Biologiczne, Kulturowe i Społeczne Aspekty Prokreacji

Study Notes

Prokreacja: wydanie na świat potomstwa, spłodzenie, zrodzenie dzieci.
Rozród: czynności organizmów żywych prowadzące do wytworzenia potomstwa i zapewnienia gatunkowi ciągłości istnienia.
Rozmnażanie: wydawanie potomstwa, wytwarzanie nowego organizmu.
Zdrowie Reprodukcyjne: pełny fizyczny, psychiczny i społeczny dobrostan w zakresie funkcji i procesów związanych z prokreacją we wszystkich etapach życia.

Czynniki obniżające płodność kobiet:
- Wiek: spadek płodności po 35 roku życia.
- Stan narządów płciowych: stany zapalne wywołane infekcjami przenoszonymi drogą płciową.
- Ogólny stan organizmu kobiety: czynniki związane ze stanem zdrowia, środowiska, i stylem życia.
Czynniki obniżające płodność mężczyzn:
- Wiek: spadek plemników i zmniejszenie jakości komórek rozrodczych około 35-40 roku życia.
- Przebyte operacje chirurgiczne w obrębie miednicy mniejszej.
- Przebyte lub aktualne choroby.
- Przebyta radioterapia.
- Czynniki związane z pracą zawodową, środowiskiem: narażenie na długotrwałą wysoką temperaturę, kontakt z promieniami X czy mikrofalami.

Strategie dobór stałego partnera:
- Właściwości preferowane u kobiet i mężczyzn:
  - Kobiety: dobra sytuacja finansowa, wysoka pozycja społeczna, pozytywny stosunek do dzieci, siła i sprawność fizyczna, stałość w uczuciach, podobieństwo charakterów.
  - Mężczyźni: młody wiek partnerki, atrakcyjność fizyczna, brak wcześniejszych kontaktów seksualnych.
Ewolucyjne uwarunkowania zachowań rodzicielskich:
- Hipoteza niepewności ojcostwa: mniejsze zaangażowanie męskich osobników w opiekę nad potomstwem.

GUS (2019):
- Urodzenia żywe w latach 1946–2018 – wyże i niże demograficzne.
- Współczynniki dzietności w latach 1990-2018.
- Kobiety w wieku rozrodczym oraz ich dzietność.
- Urodzenia żywe według wieku matki w latach 1990–2018.

Rodzicielstwo jako zadanie rozwojowe:
- Wczesna i średnia dorosłość: umiejętności opieki nad dzieckiem, ograniczenie dotychczasowych aktywności, zmiany w obrazie własnej osoby, przystosowanie na nowo do roli małżeńskiej, zabezpieczenie rodziny, przystosowanie na nowo do roli małżonka, zmiany w obrazie własnej osoby.