken Trias en Jura = Ondiep mariene sedimentatie in België en Luxemburg Vroege Jura (Toarciaan) = Afzetting van Posidonia-schalies Variscische orogenese = Vorming hooggebergte en afzetting in moerasbossen</p> Signup and view all the answers

Het uiteenvallen van Pangea begon tijdens het Paleozoïcum.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Welke geologische structuren worden gevormd door de evaporieten afgezet in het Germaanse bekken?

<p>Zoutdiapieren en zoutkussens</p> Signup and view all the answers

Welke geologische periode(s) worden gekenmerkt door de aanwezigheid van sedimentaire gesteenten die alleen voorkomen in de massieven van (Londen-)Brabant, Rocroi, Serpont, Stavelot, Givonne en de Condroz band?

<p>Cambrium, Ordovicium en Siluur (B)</p> Signup and view all the answers

De Caledonische orogenese leidde tot horizontale afzetting van sedimenten in de regio.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Welke gebeurtenis markeert het begin van de sedimentaire cyclus in het Devoon?

<p>De erosie van de Caledonische bergketens</p> Signup and view all the answers

De beroemde rode en blauwe 'marmers' die in oude gebouwen voorkomen, zijn afkomstig uit de _________ rifsystemen.

<p>Devoonse</p> Signup and view all the answers

Waarom konden koraalriffen uitbundig groeien in het Midden-Devoon in het gebied ten zuiden van het Massief van Brabant?

<p>Omdat Avalonia zich iets ten zuiden van de evenaar in de tropen bevond. (D)</p> Signup and view all the answers

Match the geological periods or stages with their characteristic rock types:

<p>Frasniaan (Boven-Devoon) = Kleine rode en grijze riffen (mounds) Tournaisiaan en Viseaan (Onder-Carboon) = Kalkstenen op een kalkplatform Boven-Carboon = Steenkoollagen</p> Signup and view all the answers

Wat is een hoekdiscordantie?

<p>Een ongelijkmatige overgang tussen twee sedimentlagen doordat de oudere lagen geplooid zijn en de jongere lagen er horizontaal over afgezet zijn.</p> Signup and view all the answers

De steenkoolwinning in Noord-Europa vond voornamelijk plaats in het Onder-Carboon.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Welke periode wordt gekenmerkt door de afzetting van krijtsedimenten in NW-Europa?

<p>Late Krijt (A)</p> Signup and view all the answers

Vuurstenen (silex) zijn zeer gevoelig voor chemische en fysische verwering.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

In welke Belgische regio domineren dagzomen van Paleozoïsche en Mesozoïsche gesteenten?

<p>Wallonië</p> Signup and view all the answers

De iguanodons van Bernissart leefden in een systeem van rivieren en meren tijdens het vroege ______.

<p>Krijt</p> Signup and view all the answers

Match de volgende geologische periodes met hun bijbehorende afzettingen in België:

<p>Vroege Krijt = Continentale sedimentatie (rivieren en meren) Late Krijt = Krijtsedimenten (chalk) door open mariene condities Cenozoïcum = Transgressieve basisconglomeraten (vuursteenkeien) en Eocene afzettingen (kleien en zanden) Paleozoïsch = Dagzomen van gesteenten in Wallonië</p> Signup and view all the answers

Welke sedimenten bedekken het grootste deel van Vlaanderen?

<p>Cenozoïsche sedimenten (C)</p> Signup and view all the answers

De olie in de Noordzee is gevormd uit sedimenten van het Cenozoïcum.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Welke Eocene afzettingen komen veel voor in het zuiden van Vlaanderen en het noorden van Wallonië?

<p>Ieperse kleien en Brusselse zanden</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Wat is Avalonia?

Avalonia is een microcontinent dat tijdens het Ordovicium (500 Ma) door rifting van Gondwana afbrak en naar het noorden trok. Het begon zijn lange reis richting de Euraziatische plaat.

Wanneer en hoe is Avalonia gesplitst?

De Jura-Krijt grens (~150 Ma) markeert de periode waarin Avalonia opsplitste in een westelijk en oostelijk deel tijdens de opening van de noordelijke Atlantische Oceaan. Het Massief van Brabant ligt op het oostelijke deel.

Wat zijn de gevolgen van Avalonia's botsing met Baltica?

De botsing van Avalonia met Baltica in het Siluur markeerde het begin van de Caledonische orogenese, een periode van intense geologische activiteit.

Wat zijn de kenmerken van de Caledonische orogenese?

De Caledonische orogenese leidde tot kanteling, erosie, plooi- en breukvorming, metamorfose en de vorming van de Belgische massieven (Brabant, Stavelot).

Signup and view all the flashcards

Wat zijn de magmatische processen tijdens de Caledonische orogenese?

De Caledonische orogenese ging gepaard met subductie en vulkanisme, waarbij magmatische processen plaatsvonden. De Quenast kraterpijp en de sills in Bierghes en Lessines zijn overblijfselen van deze magmatische activiteit.

Signup and view all the flashcards

Wat zijn de gevolgen van metamorfose?

Silurische ganggesteenten, zoals die van Quenast, werden tijdens de Caledonische orogenese hydrothermaal gemetamorfoseerd. Deze gesteenten werden gebruikt voor de productie van kasseien.

Signup and view all the flashcards

Wanneer begon de klastische sedimentatie?

De klastische sedimentatie in onze ondergrond begon in het Cambrium en zette zich, met onderbrekingen, voort totdat Avalonia tegen Baltica botste.

Signup and view all the flashcards

Wat is er nog over van de vulkaan van Quenast?

De voormalige vulkaan van Quenast is geërodeerd, maar de toevoerpijp van de magmakamer naar de vulkaan is nog steeds zichtbaar in het Massief van Brabant.

Signup and view all the flashcards

Erosie van de Caledoniden

Tijdens deze periode werden de Caledonische bergen, die tijdens de Caledonische orogenese waren gevormd, geërodeerd.

Signup and view all the flashcards

Hoekdiscordantie

Een plotselinge verandering in de helling van gesteentelagen, waarbij oudere lagen onder een hoek worden begraven door jongere lagen.

Signup and view all the flashcards

Sedimentatie over geplooide oppervlakken

Een sedimentaire laag die over de top van geplooide gesteentelagen gelegd is.

Signup and view all the flashcards

Devoon-Carboon sedimentaire cyclus

Tijdens het Devoon werden nieuwe sedimenten afgezet op de geërodeerde Caledonische bergen. Dit proces begon op het land, maar toen het Massief van Brabant door zee bedekt raakte, werd het overwegend mariene sedimenten.

Signup and view all the flashcards

Devoonse koraalriffen

Tijdens het Devoon (rond 390 Ma) ontstonden er uitgestrekte koraalriffen ten zuiden van het Massief van Brabant.

Signup and view all the flashcards

Frasniaan rif mounds

Deze kleine, rode en grijze rifstructuren (mounds) zijn een karakteristiek Devoon-tijdperk in de Ardennen.

Signup and view all the flashcards

Verdwijning van Devoonse riffen

Na een massa-extinctie verdween de meeste soorten koraal op het einde van het Frasniaan. In het Carboon vormden zich geen echte riffen.

Signup and view all the flashcards

Carboon kalkplatform

Deze gesteentelaag ontstond tijdens het Carboon, tijdens de periode van sedimentatie op een kalkplatform.

Signup and view all the flashcards

Variscische orogenese

De periode waarin de oceaan tussen Gondwana en de noordelijke continenten sloot, wat resulteerde in de vorming van een hooggebergte ten zuiden van Avalonia.

Signup and view all the flashcards

Subductie

Een geologisch proces waarbij een oceaanbodem onder een continentale plaat schuift.

Signup and view all the flashcards

Erosieproducten

De erosieproducten van het hooggebergte dat tijdens de Variscische orogenese gevormd werd, kwamen terecht in de sterk dalende moerasbossen.

Signup and view all the flashcards

Fold-and-thrust-belt

Een zone waar gesteenten worden geplooid en gestapeld, vaak gevormd tijdens gebergtevorming.

Signup and view all the flashcards

Pangea

Het supercontinent dat gevormd werd aan het einde van de Variscische orogenese.

Signup and view all the flashcards

Mesozoïcum

Een geologisch tijdperk dat gekenmerkt wordt door platformsedimentatie, met afwisselende stijgingen en dalingen van de zeespiegel.

Signup and view all the flashcards

Germaanse bekken

Betekenis: een bekken dat gevormd werd aan het einde van het Paleozoïcum in Nederland, Duitsland en Polen.

Signup and view all the flashcards

Evaporieten

Mineralen die door verdamping van water ontstaan, zoals zout.

Signup and view all the flashcards

Het Fanerozoïcum

Een periode die begon aan het einde van het Proterozoïcum en omvat het Cambrium, Ordovicium, Siluur, Devoon, Carboon en Perm.

Signup and view all the flashcards

De oudste cyclus van mariene sedimentatie in Belgi

Een periode die begon aan de noordwestelijke kust van het supercontinent Gondwana, dichtbij de Zuidpool, en duurde van het Cambrium tot het vroege Ordovicium.

Signup and view all the flashcards

Zanden en kleien van gondwana

Deze gesteenten werden tijdens de Caledonische gebergtevorming (rond 430-400 Ma) omgezet in kwartsieten en leistenen.

Signup and view all the flashcards

Caledonische gebergtevorming

De geologische structuur die gevormd werd door de botsing van de continenten Baltica, Laurentia, Avalonia en een aantal andere, kleine terranen.

Signup and view all the flashcards

Avalonia

Een klein, langwerpig continent dat bestond uit de sokkel van België, Zuid-Engeland, Wales, Newfoundland (Canada) en delen van de Appalachen (VS).

Signup and view all the flashcards

Rifting

Het proces waarbij een continent uit elkaar breekt.

Signup and view all the flashcards

Kristallijne sokkel

Een deel van het continent dat onder de sedimenten ligt.

Signup and view all the flashcards

Moho

De grens tussen de aardkorst en de aardmantel.

Signup and view all the flashcards

Continentale sedimentatie in Henegouwen tijdens het vroege Krijt

Tijdens de vroege Krijtperiode (rond 125 miljoen jaar geleden) vond continentale sedimentatie plaats in Henegouwen, aan de zuidflank van het Brabants Massief. Dit betrof sedimentatie in rivieren en meren, waar fossielen, zoals de iguanodons van Bernissart, zijn gevonden.

Signup and view all the flashcards

Overstroming van onze regio tijdens het late Krijt

Tijdens het late Krijt werd onze regio bijna volledig bedekt door zee, waardoor open mariene omstandigheden ontstonden. Deze omstandigheden leidden tot de afzetting van krijtsedimenten (chalk) in Noordwest-Europa.

Signup and view all the flashcards

Samenstelling van Krijtrotsen

Krijtrotsen bevatten voor meer dan 90% skeletdelen van planktonische organismen, waaronder algen in de vorm van kalkig nannoplankton.

Signup and view all the flashcards

Resistentie van Vuurstenen

Vuurstenen (silex) die in Krijtsedimenten gevonden worden zijn resistent tegen verwering, in tegenstelling tot het krijtsediment.

Signup and view all the flashcards

Transgressieve basisconglomeraten in Cenozoïcum

In jongere sedimenten van het Cenozoïcum (Paleogeen en Neogeen) komen vaak grindlagen voor, gevormd uit afgeronde vuursteenkeien.

Signup and view all the flashcards

Transgressies en regressies in het Cenozoïcum

Het Cenozoïcum wordt gekenmerkt door talloze transgressies (zeespiegelstijgingen) en regressies (zeespiegeldalingen).

Signup and view all the flashcards

Eocene afzettingen in Vlaanderen

Eocene afzettingen (Ieperse kleien, Brusselse zanden) bedekken het grootste deel van Vlaanderen. Deze afzettingen zijn goed zichtbaar op de geologische kaart van België.

Signup and view all the flashcards

Erosie door rivieren in Vlaanderen

De rivieren Dender, Zenne, Dijle en Grote Gete hebben zich in de Eocene lagen ingesneden, waardoor de Paleozoïsche gesteenten van het Brabants Massief aan de oppervlakte komen.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Geologie van België in een Noordwest-Europese Context

  • Avalonia's lange reis naar het noorden:
    • België's continentale korst lag ooit aan de noordwestelijke kust van het supercontinent Gondwana, dichtbij de Zuidpool rond 540 miljoen jaar geleden.
    • Rifting van Avalonia leidde tot afscheiding van Gondwana en de start van mariene sedimentatie in België (Cambrium tot vroeg Ordovicium).
    • Sanden en klei, afbraakproducten van Gondwana, werden afgezet.
    • Metamorfose tijdens de Caledonische orogenese (430-400 Ma) veranderde de sedimenten in kwartsieten en leistenen.
    • Oudere, kristallijne gesteenten onder België zijn nog niet aangeboord, maar indirecte aanwijzingen (gneis-xenolieten, herwerkte zirkonen) duiden op een kristallijne sokkel met een ouderdom van 1,9 miljard jaar.
    • De dikte van de continentale korst van België is ongeveer 30-35 km.

Microcontinent Avalonia: Rifting tot Caledonische Orogenese

  • Avalonia, een smalle, langwerpige massa bestaande uit sokkel van België, Zuid-Engeland, Wales, Newfoundland, en delen van de Appalachen, scheurde van Gondwana tijdens riftings rond 500 miljoen jaar geleden.
  • Avalonia verreiste vervolgens naar het noordelijk halfrond, gevolgd door een botsing met Baltica tijdens het Siluur die de Caledonische orogenese startte, met kanteling, erosie, plooi- en breukvorming en metamorfose.
  • Magmatische processen, inclusief subductie, intrusies, en vulkanisme, begeleidden de orogenese, zoals de kraterpijp van Quenast.
  • Silurische ganggesteenten ondergingen hydrothermale metamorfose.

Erosie van de Caledoniden en Hernieuwde Afzetting

  • Sedimentaire gesteenten uit Cambrium, Ordovicium en Siluur (540-419 Ma) zijn beperkt aanwezig in de massieven van Londen-Brabant, Rocroi, Serpont, Stavelot, Givonne, en de Conrod band.
  • Hoekdiscordantie scheidt deze van jongere Devoon-Carboon sedimenten, gevormd door erosie na de Caledonische orogenese.
  • In het Devoon-Carboon periode werden er nieuwe mariene sedimenten afgezet over de geërodeerde bergketens.
  • Tijdens het Devoon, rond 390 miljoen jaar geleden, vormden zich grote warmwaterrif-systemen ten zuiden van het Brabant Massief.
  • Deze Devoonse rifsystemen leverden de karakteristieke 'marmers' die als siersteen werden gebruikt.
  • In het Carboon gebeurde er sedimentatie op een kalkplatform, wat leidde tot de vorming van kalkstenen.
  • In deze periode werd er ook steenkool gevormd in het Kempische steenkoolbekken en het Henegouwen-Luik bekken.
  • De Variscische orogenese, met daaropvolgende erosie, had een groot effect op de platen in deze regio.

Mesozoïcum: Platformsedimentatie op het Noord halfrond

  • Na de Variscische orogenese domineerde platformsedimentatie met talrijke trans- en regressies.
  • Er was erosie van de Variscische gebergten in het Perm, en het Germaanse bekken werd gevormd, gefrequenteerd door afzetting van zeewater wat leidde tot evaporieten en zoutdiapieren.
  • In het Trias en Jura vond ondiep mariene sedimentatie plaats, met de afzetting van Posidonia-schalies rijk aan organisch materiaal.
  • Dit materiaal leverde aardoliemoedergesteenten in NW Europa.
  • Tijdens het vroege Krijt (125 Ma) was er continentale sedimentatie rond het Massief van Brabant.
  • Krijtsedimenten (chalk) zijn afkomstig van nannoplankton.
  • Tijdens het Cenozoïcum (Paleogeen en Neogeen) was er in Vlaanderen veel sedimentatie van klei, zand, etc.

Cenozoïcum: Talloze Transgressies en Regressies

  • In Wallonië bestaat de geologie voornamelijk uit Paleozöïsche en Mesozoïsche gesteenten, bedekt op sommige plekken door vlakliggende Cenozoïsche sedimenten (bijv. Ieperse klei, Brusselse zand).
  • Eocene afzettingen dagzomen over deel van Vlaanderen en Noord-Wallonië.
  • Paleogeen en Oligoceen sedimentaties (vooral klei en silt) lieten complexe resultaten na van zeeniveau en andere processen.
  • Het Neogeen laat zien dat de regio slechts beperkt door de zee werd overspoeld.
  • Glaciale periodes in het Quartair leidden tot de vorming van de Vlaamse Vallei en dekzanden.

Studiegids Hoofdstuk 13

  • Doelstellingen: Feitenkennis en topics voor discussie.
  • Elektronische examenvragen: Geen, maar voorbeeldvragen worden genoemd.
  • Links met practica: Er is geen directe link.
  • Handboek: Geologische bibliografie.
  • Achtergrondinformatie: Referentie over geologie van België.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Geologie van België PDF

Description

Test je kennis over de geologische geschiedenis van België en het microcontinent Avalonia. Dit quiz behandelt de processen van rifting, sedimentatie en metamorfose die België's landschap hebben gevormd. Duik in de tijd van Gondwana en ontdek de geheimen van de continentale korst.

More Like This

Geology Chapter 12 Practice Quiz
24 questions
Geology Chapter 9 Quiz
5 questions
Geology Chapter 4, 5 & 6 Review
11 questions

Geology Chapter 4, 5 & 6 Review

WellRegardedObsidian1129 avatar
WellRegardedObsidian1129
Use Quizgecko on...
Browser
Browser