Falsifikasiya Prinsipi və Həqiqət

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Ayrı-ayrı müddəalardan daha ümumi xarakterli müddəalara keçid nə adlanır? __________

deduksiya

Mücərrəd biliklərin inteqrasiyası necə adlanır? __________

korrelyasiya

Şüur vasitəsilə varlığın tərəf və əlaqələrinin əks etdirilməsinə nə deyilir? __________

refleksiya

İnsanın mahiyyəti deyil, yalnız hadisələri dərk etdiyini iddia edənlər kimlərdir? __________

apologetlər Signup and view all the answers

Bu cərəyana görə, dünyanı dərk etmək üçün əsas vasitə __________dır.

zəkadır Signup and view all the answers

İdrakın subyektinin obyektlə birbaşa qarşılıqlı təsir prosesi aşağıdakılardan hansıdır? __________

təcrübə Signup and view all the answers

Şeylərin mənasının dərki prosesi necə adlanır? __________

anlama Signup and view all the answers

Praktikanın idrak prosesində rolu hansıdır? __________

praktika Signup and view all the answers

Praktika təbiətin dəyişdirilməsinə yönəlmiş mənəvi ______dir.

fəaliyyət Signup and view all the answers

Məzmunu insandan asılı olmayan bilikə ______ adlanır.

obyektiv həqiqət Signup and view all the answers

Dekart həqiqətin meyarını biliyin zəkada ______ oyatmamasında görür.

şübhə Signup and view all the answers

Həqiqəti birbaşa dərk etmə qabiliyyətinə ______ adlanır.

intuisiya Signup and view all the answers

Falsifikasiya prinsipi K.Popperin ______ndə elmi biliyin kriterisidir.

nəzəriyyəsində Signup and view all the answers

Həqiqətin praqmatik konsepsiyası ______ nəyi həqiqət hesab edir?

nəticələrin Signup and view all the answers

İkili həqiqət haqqında təlimin mahiyyəti ağılın həqiqəti ______ əsasını təşkil edir.

elmin Signup and view all the answers

Dünyanı olduğu kimi əks etdirən bilik ______ adlanır.

həqiqət Signup and view all the answers

Ontologiya hansı məsələni özünə daxil edir? _____ların mənşəyi və formaları

ziddiyyət Signup and view all the answers

Materiyanın təşkili səviyyələri hansılardır? _____, yaxud hadisənin təşkili səviyyəsi

predmet Signup and view all the answers

Materializmə görə fəlsəfənin əsas məsələsi nələr arasındakı münasibəti ifadə edir? _____ və insan

varlıq Signup and view all the answers

Yalnız bir substansiyadan çıxış edən fəlsəfi cərəyan necə adlanır? _____

monizm Signup and view all the answers

Orta əsrlər xristian fəlsəfəsində “həqiqi varlıq” nə idi? _____ın varlığı

Allahın Signup and view all the answers

Qədim yunan fəlsəfəsi varlığa hansı mövqedən yanaşırdı? _____ mövqeyindən

Materializm Signup and view all the answers

Relyasion konsepsiya məkan və zamanı mahiyyətcə nə hesab edirdi? _____

Münasibət Signup and view all the answers

“Qeyri-varlıq” məfhumunun sinonimləri aşağıdakılardan hansılardır? _____ və gerçəklik

mövcudluq Signup and view all the answers

İdrak prosesini idarə edən prinsiplərin, üsul və qaydaların məcmusu necə adlanır? ______

metodlar Signup and view all the answers

Elmi idrakın hansı səviyyəsi təcrübi faktları ümumiləşdirərək konsepsiyalar hazırlayır? ______

induktiv Signup and view all the answers

Məzmunu insandan asılı olmayan bilik necə adlanır? ______

obyektiv həqiqət Signup and view all the answers

Hissi idrakın hansı formaları mövcuddur? ______

duyğu, qavrayış, təsəvvür Signup and view all the answers

Elmi idrakın empirik və nəzəri səviyyələrinin universal metodu hansılardır? ______

müşahidə, eksperiment və müqayisə Signup and view all the answers

Orta əsrlər Qərb fəlsəfəsinin qnoseoloji prinsipi nədir? ______

rasionalizm Signup and view all the answers

Fəlsəfədə deduksiya hansı məna kəsb edir? ______

mütləqləşdirmə Signup and view all the answers

Elmi idrakın nəzəri səviyyəsinin metodları aşağıdakılardan hansılardır? ______

ideallaşdırma və tarixilik və məntiqi təhlil metodu Signup and view all the answers

“Hilozoizm” hansı dünyagörüşü forması üçün səciyyəvidir? ______

Dini Signup and view all the answers

İnsanı konkret müşahidə və təcrübə hüdudlarını aşıb keçməyə vadar edən ______dır.

Obrazlı düşünmə qabiliyyətidir Signup and view all the answers

Dini səviyyə, dünyagörüşünün formalaşma ______dır.

xüsusiyyətlərindən biridir Signup and view all the answers

Din və fəlsəfə insanın ______ tələbatından qaynaqlanırlar.

Tamamlanmış (mütləq) biliyə can atmaq Signup and view all the answers

İlk başlanğıclar haqqında təlim nəyin ______ daxildir?

predmetinə Signup and view all the answers

Yunan fəlsəfəsinin ilk məktəbləri ______ güclü təsiri altında idi.

Mifologiyanın Signup and view all the answers

Daosizm dünyanı izha edərkən nədən ______ edirdi?

çıxış Signup and view all the answers

Yunan fəlsəfəsinin ilk məktəblərindən fəlsəfənin mücərrəd təfəkkürə yüksəlişi yolunda ciddi ______ kimlər atdı?

addımları Signup and view all the answers

Şərq Peripatetizmi orta əsrlər Şərq fəlsəfəsində yunan fəlsəfəsi və xüsusilə, ______ ideyalarına əsaslanaraq ateizmi təbliğ edir.

Aristotel Signup and view all the answers

İşraqilik fəlsəfəsinin banisi ______dir.

Şihabəddin Yəhya Sührəvərdi Signup and view all the answers

İşraqilik fəlsəfəsində islama uyğunlaşdırılmış yeni bir ______ nəzəriyyəsi yaradılmışdır.

emanasiya Signup and view all the answers

Orta əsrlərdə Azərbaycan fəlsəfəsində peripatetizmin nümayəndələri arasında ______ və S.Urməvi də vardır.

Ə.Bəhmənyar Signup and view all the answers

Orta əsrlər Azərbaycan fəlsəfəsinin əsas cərəyanları arasında ______ və işraqilik var.

peripatetizm Signup and view all the answers

Azərbaycanda islama qədərki fəlsəfi təlimlər arasında ______ və Maniçilik vardır.

Zarvanizm Signup and view all the answers

İbn-Sina ______ və irrasional bilik növlərini fərqləndirir.

rasional Signup and view all the answers

Şərq peripatetiklərinə görə ilk səbəbdən emanasiya prosesində ilk yaranan ______dir.

işıqdır Signup and view all the answers

Study Notes

Mifologiya İcmalarında Başlıca Funksiyalar

Mifologiya, icmalar daxilində metodoloji, aksioloji və idraki funksiyaları yerinə yetirir.
Tənzimləmə və inzibati funksiyaları da yerinə yetirilir.

İbtidai Şüurun Sinkretizmi

Fərqli olanların (məsələn, təbiət və insanın) bir-birinə qovuşuq kimi dərk edilməsi.
Maddi və mənəvinin ayrılmamışlığı.

Dini Şüurun Əsasını Təşkil Edənlər

İdeallar
Bilik
Etiqad
Əqidə
Miflər

İnsanın Mütləq Biliyə Olan Tələbatını Ödəmə Vasitələri

Elm
Fəlsəfə
Din
Mifologiya
Incəsənət

Elmin Funksiyaları

Kainatın mənşəyini araşdırmaq
Atmosfer proseslərini proqnozlaşdırmaq
Canlı aləmin təkamülünü öyrənmək
Mikroaləm proseslərini araşdırmaq
Kainatın mənşəyini araşdırmaq

Elm Biliyinin Formalaşması Üçün Vacib Amillər

Müşahidə
Təcrübə

Dünyagörüşünün Formalaşması

Konkret-elmi biliklər
Peşə bilikləri
Siyasi biliklər
Dini biliklər
Ümumiləşmiş biliklər

Fəlsəfənin Predmeti

Dünyanın dərk edilənliyi məsələsi
Biliyin gerçəkliyə münasibəti məsələsi
Biliyin riyazi əsaslandırılması
Elmi nəzəriyyənin qurulması metodları
Biliyin eksperimental təsdiqi
Mürrəkkəb sistemlərin idarə edilməsi

Fəlsəfi Təhsil

Müstəqillik
Əməksevərlik
Dəqiqlik
Tənqidi yanaşma

Fəlsəfənin Meydana Gəlməsi Üçün Zəruri Şərtlər

Əqli əməyin fiziki əməkdən ayrılması
Tayfa birliklərinin təşəkkül tapması
Əkinçiliyin meydana çıxması
Vaxtı hesablama sisteminin tərtib edilməsi
Qədim demokratiya nümunələrinin meydana çıxması

Fəlsəfənin Predmetini Tam Şəkildə Əhatə Edən

Bütöv bir tam kimi baxılan dünya
Təbiət
Cəmiyyət
Insanın psixik həyatı
Iqtisadi sistem

Fəlsəfənin Bölmələri

Aksioloji
Qnoseologiya
Ontologiya
Təbiət fəlsəfəsi
Sosial fəlsəfə

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Bu testdə falsifikasiya prinsipi, mücərrəd biliklərin inteqrasiyası və şüurun dünyanı dərk etmə üsulları haqqında suallar yer alır. Falsifikasiya teoriyası və onun elmi bilikdəki rolu da müzakirə edilir. Əgər siz fəlsəfə və elmi biliyə maraq göstərirsinizsə, bu test sizin üçün uyğundur.