Biệt hóa hồng cầu và vai trò của Vitamin B12

Quá trình biệt hóa hồng cầu

• Hồng cầu trưởng thành hình thành từ các quá trình phân chia tế bào liên tiếp.
• Hồng cầu non có nhân, nhân dần co lại và biến mất.
• Hồng cầu lưới xuất hiện khi nhân hồng cầu bị đẩy ra, có mạng lưới nội bào.
• Hồng cầu lưới sau 24 giờ trong tuần hoàn máu ngoại vị, mạng lưới biến mất, trở thành hồng cầu trưởng thành.
• Tỷ lệ hồng cầu lưới trong máu ngoại vị khoảng 0,7 - 0,9% tổng số hồng cầu.
• Sự tổng hợp hemoglobin bắt đầu từ cuối giai đoạn tiền nguyên hồng cầu, tăng dần đến giai đoạn nguyên hồng cầu ưa axit, đạt mức bão hòa (34%).

Các giai đoạn biệt hóa hồng cầu

• Hình 2.5 minh họa các giai đoạn (hình ảnh cần tham khảo).
• Các giai đoạn trong quá trình này được ký hiệu bằng các viết tắt, ví dụ: HSC, MEP, BFU-E, CFU-E, pro-EB, baso-EB, poly-EB, ortho-EB, Reticulocyte, Erythrocyte

Vitamin B12 và sự hình thành hồng cầu

• Vitamin B12 (Cobalamine) cần thiết cho quá trình chuyển đổi ribonucleotid thành deoxyribonucleotid, là bước quan trọng trong tạo thành DNA và phân chia tế bào.
• Thiếu vitamin B12 ức chế sự sản xuất hồng cầu.
• Các tế bào nguyên hồng cầu lớn bất thường, gọi là megaloblast.
• Hồng cầu trưởng thành to bất thường, gọi là đại hồng cầu (macrocyte).
• Đại hồng cầu dễ vỡ, gây thiếu máu hồng cầu khổng lồ do không thực hiện được chức năng vận chuyển oxy.

Hấp thu Vitamin B12

• Vitamin B12 hấp thu trong ruột non nhờ yếu tố nội tại (IF) kết hợp với B12 để hình thành phức hợp hấp thu trong hồi tràng.
• IF là một loại glycoprotein hoặc polypeptide.
• B12 được dự trữ trong gan và giải phóng dần khi cơ thể cần.
• Khoảng 1-3 microgram B12 cần mỗi ngày để duy trì sự trưởng thành của hồng cầu, trong khi gan có thể dự trữ đủ lượng cho hàng ngàn ngày.
• Thiếu B12 kéo dài nhiều tháng mới gây thiếu máu ác tính.
• Các nguyên nhân thiếu B12 (vd: teo niêm mạc dạ dày, cắt bỏ dạ dày không bổ sung B12, hệ miễn dịch tấn công các tế bào sản xuất IF).