GGZ boek h16

Een eetstoornis gekenmerkt door een extreme drang naar afvallen, wat leidt tot een abnormaal eetgedrag en een preoccupatie met gewicht en lichaam.

Een vorm van anorexia nervosa waarbij de patiënt zich beperkt tot een extreem laag calorie-inname en vaak intensieve lichaamsbeweging toepast.

De diagnosecriteria van anorexia nervosa volgens de DSM-5. Deze criteria omvatten een te laag lichaamsgewicht, een angst voor gewichtstoename, en een verstoord lichaamsbeeld.

Een eetstoornis met afwisselende perioden van restrictief eetgedrag en eetbuien gevolgd door compensatiemethoden zoals braken.

Perioden van overmatig eten in een korte tijd, niet geassocieerd met honger.

Een gewicht dat lager is dan het minimale normale gewicht voor leeftijd, geslacht of lengte.

Een verlaagde lichaamstemperatuur.

Schijnbare hypothyreoïdie (tekort aan schildklierhormoon) die zich uit in symptomen als bradycardie, hypotensie en hypothermie.

Mensen met boulimia of eetbuistoornis zoeken gemiddeld pas na 3-4 jaar hulp.

Een eetstoornis gekenmerkt door recidiverende eetbuien gevolgd door inadequaat compenserend gedrag om gewichtstoename tegen te gaan.

Als iemand met anorexia eetmomenten vermijdt, ontstaan bezorgdheid over vermagering en sociaal isolement neemt toe.

Het eten van een veel grotere hoeveelheid voedsel dan normaal in een korte periode, met het gevoel geen controle te hebben over de eetlust.

Anorexia is ernstig en chronisch, met hoge mortaliteit (5-10%), en herstelkans is lager bij volwassenen.

Gedrag om gewichtstoename te voorkomen na een eetbui, zoals braken, misbruik van laxantia, vasten of excessieve lichaamsbeweging.

Jongeren hebben de meeste kans om te herstellen (75%) van anorexia. Volwassenen herstellen in ongeveer de helft van de gevallen.

Eetbuien en compensatie moeten zich gedurende ten minste drie maanden gemiddeld eenmaal per week voordoen.

Bij boulimia is er een terugvalpercentage van 40% binnen 2 jaar, en 50% op lange termijn.

Een eetstoornis gekenmerkt door recidiverende eetbuien zonder compensatie pogingen.

Heteroanamnese (informatie van anderen) is cruciaal, vooral bij jonge patiënten, om de mate van ziektebesef en realiteitsbesef te beoordelen. Lichamelijk onderzoek is ook belangrijk.

Het eten van een hoeveelheid voedsel die groter is dan de meeste mensen in korte tijd zouden eten, met het gevoel geen controle te hebben.

Eetbuistoornis wordt gekenmerkt door meer uitgesproken impulsiviteit en prikkelzoekend gedrag, terwijl boulimia vaak gepaard gaat met angst- of depressiebeelden en persoonlijkheidsproblematiek.

Kenmerken omvatten snel eten, eten totdat men zich vol voelt, eten ook al is er geen trek, alleen eten uit schaamte, schaamte of schuldgevoelens achteraf.

Anorexia wordt gekenmerkt door een verstoorde lichaamsbeleving, meestal met gemiddeld realiteitsbesef (niet een psychose).

Eetbuistoornis omvat geen compenserend gedrag, het gewicht stijgt dus. Boulimia wel.

Anorexia nervosa heeft twee subtypes: restrictief type en eetbuien-/purgerend type. Het restrictieve type kenmerkt zich door extreme caloriebeperking, terwijl het eetbuien-/purgerende type eetbuien en compensatiegedrag (braken, laxeermiddelen) omvat.

Patiënten met anorexia nervosa van het restrictieve type vertonen vaker kenmerken van cluster C-persoonlijkheidsstoornissen, vooral dwangmatig. Patiënten met het eetbuien-/purgerende type vertonen vaker cluster B-kenmerken, met name borderline.

Eetstoornissen gaan vaak samen met andere psychische stoornissen. De meest voorkomende comorbiditeit is een stoornis in middelengebruik.

De prevalentie van anorexia nervosa is 1% in de bevolking, waarvan 1/3 hulp zoekt. De prevalentie neemt toe en is het hoogst bij vrouwen tussen 15-19 jaar.

Anorexia nervosa heeft een hoge mortaliteit (5-10%), waarbij acute hartdood een belangrijke oorzaak is.

Boulimia nervosa begint meestal tussen 16-17 jaar en heeft een prevalentie van 3%.

De prevalentie van eetbuistoornis is 2%, en het begint meestal rond 16-17 jaar.

Anorexia nervosa en boulimia nervosa komen vaker voor bij vrouwen (95% van de gevallen). Bij eetbuistoornissen is 40% van de gevallen man.

Kenmerken als een negatief zelfbeeld, veeleisendheid en zwart-witdenken worden bij boulimia versterkt door het herhaaldelijk gevoel van falen (eetbuien) en de daaruit voortkomende zelfverwijten.

De eetbuien bij boulimia zijn een reactie op stress.

Vanuit een sociaal-cultureel standpunt wordt de verklaring gezocht in de maatschappelijke druk die op vrouwen wordt uitgeoefend om er aantrekkelijk uit te zien, slank zijn als norm voor schoonheid, gezondheid, en een bewijs van succes.

Dysregulatie dopamine beloningssysteem: angst ipv voldoening

Ghreline (levert hongergevoel op) resistentie

Preventie: educatieve programma’s op scholen. Het liefste wordt iemand poliklinisch geholpen, mocht dit mogelijk zijn ivm lichamelijk problemen wordt iemand opgenomen. Wilsonbekwaamheid of weigering kan resulteren in juridische maatregelen. Ook kunnen bij de eetbuistoornis een bariatrische chirurgie worden overwogen na succesvolle behandeling. Antipsychoticum (olanzapine) kan in het begin van de behandeling nuttig zijn. Gebruik van antidepressiva heeft weinig zin omdat de sombere stemming vaak komt door ondervoeding. Een subgroep van boulimia reageert wel goed op antidepressiva (vooral SSRI’s).

Als eerste doel gewichtsherstel, gunstige verandering zelfbeeld, lichaamsbeleving, sociaal functioneren en betekenisvolle relaties staan op plaats 2. Behandelmethoden zijn cognitieve gedragstherapie voor eetstoornissen en een ondersteunende vorm van gerichte counseling.

In vergelijking tot individuele gesprekstherapie blijkt gezinstherapie tot betere resultaten te leiden (vooral bij jonge patiënten). Ouders hebben daarnaast behoefte aan psycho-educatie en onderlinge steun van lotgenoten.