Filosofie: Identiteit en Taal

Overzicht van de Wijsbegeerte - Van Frege tot Dennett

• Het academiejaar 2024-2025 omvat een historische blik op de filosofie, van Frege tot Dennett.

Programma

• 25/11: Oefenvragen bij filosofen 2 & 4, Analytische filosofie (hoofdstukken 10 & 11).

• 2/12: Oefenvragen bij filosofen 5, 6 & 9, Oosterse filosofie.

• 9/12: Oefenvragen bij filosofen 10 & 11, Andere niet-westerse filosofie en filosofen.

  16/12: Oefenvragen bij niet-westerse filosofie en vrouwelijke filosofen.

Samenhangende meerkeuzevragen

• De vragen berusten op een bepaalde samenhang, ze kunnen betrekking hebben op een probleem, domein, een filosoof, een school, of een begrip/onderscheid.

Anaximenes: Verandering en Onveranderlijkheid

• Anaximenes geloofde dat lucht de fundamentele, onveranderlijke substantie was die de basis vormde voor verandering.

Plato en Aristoteles: Overeenkomsten

• Plato en Aristoteles waren het eens over het bestaan van een transcendente wereld van Vormen.

Stoïcisme: Denkbeelden

• Het Stoïcisme staat haaks op het idee dat men keuzes moet maken tussen tegenstrijdige argumenten, de onderwerping aan de kosmische wetten, en het leven voor zichzelf.

Spinoza: Sociaal Contract

• Spinoza geloofde dat de Leviathan een dwangmiddel van het sociaal contract was.

Citaten en hun auteurs

• Een citaat van een bepaalde filosoof is aan hen toe te schrijven, en is onderzocht in een filosofische context.

Kant: Onkenbare Bevattingen

• Volgens Kant bestaat het "Ding an sich", de wereld zoals ze buiten onze waarneming bestaat, maar is het onkenbaar.

Frege: Filosofie

• Frege's werk heeft betrekking op de geformaliseerde logica en het onderscheid tussen betekenis en referentie, zoals geillustreerd in het citaat "De morgenster is de avondster."

Russell: Kennis en Uitspraken

• Russell's filosofische inzichten omvatten het onderscheid tussen kennis door beschrijving en kennis door vertrouwdheid, en de analyse van de betekenis van uitspraken.

Wittgenstein: Inleiding en Metafysica

• Wittgenstein's vroege en latere werken vormen een kader voor zijn filosofische inzichten. De totaliteit bestaat in feiten en geen zaken.
• Begrippen in de metafysica zijn beperkt door taal.

Kritiek op Vermeersch en Braeckman

• Vermeersch en Braeckman bieden kritiek op taal en teksten waar ze betrekking hebben op betekenissen, referentie en andere algemene criteria.

Logisch Positivisme/Empirisme

• De filosofie van de Wiener Kreis strekt zich uit tot logisch positivisme/empirisme, met een nadruk op de eenheid van logica en wiskunde en ervaringswetenschappen, met kritiek op metafysica.

Reichenbach: Contextonderscheid

• Reichenbach maakte onderscheid tussen de context van ontdekking en justificatie binnen de wetenschap.

Schlick: Betekeniscriterium

• Schlick benadrukte de verificatiecriterium (betekent of het waar is of niet) voor betekenis.

Hume: Kritiek op Metafysica

• Hume's kritiek had betrekkingen op de metafysica van de synthetische a priori klassen.

Carnap en Metafysica

• Carnap was tegen metafysica en in de filosofie is het niet mogelijk om de criteria voor betekenis precies te beschrijven.

Antimetafysisch wapen

• Een wapen tegen metafysica, dat gebaseerd is op gedeelde observaties en het wegnemen van de noodzaak aan ontologische vragen.

Gilson: Metafysica

• Gilson's metafysica stelt dat bepaalde concepten in metafysische taal niet de bedoeling hebben om empirisch omvattender te worden bekeken.

Carnap's Aufbau: Basis en Kennis

• Carnap's Aufbau (opbouw) verzet zich tegen bepaalde veronderstellingen door zijn rotsvaste basis in eigen gewaarwordingnen.

Oppenheim en Putnam: Eenheid

• Oppenheim en Putnam beschouwden de eenheid binnen metafysica als een werkhypothese.

Popper: Wetenschapsfilosofie

• Popper betoogde dat wetenschappelijke kennis een voortdurende falsificatie vereist.

Kuhn, Lakatos en Feyerabend: Wetenschapsfilosofie

• Kuhn, Lakatos, en Feyerabend benadrukten verschillende aspecten van de wetenschapsfilosofie, zoals revoluties, verfijnd falsificationisme, en probleemoplossing.

Wetenschapsfilosofieke voorkeur

• Er werd gegeven om de wetenschap filosofie te illustreren die het beste past bij verschillende ideeën.

Wittgenstein (Tweede): Taal en Spelen

• Wittgenstein zag taal als een systeem van taalspelen, met overeenkomsten en verschillen, wat het contextuele gebruik benadrukt.

Contexten van Taalspelen

• Wittgenstein betoogde dat taalspelen betrokken waren bij verschillende contexten, zowel intra- als extralinguistische contexten.

Filosofie als Therapie

• Filosofie zoals therapie, waarin bepaalde concepten bespreekbaar gemaakt worden.

Ryle: Behaviorisme

• Ryle's filosofische behaviorisme benadrukte de verhouding tussen de geest en de handelingen.

Austin: Metafilosofie en Gewone Taal

• Austin's metafilosofie is gericht op de duidelijkheid van ideeën binnen filosofische problemen en de betekenis van gewone taal.

Sense en Sensibilia

• Sense en Sensibilia is een boek dat handelt over de vraag van wat rechtstreekse kennis van de wereld is.

Dennett: Fysicalisme, Intentional Stance, Qualia

• Dennett's filosofie verstoort het fysicalisme door de intentiale standpunt in rekening te brengen binnen de metafysica.

Andere Mentale Toestanden

• Over kennisclaims over andere mentale toestanden.

Relevantisme

• Omdat relevant is, is het mogelijk om over iets te spreken als er relevante concepten zijn.

Parfit: Identiteit en Redenen

• Parfit's filosofie handelt over de identiteit van mensen en de verschillen die hierdoor ontstaan.

Kritiek op Parfit

• Kritiek op Parfit's werk rond het concept van 'other minds', met betrekking tot de geldigheid van gedachtenexperimenten.

Materialisme en Fysicalisme

• Materialisme en fysicalisme in de 20ste eeuw, met de nadruk op identiteits- en functionalismetheorie, en kritiek op eliminativisme.

Identiteitstheorie

• Verschillende aspecten van de identiteitstheorie, zoals het onderscheid tussen type en token.

Problemen

• Verschillende problemen zoals wat het is om een vleermuis te zijn, en hoe multipele realisaties mogelijk worden.

Functionalisme

• Functionalisme, met zijn causale rol en supervenientie.

Eliminativisme

• Eliminativisme, die een kritiek op folk psychologie en mentale toestanden.

Qualia

• Het begrip qualia, die betrekking heeft op de kwalitatieve aspecten van ervaringen.

Test je kennis over belangrijke thema's in de filosofie, zoals utilitarisme, persoonlijke identiteit, quasi-herinneringen, en de theoretische opvattingen van diverse denkers. Aan bod komen ook de theorieën van Wittgenstein en zijn benadering van betekenis en taal. Deze quiz helpt je de complexe ideeën van filosofen zoals Nagel, Dennett, en Schechtman te begrijpen.