Untitled

Narito ang mga study notes tungkol sa kasarian, gender, sex, at gender roles:

• Ang layunin ng araling ito ay talakayin ang mga uri ng kasarian (gender), sex, at gender roles sa iba't ibang bahagi ng daigdig.

Mga Simbolo

• Sa panahon ng mga Griyego, kinilala ang kalalakihan sa pakikipagdigma gamit ang kanilang espada at pana.
• Ang kababaihan naman ay sumisimbolo ng kagandahan at pagiging modelo sa pagpipinta, na naging basehan ng simbolo ng gender o kasarian.
• Ang pana ang simbolo ng lalaki, habang ang salamin ang simbolo ng babae.
• Ang pinaghalong simbolo ng lalaki at babae ay kumakatawan sa lesbian, gay, bisexual, at transgender (LGBT).

Konsepto ng Gender, Sex at Gender Roles

• Ang gender, sex, at gender roles ay mga terminolohiya na ginagamit sa pang-araw-araw na buhay, kaya mahalagang malaman ang kahulugan at pagkakaiba nila.
• Mahalaga ring malaman ang pagkakaiba sa tatlong konsepto para maunawaan ang hindi pagkakapantay-pantay ng babae at lalaki.
• Mahalagang malaman ang mga konseptong ito upang malaman ang mga papel na ginagampanan ng mga tao sa lipunan base sa papel na ito, binibigyan ito ng pagpapahalaga ayon sa kultura.
• Ang konsepto ng gender at sex ay magkaiba.
• Ayon sa World Health Organization (2014), ang sex ay tumutukoy sa bayolohikal at pisyolohikal na katangian na nagtatakda ng pagkakaiba ng babae sa lalaki.
• Ang gender naman ay tumutukoy sa mga panlipunang gampanin, kilos, at gawain na itinatakda ng lipunan para sa mga babae at lalaki.
• Hindi lamang nahahati sa dalawang kategorya ang gender, mayroon itong iba't ibang uri.

Katangian ng Sex

• Ang sex ay ang bayolohikal, pisyolohiko, at natural na katangian ng isang tao mula kapanganakan.
• Ito ay tumutukoy kung lalaki o babae ang isang tao.
• Ang taglay na mga katangian ng lalaki at babae ay makikita sa anumang lahi, kultura, lipunan, at panahon.
• Katangian ng sex ng Lalaki/Kalalakihan:*
• May adam's apple
• May testicles
• May XY chromosomes
• May androgen at testosterone
• Katangian ng sex ng Babae/Kababaihan:*
• May developed breast
• May bahay bata
• May XX chromosomes
• May estrogen at progesterone

Katangian ng Gender

• Ang gender ay isang social contract at nakabatay sa mga salik panlipunan (social factors).

• Kabilang sa mga salik na ito ay ang mga panlipunang gampanin at tungkulin, kapasidad, intelektwal, emosyonal, at panlipunang katangian at katayuan na nakaatas sa mga babae at lalaki at iba pang kategoryang itinakda ng kultura at lipunan.

• Maaaring ikaw ay feminine o masculine depende sa tingin sayo ng lipunan.

• Ito ay natutunan sa pamamagitan ng iba't-ibang social institutions kagaya ng pamilya, eskwelahan, mass media, relihiyon, estado, at lugar 'ng trabaho.

• Ito ay pwedeng magbago, sa pag-usad ng panahon.

• Ito ay iba-iba sa bawat kultura at lipunan.

• Sa Saudi Arabia, hindi pinapayagan ang mga kababaihan na magmaneho ng sasakyan.

• Isang Saudi Arabian women's rights activist na si Aziza Al Yousef ay inaresto at nakulong dahil dito.

• Noong 2018, ang mga kababaihan ay nabigyan ng karapatan na makapagmaneho sa Saudi Arabia.

• Sa kabila nito, nananatili pa rin ang ilang paghihigpit sa mga kababaihan, tulad ng pangangailangan ng pahintulot mula sa lalaking kamag-anak para sa maraming desisyon.

Uri ng Gender at Sex

• Ang oryentasyong seksuwal (sexual orientation) ay tumutukoy sa kakayahan ng isang tao na makaranas ng malalim na atraksiyong apeksiyonal, emosyonal, seksuwal; at ng malalim na pakikipagrelasyon sa taong ang kasarian ay maaaring katulad ng sa kanya, iba sa kanya, o kasariang higit sa isa.
• Ang oryentasyong seksuwal ay maaaring maiuri bilang heteroseksuwal, homoseksuwal, at biseksuwal, atbp.
• Samantalang ang gender identity and expression ay nagsasaad ng identipikasyon o pagkakakilanlan o pagpapahayag sa sarili.
• Ito ay depende sa tao at karanasan nya sa lipunanag ginagalawan nya.
• Iba't ibang oryentasyong seksuwal:*
• Heterosexual - tao na nagkakagusto o naaakit sa taong hindi kahalintulad ng kanyang kasarian.
• Homosexual - tao na nagkakagusto o naaakit sa taong kahalintulad ng kanyang kasarian.
• Bisexual - tao na naaakit sa parehong babae at lalaki.
• Intersex - tao na ipinanganak na may reproductive o sexual anatomy na hindi akma sa, lalaki o babae.
• Lesbian - babae na nagkakagusto o naakit sa kapwa babae.
• Gay - lalaki na nagkakagusto o naakit sa kapwa lalaki.
• Transgender - tao na kinikilala ang kanyang kasarian na maaaring taliwas sa ari nung ipinanganak siya o yung inatas sa kanya ng lipunan.
• Queer - tao na may sexual orientation o sexual identity na hindi nakapirmi o nag-iiba o maaring hindi limitado sa dalawang kasarian lamang.

Gender Roles

• Ang gender role sa salitang Tagalog ay tungkulin o gampanin base sa kasarian.
• Ito ay ang itinakdang pamantayan na basehan ng tungkulin o gampanin ng babae at lalaki batay sa tinatanggap ng lipunang ginagalawan.
• Ang gender role ng isang tao ay ang pagtatakda ng komunidad kung paano ang pagiging babae at lalaki.
• Umaasa ang komunidad sa bawat tao na mag-isip, makadama, at kumilos sa takdang paraan, dahil lang sa sila'y babae o lalaki.
• Mga halimbawa ng gender roles:*
• Ang babae ang inaasahang maghanda ng pagkain, mag-ipon ng tubig at panggatong, at mag-alaga sa mga anak at kapartner.
• Madalas naman, lalaki, ang inaasahang magtrabaho sa labas ng bahay para suportahan ang pamilya at mga magulang sa pagtanda, at magtanggol sa pamilya mula sa kapahamakan.

Gender Roles at Kasaysayan ng LGBT sa Pilipinas

• Panahong Pre-Kolonyal:*

• Bago dumating ang mga mananakop sa Pilipinas, hindi na pantay ang tingin ng mga tao sa babae at lalaki. Sa pagitan ng ika-16 hanggang ika- 17 siglo, ang mga babaylan (lider-ispiritwal na may tungkuling panrelihiyon) ay ginagampanan din ng mga kalalakihan sa pamamagitan ng pagsusuot ng mga damit pambabae at kumikilos na babae katulad ng mga Asog sa Visayas.

• May ilan pa sa kanila ay kasal sa kapwa lalaki kung saan sila ay may relasyong sekswal.

• Sa Panay, ang mga babae ay itinuturing na pagmamay-ari ng mga kalalakihan sa kanilang pamilya.

• Ang mga binukot ay maaari lamang makasal nagbibigay ng bigay-kaya o regalo ang babae.

• Sa Boxer Codex, ang mga lalaki ay pinapayagang hiwalayan ang kanilang asawa at kunin nito ang kanilang mga ari-arian habang walang maaaring kunin ang mga babae na makikipaghiwalay sa kanilang asawa.

• Sa panahon ng mga Espanyol, limitado ang karapatan ng mga kababaihan dahil ito ay legal na batas na dinala ng mga Espanyol na mas mababa pa rin ang turing sa mga kababaihan kaysa sa mga kalalakihan.

• Ang mga kababaihan ay nagpakita rin ng kanilang galing sa iba't ibang paraan tulad nina Gabriela Silang at Marina Dizon.

• Naibigay ang kalayaan, karapatan, at pagkakapantay-pantay sa Pilipinas nang dumating ang mga Amerikano.

• Nagsimula ang pagbubukas ng paaralan para sa kalalakihan at kababaihan, maging mayaman o mahirap.

• Nabigyan ng karapatan sa kauna-unahang pagkakataon ang mga kababaihan na bumoto sa pamamagitan ng espesyal na plebisito na ginanap noong Abril 30, 1937.

• Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ang mga kababaihan ay naging katuwang ng mga kalalakihan sa pakikipaglaban; ngunit sila rin ay naging biktima ng pang-aabuso mula sa mga Hapones bilang "comfort women".

Sa kasalukuyang panahon, nagpapatuloy ang mga kababaihan sa iba't ibang karera hindi upang makipaglaban ng kapangyarihan kundi upang magkaroon ng pantay na karapatan at malaking ambag sa pagbabago ng lipunan.

Gender Roles sa Iba't Ibang Lipunan sa Mundo: Africa at Kanlurang Asya

• Mahirap ang pinagdaanan ng mga kababaihan at LGBT sa mga rehiyong ito.

• Noong kalagitnaan ng ika-20 siglo lamang pinahintulutan ang mga babae na makalahok sa pagboto.

• Sa Saudi Arabia, noong 2015 lamang pinayagang bumoto ang mga kababaihan dahil sa pangako ni Haring Saud. Bukod sa pagboto, hindi rin pinahihintulutan magmaneho ang mga babae ng sasakyan ng walang pahintulot sa kamag-anak na lalaki tulad ng asawa, kapatid at magulang. Hindi rin pinapayagan ang mga kababaihan na maglakbay mag-isa dulot ng banta ng pang aabuso.

• Batay sa World Health Organization (WHO), mayroon 125 milyong kababaihan ang biktima ng Female Genital Mutilation (FGM) sa 29 na bansa sa Africa at Kanlurang Asya.

• Sa Cameroon, may kaugalian ng Breast Ironing o Breast Flattening upang maiwasan ang maagang pagbubuntis sa mga batang babae.

• Sa China, ang Foot Binding ang naging sanhi ng pagkaparalisa ng mga kababaihan.

Pangkulturang Pangkat sa New Guinea

• Sina Reo Fortune at Margaret Mead ay nagtungo sa rehiyon ng Sepik sa Papua New Guinea noong taong 1931 upang mag-aral ng mga kultura sa lugar na iyon.
• Nakatagpo sila ng tatlong uri ng pangkat ng tao: Arapesh, Mundugamur, at Tchambuli.
• Arapesh:*
• Sila ay matulungin, mapayapa, at kooperatibo sa kanilang pamilya at pangkat. Kalalakihan at kababaihan ay maalaga at mapag-aruga sa kanilang anak.
• Mundugamur:*
  • Sila ay kabaligtaran ng mga Arapesh. Ang mga kalalakihan at kababaihan ay kapwa matapang, agresibo, bayolente, at mapaghangad ng kapangyarihan o posisyon sa kanilang pangkat.
• Tchambuli:*
  • Magkaiba ang gampanin ng kalalakihan at kababaihan. Ang mga kababaihan ay dominante kaysa sa kalalakihan, habang ang mga kalalakihan naman ay inilalarawan na mahilig sa mga kuwento at abala sa pag-aayos sa kanilang sarili.