Εισαγωγή στο Ιδιωτικό και το Εργατικό Δίκαιο mixed

Εισαγωγή στο Ιδιωτικό Δίκαιο

• Δίκαιο ορίζεται ως το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν υποχρεωτικά την κοινωνική συμβίωση σε μια συγκεκριμένη περιοχή και ιστορική στιγμή.
• Υποκείμενα δικαίου περιλαμβάνουν τα φυσικά πρόσωπα (άνθρωποι) και τα νομικά πρόσωπα (ενώσεις προσώπων με νομική προσωπικότητα, όπως οι εταιρείες).
• Οι κανόνες δικαίου διακρίνονται σε αναγκαστικούς (που δεν επιτρέπουν διαφορετική ρύθμιση από την ιδιωτική βούληση) και ενδοτικούς (που μπορούν να παρακαμφθούν από την ιδιωτική βούληση).
• Η δυνατότητα παρέκκλισης από τους ενδοτικούς κανόνες συχνά εκφράζεται με φράσεις όπως «εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά» στο νόμο.
• Το δημόσιο δίκαιο ρυθμίζει την οργάνωση του κράτους, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και τη σχέση τους με ιδιώτες.
• Το ιδιωτικό δίκαιο ρυθμίζει τις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών.
• Βασικοί κλάδοι του ιδιωτικού δικαίου είναι:
  • Αστικό Δίκαιο: Ρυθμίζει γενικά τις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών.
  • Εμπορικό Δίκαιο: Ρυθμίζει τις έννομες σχέσεις των εμπόρων κατά την άσκηση της εμπορίας τους.
  • Εργατικό Δίκαιο: Ρυθμίζει τη σχέση εξαρτημένης εργασίας.
• Το εμπορικό και το εργατικό δίκαιο προέρχονται από το αστικό δίκαιο αλλά είναι αυτόνομοι κλάδοι λόγω των ιδιαιτεροτήτων των σχέσεων που ρυθμίζουν.
• Στις σχέσεις που εμπίπτουν στο εμπορικό και εργατικό δίκαιο, εφαρμόζονται οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα, εφόσον δεν υπάρχει ειδικότερη ρύθμιση.

Εισαγωγή στο Εργατικό Δίκαιο

• Το εργατικό δίκαιο ανήκει στο ιδιωτικό δίκαιο.
• Αφορά το δίκαιο της εργασίας.
• Εργασία ορίζεται ως η ανθρώπινη δραστηριότητα που ασκείται κατόπιν εξωτερικής πίεσης και είναι αμειβόμενη.
• Το εργατικό δίκαιο ρυθμίζει μόνο την εξαρτημένη εργασία, όχι κάθε μορφή εργασίας.
• Εργατικό Δίκαιο: Το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν τις σχέσεις που δημιουργούνται από την παροχή εξαρτημένης εργασίας σε έναν εργοδότη.
• Εξάρτηση σημαίνει ότι ο εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος να ακολουθεί τις οδηγίες του εργοδότη σχετικά με τον τρόπο, τον τόπο, τον χρόνο ή το είδος της εργασίας.
• Ο εργαζόμενος υπόκειται στο διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη.
• Η εξάρτηση συνεπάγεται μια εκ προοιμίου ανισότιμη σχέση και την ανάγκη για κανόνες που προστατεύουν τον εργαζόμενο.

Σκοπός και Υλη του Εργατικού Δικαίου

• Σκοπός του εργατικού δικαίου είναι:
• Η προστασία της εργασίας από το κράτος και την εργοδοτική εξουσία.
• Η οργάνωση των σχέσεων μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου.
• Η αναπαραγωγή της σχέσης εργασίας-κεφαλαίου.
• Η ύλη του εργατικού δικαίου οργανώνεται σε τρεις ενότητες:
• Ατομικό εργατικό δίκαιο (ατομική σύμβαση εργασίας).
• Συλλογικό εργατικό δίκαιο (οργάνωση και λειτουργία των συνδικάτων).
• Δίκαιο της εκμετάλλευσης (εσωτερικό δίκαιο του χώρου εργασίας).

Η Σύμβαση Εξαρτημένης Εργασίας

• Το εργατικό δίκαιο εφαρμόζεται μόνο στις σχέσεις που βασίζονται σε σύμβαση εξαρτημένης εργασίας.
• Ο νομικός χαρακτηρισμός μιας σύμβασης δεν εξαρτάται από το πώς την χαρακτηρίζουν τα μέρη.
• Διακρίσεις από συγγενείς έννοιες:
• Σύμβαση ανεξαρτήτων υπηρεσιών: Παροχή εργασίας με πλήρη πρωτοβουλία του παρέχοντος ως προς τον χρόνο, τον τόπο κ.λπ.
• παράδειγμα: λογιστής με δικό του γραφείο.
• Σύμβαση έργου: Κύριο αντικείμενο είναι η επίτευξη ενός αποτελέσματος, όχι η παροχή εργασίας καθ' εαυτή.
• παράδειγμα: ανάθεση χωματουργικών εργασιών.
• Σύμβαση εταιρίας: Η εισφορά μπορεί να είναι παροχή εργασίας, αλλά υπάρχει πρόθεση εταιρικής συνεργασίας και ανάληψη κινδύνων.

Είδη Συμβάσεων Εργασίας και Κατηγορίες Εργαζομένων

• Είδη συμβάσεων εργασίας:
• Αορίστου χρόνου: Δεν έχει συμφωνηθεί συγκεκριμένη διάρκεια.
• Ορισμένου χρόνου: Έχει συμφωνηθεί συγκεκριμένη διάρκεια.
• Η σύμβαση αορίστου χρόνου αποτελεί τον κανόνα.
• Η σύμβαση ορισμένου χρόνου πρέπει να δικαιολογείται από τη φύση της εργασίας ή τις ανάγκες της επιχείρησης.
• παράδειγμα: εποχική εργασία.
• Με δοκιμή: Ο εργοδότης έχει δικαίωμα να αξιολογήσει τις ικανότητες του εργαζομένου.
• Οι πρώτοι 12 μήνες θεωρούνται δοκιμαστική περίοδος χωρίς αποζημίωση απόλυσης.
• Ετοιμότητας προς εργασία: Δέσμευση του χρόνου και της εργασιακής δύναμης του εργαζομένου στη διάθεση του εργοδότη.
• Γνήσια ετοιμότητα: Πλήρης δέσμευση (π.χ. security).
• Απλή ετοιμότητα: Μερική δέσμευση (π.χ. νυχτοφύλακας).
• Δανεισμού εργαζομένου: Συμφωνία μεταξύ εργοδότη και τρίτου για την παραχώρηση του εργαζομένου.
• Γνήσιος δανεισμός: Προσωρινή παραχώρηση σε άλλη επιχείρηση.
• Μη γνήσιος δανεισμός: Εξαρχής η εργασία παρέχεται σε τρίτους που υποδεικνύει ο εργοδότης.
• Μερικής απασχόλησης: Η εργασία είναι μικρότερης διάρκειας από την κανονική (π.χ. 4ωρη ημερήσια απασχόληση).
• Εκ περιτροπής εργασίας: Η εργασία παρέχεται ορισμένες ημέρες την εβδομάδα (π.χ. 8ωρη ημερήσια απασχόληση για 3 ημέρες/εβδομάδα).
• Η μερική απασχόληση δεν μπορεί να επιβληθεί μονομερώς, ενώ η εκ περιτροπής μπορεί να επιβληθεί υπό προϋποθέσεις.

Κατηγορίες Εργαζομένων

• Οι εργαζόμενοι διακρίνονται σε υπαλλήλους και εργάτες ανάλογα με το αν προέχει το πνευματικό ή το σωματικό στοιχείο, αντίστοιχα.
• Υπάρχουν ειδικές προστατευτικές διατάξεις για ανήλικους και έγκυες εργαζόμενες.
• Υπάρχει αναγκαστική τοποθέτηση και ειδική προστασία από την απόλυση για ορισμένες κατηγορίες όπως οι πολύτεκνοι και τα άτομα με αναπηρία (ΑΜΕΑ).
• Οι διευθύνοντες υπάλληλοι έχουν αυξημένες ευθύνες και αποδοχές, αλλά δεν υπόκεινται στα χρονικά όρια εργασίας.
• Για τους αλλοδαπούς εργαζομένους υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις.
• Οι οικιακοί μισθωτοί εξυπηρετούν προσωπικές ή οικογενειακές ανάγκες του εργοδότη, με διάκριση σε οικόσιτους και μη.
• Δεν υπάγονται στα χρονικά όρια εργασίας, αλλά ισχύουν βασικές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας.