Fisika: Konstantes en Bewegingsformules

Wetenskap

Fisiese Konstantes

• Die versnelling as gevolg van gravitasie is 9.8 m/s².
• Die simbool vir versnelling as gevolg van gravitasie is g.
• Die spoed van lig in 'n vakuum is 3.0 x 10⁸ m/s.
• Die simbool vir die spoed van lig in 'n vakuum is c.
• Planck se konstante is 6.63 x 10⁻³⁴ J·s.
• Die simbool vir Planck se konstante is h.
• Coulomb se konstante is 9.0 x 10⁹ N·m²/C².
• Die simbool vir Coulomb se konstante is k.
• Die lading op 'n elektron is -1.6 x 10⁻¹⁹ C.
• Die simbool vir die lading op 'n elektron is e.
• Die elektronmassa is 9.11 x 10⁻³¹ kg.
• Die simbool vir elektronmassa is me.

Beweging

• Formule: v_f = v_i + aΔt, waar v_f die finale snelheid, v_i die aanvanklike snelheid, a die versnelling en Δt die tydsinterval is.
• Formule: Δx = v_iΔt + ½aΔt², kan gebruik word om verplasing te bereken.
• Ander moontlike formule: Δy = v_iΔt + ½aΔt².
• Formule: v_f² = v_i² + 2aΔx, kan gebruik word om finale snelheid te bereken.
• Ander moontlike formule: v_f² = v_i² + 2aΔy.
• Formule: Δx = ((v_f + v_i)/2)Δt.
• Ander moontlike formule: Δy = ((v_f + v_i)/2)Δt.

Werk, Energie en Drywing

• Kinetiese energie (K of E_k) word bereken as ½mv², waar m die massa en v die snelheid is.
• Potensiële energie (U of E_p) word bereken as mgh, waar m die massa, g die gravitasieversnelling en h die hoogte is.

Golwe, Klank en Lig

• Die formule vir die snelheid van 'n golf is v = fλ, waar f die frekwensie en λ die golflengte is.
• Die periode (T) van 'n golf is die inverse van die frekwensie (f): T = 1/f.
• Die energie van 'n foton kan bereken word as E = hf, waar h Planck se konstante is.
• Formule: E = hc/λ, waar c die spoed van lig en λ die golflengte is.

Elektrostatika

• Potensiaal (V) word gedefinieer as V = W/Q, waar W die arbeid is en Q die lading.
• Die totale lading (Q) op 'n voorwerp word bereken as Q = nqₑ, waar n die aantal elektrone en qₑ die lading van 'n elektron is.
• Die gemiddelde lading (Q) van twee ladings (Q₁ en Q₂) word bereken as Q = (Q₁ + Q₂)/2.

Elektriese Stroombane

• Weerstand (R) word bereken as R = V/I, waar V die spanning en I die stroom is.
• Die totale weerstand in serie (Rₛ) is die som van die individuele weerstande: Rₛ = R₁ + R₂ + ....
• Die totale weerstand in parallel (1/Rₚ) word bereken as 1/Rₚ = 1/R₁ + 1/R₂ + ....
• Arbeid (W) kan bereken word as W = VQ = VIΔt = I²RΔt = (V²Δt)/R.
• Die lading (Q) kan ook bereken word as Q = IΔt, waar I die stroom en Δt die tydsinterval is.
• Totale lading: Q = nqe.

Fisiese Konstantes (Chemie)

• Die molêre gasvolume by STD (Vm) is 22.4 dm3·mol⁻¹.
• Die elektronmassa (Me) is 9.11 × 10⁻³¹ kg.
• Die lading op 'n elektron (e) is -1.6 × 10⁻¹⁹ C.
• Avogadro se konstante (NA) is 6.02 × 10²³ mol⁻¹.

Formules (Chemie)

• Formule: n = m/M, waar m die massa en M die molêre massa is.
• Formule: c = n/V of c = m/MV, waar c die konsentrasie en V die volume is.
• Formule: n = N/NA, waar N die aantal deeltjies en NA Avogadro se getal is.
• Formule: n = V/Vm, waar V die volume en Vm die molêre volume is.

Leerdoelwitte: Makroskopiese Eienskappe

• Verduidelik die konsep van materie en die klassifikasie daarvan.
• Analiseer en onderskei heterogene en homogene mengsels.
• Identifiseer suiwer stowwe.

Nie-metale

• Vertoon 'n swak elektreise geleiding (d.w.s. isolators) behalwe grafiet.
• Vertoon 'n swak termiese geleiding, behalwe diamant.
• Het 'n dowwe voorkoms.
• Is bros.
• Het lae smelt- en kookpunte.
• Kan 'n vaste stof, vloeistof of gas in die kamer wees.

Metale

• Het goeie elektriese geleiding.
• Het goeie termiese geleiding.
• Het glans (blink).
• Is smeebaar.
• Het hoë smelt- en kookpunte.
• Alle metale is vastestowwe behalwe kwik (Hg) by kamertemperatuur.

Metalloïede

• Het 'n swak elektriese geleiding, maar geleidingsvermoë neem toe met 'n toename in temperatuur.
• Het gevarieerde termiese geleidingsvermoë.
• Het glans (blink).
• Is bros.
• Het smelt- en kookpunte wat baie verskil.
• Is vastestowwe by kamertemperatuur.

Mengsels vs. Suiwer Stowwe

• Mengsels bestaan uit verskillende deeltjies, nie chemies verbind.
• Suiwer stowwe bestaan uit 'n enkele tipe atoom, of twee of meer atome wat chemies verbind is.
• Komponente van 'n mengsel kan deur fisiese middele geskei word.
• Komponente van suiwer stowwe kan slegs deur chemiese middele geskei word.
• kleinste deeltjie van 'n suiwer stof is atome of molekules.
• kleinste deeltjie is 'n mengsel die weerspieël die samestelling van die mengsel
• Mengsels het geen vaste verhouding tussen die verskillende deeltjies nie.
• Suiwer stowwe het 'n vaste verhouding tussen die kleinste deeltjies.
• Voorbeelde van mengsels is sand in water.
• Voorbeelde van suiwer stowwe is H2O, MgSO4, Cu en H2.

Makroskopiese Eienskappe

• Makroskopiese eienskappe is eienskappe van materie wat waargeneem en gemeet kan word sonder om 'n mikroskoop te gebruik.
• Hulle hou verband met grootmaat eienskappe van stowwe.
• Hulle is van hulp om verskillende materiale te klassifiseer en te identifiseer.

Tipes Makroskopiese Eienskappe

• Fisiese eienskappe kan waargeneem word sonder om die stof se identiteit te verander.
• Kleur is 'n eienskap.
• Tekstuur is 'n eienskap.
• Digtheid is 'n eienskap.
• Smeltpunt is 'n eienskap.
• Kookpunt is 'n eienskap.
• Oplosbaarheid is 'n eienskap.
• Toestand van materie is 'n eienskap.
• Chemiese eienskappe beskryf hoe 'n stof met ander stowwe reageer.
• Vlambaarheid is 'n chemiese eienskap.
• Reaktiwiteit is 'n chemiese eienskap.
• Korrosie is 'n chemiese eienskap.

Belangrikheid van Makroskopiese Eienskappe

• Nuttig in materiaalkeuse vir verskeie toepassings.
• Noodsaaklik om chemiese en fisiese veranderinge te verstaan.
• Helde om stowwe te identifiseer en te klassifiseer.

Voorbeelde in die Daaglikse Lewe

• Yssmelting; fisiese eienskap gebasser op smeltpunt.
• Kook kos; chemiese eienskap gebasser op reaksie om hitte.
• Oplos van suiker in water; fisiese eienskap gebasser op oplosbaarheid.
• Roes wat op yster vorm; chemiese eienskap gebasser op korrosie.

Elektriese Eienskappe

• Isolatoren is materiale wat die vloei van lading verhoed(bv. nie-metale en plastiek).
• Elektriese geleiers laat die vloei van lading toe (bv. metale en elektriese kabels).
• Halfgeleiers kan elektrisiteit onder sekere toestande gelei (bv. metalloïede en diodes).

Magnetiese Eienskappe

• Ferromagnetiese materiale kan deur 'n magneet beïnvloed word .
• Sagte magnetiese materiale word maklik gemagnetiseer maar verloor magnetisme maklik (bv. Yster wat gebruik kan word vir elektromagnete).
• Harde magnetiese materiale word nie maklik gemagnetiseer nie, maar behou magnetisme vir 'n lang tyd (bv. kobalt wat gebruik kan word vir permanente magnete en kompasse).
• Nie-magnetiese materiale word nie deur 'n magneet beïnvloed nie (bv. aluminium).

Fisiese eienskappe materialee

• Sterkte is die vermoë om stres en spanning te weerstaan.
• Termiese geleidingsvermoë is die vermoë om hitte oory te laat.
• Elektriese geleiding is die vermoë om elektrisiteit oory te laat.
• Smeebaarheid beskryf materiales wat kan gehamer word sonder om te breek.
• Bros materialee is moeilik om saantee te trek en sal waarskynlik breek.
• Vervormbaarheid beskryf die mogelijkheid dat 'n materiaal tot 'n draad gespan kan word.
• Magnetiese materiaal is aangetrek of afgestoot deur 'n magneet(belynde domeine).
• Nie magnetite materiale word nie deur 'n magneet geraak(misbelynde domeine).

Suiwer Stowwe

Element

• Bestaande slegs uit een tipe atoom bv, Argon, kwik of silkon.

Saamgesteld

• Bestaan uit twee of meer elemente gemeng in 'n sekere verhouding byvoorbeeld; Water.

Mengsel

• Bestaan uit verskillende deeltjies gemeng maar nie chemies verbind byeenkomstvoorbeeld; lug, soutwater of pekel.

• 'N Homogene mengsel bestaan uit 'n mengsel en 'n eenvormige samestelling byvoorbeeld, Peikel.

• heterogene mengsel bestaan uit nie-eenvormige samestellingmengselen is Gemaklik geïdentifiseer voorbeeld, Klippiemengsel.

Name in formules

• Atome kombineer in spesifieke verhoudings om verbindings te vorm, byvoorbeeld, koolstofdioksied

• daar is 'n Verhoudings word vasgestel deure chemiese formule

• daar is Verskillende tipe ione: Eenvoudige, polyatomische ione.

• Eenvoudige ione is Enkele atome met 'n lading

• Meer atomiese ione is 'n Groep ateomen wat saam gebind is en 'n Lading dra