Podcast Beta
Questions and Answers
Wat is de rol van adenosine in de slaap-waak cyclus?
Wat is de functie van orexine (hypocretine) in de slaap-waak cyclus?
Wat gebeurt er tijdens de REM-slaap?
Welke factor stimuleert de adenosine vrijzetting in cholinerge neuronen?
Signup and view all the answers
Wat is een oorzaak van sleapbehoefte tijdens infectieziektes?
Signup and view all the answers
Welke stof wordt vrijgezet als het donker wordt?
Signup and view all the answers
Wat is het effect van blauw licht op de melatonine secretie?
Signup and view all the answers
Wat is een karakteristiek van non-REM-slaap?
Signup and view all the answers
Wat is een functie van REM-slaap?
Signup and view all the answers
Welke theorieën worden genoemd als functie van slaap?
Signup and view all the answers
Wat gebeurt er tijdens non-REM-slaap voor het leren en het geheugen?
Signup and view all the answers
Welke neurotransmitters worden gebruikt door neuronen in de hersenstam?
Signup and view all the answers
Wat is het effect van letsels in de hersenstam?
Signup and view all the answers
Wat gebeurt er tijdens het in slaap vallen?
Signup and view all the answers
Welke systeem is belangrijk voor het reguleren van de slaap-waak cyclus?
Signup and view all the answers
Wat is de functie van dromen?
Signup and view all the answers
Welke hersengebieden worden geactiveerd bij het zien van woorden?
Signup and view all the answers
Welke taak bestaat er uit het aanvullen van een zelfstandig naamwoord met een werkwoord?
Signup and view all the answers
Wat is de belangrijkste factor die de amplitude van het EEG-signaal beïnvloedt?
Signup and view all the answers
Wat gebeurt er met de taalgebieden bij doven?
Signup and view all the answers
Wat is het effect van niet-synchrone activiteit van neuronen op het EEG-signaal?
Signup and view all the answers
Welke cortex wordt geactiveerd bij het beluisteren van woorden?
Signup and view all the answers
Wat is het effect van een groot aantal neuronen die simultaan actief zijn op het EEG-signaal?
Signup and view all the answers
Welke cortex wordt geactiveerd tijdens het lezen van braille bij blinden?
Signup and view all the answers
Welke hersenritme is geassocieerd met een wakkere toestand en activiteit?
Signup and view all the answers
Wat is de functie van het thalamus tijdens slaap?
Signup and view all the answers
Welke hypothese stelt dat hersenritmeshelpen bij het synchroniseren van activiteit in hersengebieden?
Signup and view all the answers
Wat is het resultaat van een epileptisch insult op het EEG?
Signup and view all the answers
Welke factor draagt bij aan het ontstaan van hersenritmes?
Signup and view all the answers
Wat is het kenmerk van een partiële epileptische aanval?
Signup and view all the answers
Welke type hersenritme is geassocieerd met een diepe slaap?
Signup and view all the answers
Wat is de hypothesethat stelt dat hersenritmes geen functie hebben?
Signup and view all the answers
Wat is de naam van de klok in ons lichaam die ons helpt om onze biologische activiteiten te reguleren?
Signup and view all the answers
Wat is de beste manier om de jetlag te behandelen?
Signup and view all the answers
Wat is de functie van het SCN?
Signup and view all the answers
Wat gebeurt er met de lichaamstemperatuur als er geen zeitgebers zijn?
Signup and view all the answers
Wat is het doel van het SCN?
Signup and view all the answers
Hoe reageren SCN-neuronen op belichting?
Signup and view all the answers
Wat is het resultaat als de kern wordt verwijderd?
Signup and view all the answers
Wat is de functie van de fotosensitieve cellen in de retina?
Signup and view all the answers
Welke neurotransmitters worden gebruikt door neuronen in de hersenstam om de cortex wakker te houden?
Signup and view all the answers
Welke theorieën worden genoemd als functie van slaap?
Signup and view all the answers
Wat is de functie van REM-slaap in relatie tot geheugen?
Signup and view all the answers
Welke systeem is belangrijk voor het reguleren van de slaap-waak cyclus?
Signup and view all the answers
Wat gebeurt er tijdens non-REM-slaap voor het leren en het geheugen?
Signup and view all the answers
Welke neurotransmitter is belangrijk voor het begin van de REM-slaap?
Signup and view all the answers
Wat is het resultaat als er letsels zijn in de hersenstam?
Signup and view all the answers
Welke neurotransmitter wordt vrijgezet door neuronen in de laterale hypothalamus om wakker te blijven en eetgedrag te stimuleren?
Signup and view all the answers
Wat gebeurt er tijdens het in slaap vallen?
Signup and view all the answers
Welke Cortex is tijdens REM-slaap minder actief?
Signup and view all the answers
Welke slaapstoornis wordt veroorzaakt door genafwijkingen die coderen voor orexine (hypocretine) of receptor?
Signup and view all the answers
Welke stof wordt vrijgezet door bacteriën tijdens infectieziektes, wat leidt tot slaapbehoefte?
Signup and view all the answers
Wat is de functie van het diffuse modulatorische systeem tijdens slaap?
Signup and view all the answers
Welke factor stimuleert de adenosine vrijzetting in cholinerge neuronen van de hersenstam?
Signup and view all the answers
Welke hersenritme is geassocieerd met een diepe slaap?
Signup and view all the answers
Welke cortex is tijdens non-REM-slaap minder actief?
Signup and view all the answers
Welke hypothese stelt dat hersenritmes helpen bij het synchroniseren van activiteit in hersengebieden?
Signup and view all the answers
Welke stof wordt vrijgezet als het donker wordt?
Signup and view all the answers
Wat is het resultaat van een epileptisch insult op het EEG?
Signup and view all the answers
Welke factor draagt bij aan het ontstaan van hersenritmes?
Signup and view all the answers
Wat is het kenmerk van een partiële epileptische aanval?
Signup and view all the answers
Wat is de functie van het thalamus tijdens slaap?
Signup and view all the answers
Welke hypothese stelt dat hersenritmes geen functie hebben?
Signup and view all the answers
Wat is de functie van hersenritmes tijdens slaap?
Signup and view all the answers
Welke taak activeert de primaire motorische cortex?
Signup and view all the answers
Wat is het resultaat van niet-synchrone activiteit van neuronen op het EEG-signaal?
Signup and view all the answers
Welke cortex wordt geactiveerd bij het lezen van braille bij blinden?
Signup and view all the answers
Welke hersenritme is geassocieerd met een wakkere toestand en activiteit?
Signup and view all the answers
Welke factor beïnvloedt de amplitude van het EEG-signaal?
Signup and view all the answers
Wat gebeurt er met de taalgebieden bij doven?
Signup and view all the answers
Welke cortex wordt geactiveerd bij het beluisteren van woorden?
Signup and view all the answers
Wat is het effect van een groot aantal neuronen die simultaan actief zijn op het EEG-signaal?
Signup and view all the answers
Welke slangstoornis wordt gekenmerkt door plots in slaap vallen overdag en cataplexie?
Signup and view all the answers
Wat is een karakteristiek van stadium 3 van de slaap?
Signup and view all the answers
Hoe lang duurt de refractaire periode voor men terug in REM-slaap kan komen?
Signup and view all the answers
Wat is een symptoom van slaapparalyse?
Signup and view all the answers
Welke slaapstoornis wordt gekenmerkt door plots in slaap vallen overdag en soms genetische voorbeschiktheid?
Signup and view all the answers
Wat is een karakteristiek van non-REM-slaap?
Signup and view all the answers
Wat is een slaapstoornis die wordt gekenmerkt door wakker worden tijdens REM-slaap?
Signup and view all the answers
Wat is de normale hoeveelheid slaap per nacht voor de meeste volwassenen?
Signup and view all the answers
Bilaterale mesiotemporale letsels leiden tot een verlies van het werkgeheugen.
Signup and view all the answers
De entorhinale cortex is belangrijk voor het spatiaal geheugen.
Signup and view all the answers
Place cells in de hippocampus worden geactiveerd door sensoriële cues.
Signup and view all the answers
Een laesie in de hippocampus leidt tot een verlies van het procedureel geheugen.
Signup and view all the answers
De Morris water maze is een test voor het spatiaal geheugen.
Signup and view all the answers
Het syndroom van Korsakov is een gevolg van een laesie in de hippocampus.
Signup and view all the answers
Grid cells in de entorhinale cortex helpen bij het navigeren.
Signup and view all the answers
Een laesie in de hippocampus leidt tot een verlies van het leerproces.
Signup and view all the answers
Adenosine heeft een stimulerende werking op de cholinerge neuronen in de hersenstam.
Signup and view all the answers
Tijdens de REM-slaap is de frontale cortex actiever dan tijdens de non-REM-slaap.
Signup and view all the answers
Orexine (hypocretine) is een peptide dat wordt geproduceerd in de laterale hypothalamus en helpt bij het in slaap vallen.
Signup and view all the answers
De stimulatie van de temporale neocortex leidt altijd tot het verlies van herinneringen.
Signup and view all the answers
Melatonine wordt vrijgezet tijdens de dag en onderdrukt door blauw licht.
Signup and view all the answers
Tijdens de non-REM-slaap is de primaire visuele cortex actief.
Signup and view all the answers
Conceptneuronen reageren selectief op specifieke concepten, zoals gezichten en namen.
Signup and view all the answers
Tijdens de REM-slaap zijn alle hersengebieden even actief.
Signup and view all the answers
De hippocampus is verantwoordelijk voor het opslaan van lange-termijnherinneringen.
Signup and view all the answers
Non-REM-slaap is niet belangrijk voor het leren en het geheugen.
Signup and view all the answers
NO stikstofoxide is een slaapbevorderende factor.
Signup and view all the answers
De associatiecortex is verbonden met de hippocampus via rechtstreekse en onrechtstreekse pathways.
Signup and view all the answers
REM-slaap en non-REM-slaap hebben geen functie in de slaap-waak cyclus.
Signup and view all the answers
De diffuse modulatorische systemen in de hersenstam zijn niet belangrijk voor de slaap.
Signup and view all the answers
Het circadiaans ritme is hoofdzakelijk beperkt tot de hersenen.
Signup and view all the answers
Patiënt H.M. had een dramatisch effect op zijn intelligentie door de bilaterale resectie van de mesiale temporale structuren.
Signup and view all the answers
Dromen hebben geen functie in het leren en het geheugen.
Signup and view all the answers
Adenosine-antagonisten zoals cafeïne en theophylline zijn slaapbevorderend.
Signup and view all the answers
De biologische klok bestaat uit de nc suprachiasmaticus (SCN) in de hypothalamus onder de 4e ventrikel.
Signup and view all the answers
SCN-neuronen reageren snel op belichting.
Signup and view all the answers
Tijdens het in slaap vallen neemt de activiteit van de hersenstamneuronen toe.
Signup and view all the answers
De wet van Hebb stelt dat neuronen die samen actief zijn, samen verbonden worden.
Signup and view all the answers
De perirhinale cortex is verantwoordelijk voor het opslaan van episodische herinneringen.
Signup and view all the answers
Adaptatietheoriën stellen dat slaap een noodzakelijke energiebron is voor het organisme.
Signup and view all the answers
Zonlicht is niet de beste behandeling voor jetlag.
Signup and view all the answers
Acetylcholine wordt gebruikt door neuronen in de hersenstam om de cortex wakker te houden.
Signup and view all the answers
Actiepotentialen zijn noodzakelijk om het circadiaans ritme te onderhouden.
Signup and view all the answers
Beschadiging van de mesiale temporale structuren leidt altijd tot een verlies van alle soorten herinneringen.
Signup and view all the answers
Het ascenderend reticulaire activatiesysteem is niet belangrijk voor de slaap-waak cyclus.
Signup and view all the answers
Wanneer er geen zeitgebers zijn, loopt de variatie van de lichaamstemperatuur gelijk met de wakker-slaapcyclus.
Signup and view all the answers
De kern van de biologische klok kan niet worden verwijderd.
Signup and view all the answers
Melatonine wordt gebruikt voor het behandelen van een lange slaapbehoefte.
Signup and view all the answers
Wat is de oorzaak van narcolepsie?
Signup and view all the answers
Welke neurotransmitters worden gebruikt door neuronen in de hersenstam om de cortex wakker te houden?
Signup and view all the answers
Wat is het effect van adenosine op cholinerge, noradrenerge en serotonerge neuronen?
Signup and view all the answers
Wat is het resultaat van het blokkeren van motorneuronen in het RM-gebied tijdens non-REM-slaap?
Signup and view all the answers
Welke factor bevordert de slaapbehoefte tijdens infectieziektes?
Signup and view all the answers
Wat is het effect van blauw licht op de melatonine secretie?
Signup and view all the answers
Welke cortex is tijdens REM-slaap minder actief?
Signup and view all the answers
Welke neurotransmitter is belangrijk voor het begin van de REM-slaap?
Signup and view all the answers
Wat is het resultaat van het verwijderen van de SCN?
Signup and view all the answers
Wat is het effect van NO-stikstofoxide op adenosine?
Signup and view all the answers
Wat is de functie van de suprachiasmatische kern (SCN) in het lichaam?
Signup and view all the answers
Wat is het resultaat als er geen zeitgebers (omgevingsfactoren) zijn?
Signup and view all the answers
Welke stof wordt gebruikt voor het behandelen van jetlag?
Signup and view all the answers
Wat is het resultaat als de SCN-kern wordt verwijderd?
Signup and view all the answers
Welke cellen in het lichaam vertonen een circadiaans ritme?
Signup and view all the answers
Hoe reageren SCN-neuronen op belichting?
Signup and view all the answers
Wat is het doel van het SCN?
Signup and view all the answers
Wat gebeurt er met de lichaamstemperatuur als er geen zeitgebers zijn?
Signup and view all the answers
Wat is de functie van fotosensitieve cellen in de retina?
Signup and view all the answers
Welke neurotransmitter wordt vrijgezet door neuronen in de laterale hypothalamus om wakker te blijven en eetgedrag te stimuleren?
Signup and view all the answers
Wat is de functie van het thalamus tijdens slaap?
Signup and view all the answers
Welke cortex is tijdens REM-slaap minder actief?
Signup and view all the answers
Wat is de oorzaak van narcolepsie?
Signup and view all the answers
Welke stof inhibeert cholinerge, noradrenerge en serotonerge neuronen van het diffuse modulatorische systeem?
Signup and view all the answers
Wat is het gevolg van het blokkeren van motorneuronen in het RM-gebied tijdens non-REM-slaap?
Signup and view all the answers
Wat is het effect van blauw licht op de melatonine secretie?
Signup and view all the answers
Welke cytokine is slaapbevorderend?
Signup and view all the answers
Welke factor stimuleert de adenosine vrijzetting in cholinerge neuronen?
Signup and view all the answers
Wat is het gevolg van een slaapbehoefte tijdens infectieziektes?
Signup and view all the answers
Study Notes
Biologische Ritmes
- Bijna alle dieren vertonen een circadiaans ritme in hun gedrag, zelfs als alle informatie over dag en nacht wordt verwijderd.
- Fysiologische en biochemische processen in het lichaam vertonen een circadiaans ritme, zoals lichaamstemperatuur, urineproductie, en hormoonspiegels in het bloed.
- De biologische klok in de hersenen, gelegen in de nucleus suprachiasmaticus (SCN), moet regelmatig worden afgestemd op de omgeving door middel van externe stimuli zoals licht en temperatuur.
Circadiaans Ritme
- Het circadiaans ritme wordt geregeld door een molecuulair mechanisme dat bestaat uit klokgenen, mRNA, eiwitten, en een feedbackmechanisme.
- Ook andere delen van het lichaam, zoals de lever, nieren, en longen, hebben een circadiaanse klok.
Slaap en Dromen
- De functie van slaap is nog niet goed begrepen, maar er zijn verschillende theorieën, zoals de hersteltheorieën en adaptatietheorieën.
- REM-slaap heeft een functie in het geheugen en leren, en dromen zijn een resultaat van de activatie van neuronen in de pons en cortex.
Neurale Mechanismen van Slaap
- Diffuse modulatorische systemen in de hersenstam zijn belangrijk voor de slaap en beïnvloeden de activiteit in de cortex.
- Neuronen in de hersenstam gebruiken neurotransmitters zoals NA, serotonine, en acetylcholine om de cortex te activeren en te houden tijdens de wakkere toestand.
Slaapbevorderende Factoren
- Adenosine is een slaapbevorderende factor die werkt door de inhibitie van cholinerge, noradrenerge, en serotonerge neuronen in de hersenstam.
- Melatonine is een hormoon dat vrijgezet wordt bij het donker worden en helpt bij het in slaap vallen.
Hersenritmes
- Hersenritmes worden gemeten door middel van EEG en kunnen worden onderverdeeld in verschillende frequentie-banden, zoals deltaritmes, thètaritmes, alfaritmes, bètaritmes, en gammaritmes.
- Hersenritmes kunnen worden veroorzaakt door een centrale pacemaker of door mutuele excitatie en inhibite tussen neuronen.
- Ritmische activiteit tijdens slaap kan de cortex ontkoppelen van sensoriële input, en hersenritmes hebben mogelijk een functie in het synhroniseren van activiteit in hersengebieden.
Slaap
- Voldoende slaap is nodig om uitgerust te zijn, ongeveer 6,5 tot 8,5 uur per nacht.
- De functie van slaap is nog niet goed begrepen, er zijn verschillende theorieën.
- Hersteltheorie: slaap betekent rust, een molecule wordt hersteld tijdens de slaap.
- Adaptatietheorie: slaap is aanpassing van het organisme omdat 's nachts rondlopen gevaarlijk is.
Functie van REM-slaap
- Craving naar REM-slaap: mensen komen sneller in REM-slaap als ze worden onthouden van REM-slaap.
- Activatie-synthese hypothese: random acties van de cortex naar pons voor consolidatie van geheugen.
- Rol in geheugen en leren.
Functie van dromen
- Neuronen in pons activeren via de thalamus verschillende corticale gebieden.
- Herinneringen en emoties worden opgeroepen.
- Cortex gaat hieruit een coherent verhaal proberen distilleren.
Neurale mechanismen van slaap
- Diffuse modulatorische systemen in de hersenstam zijn belangrijk voor de slaap.
- Ze beïnvloeden via de thalamus de activiteit in de cortex.
- Neuronen gebruiken NA en serotonine om de cortex wakker te houden.
- Sommige andere neuronen gebruiken acetylcholine om de REM-slaap te beginnen.
Slaapstoornissen
- Narcolepsie: plots in slaap vallen overdag, cataplexie en slaapparalyse.
- Slaapwandelen, somniloquie: praten tijdens de slaap, meestal tijdens non-REM-slaap.
- Verschuiving dag-nachtritme: adolescenten verschuiven naar latere uren, ouderen naar vroegere uren.
De slaapstadia
- Stadium 1: lichte slaap.
- Stadium 2: diepere slaap met spindles.
- Stadium 3: deltaritmes van hoge amplitude.
- Stadium 4: diepste slaap met grote EEG-ritmes van 2 Hz of minder.
Slaapbevorderende factoren
- Adenosine: inhibitie van cholinerge, noradrenerge en serotonerge neuronen.
- NO stikstofoxide: stimuleert adenosine vrijzetting in cholinerge neuronen.
- Melatonine: vrijgezet als het donker wordt, secretie wordt onderdrukt door blauw licht.
Synaptische Connecties en Geheugen
- Neuronen die tegelijkertijd actief zijn, versterken hun connecties: "neurons that fire together, wire together"
- Later gedeeltelijke activatie van alle neuronen kan leiden tot reactivering van een interne representatie
- Beschadiging van de hersenen hoeft niet direct te leiden tot verlies van herinnering
Mesiale Temporale Structuren
- Episodisch geheugen is gelinkt aan connecties tussen de associatiecortex en mesiale temporale structuren (hippocampus)
- De entorhinale cortex is verbonden met de hippocampus, rechtstreeks naar CA1 en onrechtstreeks via perforant pathways naar CA3
- De perirhinale cortex is ook betrokken bij episodisch geheugen
Stimulatie en Herinneringen
- Elektrische stimulatie van de temporale lob kan complexe herinneringen oproepen, maar dit betekent niet dat deze herinneringen in de mediale temporale lob zijn opgeslagen
- Stimulatie activeert een uitgebreid netwerk van neuronen, zoals beschreven door de wet van Hebb
- Conceptneuronen in de hippocampus en naburige structuren reageren selectief op specifieke concepten, zoals gezichten en namen
Letselstudies
- Beschadiging van mesiale temporale structuren kan leiden tot geheugenstoornissen, zoals anterograde amnesie
- Patiënt H.M. met een bilaterale resectie van de mesiale temporale structuren toont een intact werkgeheugen, maar een dramatisch effect op de mogelijkheid tot het inprenten van nieuwe feiten
Navigatiesysteem in de Hersenen
- Het navigatiesysteem in de hersenen is gebaseerd op spatiaal geheugen en relationeel leren
- De hippocampus is belangrijk voor spatiaal geheugen, zoals aangetoond door experimenten met ratten in een labyrint
- Place cells in de hippocampus reageren op specifieke plaatsen en kunnen een interne kaart van de omgeving vormen
Functie van Slaap, Dromen en REM-Slaap
- De functie van slaap is nog niet goed begrepen, er zijn verschillende theorieën, zoals de hersteltheorieën en adaptatietheorieën
- De functie van REM-slaap is ook nog niet goed begrepen, maar het lijkt dat het een rol speelt in de consolidatie van geheugen en het leren
- Dromen zijn nog slecht begrepen, maar het lijkt dat het een manier is voor de hersenen om coherentie te maken uit herinneringen en emoties
Neurale Mechanismen van Slaap
- Diffuse modulatorische systemen in de hersenstam zijn belangrijk voor de slaap, ze beïnvloeden de activiteit in de cortex
- Neuronen in de hersenstam gebruiken neurotransmitters zoals NA, serotonine en acetylcholine om de cortex te activeren of te remmen
- Letsels in de hersenstam kunnen leiden tot coma
Circadiaanse Ritmes
- Bijna alle dieren vertonen een circadiaans ritme in hun gedrag, ook als alle informatie over dag en nacht wordt verwijderd
- De hersenen hebben een biologische klok, die regelmatig moet worden aangepast aan de omgeving door externe stimuli zoals licht en temperatuur
- De biologische klok bestaat uit de nc suprachiasmaticus (SCN) in de hypothalamus, die rechtstreeks visuele informatie ontvangt van de retina
Synaptische Connecties en Geheugen
- Synaptische connecties tussen neuronen versterken als cellen actief zijn op hetzelfde ogenblik: "neurons that fire together, wire together".
- Later gedeeltelijke activatie gebeurt à alle neuronen weer actief.
- Interne representatie opnieuw geactiveerd.
Mesiale Temporale Structuren
Anatomie
- Episodische geheugen = connecties tussen associatiecortex – mesiale temporale structuren (hippocampus).
- Entorhinale cortex verbonden met hippocampus: rechtstreeks naar CA1 en onrechtstreeks via perforant pathways naar CA3.
- Perirhinale cortex.
Letselstudies
- Beschadiging mesiale temporale structuren à geheugenstoornissen.
- Patiënt H.M. à bilaterale resectie van mesiale temporale structuren.
- Intact: weinig effect op IQ, werkgeheugen wel intact, gebeurtenissen van vroeger wel kunnen oproepen, procedurale geheugen werkt nog.
- Anterograde amnesie à dramatisch effect op mogelijkheid tot inprenten van nieuwe feiten.
Procedurale Geheugen
- Heeft te maken met weten 'hoe'.
- Associatie tussen sensoriële prikkel en outcome leren die resultaat is van een respons.
- Associatieve leren = basis van aanleren van gewoonten en motorische vaardigheden.
- Basale ganglia speelt belangrijke rol.
Taal en Spraak
Historiek
- Zone van Broca in linker frontale kwab.
- Area van Wernicke = posterieure gyrus temporalis superior op overgang naar pariëtale kwab.
- Stimulaties in aanpalende sites à verschillende symptomen veroorzaken.
Functionele Beeldvorming
- Bij beeldvormingsstudies worden vaak activaties gezien overeenkomstig met gebieden die in letselstudies beschreven werden.
- Woorden tonen à activatie van specifieke visuele gebieden, ook thv de gyrus fusiformis, wat overeenkomt met visual Word Form Area (vWFA).
Slaap en Biologische Ritmes
Hersenritmes
- EEG: voltageverschillen op huid van schedel meten.
- Groot aantal neuronen simultaan actief en inactief à zichtbaar in EEG.
- Neuronen die geen synchrone activiteit vertonen à EEG-signaal onregelmatig en lage amplitudo.
Functie van Slaap, Dromen en REM-Slaap
- Functie van slaap is niet goed begrepen, er zijn verschillende theoriën.
- Functie van REM-slaap: craving naar REM-slaap, activatie-synthese hypothese, rol in geheugen en leren.
Neurale Mechanismen van Slaap
- Diffuse modulatorische systemen in de hersenstam zijn belangrijk voor de slaap.
- Ze beïnvloeden via de thalamus de activiteit in de cortex.
- Neuronen gebruiken neurotransmitters zoals NA, serotonine en acetylcholine.
Geheugen
- Meerdere geheugensystemen onderscheiden:
- Impliciete geheugen (automatische reacties, motorische en perceptuele vaardigheden)
- Procedurale geheugen (traag en incrementeel, generaliseren over verschillende trials)
- Expliciete of declaratieve geheugen (specifieke individuele ervaringen opslaan, bewust kunnen worden opgeroepen)
- Declaratief geheugen onderverdeeld in:
- Semantische geheugen (feitenkennis)
- Episodische geheugen (gebeurtenissen opslaan)
- Langetermijngeheugen versus Kortetermijngeheugen
- Werkgeheugen: kleine hoeveelheid informatie moet voortdurend herhaald worden om niet te vergeten
Hemisferen
- Dominantie van hemisfeer bij links- en rechtshandigen:
- De linkerhemisfeer is dominant voor taal bij 95% van de rechtshandigen en bij de meerderheid van de linkshandigen
- 20% van de linkshandigen heeft een rechts dominant taalsysteem
- Anatomische links-rechts-verschillen vastgesteld:
- Verloop van de sylvische sleuf en de grootte van het planum temporale
- Asymmetrie al aanwezig bij de foetus
- Lateralisatie voor taal, maar ook de niet-dominante hemisfeer betrokken bij taalverwerking, prosodie, verwerken van ritme, intonatie en emotionele connotatie
'Split-Brain'-studie
- Betrokkenheid van niet-dominante hemisfeer aangetoond:
- Corpus callosum doorgesneden bij patiënten à hemisferen gescheiden
- Beelden tonen aan niet-dominante hemisfeer à pt heeft het niet gezien
- Pt moet met linkerhand beeld tonen overeenkomstig met wat gepresenteerd werd in linkerhemiveld
Elektische stimulatie
- Tijdens intra-operatieve elektrische stimulatie bij wakkere neurochirurgische ingrepen:
- Vastgesteld dat stimulatie op specifieke plaatsen à taal- of spraakstoornissen veroorzaken
- Stimulaties van verschillende sites à gelijkaardige symptomen uitlokken
- Stimulaties in aanpalende sites à verschillende symptomen veroorzaken
Functionele beeldvorming
- Bij beeldvormingsstudies worden vaak activaties gezien:
- Overeenkomstig met gebieden die in letselstudies beschreven werden
- Bilaterale activaties bij veel taken
- Woorden tonen à activatie van specifieke visuele gebieden, ook thv de gyrus fusiformis
- Woorden beluisteren à activatie van specifieke auditieve gebieden
Functieele Beeldvorming
- Bij beeldvormingsstudies worden activaties gezien overeenkomstig met gebieden die in letselstudies beschreven werden.
- Woorden tonen activatie van specifieke visuele gebieden, ook thv de gyrus fusiformis, wat overeenkomt met visual Word Form Area (vWFA).
- Woorden beluisteren activatie van specifieke auditieve gebieden.
- Tijdens de spraak zelf, bestaat er activatie van de SMA en de primaire motorische cortex.
- Een klassieke taak is de zogenaamde verb-to-noun- of verb generation-taak.
Hersenritmes
- Hersenritmes worden onderverdeeld in verschillende frequentiebanden:
- Delta-ritmes: trage oscillaties (< 4 Hz), optreden tijdens diepe slaap.
- Theta-ritmes: 4-8 Hz, optreden tijdens slaap en waak.
- Alpha-ritmes: 8-13 Hz, optreden tijdens rustige wakkere toestand.
- Beta-ritmes: 13-30 Hz, optreden tijdens wakkere toestand.
- Gamma-ritmes: 30-120 Hz, signaleren wakkere actieve cortex.
- Hersenritmes kunnen ontstaan door centrale pacemakers, zoals de thalamus, die ritme opleggen aan andere neuronen.
- Hersenritmes hebben verschillende functies, zoals het synchroniseren van activiteit in hersengebieden tijdens de wakkere toestand.
Slaap en Biologische Ritmes
- Slaap is een omkeerbare toestand van verminderde responsiviteit en interactie met de omgeving.
- Slaapstoornissen, zoals narcolepsie, cataplexie, slaapparalyse, REM-slaap-gedragsstoornis en verschuiving dag-nachtritme, hebben verschillende symptomen.
Functie van Slaap
- De functie van slaap is nog niet goed begrepen, maar er zijn verschillende theorieën, zoals hersteltheorieën en adaptatietheorieën.
- REM-slaap is belangrijk voor geheugen en leren, en dromen kunnen een rol spelen in het consolideren van herinneringen.
- Non-REM-slaap is ook belangrijk voor leren en geheugen.
Neurale Mechanismen van Slaap
- Diffuse modulatorische systemen in de hersenstam zijn belangrijk voor de slaap.
- Neuronen gebruiken neurotransmitters als NA, serotonine en acetylcholine om de activiteit in de cortex te reguleren.
- Het ascenderend reticulaire activatiesysteem bestaat uit een aantal kernen waarvan de neuronen rechtstreeks de thalamus en cortex kunnen activeren en ritmische activiteit onderdrukken.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Quiz over circadiaanse ritmes en de rol van melatonine bij het bestrijden van jetlag en insomnia. Leer over de biologische klok en hoe deze wordt geregeld door externe stimuli.