Dekolonisatie van Azië en Indonesië

Dekolonisatie van Azië

• Na de beëindiging van de Japanse bezetting in 1945 wilden veel Aziaten onafhankelijkheid, mede door het verlies van de Europeanen tegen Japan.
• De machtsoverdracht in Brits-Indië verliep vreedzaam in 1947, maar leidde tot de gewelddadige opdeling in Pakistan en India.
• De Fransen voerden oorlog tegen Vietnamese leiders die in 1945 de onafhankelijkheid van Vietnam hadden uitgeroepen.
• In Nederlands-Indië riepen Soekarno en Hatta op 17 augustus 1945 de onafhankelijke republiek Indonesië uit, wat Nederland niet erkende.
• Nederland hoopte Indonesië te behouden om de wederopbouw te financieren.

Strijd om Indonesië

• Na de onafhankelijkheidsverklaring ontstond een machtsstrijd, waarbij Indonesische jongeren Nederlanders en vermeende collaborateurs aanvielen.
• De 'bersiapperiode' verwijst naar het geweld van Indonesiërs, hoewel grof geweld van beide kanten voorkwam.
• Nederland probeerde de overheersing te herstellen maar besloot later tot onderhandelingen.
• In 1947 volgde een grootschalig militair ingrijpen van Nederland, waarbij veel geweld werd gebruikt.
• Internationale druk, onder meer van de VS, dwong Nederland tot een vreedzame oplossing.
• Op 27 december 1949 erkende Nederland officieel de soevereiniteit van Indonesië onder president Soekarno.
• De oorlog kostte ongeveer 5.000 Nederlandse en mogelijk meer dan 100.000 Indonesische levens.
• Dekolonisatie betekent het beëindigen van koloniale overheersing door Europese landen na 1945.
• Soevereiniteit betekent de hoogste macht in de staat.

Veranderde Visie op de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog

• Eind jaren 1940 presenteerde de Nederlandse regering het herstel van de orde als beheerst.
• De regering zag Soekarno’s nationalisten als gewelddadige collaborateurs en sprak van 'politionele acties' in plaats van een oorlog.
• Journalisten namen de regeringsberichten over, waardoor Nederlanders weinig wisten van de werkelijke gebeurtenissen.
• In 1969 onthulde een soldaat op televisie misdaden door Nederlandse legereenheden.
• Onderzoek concludeerde dat geweldsuitspattingen uitzonderingen waren, maar er bleven berichten over misdaden.
• In de 21e eeuw concludeerden historici dat het Nederlandse leger vaak extreem geweld gebruikte.
• In 2017 gaf de regering opdracht tot diepgaand historisch onderzoek.
• In 2022 erkende de regering 'stelselmatig en wijdverbreid extreem geweld' tijdens de onafhankelijkheidsoorlog en bood excuses aan.
• Het beeld is veranderd van een beheerst optreden naar een onafhankelijkheidsoorlog met wreedheden aan beide kanten.

De Volksrepubliek China

• China is nooit een westerse kolonie geweest, maar westerse landen probeerden er wel macht uit te oefenen.
• De keizer trad af in 1911, waarna een chaotische periode volgde met Japanse bezetting en een burgeroorlog.
• In 1949 wonnen de communisten de burgeroorlog en riep Mao Zedong de Volksrepubliek China uit in Beijing.
• Mao wilde China snel tot een economische grootmacht maken, maar door collectivisering en focus op de industrie ontstond een hongersnood.
• Na de dood van Mao in 1976 begon de welvaart te groeien door maatregelen tegen bevolkingsgroei en meer economische vrijheid.
• China is nu de tweede economie ter wereld.

Dekolonisatie van Afrika

• Aan het einde van de 19e eeuw verdeelden Europese landen bijna heel Afrika onderling.
• Na de Eerste Wereldoorlog moest Duitsland zijn Afrikaanse koloniën afstaan.
• Na 1950 kwam de dekolonisatie op gang door: Contact met westerse ideeën (nationalisme, gelijkheid), Verzwakking van Europese landen door WOII, Sovjet-steun aan Afrikaanse onafhankelijkheid.
• Rond 1960 werden veel Afrikaanse landen onafhankelijk, soms na bloedige oorlogen zoals in Algerije en Kenia.
• 1960 staat bekend als het 'jaar van Afrika' vanwege de vele onafhankelijkheidsverklaringen.

Migratie vanuit Indonesië

• Tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog voelden Indische Nederlanders en Molukkers zich niet veilig en migreerden naar Nederland.
• Indische Nederlanders waren afkomstig uit gemengde relaties en werden gewantrouwd door Indonesische nationalisten.
• Molukkers, vaak christelijk en in dienst van het koloniale leger, riepen een eigen republiek uit, wat Soekarno niet accepteerde.
• Molukse soldaten en hun gezinnen werden in 1951 'tijdelijk' naar Nederland gehaald en in kampen geplaatst.
• De Molukkers voelden zich verraden toen duidelijk werd dat een eigen staat onmogelijk was.
• In totaal verhuisden ongeveer 300.000 mensen van Indonesië naar Nederland.

Suriname en de Antillen

• Suriname en de Antillen kregen in 1954 een zekere mate van zelfstandigheid binnen het Koninkrijk der Nederlanden.
• In Suriname ontstond in de jaren 1970 discussie over volledige onafhankelijkheid.
• Op 25 november 1975 werd Suriname onafhankelijk, waarna veel Surinamers naar Nederland verhuisden.
• De Antilliaanse eilanden zijn nooit onafhankelijk geworden en vormen aparte onderdelen van het Koninkrijk.
• Sinds 1945 zijn veel Antillianen naar Nederland gekomen om te studeren of werk te zoeken.
• Surinamers en Antillianen werden niet altijd vriendelijk ontvangen in Nederland.

Nederland Immigratieland

• Na 1945 kwamen mensen uit diverse landen naar Nederland op zoek naar een beter bestaan.
• Vanaf 1960 werd Nederland een immigratieland, met meer immigranten dan emigranten.
• Vanaf de jaren 1950 ontstond een tekort aan arbeiders, waardoor 'gastarbeiders' uit Spanje, Italië, Turkije en Marokko werden geworven.
• Veel gastarbeiders, vooral uit Turkije en Marokko, bleven in Nederland en lieten hun gezinnen overkomen.
• Na de Koude Oorlog vluchtten veel Joegoslaven naar Nederland vanwege oorlogen.
• Nederland ontving asielzoekers uit diverse oorlogsgebieden.
• Door de uitbreiding van de Europese Unie in 2004 kwamen veel Oost-Europese werknemers naar Nederland.
• Nederland trekt ook hoogopgeleide buitenlanders aan voor internationale bedrijven en kennisinstellingen.
• Gastarbeider: Arbeidskracht uit het buitenland die tijdelijk naar Nederland kwam om hier ongeschoold werk te doen.
• Asiel: Een veilige leefplek, waar je wordt beschermd tegen vervolging.