Ergenlerde İntihar ve Stresli Yaşam Olayları

Kriz ve İntihar

• Kriz, bir olay veya duruma bağlı olarak ortaya çıkan, bireyin başa çıkma becerilerini yetersiz kılan, yoğun belirsizliğin yaşandığı karmaşık bir ruhsal süreçtir.
• Kriz durumundaki kişide akut ve süresi sınırlı bir denge bozukluğu, kişisel iyilik halinin ve işlevselliğin bozulması ve somut veya algılanan bir tehdit altında hissetme belirtileri bulunur.

Kriz Tipleri

• Gelişimsel krizler: Bireyin gelişimi boyunca doğal olarak yaşadığı yaşam evreleri (örneğin, okula başlama, evden ayrılma, askerlik, evlenme, çocuk sahibi olma, emeklilik)
• Yaşamsal (durumsal) krizler: Yaşam boyunca olasılık olarak üzerinde konuşulan, başkalarında gözlenen ve başkalarıyla paylaşılan krizler (örneğin, sınıfta kalma, terkedilme, işsizlik, ev içi kronik anlaşmazlıklar, beklenen kayıplar).
• Travmatik krizler: Önceden tahmin edilemeyen, ansızın ve yüksek yoğunluklu, bireyi çaresiz ve çözümsüz bırakan krizler (örneğin, askeri çatışma, cinsel saldırı, fiziksel saldırı, kaçırılma, rehin alma, terörist saldırısı, işkence, savaşta tutsak olma, doğal felaketler, ağır otomobil kazaları, yaşamı tehdit eden hastalıkların tanısının konulması).
• Psikopatolojiye bağlı krizler (psikiyatrik aciller): Psikiyatrik durumlar nedeniyle ortaya çıkan krizler sayılabilir.

Ergenlik

• Ergenlik, biyolojik, psikolojik ve sosyal değişimin hızlandığı ve birbirleri ile yoğun etkileşim içine girdiği bir yaşam evresidir.
• Ergenlik çağının özellikleri hızlı değişim, ebeveynlerle ilişki kurma, arkadaşlık kurma, bağımsızlık, bireysel değerler sistemi oluşturma, mesleki hedefler belirleme, cinsel kimlik gelişimini tamamlama ve toplumsal sorumlulukları yerine getirme şeklinde sıralanabilir.

Depresyon

• Depresyon, ergenlik döneminin önemli ruh sağlığı sorunlarındandır.
• %5 ile %20 arasında değiştiği bildirilmiştir.
• Hem yeti yitimine sebep olmakta, hem de intihar davranışı için bir risk etmeni oluşturmaktadır.

İntihar

• Kişinin kendini öldürmek niyetiyle düşündüğü veya yaptığı, ölüm veya yaralanmayla sonuçlanabilecek, düşünce veya eylemlere intihar davranışı denir. Bunlar intihar düşünceleri, intihar girişimleri ve tamamlanmış intiharlardır.

İntiharın Çelişkisi

• İntihar girişimi özünde bir krizdir.
• Paradoksal olarak çoğu hastada mevcut bir krizden çıkmak için yardım çağrısı işlevi görür.
• Ancak krize yanıt olarak kendisi de kriz yaratan bir yanıttır.

İntihar Önleme

• Batı toplumlarında ergen intiharlarını önlemeye yönelik çalışmalar okul, toplumsal alan ve sağlık sistemi olmak üzere üç alanda yapılmaktadır.

Birincil Önleme

• Amacı, öğrencilerin problemlerle başa çıkma becerilerini geliştirmek, intiharın uyarı sinyallerini ve konuyla ilgili risk faktörlerini belirlemek, öğrencileri bilgi sahibi yapmak, okul ve arkadaş bağlarını güçlendirerek gelecekte intihar düşüncelerinin önüne geçmektir.
• Örneklikler: Öğrencilere depresyon, öfke yönetimi ve yalnızlık azaltma becerileri kazandırmak, kişilerarası problemlerini çözme ve yardım arama, kritik durumlarla başa çıkma becerileri kazandırmak

İkincil Önleme

• İntihar davranışının veya fikrinin oluşmasının hemen ardından gerçekleştirilen çalışmalardır.
• Risk taşıyan grubun özelliklerini belirlemek ve zamanında etkili bir müdahale sağlamak.
• Okullarda tarama çalışmaları yapmak, okul personeline intiharla ilgili riskli davranışları tanımlayabilme becerileri kazandırmak.

Üçüncül Önleme

• İntihar girişimlerinin ve tamamlanmış intiharların ardından yapılması gereken çalışmalardır.

İntihar Düşüncesinde Olan Kişiye Yaklaşım

• İntihar girişimi insan yaşamında bir kriz dönemidir; yardımın en gerekli olduğu andır.
• İntihar düşüncesi, eğilimi veya girişiminde bulunan her birey daima acil müdahale gerektirir.
• Kişinin neden ölmek istediğini araştırmalıdır.

İntihar Riski Faktörleri:

• Sosyo-demografik Özellikler:*
• Düşük sosyoekonomik durum, düşük eğitim düzeyi, düşük gelir
• Okul ile ilgili problemler
• Düşük benlik saygısı ve umutsuzluk
• Okula gitmeme, işsizlik
• Cinsiyet faktörü: Erkeklerde intihar girişimleri daha riskli ve ölümcül yöntemlerle gerçekleştirilmektedir.
• Ailesel Risk Etkenleri:*
• Aile içinde intihar davranışı öyküsü
• Anne-baba arasında veya anne-baba-çocuk arasında çatışmalar
• Madde bağımlılığı, antisosyal davranışlar, depresyon
• Boşanma
• Psikiyatrik Risk Etkenleri:*
• Depresyon
• Psikiyatrik bozukluklar (kronik ve ağır olması halinde risk daha fazladır)
• Madde kötüye kullanımı
• Biyolojik Risk Etkenleri:*
• İntihar girişiminde bulunan gençlerin 1. derece akrabalarında intihar davranışı oranının daha yüksek olması (genetik faktör)
• Tek yumurta ikizlerinde intihar riskinin daha yüksek olması (genetik faktör)
• Stresli Yaşam Olayları:*
• Okul başarısızlığı, kız-erkek arkadaştan ayrılma, ebeveyn kayıpları (ölüm veya boşanma)
• Hastalıklar, hastaneye yatmalar
• Genel yaşam zorlukları

İntihar Girişimleri, Çelişkiler & Aktif Yaklaşım

• Ergenler intiharı romantize ederler.
• İntihar sorununu gerçekçi bir şekilde ele almak ve düşünceleri sıyrıp gerçekçiliğe ulaştırmak.

İntihar Önleme Müdahalesi

• Terapist, hem aktif hem de yönlendirici bir rol almalıdır.
• İntiharın avantajlarını yargılayıcı bir tutumla değil, destekleyici bir ortamda ele almalıdır.
• Yaşamın avantajlarını konuşmak
• Sorunların üstesinden gelinebileceğine olan inanç geliştirmek ve sorumluluk duygusu oluşturmak önemli
• Müdahale süreci kapsamlı, uzun vadeli ve ilaç/tedavi desteği planlanmalıdır.
• Birincil ve ikincil önlemlere ek olarak, üçüncül önleme intihar girişimlerinin ve tamamlanmış intiharların ardından yapılması gereken çalışmaları içermelidir.

Bu quiz, ergenlerdeki intihar davranışları ve stresli yaşam olayları arasındaki ilişkileri incelemektedir. İntiharın nedenleri, etkileri ve ergenler üzerindeki risk faktörleri hakkında sorular içermektedir. Sorular, konuyla ilgili farklı alanları ve istatistikleri kapsamaktadır.