DNA Hasarı ve Onarım Mekanizmaları
11 Questions
3 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

DNA hasarı, DNA'nın yapısında meydana gelen kimyasal bir değişikliktir.

True (A)

DNA hasarları aşağıdakilerden hangilerine neden olabilir?

  • Hücre ölümüne (correct)
  • Tüm seçenekler doğru (correct)
  • Hiçbir seçenek doğru değil
  • Yaşlanmaya (correct)
  • Kansere (correct)

    • DNA hasarlarının genel sınıflarının hangisi DNA dizisini etkiler ancak tüm yapısı üzerindeki etkisi küçük olur?

  • Oksidasyon
  • Radyasyon
  • Alkilasyon
  • Deaminasyon
  • Tek baz değişiklikleri (correct)

    • DNA hasarının genel sınıflarından biri olan yapısal bozulmaya, etidyum bromür gibi [blank] ajanları da neden olabilir.

    <p>interkalasyon</p> Signup and view all the answers

    DNA onarım mekanizmalarından biri olan [blank], UV kaynaklı pirimidin dimerlerinin atlanması/bypass edilmesinde görev alır.

    <p>Polimeraz η (D)</p> Signup and view all the answers

    DNA metiltransferazla hasarın tamiri, metillenmiş 06-metilguanin bazının tamiridir.

    <p>True (A)</p> Signup and view all the answers

    Baz eksizyon onarımı (BER) DNA'daki yanlış yerleştirilen ve hasarlı bazları uzaklaştırmak için kullanılan onarım mekanizmasıdır.

    <p>True (A)</p> Signup and view all the answers

    Hatalı eşleşme onarımı (Mismatch Repair) DNA replikasyonu esnasında meydana gelen ve çift sarmalda anormal boyutlara neden olan, normal bazların hatalı eşleşmesi şeklindeki hataları düzeltir.

    <p>True (A)</p> Signup and view all the answers

    DNA çift-zincir kırığı onarımı, DNA hasarının en yıkıcı şeklidir.

    <p>True (A)</p> Signup and view all the answers

    Homolog olmayan rekombinasyon, aynı kromozoma sahip olup olmadığına bakılmaksızın iki kırık ucun tamir mekanizması tarafından yapıştırılabilir.

    <p>True (A)</p> Signup and view all the answers

    DNA hasarına biyolojik tepki, hücre döngüsü durdurularak onarım veya hasar toleransı için gereken zamanı sağlar.

    <p>True (A)</p> Signup and view all the answers

    Flashcards

    DNA Hasarı

    DNA'nın yapısındaki kimyasal bir değişiklik. Lezyon olarak da adlandırılır.

    Baz Silinmesi/Eklemesi/Yer Değiştirmesi

    DNA'nın yapısında meydana gelen değişikliklerden biri; bazların kaybı, eklenmesi veya yer değiştirmesi.

    Zincir Kırılması

    DNA'da görülen bir hasar türü; zincirlerin kırılması, tek veya çift zincirli.

    Mutasyon

    DNA hasarının replikasyon sırasında tamir edilememesi sonucu oluşan kalıcı değişiklik. Yeni hücrelere aktarılır.

    Signup and view all the flashcards

    Genomik Kararsızlık

    DNA hasarının tamir edilememesi sonucu genetik materyalde meydana gelen istikrarsızlık.

    Signup and view all the flashcards

    DNA Onarım Mekanizması

    DNA hasarının onarım mekanizmalarının, hücreleri hasara karşı korumak için kullandığı sistemler.

    Signup and view all the flashcards

    Tek Baz Değişikliği (Konversiyon)

    DNA dizisini etkileyen, ancak tüm yapı üzerinde küçük etkisi olan değişiklikler.

    Signup and view all the flashcards

    Deaminasyon

    Sitozin bazının amino grubunun oksijenle yer değiştirmesi. C yi U'ya dönüştürür.

    Signup and view all the flashcards

    Alkilasyon

    DNA'da, guanin bazının bir metil grubuyla değiştirilmesi. GC baz çiftinin AT'ye dönüşmesine neden olur.

    Signup and view all the flashcards

    Oksidasyon

    Güçlü oksitleyici ajanlar (radyasyon, kimyasallar) tarafından üretilen serbest radikallerin DNA üzerindeki etkisi. 8-Oksoguaninin oluşumu.

    Signup and view all the flashcards

    Yapısal Bozulma

    DNA'nın yapısını bozan büyük değişiklikler.

    Signup and view all the flashcards

    UV Işığına Bağlı T Dimeri Oluşumu

    UV ışığının DNA üzerindeki etkisi; komşu iki timin bazının birleşerek T dimeri oluşturması.

    Signup and view all the flashcards

    İnterkalasyon Ajanları

    DNA'ya bağlanarak çift sarmal yapısını bozan, replikasyon sırasında ekleme veya silmeye neden olan kimyasallar (etidiyum bromür gibi).

    Signup and view all the flashcards

    Baz Analogları

    Normal bazların yerine geçebilen, yanlış baz eşleşmesine neden olan kimyasallar (5-bromourasil gibi).

    Signup and view all the flashcards

    DNA Omurgasının Hasarı

    DNA omurgasındaki hasarlar; bazların kaybolması sonucu oluşan abazik bölgeleri veya çift zincir kırıklarını içerir.

    Signup and view all the flashcards

    Abazik Bölge

    DNA'da bir nükleotidin azotlu bazının kaybı sonucu oluşan boşluk.

    Signup and view all the flashcards

    Çift Zincir Kırığı

    DNA'nın iki zincirinin de kırılması. En tehlikeli DNA hasar türü.

    Signup and view all the flashcards

    Hasar Bypassı

    DNA hasarını tamir etme stratejilerinden biri; hasarlı bölgenin atlatılması.

    Signup and view all the flashcards

    Hasarlı Bölgenin Eski Haline Döndürülmesi

    DNA hasarını tamir etme stratejilerinden biri; hasarlı bölgenin eski haline getirilmesi.

    Signup and view all the flashcards

    Hasarlı DNA Bölgesinin Çıkarılması ve Yenisinin Sentezlenmesi

    DNA hasarını tamir etme stratejilerinden biri; hasarlı bölgenin çıkarılması ve yeni bir bölgenin sentezlenmesi.

    Signup and view all the flashcards

    Translezyon DNA Sentezi

    DNA hasarı sırasında kullanılan bir tamir mekanizması; lezyonu atlayarak replikasyonun devam etmesini sağlar.

    Signup and view all the flashcards

    Özelleşmiş Düşük Doğruluklu Polimerazlar

    Translezyon DNA sentezi sırasında çalışan, düşük doğruluklu polimerazlar. DNA hasarı varlığında devreye girerler.

    Signup and view all the flashcards

    Fotoliyazla Tamir (Fotoreaktivasyon)

    UV ışığına bağlı olarak oluşan T dimerlerinin fotoliyaz enzimi ile tamir edilmesi.

    Signup and view all the flashcards

    DNA Metiltransferazla Tamir

    DNA metiltransferaz enzimi tarafından yapılan, metillenmiş O6-metilguanin bazının tamiri.

    Signup and view all the flashcards

    Baz Eksizyon Onarımı (BER)

    Yanlış yerleştirilen veya hasarlı bazların çıkarılması için kullanılan tamir mekanizması.

    Signup and view all the flashcards

    Hatalı Eşleşme Onarımı (Mismatch Repair)

    DNA replikasyonu sırasında meydana gelen yanlış eşleşmelerin düzeltilmesi için kullanılan tamir mekanizması.

    Signup and view all the flashcards

    Nükleotit Eksizyon Onarımı (NER)

    Büyük eklentiler içeren çeşitli hasarları tanıyabilen ve onaran tamir mekanizması.

    Signup and view all the flashcards

    DNA Çift-Zincir Kırığı Onarımı

    DNA'nın iki zincirinin de kırılmasının tamir edilmesi.

    Signup and view all the flashcards

    Homolog Rekombinasyon

    DNA çift zincir kırığının tamir yöntemlerinden biri; homolog kromozom kullanılarak hasarlı bölgenin tamiri.

    Signup and view all the flashcards

    Homolog Olmayan Rekombinasyon (NHEJ)

    DNA çift zincir kırığının tamir yöntemlerinden biri; kırık uçların doğrudan birleştirilmesi.

    Signup and view all the flashcards

    DNA Hasarına Biyolojik Tepki

    DNA hasarına karşı hücrenin verdiği tepki; hücre döngüsü durdurulur, onarım veya hasar toleransı için zaman sağlanır.

    Signup and view all the flashcards

    Study Notes

    DNA Hasarı ve Onarım Mekanizmaları

    • DNA hasarı, DNA'nın yapısında kimyasal bir değişikliktir. Hücre içinde kendiliğinden meydana gelebilir veya dış etkenlerden kaynaklanabilir.
    • Hasar, baz silinmesi/eklenmesi, baz yer değiştirmeleri, tek veya çift zincir kırılmaları ve zincirler arası bağların oluşması gibi şekillerde gerçekleşebilir.
    • Hasar, Açık Okuma Bölgesi (ORF) gibi önemli bölgeleri değiştirebilir. Bu değişiklikler düzeltilemezse, replikasyon sonrasında yeni nesil hücrelere aktarılır ve mutasyona sebep olabilir.
    • DNA hasarı, replikasyon sırasında tamir edilemezse kanser, yaşlanma ve genomik kararsızlığa neden olabilir.
    • Tüm canlı organizmalar hücrelerini DNA hasarına karşı korumak için DNA onarım mekanizmaları içerirler.

    DNA Hasarının Genel Sınıfları

    • Tek baz değişiklikleri (Konversiyon): DNA dizisini etkiler, fakat DNA yapısındaki genel etki küçük.
    • Deaminasyon: Sitozinin amino grubunun oksijen ile yer değiştirmesi sonucu sitozinin urasil'e dönüşmesi. (CG → UG)
    • Alkilasyon: Nitrozamin gibi maddeler 06-metilguanin oluşturur. Bu baz sıklıkla timin ile yanlış eşleşir. (GC → AT)
    • Oksidasyon ve Radyasyon: Güçlü oksitleyici ajanlar, iyonize radyasyon serbest radikaller üretir. 8-oksoguanin gibi hasarlara yol açar. Bu, hatalı baz eşleşmeleri ve mutasyonlar için önemli bir nedendir.
    • Kendiliğinden oluşan hidrolitik zararlar: Sitozinin amin grubunun kaybolmasıyla oluşan zarardır.
    • UV ışığı: İki komşu timin molekülünün yan yana bağlanması sonucu T dimerleri oluşması, DNA zincir yapılarına zarar verir.
    • İnterkalasyon ajanları: Etidiyum bromür gibi moleküller DNA sarmalının yapısına zarar verir ve replikasyon sırasında hatalara neden olabilir.
    • Baz analogları: Normal bazların yerine geçebilir ve yanlış baz eşleşmeleri yaratır. (Örn: 5-bromourasil)
    • Çift zincir kırıkları: İyonize edici radyasyon ve bazı kimyasal maddeler tarafından indüklenir. En yıkıcı hasar türü.

    DNA Onarım Mekanizmaları (Hasarlı Bölgenin Doğrudan Geriye Dönüştürülmesi)

    • Işık tamiri (Fotoreaktivasyon): UV ışığına maruz kalan DNA'daki T dimerlerini onarmak için fotoliyaz enzimi kullanılır.
    • DNA metiltransferazla onarım: O-6-metilguanin bazının tamiri. Hasarlı guaninden metil grubu uzaklaştırılır.

    DNA Onarım Mekanizmaları (Hasarlı Bölgenin Çıkarılması ve Yeniden Sentez)

    • Baz eksizyon onarımı (BER): Yanlış yerleştirilmiş veya hasarlı bazları uzaklaştırmak için kullanılan bir mekanizmadır. DNA glikozilaz enzimleri görev alır. Deoksiriboz şekerinin N-glikozidik bağını keser ve abazik bir bölge oluşturur.
    • Nükleotit eksizyon onarımı (NER): Büyük hasarları gideren bir mekanizmadır. Mikoplazmadan memelilere kadar geniş bir yelpazedeki organizmalarda görev alır.
    • Hatalı eşleşme onarımı (Mismatch Repair): DNA replikasyonunda oluşan hatalı baz eşleşmelerine karşı kullanılır.
    • Çift zincir kırığı onarımı: İyonize radyasyon, topoizomeraz inhibitörleri ve V(D)J rekombinasyonu gibi faktörler çift zincir kırığına neden olabilir. Bu kırıklar homolog rekombinasyon (HR) veya homolog olmayan uç birleştirme (NHEJ) yoluyla tamir edilir.
    • Homolog rekombinasyon (HR): Kırılan zincirdeki bölgeyi, zarar görmemiş homolog kromozomda bulunan eş zincir kullanılarak tamir eder. Çift zincir kırığı onarımında etkili bir yöntem.
    • Homolog olmayan uç birleştirme (NHEJ): Kırılan uçları birbirine bağlayan ve genellikle hızlı bir onarım süreci olan bir yöntemdir. Genellikle DNA hasarı toleranslarında kullanılır.

    DNA Hasarına Biyolojik Tepki

    • Hücre döngüsü durdurulur
    • DNA onarımı veya hasar toleransının devreye sokulması
    • Apoptoz (programlanmış hücre ölümü)

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    DNA Hasarı ve Onarım Mekanizmaları PDF

    Description

    Bu quiz, DNA hasarının oluşumu ve onarım mekanizmalarını ele alır. Hasar çeşitleri, etkileri ve hücrelerin korunma yöntemleri hakkında bilgi sağlar. Ayrıca, DNA onarımının önemli rolünü ve potansiyel sonuçlarını keşfedin.

    More Like This

    ch 17 cell bio
    90 questions

    ch 17 cell bio

    PraisingCoral avatar
    PraisingCoral
    DNA Damage and Repair Mechanisms Quiz
    10 questions

    DNA Damage and Repair Mechanisms Quiz

    AmazingNash avatar
    AmazingNash
    DNA Damage and Repair Mechanisms
    14 questions

    DNA Damage and Repair Mechanisms

    LuxuryWerewolf avatar
    LuxuryWerewolf
    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser