Podcast
Questions and Answers
DNA hasarı, DNA'nın yapısında meydana gelen kimyasal bir değişikliktir.
DNA hasarı, DNA'nın yapısında meydana gelen kimyasal bir değişikliktir.
True (A)
DNA hasarları aşağıdakilerden hangilerine neden olabilir?
DNA hasarları aşağıdakilerden hangilerine neden olabilir?
- Hücre ölümüne (correct)
- Tüm seçenekler doğru (correct)
- Hiçbir seçenek doğru değil
- Yaşlanmaya (correct)
- Kansere (correct)
DNA hasarlarının genel sınıflarının hangisi DNA dizisini etkiler ancak tüm yapısı üzerindeki etkisi küçük olur?
DNA hasarlarının genel sınıflarının hangisi DNA dizisini etkiler ancak tüm yapısı üzerindeki etkisi küçük olur?
- Oksidasyon
- Radyasyon
- Alkilasyon
- Deaminasyon
- Tek baz değişiklikleri (correct)
DNA hasarının genel sınıflarından biri olan yapısal bozulmaya, etidyum bromür gibi [blank] ajanları da neden olabilir.
DNA hasarının genel sınıflarından biri olan yapısal bozulmaya, etidyum bromür gibi [blank] ajanları da neden olabilir.
DNA onarım mekanizmalarından biri olan [blank], UV kaynaklı pirimidin dimerlerinin atlanması/bypass edilmesinde görev alır.
DNA onarım mekanizmalarından biri olan [blank], UV kaynaklı pirimidin dimerlerinin atlanması/bypass edilmesinde görev alır.
DNA metiltransferazla hasarın tamiri, metillenmiş 06-metilguanin bazının tamiridir.
DNA metiltransferazla hasarın tamiri, metillenmiş 06-metilguanin bazının tamiridir.
Baz eksizyon onarımı (BER) DNA'daki yanlış yerleştirilen ve hasarlı bazları uzaklaştırmak için kullanılan onarım mekanizmasıdır.
Baz eksizyon onarımı (BER) DNA'daki yanlış yerleştirilen ve hasarlı bazları uzaklaştırmak için kullanılan onarım mekanizmasıdır.
Hatalı eşleşme onarımı (Mismatch Repair) DNA replikasyonu esnasında meydana gelen ve çift sarmalda anormal boyutlara neden olan, normal bazların hatalı eşleşmesi şeklindeki hataları düzeltir.
Hatalı eşleşme onarımı (Mismatch Repair) DNA replikasyonu esnasında meydana gelen ve çift sarmalda anormal boyutlara neden olan, normal bazların hatalı eşleşmesi şeklindeki hataları düzeltir.
DNA çift-zincir kırığı onarımı, DNA hasarının en yıkıcı şeklidir.
DNA çift-zincir kırığı onarımı, DNA hasarının en yıkıcı şeklidir.
Homolog olmayan rekombinasyon, aynı kromozoma sahip olup olmadığına bakılmaksızın iki kırık ucun tamir mekanizması tarafından yapıştırılabilir.
Homolog olmayan rekombinasyon, aynı kromozoma sahip olup olmadığına bakılmaksızın iki kırık ucun tamir mekanizması tarafından yapıştırılabilir.
DNA hasarına biyolojik tepki, hücre döngüsü durdurularak onarım veya hasar toleransı için gereken zamanı sağlar.
DNA hasarına biyolojik tepki, hücre döngüsü durdurularak onarım veya hasar toleransı için gereken zamanı sağlar.
Flashcards
DNA Hasarı
DNA Hasarı
DNA'nın yapısındaki kimyasal bir değişiklik. Lezyon olarak da adlandırılır.
Baz Silinmesi/Eklemesi/Yer Değiştirmesi
Baz Silinmesi/Eklemesi/Yer Değiştirmesi
DNA'nın yapısında meydana gelen değişikliklerden biri; bazların kaybı, eklenmesi veya yer değiştirmesi.
Zincir Kırılması
Zincir Kırılması
DNA'da görülen bir hasar türü; zincirlerin kırılması, tek veya çift zincirli.
Mutasyon
Mutasyon
Signup and view all the flashcards
Genomik Kararsızlık
Genomik Kararsızlık
Signup and view all the flashcards
DNA Onarım Mekanizması
DNA Onarım Mekanizması
Signup and view all the flashcards
Tek Baz Değişikliği (Konversiyon)
Tek Baz Değişikliği (Konversiyon)
Signup and view all the flashcards
Deaminasyon
Deaminasyon
Signup and view all the flashcards
Alkilasyon
Alkilasyon
Signup and view all the flashcards
Oksidasyon
Oksidasyon
Signup and view all the flashcards
Yapısal Bozulma
Yapısal Bozulma
Signup and view all the flashcards
UV Işığına Bağlı T Dimeri Oluşumu
UV Işığına Bağlı T Dimeri Oluşumu
Signup and view all the flashcards
İnterkalasyon Ajanları
İnterkalasyon Ajanları
Signup and view all the flashcards
Baz Analogları
Baz Analogları
Signup and view all the flashcards
DNA Omurgasının Hasarı
DNA Omurgasının Hasarı
Signup and view all the flashcards
Abazik Bölge
Abazik Bölge
Signup and view all the flashcards
Çift Zincir Kırığı
Çift Zincir Kırığı
Signup and view all the flashcards
Hasar Bypassı
Hasar Bypassı
Signup and view all the flashcards
Hasarlı Bölgenin Eski Haline Döndürülmesi
Hasarlı Bölgenin Eski Haline Döndürülmesi
Signup and view all the flashcards
Hasarlı DNA Bölgesinin Çıkarılması ve Yenisinin Sentezlenmesi
Hasarlı DNA Bölgesinin Çıkarılması ve Yenisinin Sentezlenmesi
Signup and view all the flashcards
Translezyon DNA Sentezi
Translezyon DNA Sentezi
Signup and view all the flashcards
Özelleşmiş Düşük Doğruluklu Polimerazlar
Özelleşmiş Düşük Doğruluklu Polimerazlar
Signup and view all the flashcards
Fotoliyazla Tamir (Fotoreaktivasyon)
Fotoliyazla Tamir (Fotoreaktivasyon)
Signup and view all the flashcards
DNA Metiltransferazla Tamir
DNA Metiltransferazla Tamir
Signup and view all the flashcards
Baz Eksizyon Onarımı (BER)
Baz Eksizyon Onarımı (BER)
Signup and view all the flashcards
Hatalı Eşleşme Onarımı (Mismatch Repair)
Hatalı Eşleşme Onarımı (Mismatch Repair)
Signup and view all the flashcards
Nükleotit Eksizyon Onarımı (NER)
Nükleotit Eksizyon Onarımı (NER)
Signup and view all the flashcards
DNA Çift-Zincir Kırığı Onarımı
DNA Çift-Zincir Kırığı Onarımı
Signup and view all the flashcards
Homolog Rekombinasyon
Homolog Rekombinasyon
Signup and view all the flashcards
Homolog Olmayan Rekombinasyon (NHEJ)
Homolog Olmayan Rekombinasyon (NHEJ)
Signup and view all the flashcards
DNA Hasarına Biyolojik Tepki
DNA Hasarına Biyolojik Tepki
Signup and view all the flashcards
Study Notes
DNA Hasarı ve Onarım Mekanizmaları
- DNA hasarı, DNA'nın yapısında kimyasal bir değişikliktir. Hücre içinde kendiliğinden meydana gelebilir veya dış etkenlerden kaynaklanabilir.
- Hasar, baz silinmesi/eklenmesi, baz yer değiştirmeleri, tek veya çift zincir kırılmaları ve zincirler arası bağların oluşması gibi şekillerde gerçekleşebilir.
- Hasar, Açık Okuma Bölgesi (ORF) gibi önemli bölgeleri değiştirebilir. Bu değişiklikler düzeltilemezse, replikasyon sonrasında yeni nesil hücrelere aktarılır ve mutasyona sebep olabilir.
- DNA hasarı, replikasyon sırasında tamir edilemezse kanser, yaşlanma ve genomik kararsızlığa neden olabilir.
- Tüm canlı organizmalar hücrelerini DNA hasarına karşı korumak için DNA onarım mekanizmaları içerirler.
DNA Hasarının Genel Sınıfları
- Tek baz değişiklikleri (Konversiyon): DNA dizisini etkiler, fakat DNA yapısındaki genel etki küçük.
- Deaminasyon: Sitozinin amino grubunun oksijen ile yer değiştirmesi sonucu sitozinin urasil'e dönüşmesi. (CG → UG)
- Alkilasyon: Nitrozamin gibi maddeler 06-metilguanin oluşturur. Bu baz sıklıkla timin ile yanlış eşleşir. (GC → AT)
- Oksidasyon ve Radyasyon: Güçlü oksitleyici ajanlar, iyonize radyasyon serbest radikaller üretir. 8-oksoguanin gibi hasarlara yol açar. Bu, hatalı baz eşleşmeleri ve mutasyonlar için önemli bir nedendir.
- Kendiliğinden oluşan hidrolitik zararlar: Sitozinin amin grubunun kaybolmasıyla oluşan zarardır.
- UV ışığı: İki komşu timin molekülünün yan yana bağlanması sonucu T dimerleri oluşması, DNA zincir yapılarına zarar verir.
- İnterkalasyon ajanları: Etidiyum bromür gibi moleküller DNA sarmalının yapısına zarar verir ve replikasyon sırasında hatalara neden olabilir.
- Baz analogları: Normal bazların yerine geçebilir ve yanlış baz eşleşmeleri yaratır. (Örn: 5-bromourasil)
- Çift zincir kırıkları: İyonize edici radyasyon ve bazı kimyasal maddeler tarafından indüklenir. En yıkıcı hasar türü.
DNA Onarım Mekanizmaları (Hasarlı Bölgenin Doğrudan Geriye Dönüştürülmesi)
- Işık tamiri (Fotoreaktivasyon): UV ışığına maruz kalan DNA'daki T dimerlerini onarmak için fotoliyaz enzimi kullanılır.
- DNA metiltransferazla onarım: O-6-metilguanin bazının tamiri. Hasarlı guaninden metil grubu uzaklaştırılır.
DNA Onarım Mekanizmaları (Hasarlı Bölgenin Çıkarılması ve Yeniden Sentez)
- Baz eksizyon onarımı (BER): Yanlış yerleştirilmiş veya hasarlı bazları uzaklaştırmak için kullanılan bir mekanizmadır. DNA glikozilaz enzimleri görev alır. Deoksiriboz şekerinin N-glikozidik bağını keser ve abazik bir bölge oluşturur.
- Nükleotit eksizyon onarımı (NER): Büyük hasarları gideren bir mekanizmadır. Mikoplazmadan memelilere kadar geniş bir yelpazedeki organizmalarda görev alır.
- Hatalı eşleşme onarımı (Mismatch Repair): DNA replikasyonunda oluşan hatalı baz eşleşmelerine karşı kullanılır.
- Çift zincir kırığı onarımı: İyonize radyasyon, topoizomeraz inhibitörleri ve V(D)J rekombinasyonu gibi faktörler çift zincir kırığına neden olabilir. Bu kırıklar homolog rekombinasyon (HR) veya homolog olmayan uç birleştirme (NHEJ) yoluyla tamir edilir.
- Homolog rekombinasyon (HR): Kırılan zincirdeki bölgeyi, zarar görmemiş homolog kromozomda bulunan eş zincir kullanılarak tamir eder. Çift zincir kırığı onarımında etkili bir yöntem.
- Homolog olmayan uç birleştirme (NHEJ): Kırılan uçları birbirine bağlayan ve genellikle hızlı bir onarım süreci olan bir yöntemdir. Genellikle DNA hasarı toleranslarında kullanılır.
DNA Hasarına Biyolojik Tepki
- Hücre döngüsü durdurulur
- DNA onarımı veya hasar toleransının devreye sokulması
- Apoptoz (programlanmış hücre ölümü)
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
