Етістік туралы тест

Study Notes

Етістік (Verb)

Анықтама: Етістік – іс-әрекетті, күйді немесе процессті білдіретін сөз табы.
Етістіктің түрлері:
1. Транзитивті етістіктер: Объектіні қажет етеді. (мысалы: "жазады", "оқиды")
2. Интранзитивті етістіктер: Объектіні қажет етпейді. (мысалы: "жүгіреді", "отырады")
Негізгі формалары:
- Негізгі форма: Етістіктің инфинитиві (мысалы: "жүру", "жазу").
- Салпыншақ форма: -а, -е, -й, -у, -ту арқылы жасалады (мысалы: "жазып", "жүріп").
Етістіктің шақтары:
1. Өткен шақ: өткен уақытта болған әрекетті білдіреді. (мысалы: "жазды")
2. Қазіргі шақ: қазіргі уақытта болып жатқан әрекетті білдіреді. (мысалы: "жазып жатыр")
3. Болашақ шақ: алдағы уақытта болатын әрекетті білдіреді. (мысалы: "жазатын болады")
Етістіктің райлары:
1. Күй райы: іс-әрекеттің күйін білдіреді (мысалы: "болар").
2. Талап райы: іс-әрекеттің міндетті түрде болуын білдіреді (мысалы: "жасасын").
3. Шарт райы: шартқа байланысты іс-әрекетті білдіреді (мысалы: "жасаса").
4. Болжам райы: болар нәрсені болжап айту (мысалы: "болар").
Етістік формалары:
- Дара етістіктер: бір етістік (мысалы: "барады").
- Күрделі етістіктер: екі немесе одан да көп етістіктен тұрады (мысалы: "бара жатыр").
Етістіктің жұрнақтары:
- Болымсыз жұрнақ: -ма, -ме, -ба, -бе (мысалы: "барма", "жазба").
Синтаксистік қызметі:
- Сөйлемдегі баяндауыш қызметін атқарады.
Модальді етістіктер:
- Іс-әрекеттің мүмкіндігін, қажеттілігін, рұқсатын білдіреді (мысалы: "мүмкін", "тиіс").
Тілдік ерекшеліктер:
- Қазақ тілінде етістік түбірі мен жұрнақтардың бірігуі арқылы жаңа мағына мен формаларды қалыптастырады.

Етістік (Verb) туралы негізгі түсініктер

Етістік – іс-әрекетті, күйді немесе процессті білдіретін сөз табы.

Етістіктің түрлері

Транзитивті етістіктер: Объектіні қажет етеді, мысалдар: "жазады", "оқиды".
Интранзитивті етістіктер: Объектіні қажет етпейді, мысалдар: "жүгіреді", "отырады".

Етістіктің формалары

Негізгі форма: Етістіктің инфинитиві, мысалдар: "жүру", "жазу".
Салпыншақ форма: -а, -е, -й, -у, -ту арқылы жасалады, мысалдар: "жазып", "жүріп".

Етістіктің шақтары

Өткен шақ: өткен уақытта болған әрекетті білдіреді, мысал: "жазды".
Қазіргі шақ: қазіргі уақытта болып жатқан әрекетті білдіреді, мысал: "жазып жатыр".
Болашақ шақ: алдағы уақытта болатын әрекетті білдіреді, мысал: "жазатын болады".

Етістіктің райлары

Күй райы: іс-әрекеттің күйін білдіреді, мысал: "болар".
Талап райы: іс-әрекеттің міндетті түрде болуын білдіреді, мысал: "жасасын".
Шарт райы: қоғам шарттарына байланысты іс-әрекетті білдіреді, мысал: "жасаса".
Болжам райы: болар нәрсені болжап айту, мысал: "болар".

Етістіктің формалары

Дара етістіктер: бір етістік, мысал: "барады".
Күрделі етістіктер: екі немесе одан да көп етістіктен тұрады, мысал: "бара жатыр".

Етістіктің жұрнақтары

Болымсыз жұрнақ: -ма, -ме, -ба, -бе, мысалдар: "барма", "жазба".

Синтаксистік қызметі

Сөйлемдегі баяндауыш қызметін атқарады.

Модальді етістіктер

Іс-әрекеттің мүмкіндігін, қажеттілігін, рұқсатын білдіреді, мысалдар: "мүмкін", "тиіс".

Тілдік ерекшеліктер

Қазақ тілінде етістік түбірі мен жұрнақтардың бірігуі арқылы жаңа мағына мен формаларды қалыптастырады.

Description

Бұл тест етістіктердің анықтамасы, түрлері, формалары, шақтары және райлары туралы білімді тексеруге арналған. Етістіктердің қолданылуын және ерекшеліктерін түсінуге көмектеседі. Тестті өткеннен кейін, етістіктерді жақсырақ меңгересіз.