DNA Onarım Mekanizmaları ve Hasar Tanıma
30 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Dimerizasyon reaksiyonunun tamirini sağlayan süreç olarak adlandırılan terim hangisidir?

  • Fotoreaktivasyon (correct)
  • Hücre döngüsü kontrolü
  • DNA replikasyonu
  • Reaktif oksijen türleri

Aşağıdakilerden hangisi DNA hasarının direkt uzaklaştırılmasında kullanılan yöntemlerden biridir?

  • Temel onarım
  • Homolog rekombinasyon
  • Nükleotid excizyon onarımı
  • Fotoreaktivasyon (correct)

FOTOLİYAZ enzimi hangi mekanizmayı gerçekleştirmektedir?

  • Protein sentezi
  • RNA sentezi
  • Karbonhidrat metabolizması
  • DNA tamiri (correct)

Siklobütan halka yapısının kırılması için gereken enerji kaynağı nedir?

<p>Görünür ışık (B)</p> Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi dimerizasyon reaksiyonunun tamirinde kullanılmaz?

<p>Doğal seleksiyon (A)</p> Signup and view all the answers

FOTOLİYAZ enzimi hangi dalga boyunda bağı kırar?

<p>370 nm (D)</p> Signup and view all the answers

DNA hasarına neden olan dimerizasyon reaksiyonu hangi mekanizma ile yapılır?

<p>Dimerizasyon (C)</p> Signup and view all the answers

FOTOLİYAZ enzimi hangi koşulda bağlanır?

<p>Karanlıkta (A)</p> Signup and view all the answers

FOTOLİYAZ enziminin tanıdığı spesifik yapı nedir?

<p>Dimer yapıları (A)</p> Signup and view all the answers

FOTOLİYAZ enziminin hangi özelliği yanlıştır?

<p>Tüm canlılarda mevcuttur (D)</p> Signup and view all the answers

DNA polimeraz V enzyminin işlevi nedir?

<p>DNA sentezini desteklemek (C)</p> Signup and view all the answers

Ökaryotik hücrelerdeki hata eğilimli DNA polimerazların sayısı nedir?

<p>Dokuz enzim (C)</p> Signup and view all the answers

DNA polimeraz V'nin bulunduğu hücre türü nedir?

<p>Ökaryotik hücreler (C)</p> Signup and view all the answers

DNA polimeraz V, hangi tür DNA tamirine yöneliktir?

<p>Hatalı baz eşleşmelerinin onarımı (D)</p> Signup and view all the answers

Dokuz bulunan DNA polimeraz enzimleri, hangi işlev için kullanılır?

<p>DNA onarım işlevleri (C)</p> Signup and view all the answers

UvrA proteini hangi görevi üstlenmektedir?

<p>Hasarlı DNA'yı tanımak (B)</p> Signup and view all the answers

UvrB ve UvrC, hasarlı DNA bölgesinde hangi işlemi gerçekleştirir?

<p>Hasar görmüş bölgeyi keser (B)</p> Signup and view all the answers

UvrB ve UvrC, hasarlı DNA bölgesinden ne kadar baz çıkarır?

<p>12-13 baz (D)</p> Signup and view all the answers

Ökaryotlarda hangi işlem gerçekleştirilir?

<p>Nükleotid Çıkarım T.M. (B)</p> Signup and view all the answers

UvrA proteininin görevini hangi iki proteinin desteklediği belirtilmektedir?

<p>UvrB ve UvrC (A)</p> Signup and view all the answers

Hatalı eşleşme (mismatch) nedir?

<p>DNA dizilimindeki bir yanlış eşleşme. (A)</p> Signup and view all the answers

Hatalı eğilimli DNA polimeraz ilk kez hangi organizmada bulundu?

<p>Escherichia coli (B)</p> Signup and view all the answers

Hatalı eğilimli DNA polimerazın özellikleri nelerdir?

<p>Tam örnek sentezleyemez. (C)</p> Signup and view all the answers

Hatalı eşleşmelerin önlenmesinde en önemli faktör nedir?

<p>Doğru nükleotid eşleşmesi. (C)</p> Signup and view all the answers

Hatalı eşleşme nedeniyle oluşabilecek sonuçlardan biri nedir?

<p>Mutasyonların oluşması. (D)</p> Signup and view all the answers

Hata eğilimli polimerazların özelleşmiş olduğu durum nedir?

<p>Hasarlı DNA'daki spesifik lezyonların karşısına doğru bazları yerleştirmek (D)</p> Signup and view all the answers

Hasarlı DNA'nın kalıp olarak kullanılması neyi amaçlar?

<p>Yeni ipliklerin doğru bir şekilde sentezlenmesini sağlamak (B)</p> Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi hata eğilimli polimerazların işlevlerinden biri değildir?

<p>Yanlış bazların yerleştirilmesinde yardımcı olmak (D)</p> Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi hata eğilimli polimerazların özelliklerinden biri değildir?

<p>Sağlıklı DNA’daki hataları tespit etme (C)</p> Signup and view all the answers

Hata eğilimli polimerazların görevleri hakkında aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

<p>Hasarlı DNA’nın bazı kısımlarını kalıp olarak kullanarak sentez yaparlar (C)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

DNA Hasarının Direkt Uzaklaştırılması

DNA'da meydana gelen hasarın, hasarın kendisini doğrudan ortadan kaldırarak onarılması yöntemi.

Pirimidin Dimerleri

DNA bazlarının birbirine bağlanmasıyla oluşan ve DNA replikasyonunu engelleyen bir DNA hasarı türüdür.

Pirimidin Dimerlerinin Tamiri

DNA'nın yapısındaki hasarın, hasarın oluşumunu tersine çevirerek onarılması yöntemi.

Fotoreaktivasyon

Pirimidin dimerlerini onarmak için kullanılan bir yöntemdir. Görünür ışık, dimerin yapısını bozarak hasarı onarır.

Signup and view all the flashcards

Görünür Işık

Pirimidin dimerlerinin yapısını bozmak için gerekli olan enerji, görünür ışıktan sağlanır.

Signup and view all the flashcards

Fotoliyaz Tamir Mekanizması

DNA'daki timin bazlarının birbirine bağlanarak oluşan ve UV ışığına maruz kalma sonucu oluşan hasarı onaran bir DNA tamir mekanizmasıdır.

Signup and view all the flashcards

Fotoliyaz Enzimi

Fotoliyaz tamir mekanizmasında, DNA'daki hasarı onaran enzimdir.

Signup and view all the flashcards

Fotoliyaz Enziminde Kromoforlar

Fotoliyaz enzimi, iki kromofor içerir ve UV ışığına maruz kalma sonucu oluşan timin dimerlerini tanır.

Signup and view all the flashcards

Fotoliyaz Enziminin İşleyişi

Fotoliyaz enzimi, karanlıkta timin dimerlerine bağlanır ve 370 nm dalga boyunda UV ışığı kullanarak bağları kırar.

Signup and view all the flashcards

Fotoliyaz Tamir Mekanizmasının Sınırlılıkları

İnsanlar dahil birçok canlıda, Fotoliyaz tamir mekanizması bulunmaz.

Signup and view all the flashcards

UvrA Proteini

DNA'daki hasarlı bölgeyi tanıyan ve onarım mekanizmasını başlatan protein.

Signup and view all the flashcards

UvrB Proteini

Hasarlı DNA'ya bağlanarak onarım mekanizmasını aktive eder.

Signup and view all the flashcards

UvrC Proteini

Hasarlı DNA'yı keserek oligonükleotidi çıkarır.

Signup and view all the flashcards

Oligonükleotid

DNA onarımında UvrA, UvrB ve UvrC proteinlerinin hasarlı DNA'yı tanıması ve kesmesiyle oluşan 12-13 baz uzunluğunda DNA parçası.

Signup and view all the flashcards

Ökaryotlarda Nükleotid Çıkarım T.M.

Ökaryotik hücrelerde DNA onarım mekanizmaları.

Signup and view all the flashcards

Hatalı Eşleşme (Mismatch) Tamiri

DNA'daki hatalı baz eşleşmesini onarmak için kullanılan bir yöntemdir.

Signup and view all the flashcards

Hata Eğilimli (Error-prone) DNA Polimerazlar

DNA replikasyonunda yüksek hata oranına sahip, hatalı eşleşmeleri tanımayan ve ortadan kaldırmayan DNA polimerazlar.

Signup and view all the flashcards

E. coli'deki İlk Hata Eğilimli DNA Polimeraz

İlk hata eğilimli DNA polimeraz, 1999 yılında E. coli'de bulunmuştur.

Signup and view all the flashcards

Hata Eğilimli DNA Polimerazların Rolü

Hata eğilimli DNA polimerazlar, DNA'nın küçük mutasyonlar biriktirmesiyle çeşitlenmesini ve evrimleşmesini sağlar.

Signup and view all the flashcards

DNA Polimerazlar

DNA replikasyonunda hataların önlenmesinde kritik bir rol oynayan, hatalı baz eşleşmelerini tanıyan ve düzelten enzimlere verilen genel isimdir.

Signup and view all the flashcards

Hata Eğilimli Polimerazlar

Hasarlı DNA'nın bir kısmını kalıp olarak kullanarak yeni DNA ipliğini doğru bir şekilde sentezleyebilen özel polimerazlar.

Signup and view all the flashcards

3’—> 5’ Proofreading

DNA replikasyonu sırasında oluşan hasarın onarımını gerçekleştiren bir dizi süreci içerir.

Signup and view all the flashcards

DNA Tamir Mekanizması

DNA'da, replikasyon sırasında meydana gelen hataları düzeltmek için kullanılan mekanizmadır.

Signup and view all the flashcards

Hasarlı DNA'nın Özel Baz Yerleşimi

DNA polimeraz, hasarlı DNA'daki özel hasarlar için doğru bazları yerleştirmek için kullanılır.

Signup and view all the flashcards

Hata Toleransı

DNA'daki hataların tamamını düzeltme olanağı sunmaz, ancak bu durum canlılar için gereklidir.

Signup and view all the flashcards

DNA Polimeraz V

DNA'nın hasar görmesi durumunda, hasarlı bölgedeki DNA'nın kopyalanmasını sağlar. Bu işlem sırasında hata yapma olasılığı yüksektir.

Signup and view all the flashcards

Ökaryotik Hücrelerde Hata Eğilimli Tamir

DNA'nın hasar görmesi durumunda, hasarlı DNA'yı onarmak için çeşitli enzimler kullanır.

Signup and view all the flashcards

İnsanlarda 9 Hata Eğilimli DNA Polimeraz

İnsanlar dahil olmak üzere ökaryotik canlılarda, bugün için 9 adet hata eğilimli DNA polimeraz keşfedilmiştir.

Signup and view all the flashcards

Hata Eğilimli DNA Polimeraz

Hata eğilimli DNA polimerazlar, DNA'yı kopyalamaya çalışırken hata yapma olasılıkları yüksek olduğundan, 'hata eğilimli' olarak adlandırılır.

Signup and view all the flashcards

Hata Eğilimli DNA Polimerazların Önemi

Hata eğilimli DNA polimerazları, DNA'nın hasarlı olduğu durumlarda, hasarlı bölgenin kopyalanmasını sağlamak için kullanılır.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

DNA Onarım Mekanizmaları

  • Normal bir hücre günde yaklaşık 10.000 DNA hasarı yaşar.
  • Bu hasarın çoğu hücresel metabolizma süreçlerinden kaynaklanır.
  • DNA hasarı çeşitli yollarla gerçekleşebilir; örneğin UV ışını, iyonlaştırıcı radyasyon, kimyasallar ve DNA replikasyonu hataları.
  • DNA hasarı, hücre döngüsü kontrol noktalarının ve transkripsiyonel program aktivasyonunun başlamasını sağlayabilir.

DNA Hasarının Tanınması

  • Hasarlanmış DNA, ATM, ATR, Chk2 ve Chk1 gibi sensör proteinler aracılığıyla tanınır.
  • Bu proteinler DNA hasarına yanıt olarak aktivasyon gösterir.
  • Bu aktivasyon hücre döngüsü süreçlerini etkiler ve DNA tamir süreçlerini devreye sokar ve apoptozu başlatabilir.
  • İşaretleme proteinleri hücre döngüsü/DNA tamir proteinlerini etkiler ve etkileyerek cevap oluştururlar.

DNA Hasarının Direkt Uzaklaştırılması

  • Bazı DNA hasarları, hasarlı bölgeyi orijinal düzene sokmak suretiyle direkt olarak onarılabilir.
  • Örneğin birkaç DNA hasarı bu yolla onarılabilir : pirimidin dimerleri, alkile olmuş guaninler.

Pirimidin Dimerlerinin Onarımı

  • Pirimidin dimerleri UV ışınlarına maruz kalmadan kaynaklanır.
  • Bu hasarın onarımı fotoreaktifasyon olarak adlandırılan bir süreç ile yapılır.
  • Dimerizasyon reaksiyonunun tam aksine reaksiyonlar gerçekleşir ve siklobuten halkası kırılır.
  • Bu süreç, görünür ışığı emerek dimer yapılarının geri dönüşümüne neden olur.
  • İlk olarak pirimidin dimer yapıları görünür ışık (300 nm'den büyük) absorbe edilir.
  • Ardından fotoliyaz enzimi, dimer yapılarını etkiler.
  • Fotoreaktivasyon, prokaryotik hücrelerde yaygın bir mekanizmadır, ancak tüm canlı türlerinde mevcut değildir.
  • Fotoliyaz enzimi, ışığı emerek dimer bağını kırmak için kullanılır.

O6-Metilguanin Metiltransferaz

  • Direk onarımı katalize eden enzimler, ökaryotik ve prokaryotik organizmalar tarafından üretilir.
  • Reaksiyon tamamlandıktan sonra enzim, metil grubunu kalıcı olarak bağlar.

Çıkarım Onarımı (Eksisyon Onarımı)

  • 3 farklı çıkarım onarım mekanizması vardır:
    • Baz Çıkarım
    • Nükleotid Çıkarım
    • Hatalı Eşleşme Onarımı

Nükleotid Çıkarım Onarımı (T.M.)

  • e.coli'de UvrA, UvrB ve UvrC gen ürünleri bu onarımı katalize eder
  • UvrA enzimi hasarlı bölgeyi tanır ve UvrB ve UvrC'yi bu hasarlı bölgeye çağırır
  • UvrB ve UvrC, hasarlı bölgeyi 3' ve 5' uçlarından keser ve 12-13 bazlık bir oligonükleotid çıkarır.
  • Ökaryotlarda 7 tamir geni (XPA-XPG) tanınır ve bunlar mayada RAD genlerinin işlevlerine benzer.
  • Hasarlı bölge belirlenir.
  • Hasarlı bölge kaldırılır.
  • DNA polimeraz tarafından doldurma ve DNA ligaz ile bağlanma işlemi gerçekleşir.

Hatalı Eşleşme Onarımı (T.M.)

  • Yanlış eşleştirilen bazlar, MutS, MutL ve MutH enzimleri tarafından tanınır ve çıkarılır.
  • Hasarlı bölge belirlenir.
  • Hasarlı bölge kaldırılır.
  • DNA polimeraz tarafından doldurma ve DNA ligaz ile bağlanma işlemi gerçekleşir.

Hata Eğilimli Onarım

  • Bu tür onarım, hasarın tam olarak onarılamadığı durumlarda kullanılır.
  • Hasarlı DNA’da spesifik lezyonlar için gerekli olan doğru bazlar eklenir.
  • Örneğin, E.coli polimeraz V, tiamin dimerlerini doğru bir şekilde tanıyarak yeni ipliğin doğru şekilde sentezlenmesini sağlar.
  • Normal replikasyona göre hata oranı 100 ile 10000 kat daha yüksek.

Rekombinasyonel Onarım

  • Hasarlı DNA bölgesi, hasarsız yavru ipliklerden kopyalanarak onarılır.

Kaynaklar

  • "Hücre: Moleküler Yaklaşım", Geoffrey M. Cooper, Robert E. Hausman
  • "Hücrenin Moleküler Biyolojisi", Alberts B vd.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

DNA Onarım Mekanizmaları SUNUM-18-Dr.Ogun SERCAN-PDF

Description

Bu quiz, DNA onarım mekanizmalarını ve DNA hasarını tanıma süreçlerini incelemektedir. DNA hasarı kaynakları, tanıma proteinleri ve onarım yöntemleri hakkında bilgi sahibi olacaksınız. Bilgilerinizi sınamak için sorulara katılın.

More Like This

DNA Damage and Repair Mechanisms Quiz
10 questions

DNA Damage and Repair Mechanisms Quiz

AmazingNash avatar
AmazingNash
DNA Damage and Repair Mechanisms
14 questions

DNA Damage and Repair Mechanisms

LuxuryWerewolf avatar
LuxuryWerewolf
DNA Damage and Repair Mechanisms
42 questions

DNA Damage and Repair Mechanisms

FancyJacksonville avatar
FancyJacksonville
DNA Damage Repair Mechanisms
21 questions

DNA Damage Repair Mechanisms

ExcitingProse avatar
ExcitingProse
Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser