Europese Instellingen: Overzicht en Rol

Europese Instellingen

• Er zijn verschillende Europese instellingen die een rol spelen bij de totstandkoming en afdwinging van Europees recht.
• Het Europees Parlement komt een beperktere rol toe dan aan de meeste nationale parlementen.

Het Europees Parlement

• Het Europees Parlement is geëvolueerd van een orgaan met adviesbevoegdheid naar een orgaan met werkelijke beslissingsmacht.
• De belangrijkste taak van het Europees Parlement is het aannemen van Europese wetgeving, samen met de Raad.
• Het initiatiefrecht voor het aannemen van Europese regelgeving ligt bij de Europese Commissie.
• Het Europees Parlement is verantwoordelijk voor de goedkeuring van de jaarlijkse Europese begroting, samen met de Raad.
• Het Europees Parlement wordt rechtstreeks verkozen voor een periode van 5 jaar.

De Raad

• De Raad vertegenwoordigt de nationale belangen, gezien zijn samenstelling (de bevoegde ministers van de verschillende lidstaten).
• De Raad blijft het belangrijkste wetgevende orgaan.

De Europese Commissie

• De Europese Commissie behartigt de Europese belangen.
• De Europese Commissie heeft het initiatiefrecht voor het aannemen van Europese regelgeving.
• De Europese Commissie ziet toe op de naleving van de Europese regelgeving door de lidstaten.

De Raad van de Europese Unie

• De Raad is samen met het Europees Parlement verantwoordelijk voor het aannemen van wetten en het nemen van beleidsbeslissingen.
• De Raad bestaat uit een vertegenwoordiger van elke lidstaat op ministerieel niveau, die gemachtigd is om de regering van de lidstaat te verbinden (art. 16 VEU).
• De samenstelling van de Raad hangt af van de materie die er zal worden besproken (‘vakraden’), zoals Landbouw, Economische en Financiële Zaken (EcoFin-Raad).
• Ook leden van regeringen van deelstaten kunnen afgevaardigd worden naar de Raad.
• Elke lidstaat heeft slechts één vertegenwoordiger in de Raad, en moet regelen wie er naar de Raad wordt afgevaardigd.
• De Raad beraadslaagt en stemt in openbare zitting over een ontwerp van wetgevingshandeling.
• Er zijn verschillende soorten meerderheden, afhankelijk van de materie en de rechtsgrond in het Verdrag.
• De Raad besluit meestal met een gekwalificeerde meerderheid van de stemmen (art. 16 lid 3 VWEU).
• Een gekwalificeerde meerderheid is een systeem van een dubbele meerderheid van lidstaten en bevolking.

Voorzitterschap van de Raad

• Het voorzitterschap van de Raad roteert per zes maanden tussen de verschillende lidstaten.
• De voorzitter roept de bijeenkomsten van de Raad samen, zit die voor, roept op tot stemming en zorgt ervoor dat de Raad goed functioneert.

De Europese Raad

• De Europese Raad is een aparte instelling van de Europese Unie.
• De presidenten en/of eerste ministers van de lidstaten komen twee keer per half jaar samen als de Europese Raad.
• De Europese Raad wordt door het Verdrag van Lissabon officieel erkend als instelling van de Europese Unie (art. 15 e.v. VEU).
• De Europese Raad heeft een vaste voorzitter, gekozen voor een periode van 2,5 jaar (eenmaal herkiesbaar).