Chương 4: Cạnh tranh và độc quyền trong kinh tế thị trường

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Biểu hiện nào không phải của độc quyền nhà nước trong điều kiện hiện nay?

Xu hướng bành trướng quốc tế

Liên minh với nhà nước hình thành chủ nghĩa tư bản độc quyền

Sự ra đời của các công ty cổ phần (correct)

Tích tụ tư bản trong nội bộ các tổ chức độc quyền

Mô hình nào dưới đây được coi là một tổ chức độc quyền đa ngành?

Mô hình tập đoàn tài chính

Conglomerate

Concern (correct)

Công ty cá thể

Chủ thể nào đóng vai trò quan trọng trong xuất khẩu tư bản hiện nay?

Cá nhân đầu tư

Chính phủ các nước phát triển

Các công ty nhỏ

Các công ty xuyên quốc gia (correct)

Hình thức xuất khẩu tư bản hiện nay không bao gồm điều gì?

Chuyển nhượng công nghệ Signup and view all the answers

Một trong những công cụ quan trọng nhất để nhà nước điều tiết kinh tế là gì?

Ngân sách Signup and view all the answers

Độc quyền có thể ảnh hưởng tích cực như thế nào đối với nền kinh tế?

Tăng năng suất lao động và nâng cao năng lực cạnh tranh. Signup and view all the answers

Một trong những tác động tiêu cực của độc quyền là gì?

Kìm hãm tiến bộ kỹ thuật và phát triển kinh tế. Signup and view all the answers

Trong các tổ chức độc quyền, hình thức nào cho phép các xí nghiệp tư bản vẫn giữ độc lập về sản xuất?

Syndicate. Signup and view all the answers

Hình thức nào dưới đây có quy mô và trình độ lớn nhất trong các tổ chức độc quyền?

Consortium. Signup and view all the answers

Cạnh tranh giữa các tổ chức độc quyền và doanh nghiệp ngoài độc quyền được gọi là gì?

Cạnh tranh bên ngoài. Signup and view all the answers

Lý luận của V.I. Lênin về độc quyền khẳng định điều gì?

Các tổ chức độc quyền có quy mô tích tụ và tập trung tư bản lớn. Signup and view all the answers

Trong các hình thức độc quyền, Cartel chủ yếu tập trung vào việc gì?

Thống nhất giá cả và sản lượng hàng hóa. Signup and view all the answers

Một trong những hậu quả của việc độc quyền nhà nước bị chi phối bởi nhóm lợi ích cục bộ là gì?

Tăng sự phân hóa giàu - nghèo. Signup and view all the answers

Theo quan điểm của Lênin, tư bản tài chính được hình thành từ đâu?

Sự hợp nhất giữa tư bản ngân hàng và tư bản công nghiệp từ một số ngân hàng lớn. Signup and view all the answers

Xuất khẩu tư bản thường nhằm mục đích gì?

Nhằm chiếm đoạt giá trị thặng dư ở các nước nhập khẩu tư bản. Signup and view all the answers

Điều gì xảy ra với các ngân hàng nhỏ trong một tổ chức độc quyền?

Chúng phải phá sản hoặc bị sát nhập. Signup and view all the answers

Tư bản tài chính có ảnh hưởng như thế nào đến hệ thống chính trị?

Nó chi phối toàn bộ đời sống kinh tế và chính trị của xã hội. Signup and view all the answers

Khi nào xuất khẩu tư bản trở thành phổ biến nhất?

Khi thị trường trong nước bị bão hòa. Signup and view all the answers

Xuất khẩu tư bản trực tiếp và gián tiếp khác nhau ở điểm nào?

Xuất khẩu tư bản gián tiếp không yêu cầu đầu tư vào các ngành cụ thể. Signup and view all the answers

Chế độ tham dự kinh tế vào lĩnh vực nào có đươc sự thống trị cao nhất?

Ngành dịch vụ tài chính và ngân hàng. Signup and view all the answers

Độc quyền là gì?

Liên minh giữa các doanh nghiệp lớn nhằm thu lợi nhuận cao. Signup and view all the answers

Tại sao các nước nhỏ và kém phát triển thường thiếu tư bản?

Vì thị trường nội địa của họ không đủ lớn. Signup and view all the answers

Hình thức xuất khẩu tư bản nào hỗ trợ chính trị cho việc thực hiện chủ nghĩa thực dân mới?

Xuất khẩu tư bản nhà nước. Signup and view all the answers

Nguyên nhân nào sau đây không phải là nguyên nhân hình thành độc quyền?

Sự gia tăng số lượng doanh nghiệp nhỏ. Signup and view all the answers

Điều gì thể hiện rõ sự chi phối của tư bản tài chính đối với đời sống xã hội?

Sự kiểm soát của một nhóm độc quyền đối với kinh tế và chính trị. Signup and view all the answers

Độc quyền nhà nước có bản chất gì trong chủ nghĩa tư bản?

Giúp duy trì và phát triển chủ nghĩa tư bản. Signup and view all the answers

Tác động tích cực của độc quyền trong nền kinh tế thị trường là gì?

Thúc đẩy sự tiến bộ kỹ thuật. Signup and view all the answers

Độc quyền nhà nước hình thành do yếu tố nào sau đây?

Tích tụ và tập trung vốn cao. Signup and view all the answers

Hậu quả của độc quyền là gì?

Tạo ra sự mâu thuẫn giai cấp sâu sắc hơn. Signup and view all the answers

Một trong những nguyên nhân hình thành độc quyền nhà nước là gì?

Khu vực kinh tế tư nhân không đủ vốn đầu tư. Signup and view all the answers

Nguyên nhân nào dẫn đến sự phân chia thị trường giữa các tập đoàn độc quyền?

Tích tụ và tập trung tư bản diễn ra mạnh mẽ Signup and view all the answers

Hiệp định nào dưới đây không phải là một hình thức liên minh độc quyền quốc tế?

Cooperative Signup and view all the answers

Sự kết hợp giữa tổ chức độc quyền và nhà nước thường dẫn đến điều gì?

Sự gia tăng sức mạnh của chính phủ trong nền kinh tế Signup and view all the answers

Cách thức nào sau đây được các tập đoàn độc quyền sử dụng để bảo vệ lợi ích của mình?

Lôi kéo chính phủ vào việc phân định lãnh thổ Signup and view all the answers

Chức năng nào không thuộc về sở hữu nhà nước trong tổ chức độc quyền?

Đảm bảo sự cạnh tranh tự do Signup and view all the answers

Điều gì có thể xảy ra do sự phân chia lãnh thổ không đều giữa các cường quốc tư bản?

Có thể xảy ra chiến tranh Signup and view all the answers

Đặc điểm nào không đúng về sự phát triển của sở hữu nhà nước?

Tăng cường quyền lực của giai cấp công nhân Signup and view all the answers

Yếu tố nào không trực tiếp thúc đẩy quá trình hình thành các liên minh độc quyền quốc tế?

Tăng cường sự độc lập của mỗi tổ chức Signup and view all the answers

Một trong những chức năng cơ bản của sở hữu nhà nước trong tổ chức độc quyền là gì?

Hỗ trợ cho sự phát triển của độc quyền Signup and view all the answers

Nguyên tắc nào không liên quan đến việc điều hòa lợi ích giữa cá nhân, doanh nghiệp và xã hội?

Tạo môi trường pháp luật thông thoáng Signup and view all the answers

Yếu tố nào không phải là điều kiện cần thiết để tạo lập môi trường thuận lợi cho hoạt động kinh tế?

Thúc đẩy cạnh tranh tự do Signup and view all the answers

Giải pháp nào không thuộc về việc kiểm soát và ngăn ngừa quan hệ lợi ích có ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội?

Khuyến khích đầu tư nước ngoài Signup and view all the answers

Nguyên tắc nào thiết yếu trong việc giải quyết mâu thuẫn giữa các lợi ích kinh tế?

Có sự tham gia của các bên liên quan Signup and view all the answers

Hình thức nào không phải là phương thức thực hiện lợi ích kinh tế?

Theo ý muốn cá nhân Signup and view all the answers

Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam có mục tiêu chính nào?

Phát triển lực lượng sản xuất và nâng cao đời sống nhân dân Signup and view all the answers

Đặc điểm nổi bật nào không thuộc về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam?

Kinh tế tư nhân đóng vai trò chính Signup and view all the answers

Theo quan điểm của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, điều nào là không đúng khi nói về mối quan hệ giữa nhà nước và thị trường?

Thị trường không cần sự can thiệp của nhà nước Signup and view all the answers

Tại sao phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là sự cần thiết ở Việt Nam?

Để phù hợp với xu hướng phát triển toàn cầu Signup and view all the answers

Khái niệm 'sở hữu' trong kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ám chỉ điều gì?

Sự chiếm hữu nguồn lực sản xuất và kết quả lao động Signup and view all the answers

Aim của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam không bao gồm điều nào sau đây?

Tăng cường độc quyền tư nhân Signup and view all the answers

Điều nào dưới đây không phản ánh đúng về các thành phần kinh tế ở Việt Nam?

Kinh tế tư nhân chỉ là một phần nhỏ Signup and view all the answers

Một trong các ưu điểm nổi bật của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là gì?

Khuyến khích cạnh tranh tự do và bền vững Signup and view all the answers

Nguyên tắc nào không phải là một phần của cơ chế quản lý trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa?

Doanh nghiệp tự do quyết định mọi vấn đề Signup and view all the answers

Hình thức phân phối nào phản ánh định hướng xã hội chủ nghĩa trong nền kinh tế thị trường?

Phân phối theo phúc lợi Signup and view all the answers

Yếu tố nào sau đây không ảnh hưởng đến gắn kết giữa tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội?

Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Signup and view all the answers

Thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam không bao gồm nội dung nào sau đây?

Quy định về cạnh tranh tự do hoàn toàn Signup and view all the answers

Một lý do quan trọng cần hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là gì?

Thể chế hiện tại còn chưa đồng bộ Signup and view all the answers

Đặc điểm nào sau đây không thể hiện mục tiêu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa?

Tự do cá nhân tuyệt đối Signup and view all the answers

Các mối quan hệ nào không thuộc quan hệ phân phối trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa?

Phân phối theo tiêu chuẩn quốc tế Signup and view all the answers

Nguyên nhân chính dẫn đến sự cần thiết phải hoàn thiện thể chế kinh tế ở Việt Nam là gì?

Cơ chế quản lý hiện chưa đủ đầy Signup and view all the answers

Hình thức nào không phải là một trong những phương thức hoạt động của thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa?

Tự quản lý tối đa không có giám sát Signup and view all the answers

Hoàn thiện thể chế nào dưới đây là cần thiết để đảm bảo quyền tài sản của cá nhân, tổ chức và nhà nước?

Thể chế hóa đầy đủ quyền tài sản Signup and view all the answers

Yếu tố nào dưới đây không thuộc về hoàn thiện thể chế cho sự phát triển đồng bộ các yếu tố thị trường?

Sử dụng đất hiệu quả Signup and view all the answers

Trong việc hoàn thiện thể chế để phát triển các thành phần kinh tế, yếu tố nào cần được chú trọng?

Khuyến khích phát triển các loại hình doanh nghiệp Signup and view all the answers

Yếu tố nào dưới đây không phải là một phần trong việc nâng cao năng lực hệ thống chính trị?

Cải cách giáo dục và đào tạo Signup and view all the answers

Để bảo đảm gắn tăng trưởng kinh tế với tiến bộ xã hội, yếu tố nào cần được rà soát, điều chỉnh?

Hệ thống pháp luật và các thể chế liên quan Signup and view all the answers

Yếu tố nào cần được hoàn thiện để đảm bảo tính minh bạch trong sở hữu trí tuệ?

Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ Signup and view all the answers

Hoàn thiện thể chế nào dưới đây không liên quan đến việc phát triển đồng bộ các loại thị trường?

Khắc phục tình trạng sử dụng đất lãng phí Signup and view all the answers

Theo Quan điểm trong việc hoàn thiện thể chế, cái nào không nên bị lệ thuộc vào một số ít thị trường?

Chủ trương hợp tác đa phương Signup and view all the answers

Yếu tố nào cần được phát triển để nâng cao khả năng khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên?

Hệ thống pháp luật về tài nguyên Signup and view all the answers

Thể chế hóa các yếu tố nào dưới đây là cần thiết để nâng cao hiệu lực, hiệu quả cơ chế thị trường?

Phát triển đồng bộ các yếu tố thị trường Signup and view all the answers

Lợi ích kinh tế có thể được hiểu là gì?

Sự thỏa mãn nhu cầu của con người trong xã hội. Signup and view all the answers

Những ai được hưởng lợi ích kinh tế trong nền sản xuất xã hội?

Chủ doanh nghiệp, người lao động, và nhà nước. Signup and view all the answers

Sự thống nhất trong quan hệ lợi ích kinh tế trong nền kinh tế thị trường thể hiện điều gì?

Sự ổn định của sản xuất và tiêu thụ thông qua thị trường. Signup and view all the answers

Mâu thuẫn trong quan hệ lợi ích kinh tế có thể xảy ra khi nào?

Khi lợi ích của các chủ thể trực tiếp đối lập nhau. Signup and view all the answers

Yếu tố nào không ảnh hưởng đến quan hệ lợi ích kinh tế?

Số lượng người tham gia vào nền kinh tế. Signup and view all the answers

Quan hệ lợi ích giữa người lao động và người sử dụng lao động chủ yếu tập trung vào điều gì?

Mức thu nhập và điều kiện làm việc của người lao động. Signup and view all the answers

Trong nền kinh tế thị trường, lợi ích kinh tế chủ yếu được xác định qua yếu tố nào?

Cung và cầu trên thị trường. Signup and view all the answers

Các mâu thuẫn giữa lợi ích cá nhân và lợi ích xã hội thường xảy ra trong trường hợp nào?

Khi lợi ích cá nhân luôn được ưu tiên hàng đầu. Signup and view all the answers

Hai yếu tố nào có thể làm thay đổi quan hệ lợi ích kinh tế trong một xã hội nhất định?

Trình độ phát triển của lực lượng sản xuất và các chính sách nhà nước. Signup and view all the answers

Study Notes

Chương 4: Cạnh tranh và độc quyền trong nền kinh tế thị trường

Chủ đề chính là cạnh tranh và độc quyền trong nền kinh tế thị trường.
Bài học phân tích độc quyền, độc quyền nhà nước và tác động của chúng.
Độc quyền được định nghĩa là sự liên minh của các doanh nghiệp lớn, nhằm kiểm soát sản xuất và tiêu thụ hàng hóa, nhằm tối đa hoá lợi nhuận.
Nguyên nhân hình thành độc quyền gồm sự phát triển lực lượng sản xuất, cạnh tranh và khủng hoảng hệ thống tín dụng.
Độc quyền nhà nước là hình thức nhà nước nắm giữ vị thế độc quyền trong nền kinh tế, nhằm duy trì sức mạnh chính trị và xã hội.

4.1. Cạnh tranh ở cấp độ độc quyền trong nền kinh tế thị trường

Độc quyền, độc quyền nhà nước:
- Lý giải tác động của độc quyền nhà nước trong nền kinh tế thị trường.
- Tập trung vào sự hiện diện của doanh nghiệp lớn mạnh và liên minh giữa các tổ chức độc quyền.
Nguyên nhân hình thành độc quyền nhà nước:
- Sự phát triển của lực lượng sản xuất
- Cạnh tranh
- Khủng hoảng và sự phát triển của hệ thống tín dụng
- Tích tụ và tập trung vốn.

4.1.1. Tác động của độc quyền

Tác động tích cực:
- Khả năng nghiên cứu và phát triển công nghệ cao
- Tăng năng suất lao động, nâng cao năng lực cạnh tranh
- Thúc đẩy sự phát triển kinh tế theo hướng sản xuất lớn hiện đại
Tác động tiêu cực:
- Cạnh tranh không hoàn hảo, gây thiệt hại cho người tiêu dùng và xã hội
- Kìm hãm sự tiến bộ kỹ thuật và phát triển kinh tế, xã hội
- Làm tăng sự phân hóa giàu nghèo

4.1.2. Quan hệ cạnh tranh trong trạng thái độc quyền

Quan hệ cạnh tranh giữa các tổ chức độc quyền:
- Với các doanh nghiệp ngoài độc quyền
- Giữa các tổ chức độc quyền với nhau
- Trong nội bộ tổ chức độc quyền

4.2. Lý luận của V.I. Lênin về đặc điểm kinh tế của độc quyền

Giới thiệu về các hình thức tổ chức độc quyền khác nhau, bao gồm cartel, syndicate, trust và consortium.
Mỗi hình thức có đặc trưng về mức độ tích hợp và sự liên kết giữa các doanh nghiệp.
Phân tích ảnh hưởng của các hình thức tổ chức độc quyền đến kinh tế thị trường.

4.2.1. Xuất khẩu tư bản

Quá trình xuất khẩu tư bản từ các nước tư bản phát triển sang các nước kém phát triển.
Xu hướng chảy qua lại giữa các nước tư bản phát triển.
Hình thức xuất khẩu:
- Trực tiếp (FDI)
- Gián tiếp (ODA)
- Mục tiêu (Kinh tế, chính trị)

4.2.1. Cạnh tranh để phân chia thị trường thế giới

Các tập đoàn độc quyền cạnh tranh nhau để phân chia thị trường thế giới.
Ảnh hưởng đến sự phân chia thế giới về mặt kinh tế.

4.2.2. Lý luận của V.I. Lênin về đặc điểm kinh tế của độc quyền nhà nước

Sự kết hợp nhân sự giữa tổ chức độc quyền và nhà nước.
Hôm nay là bộ trưởng, ngày mai là chủ ngân hàng, hôm nay là chủ ngân hàng ngày mai là bộ trưởng.
Hình thành, phát triển sở hữu nhà nước.

4.2.2. Sở hữu nhà nước

Chức năng của sở hữu nhà nước:
- Mở rộng sản xuất tư bản chủ nghĩa
- Tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển tư bản
- Làm chỗ dựa cho sự điều tiết kinh tế của nhà nước

4.2.3. Độc quyền nhà nước trở thành công cụ điều tiết nền kinh tế

Các công cụ của nhà nước điều tiết nền kinh tế.
Sử dụng ngân sách, thuế, hệ thống tiền tệ, tín dụng, các doanh nghiệp nhà nước, kế hoạch hóa, và công cụ hành chính, pháp lý.

4.3. Biểu hiện mới của độc quyền

4.3.1. Biểu hiện mới của tích tụ và tập trung tư bản:
- Concern (tổ chức đa ngành, có nhiều công ty) và Conglomerate (sự kết hợp các hãng vừa và nhỏ không có quan hệ sản xuất trực tiếp)
4.3.1.2. Biểu hiện về vai trò của tư bản tài chính trong các tập đoàn độc quyền:
- Sự phát triển các ngành kinh tế mới (dịch vụ, bảo hiểm…)
4.3.1.3. Biểu hiện mới của xuất khẩu tư bản:
- Luồng tư bản xuất khẩu giữa các nước tư bản phát triển.
4.3.1.5. Biểu hiện mới về sự phân chia lãnh thổ ảnh hưởng:
- Chiến tranh thương mại, sắc tộc, tôn giáo được các cường quốc tư bản sử dụng.
4.3.2. Biểu hiện mới của độc quyền nhà nước:
- Cơ chế thỏa hiệp giữa các thế lực tư bản độc quyền.
4.3.2.2. Biểu hiện mới về sở hữu nhà nước:
- Ngân sách nhà nước, chi tiêu ngân sách dùng để tạo cơ sở vật chất và gánh chịu rủi ro của các công ty tư nhân.
4.3.2.3. Biểu hiện mới trong vai trò công cụ điều tiết kinh tế:
- Vai trò chính trị - chính phủ, nghị viện tư sản là những công ty cổ phần
- Tăng viện trợ ưu đãi từ nguồn lực nhà nước.
4.3.3. Vai trò lịch sử của chủ nghĩa tư bản
- Thúc đẩy lực lượng sản xuất
- Xã hội hóa sản xuất
4.3.3.2. Những giới hạn phát triển của chủ nghĩa tư bản:
- Tập trung lợi ích thiểu số giai cấp tư sản
- Tham gia các cuộc chiến tranh, xung đột ở nhiều nơi trên thế giới
- Sự phân hoá giàu nghèo ngày càng lớn hơn

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Khám phá khái niệm cạnh tranh và độc quyền trong nền kinh tế thị trường qua chương 4. Bài học này sẽ giúp bạn hiểu rõ về độc quyền nhà nước, nguyên nhân hình thành và tác động của nó đến nền kinh tế. Cùng tìm hiểu vai trò của các doanh nghiệp lớn trong bối cảnh cạnh tranh.