Экономикалық теория пәні

Теориялық экономика – бұл қоғамның шектеулі ресурстарын пайдалану арқылы адамдардың шексіз қажеттіліктерін қанағаттандыру мәселелерін зерттейтін ғылым.

Шектеулі өндірістік ресурстар экономикалық теорияның пәні болып табылады.

Экономикалық теория - бұл шектеулі ресурстарды адамдардың шексіз қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында тиімді пайдалануды зерттейтін ғылым.

Талдау – бұл кешенді құбылысты жеке бөліктерге бөліп, оларды жеке-жеке зерттеу әдісі.

Синтез – бұл құбылыстың жеке бөліктерін біртұтас құрайтын кешенді нысанға біріктіру әдісі.

Индукция - бұл жеке деректер негізінде жалпы қорытынды шығару әдісі.

Дедукция - бұл жалпы қағидалардың негізінде жеке жағдайларды талдау және бағалайтын әдіс.

Микроэкономика - бұл жеке тұлғалардың және фирмалардың экономикалық шешімдерін зерттейтін ғылым бөлімі.

Макроэкономика - бұл экономиканы біртұтас жүйе ретінде қарастыра отырып, әртүрлі қоғамдық экономикалық құбылыстардың (инфляция, жұмыссыздық, өсу және т.б.) өзара байланыстарын зерттейтін ғылым бөлімі.

Өндіріс - бұл материалдық игіліктер мен қызметтерді ұсыну үшін жүргізілетін процесс.

Жай ұлғаймалы өндіріс - бұл өндіріс көлемінің жыл сайын тұрақты өсуі.

Экстенсивті экономикалық өсу - бұл өндіріс факторларының санын ұлғайту арқылы өндіріс көлемін арттыру.

Меншік – бұл адамдардың материалдық игіліктер мен қызметтерге деген қатынастарын реттейтін экономикалық категория.

Жекешелендіру – бұл мемлекеттік меншікті жеке тұлғалар мен заңды тұлғаларға беру.

Мемлекетсіздендіру - бұл экономикалық процестерді толық басқаруды мемлекеттен ажырату.

Табиғи монополия – бұл бір ғана түрдегі тауарды өндіретін және бәсекелестері жоқ фирма.

Сұраныс – бұл белгілі бір тауарды сатып алуға төлем қабілеті бар тұтынушылардың қажеттіліктері.

Сұраныс заңы – бұл баға өскен сайын, сатып алынатын тауардың көлемі төмендейтіндігі туралы заңдылық.

Ұсыныс – бұл белгілі бір бағамен сатуға дайын өндірушілердің тауар көлемі.

Ұсыныс заңы – бұл баға өскен сайын, ұсынылатын тауардың көлемі өсетіндігі туралы заңдылық.

Бәсекелестік – бұл нарықта бірдей тауарлар мен қызметтерді ұсынатын өндірушілер арасындағы қарым-қатынас.

Еңбек – бұл адамның өзінің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қолданатын іс-әрекеті.

Рента – бұл жерге деген меншіктің табысы.

Инфляция – бұл ақша массасының ұлғаюы салдарынан бағалардың жалпы деңгейінің өсуі.

Жұмыссыздық – бұл еңбекке жарамды адамдардың жұмыссыз қалуы.

Мемлекеттік бюджет – бұл мемлекеттің табыс пен шығыс есебі.

Мемлекеттік қарыз – бұл мемлекеттің басқа мемлекеттерден немесе халықаралық ұйымдардан алған қарызы.

Салық – бұл мемлекет тұрғындарынан жинап алынатын міндетті төлем.

Несие – бұл ақша немесе тауарларды пайызбен беру.

Монополия – бұл бір ғана тауарды өндіретін меншікші фирма.

Нарық – бұл тауарлар мен қызметтер сатып алынатын және сатылатын орын.

Тұрақты шығындар – бұл фирманың өндіріс көлемінен тәуелсіз және тұрақты болатын шығындар.

Өзгермелі шығындар – бұл фирманың өндіріс көлеміне байланысты өзгеретін шығындар.

Жұмыссыздық қарқыны – бұл еңбекке жарамды халық санына қатысты жұмыссыз адамдардың пайыздық қатынасы.

Кәсіпкерлік - бұл табыс табу мақсатымен жаңа іс бастау және оның қаупін өз мойнына алу.

Толық жұмыспен қамту – бұл барлық еңбекке жарамды адамдардың жұмыспен қамтылуы.

Бизнес-жоспар – бұл кәсіпкерліктің мақсаттары мен оларға жету жолдарын сипаттайтын құжат.

Акционерлік қоғам – бұл өзінің жарғылық капиталын акцияларға бөлген заңды тұлға.

Франчайзинг – бұл табысты бизнесті лицензия негізінде сату.

Инновациялық қор – бұл жаңа технологиялардың дамуына инвестиция салатын қор.

Даму банкі – бұл кәсіпорындардың дамуына қаржы қолдау көрсететін банк.

Тәуекел – бұл кәсіпкерлік қызметтің нәтижесі болжамсыз болуы.

Бәсеке – бұл кәсіпкерлердің тауар немесе қызметтер нарығында бақталастық жүргізуі.

Қаржылық кәсіпкерлік – бұл ақша айналымы, бағалы қағаздар, валюталық қатынастармен жұмыс жасайтын кәсіпкерлік түрі.