Erizaintza Peplau Teoria

Erizaintzaren ikasketa formalaren hasiera Europan eta Amerikan, 3 urteko prestakuntza eskaintzen duena eta erizaintzako prestakuntzaren kalitatea hobetzen duena.

Gizarte industriak osasuna hobetzeko beharra sortu zuen, eta horrek erizaintzak onartu eta garatu beharra ekarri zuen.

Ingalaterran sortu zen erizainen lehen elkartea, erizainentzako lanbidearen sustapena eta profesionalizazioa helburu zituena.

Erizaintzak nazioarteko aitorpena lortu zuen, erizainak eta haien lana estandardizatzeko bideak irekitzen dituena.

Gerra-garaiek erizaintzaren garrantzia nabarmendu zuten, osasun-zerbitzuetan zeregin garrantzitsua izanik.

Espainian, legeek eta erregelamenduek erizainaren rola eta prestakuntza definitu zuten, baina XIX. mendean zehar erizainak medikuen laguntzaile gisa ikusten ziren.

Erizaintzaren profesionalizazioa, kode etikoa eta legeen bidez araututako praktika bat, eta errekonozimendu sozial eta ekonomikoa lortu du.

XX. mendean, erizaintzaren teoria eta ikerketak indartzearen beharra zegoen. Erizaintzak berezkoa den diziplina gisa aitortu behar zen, eta zientzia propioa sortu behar zuen.

Lanbide espezifiko batean sinesmenak dira, eredu guztietan antzekoak.

Erizainaren jardueraren helburua. Zer lortu nahi dugu zainketen bidez?

Bezeroak dira, zainketen hartzaileak. Pazienteak dira.

Fenomeno bat azaltzen duten ideien, arauen, printzipioen eta ezagutzen multzo antolatua.

Teoriak praktikara aplikatzeko, esku hartzen duten elementuen eta haien arteko elkarrekintzaren deskribapena.

Diziplina baten kontzeptu-esparru orokorra

Erizainaren jardueraren printzipio gidariak, erizaintzako eredua ezartzen dutenak.

Erizainak pazientearen aurrean nola jokatu behar duen

Erizainek arreta emateko prozesua erabiltzen dute pazientearen beharrak identifikatzeko, arreta planifikatzeko, esku-hartzeak aplikatzeko eta emaitzak ebaluatzeko.

Erizaintzako ereduak eta teoriak bere sinesmen, balio, printzipio eta metodologiak kontuan hartuta hiru kategoriatan sailkatzen ditu: Kategorizazioa (1850-1950), Integrazioa (1950-1975) eta Eraldaketa (1975-gaur egun).

Pazientearen rola pasiboa da, eta osasuna gaixotasun eza da. Positibismoa (benetako ezagutza zientifikoa da) da erabiltzen den metodologia. Bi fase ditu: osasun publikorako orientazioa (Florence Nightingale) eta gaixotasunerako orientazioa.

Gizabanakoa bere ingurunearekin hartzen da kontuan. Pertsona ez da pasibo bat, elkarri lotutako izakia da (bio-psiko-soziokultural-espirituala). Erizaintza eta медицина bereizten dira, eta EAP (Arreta Emateko Prozesua) erabiltzen da.

Erizaintza mundura ireki da, kultura, ekonomia eta politikarekin loturak ditu. Erizainek pazienteekin berdintasunean lan egiten dute. Laguntza pertsonala da erdigunean. Zainketen indibidualizazioa da oinarria.

Maslow-en beharren ereduaren eragina jaso du. Erizaintzaren funtzioa pertsonen beharrak identifikatzea eta asetzeko ahalegina egitea da.

Arreta pertsonala eskaintzen da, eta erizainek pazientearen ingurunean arreta jartzen dute.

Gerraren ondoren, Peplau Estatu Batuetako osasun mentaleko sistema birmoldatzeko lan egin zuen, 1946ko Osasun Mentaleko Lege Nazionala onestea lortuz.

Peplau Columbiako Unibertsitatean erizaintza psikiatrikoko ikasleentzako lehen klaseak eman zituen 1950ean.

Peplau erizaintza psikiatrikoko graduondoko espezialitate klinikoko lehen programa sortu zuen eta horren ondorioz, erizaintza psikiatrikoko amakotzat hartzen da.

Peplau 1980ean, ANAren erizaintzaren definizioan funtsezko zeregina izan zuen. Halaxe zehaztu zuen: “Erizaintza, osasun-arazo erreal eta potentzialei emandako giza erantzunen diagnostikoa eta tratamendua da.”

Peplau-ren teoria haien arteko harremanetan zentratzen da: erizainaren, pazientearen eta pazientearen familiaren arteko pertsonen arteko harremanak, batez ere pazientearen eta profesionalaren arteko konexioa aztertuz.

Peplau-ren liburuan, “Pertsonen arteko erlazioak erizaintzan” (1952), erizaina eta pazientearen arteko harremana, pertsonen arteko prozesu terapeutiko gisa duen garrantzia azaltzen da.

Peplau-ren ustez, erizainak pazientearen antsietatea murrizten laguntzen du, harreman terapeutiko errespetuzkoa, enpatikoa eta ez-kritikoa garatuz.

Peplau-k erizainaren eta pazientearen arteko harremanaren 4 aro bereizi zituen: norabidearen aroa, identifikazio aroa, esplorazio- eta laguntza-aro eta bereizketa aroa.

Pertsona batek bere burua zaintzeko beharrezkoak diren ekintzak ezin dituenean, laguntza behar duenean gertatzen den egoera da.

Pertsonak egunero behar duen zaintza, osasuna, ingurunea eta mediku-zaintzak eragiten dutenak.

Autozaintzaren beharra bete ez denean sor daitezkeen arazoak dira, adibidez, gaixotasuna edo lesioa.

Adina, sexua, osasun-egoera - denek eragiten diote pertsonaren autozaintzari.

Gai unibertsalak dira, gizon, emakume eta haurrentzat, aire garbi hartu, ura edan, etab.

Giza garapena zaintzea da, hala nola, prebentzio-neurriak hartu eta arriskuak murriztu.

Gaixotasun edo lesioak dituzten pertsonei zuzenduta dago, behar bereziak dituztenak (farmakoak, fisioterapia, etab.).

Autozaintza unibertsala, garatzailea eta desbideratzailea - horiek dira autozaintzako betekizunen mota nagusiak.

Pertsonek, ahalmen biologiko eta sozialak dituztenak, ikasteko eta garatzeko gaitasuna dute.

Pertsonak bere burua nola eta zergatik zaintzen duen deskribatzen du. Bere bizitza, osasuna, garapena eta ongizatea mantentzeko eginkizuna da.

Familiako kideek edo lagunek ematen duten laguntza, mendekoa den pertsona baten autozainketa-beharrak asetzen dituztenak.

Erizaintzak pertsona bati laguntzen dio, bere osasunarekin lotutako jarduerak mugatzeagatik autozainketa egiten ez duelako.

Erizainak zaintzeko beharrezkoak diren harremanak deskribatzen ditu, konpentsazio osoa, partziala edo laguntza-hezkuntzako erizaintza sistemen bidez.