Fasen van emotionele ontwikkeling

Fasen van emotionele ontwikkeling

Adaptiefase (0-6 maanden): Van baarmoeder naar de buitenwereld

• Tijdens de adaptiefase past het kind zich fysiek aan de nieuwe omgeving aan.
• Lichaamstaal en lichamelijk contact zijn belangrijk voor de verzorging.
• De baby communiceert door te huilen, eten en slapen.
• De zintuigen zijn gericht op nabijheid.
• De baby ontdekt de eigen lichaamsdelen.
• Er is gericht contact met de verzorgers.
• Er is nog geen voorkeur voor een specifieke persoon.
• Er zijn nog geen duidelijke interesses aanwezig.
• De "WIJ"-identiteit, of het gevoel van nabijheid, is erg belangrijk.
• De behoeften in deze fase zijn individuele benadering, rust, ontspanning, prikkelregulatie en een eenvoudige structuur van ruimte, tijd en activiteit.

Eerste socialisatiefase (6-18 maanden): Vertrouwen versus Wantrouwen

• Het kind ontdekt het lichaam als een instrument.
• Er is een beginnende interesse in leeftijdsgenoten, maar nog geen sprake van samenspel.
• Er ontstaat een voorkeur voor bepaalde personen.
• Het kind ontwikkelt verschillende communicatiemiddelen, zoals wijzen en aanraken.
• Objectpermanentie ontwikkelt zich: het besef dat iets er nog is, ook al is het niet zichtbaar.
• De agressie ontwikkelt zich van ongericht naar af en toe gericht.
• De behoeften in deze fase zijn fysieke nabijheid, onmiddellijke behoeftebevrediging, herhaling van grenzen en regels, voorspelbaarheid, structuur en veiligheid.
• Het benoemen en reguleren van emoties en consequent zijn in het nakomen van regels is belangrijk.
• Verzorgers moeten laten weten wanneer ze beschikbaar zijn.

Individuatiefase (18-36 maanden): De nee-fase of de ik-fase

• Autonomie ontwikkelt zich: het kind ervaart een "ik-ander"-besef, eigen wil en wil zelf dingen doen.
• Er kan sprake zijn van scheidingsangst.
• De vertrouwensband wordt verder versterkt.
• Het kind begint interactie met leeftijdsgenoten.
• Er wordt ervaringsgericht geleerd.
• De behoeften in deze fase zijn inspraak geven, keuzes geven, grenzen stellen door over te nemen of uit de situatie te halen, een duidelijke boodschap, bijsturen op basis van gemaakte regels, grote behoefte om zelf te ondernemen en bepalen, en nabijheid op afstand.

Identificatiefase (3-7 jaar): Initiatief versus Geremdheid

• Sociaal leren staat centraal.
• Het invoelen van emoties komt op gang.
• Internalisatie van normen en waarden begint.
• Het besef van fantasie versus werkelijkheid groeit.
• Kinderen spelen naast elkaar en beginnen samen te spelen.
• De behoeften in deze fase zijn het stimuleren van initiatief nemen en verantwoordelijkheid, het stimuleren van zelfreflectie (wat ging goed en wat kan beter) en de aanwezigheid en begeleiding blijft nodig voor correctie.
• Uitleg en correctie worden steeds belangrijker om het kind te leren zich te gedragen volgens bepaalde normen en waarden.

Realiteitsbewustwording (7-12 jaar): Bewustwordingsfase

• De wereld speelt zich meer buitenshuis af.
• Zelfvertrouwen en eigenwaarde ontwikkelen zich.
• Frustratie neemt toe.
• Sociale regels en samenwerking worden belangrijker.
• Relaties met leeftijdsgenoten worden sterker en belangrijker.
• Er is coöperatief spel, maar ook competitie.

Tweede socialisatiefase (12-18 jaar): Puberteit

• Groeispurten en veranderend lichaam zorgen voor onzekerheid.
• Geestelijke veranderingen leiden tot stemmingswisselingen en onvoorspelbare reacties.
• Eigen mening en smaak worden belangrijk, men wil zelf bepalen.
• De puber is op zoek naar wie hij/zij is en wie hij/zij wil zijn.
• Vrienden zijn erg belangrijk om erbij te horen.