BEP Hazırlama Süreci

Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim

• BEP (Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı): Rehberlik araştırma merkezlerindeki "Eğitsel Değerlendirme ve İzleme Ekibi" tarafından yapılan "Ayrıntılı Değerlendirme Süreci"nin ardından, "Özel Eğitim Hizmetlerinden Yararlanması Uygun Görülen" öğrenciler için "ekip" tarafından hazırlanan bir program.
• BEP, özel gereksinimli öğrencinin zihinsel, duygusal, sosyal, dil ve iletişim alanlarındaki yeteneklerini dikkate alır. Kazandırılacak davranışların nerede, nasıl, kimler tarafından hangi yöntemlerle ve ne kadar sürede kazandırılacağını belirtir ve gerekli destek eğitim hizmetlerini içerir. Ailenin de programda yer aldığı bir ekip tarafından hazırlanan yazılı bir programdır.
• BEP, değerlendirme sürecinin basamaklarını oluşturan "gönderme öncesi", "gönderme" ve "ayrıntılı değerlendirme" süreçlerinin sonunda özel eğitim hizmetlerinden yararlanması uygun görülen öğrenciler için hazırlanır.

BEP Başlangıç Süreci

• Gönderme Öncesi: Akranlarından farklı olan öğrenciler belirlenir ve RAM'a gönderilmeden önce çeşitli uyarlama ve düzenlemelerle değerlendirilir.
• Gönderme Süreci: Yetersizliği olduğu düşünülen öğrenci yapılan uyarlamalara rağmen başarısız olursa, çalışmalar rapor haline getirilir ve öğrenci RAM'a gönderilir.
• Ayrıntılı Değerlendirme: RAM'da ekip tarafından çok yönlü bir değerlendirme yapılır. Özel eğitime uygun olup olmadığına karar verilir ve eğitsel değerlendirme yapılır. BEP hazırlanır.

BEP Hazırlayanlar

• BEP, 2006 Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği Madde 72'ye göre, BEP Geliştirme Birimi tarafından hazırlanır.
• BEP Geliştirme Birimi üyeleri:
  • Okul/kurum müdürü veya görevlendirilen müdür yardımcısı
  • Bir gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmen
  • Bir rehber öğretmen
  • Bir eğitim programları hazırlamakla yükümlü öğretmen
  • Öğrencinin sınıf öğretmeni
  • Dersini okutan ilgili alan öğretmenleri
  • Öğrencinin velisi
  • Öğrenci

BEP İçeriği

• Öğrencinin var olan performans düzeyi
• Uzun dönemli amaçlar
• Kısa dönemli amaçlar
• Öğretim yöntemleri ve materyaller
• Program başlama ve bitiş tarihleri
• Değerlendirme yöntemi ve ölçütleri
• Ek hizmetlerin nerede, ne zaman, kim tarafından ve ne kadar süreyle verileceği

Öğrencinin Var Olan Performans Düzeyi

• Önce öğrencinin var olan performans düzeyi belirlenir.
• Öğrencinin performans düzeyinin bileşenleri:
  • Öğrencinin program alanlarına göre yapabildikleri ve yapamadıkları
  • Öğrenciyi akran grubuna göre karşılaştıran bilgiler
  • Öğrencinin programa katılım düzeyi
• Değerlendirme verilerine göre oluşturulmalıdır
• Performans düzeyi öğrencinin yapabildiklerini ve yapamadıklarını yansıtmalı
• Performans düzeyi ölçülebilir, gözlenebilir, ifade edilebilir olmalıdır
• Performans düzeyi ifadeleri öğrencinin şimdiki durumunu, becerilerdeki ustalık derecesini ve güçlük derecesini yansıtmalıdır
• Performans düzeyi ifadelerinde grubun ortalama başarısı belirtilmelidir

Yıl Sonunda Kazandırılacak Uzun Dönemli Amaçlar

• Öğrencinin var olan performans düzeyine göre kısa ve uzun dönemli hedefler belirlenir
• Uzun dönemli amaçlar, bir öğretim yılı sonunda öğrencinin kazanması beklenen davranışlardır
• Uzun dönemli amaçlar, öğrencinin ulaşabileceği gerçekçi amaçlar olmalıdır
• Uzun dönemli amaç belirlenirken dikkate alınacak unsurlar: 
  • Öğrencinin var olan performans düzeyi
  • Öğrencinin yetersizliğinin derecesi
  • Öğrenciye sağlanacak destek eğitim hizmetleri
  • Öğrencinin geçmiş yaşantıları ve öğrenme hızı
  • Öğrencinin yaşadığı çevre ve aile özellikleri
  • Sınıf öğretmenine sağlanan destek hizmetler
  • Öğrenci için öncelikli olan hedefler
  • İşlevsel hedefler

Kısa Dönemli Amaçlar

• Kısa dönemli amaçlar, bireyin var olan performans düzeyi ile uzun dönemli amaçlar arasındaki ölçülebilir ara basamaklardır.
• Kısa dönemli amaçların öğeleri:
  • Birey
  • Koşul
  • Davranış
  • Ölçüt

Öğretim Yöntemleri ve Materyaller

• Uzun ve kısa dönemli amaçlar belirlendikten sonra öğretim için yöntem ve materyaller seçilmelidir.

Program Başlama ve Bitiş Tarihleri

• BEP'te belirlenen kısa dönemli amaçlara ulaşılacak süreler, öğretime ne zaman başlanacağı ve öğrencinin performansına ve yaşadığı çevre özelliklerine göre belirlenir.

Kullanılacak Değerlendirme Yöntemi

• Kısa dönemli amaçlara ulaşılıp ulaşılmadığı değerlendirilmelidir
• Bu değerlendirme için hangi yöntemler kullanılacağına karar verilmelidir

Ek Hizmetler

• Ulaşım, destek uzman, tıbbi hizmetler, danışmanlık vb. ek hizmetler, ne zaman, nerede, kim tarafından ve ne kadar süreyle verileceği program aşamasında belirlenmelidir

İzleme ve Değerlendirme

• BEP, değişen öğrenci gereksinimlerine göre yeniden düzenlenebilir bir dokümandır.
• İzleme ve değerlendirme süreciyle BEP sürekli güncellenir.
• Akademik yıl için hazırlanan BEP'ler en az yılda bir değerlendirilir.
• Gerekiyorsa BEP üzerinde uyarlama ve değişiklikler yapılabilir.

Öğretimin Bireyselleştirilmesi

• Öğretmenlerin bir sınıfta bulunan tüm öğrenciler için hedeflenen davranışları kazandırırken yapacakları uyarlamaları gösteren bir planlama aşamasıdır.
• Öğrencilerin gereksinimlerine uygun uyarlamalar yapılarak sınıf etkinliklerine katılımı en üst düzeye çıkarılmalıdır.

Öğretimin Bireyselleştirilmesi Neden Gereklidir?

• Özel gereksinimli öğrencilerin bireysel gereksinimlerine cevap vermek için öğretimin bireyselleştirilmesi gerekir.
• Yapılan çalışmalar, genel eğitim sınıflarında bulunan öğrencilerin %50-80'inin sınıfın gereklerini karşıladığını, geri kalanının ise güçlük yaşadığını ortaya koymaktadır. Her bir öğrenciyi sınıf etkinliklerine katmak için öğretimde uyarlamalar yapılmalıdır.

Öğretimin Bireyselleştirilmesi Neleri İçerir?

• Öğretimsel stratejiler
• Çıktılar ve ürünler
• Öğrenilen malzemenin uzunluğu ve güçlüğü
• Öğrenme süresi
• Öğrenme için gereken destekler
• Öğrencinin etkinliklere katılım derecesi
• Amaçların uyarlanması
• Var olan programdan farklı bir program izlenmesi

Öğretimsel Uyarlamalar

• Fiziksel düzenlemeler (oturma düzeni, araç-gereçlerin düzenlenmesi, ortamın fiziksel yapısı, vb.)
• Sürece ilişkin düzenlemeler (kuralları kısa ve anlaşılır yazma, öğrencilerle birlikte belirleme, olumlu ifadeleri kullanma, vb.)
• Sınıf iklimine yönelik düzenlemeler (olumlu tutumlar benimseme, öğrencilerle sohbet etme, mizah kullanma, vb.)
• Öğretimsel düzenlemeler (doğrudan öğretim yöntemi, işbirliğine dayalı öğrenme, keşif yoluyla öğrenme, vb.)
• İşleyişe ilişkin düzenlemeler (zaman en etkili şekilde planlanarak kullanılmalı, ev ödevleri için uyarlamalar yapılmalı, sınavlarda yapılacak uyarlamaların belirlenmesi)
• Öğrencilerin eğitim düzeylerine, öğrenme hızlarına ve biçimlerine göre sınıflara ayrılmaları(büyük grup, küçük grup, bireysel)