Banklarda Maliyyə İdarəetməsi - Mövzu 7

Banklarda Maliyyə İdarəetməsi

• Banklarda maliyyə idarəetməsinin mövzusu 7-dir.
• Mündəricat: Aktivlərin idarə olunması, Öhdəliklərin idarə olunması, Likvidliyin idarə olunması, Kapitalın idarə olunması və Balansarxası öhdəliklərin idarə olunması mövzuları daxildir.
• Aktivlərin idarə olunması: Bankın malik olduğu portfel aşağı riskli aktivlərdən təşkil olunmalı və kifayət qədər diversifikasiya edilməlidir.
• Öhdəliklərin idarə olunması: Bank maliyyə resurslarını mümkün qədər aşağı xərclərlə cəlb etməlidir.
• Likvidliyin idarə olunması: Bank müştərilərinin gün ərzində nağd pula olan ehtiyacını düzgün proqnozlaşdırmalı və buna uyğun likvid vəsaitlər saxlamalıdır.
• Kapitalın idarə olunması: Bank nəzarət orqanlarının tələblərinə riayət etmək və mümkün riskləri absorbsiya edə bilmək üçün adekvat səviyyədə kapital saxlamalıdır.
• Balansarxası öhdəliklərin idarə olunması: Bank balansarxası əməliyyatlardan yarana biləcək riskləri daim nəzarətdə saxlamalıdır.
• Aktivlərin optimal idarə olunması: 4 başlıca vasitə mövcuddur: Yüksək faiz ödəyə bilən və defolt (iflas) ehtimalı aşağı olan borc götürənlər tapmaq; Yüksək gəlirlilik vəd edən və aşağı riskli QK-ləri almaq; Portfelin diversifikasiyası vasitəsilə riskləri azaltmaq; Depozit qaçışının və məcburi ehtiyat normalarının qarşılanması üçün kifayət həcmdə likvid aktivlər saxlamaq.
• Öhdəliklərin idarə olunmasında 2 mühüm hadisə: Banklararası bazarın dərinləşməsi; Yeni maliyyələşmə alətlərinin meydana gəlməsi; Banklararası bazarda əldə olunan gəlirin maksimumlaşdırılması; Depozit xərclərinin minimallaşdırılması.
• Aktiv və öhdəliklərin birgə idarə olunması + likvidliyin idarə olunması - balans hesabının idarə edilməsi əsas alətidir.
• Faiz gəlirləri, faiz xərcləri, likvidlik səviyyəsi, aktiv və öhdəliklərin bazar dəyəri- nəzarət olunan komponentlər; Xalis faiz marjası, ROA, ROE, likvidlik əmsalları və buferi, səhmlərin bazar dəyəri- əsas maraq dəyişənləri; Bankın fəaliyyəti, risklər, dayanıqlığı və sağlamlığı, dəyərin yaradılması – uzunmüddətli hədəfə r
• Likvidliyin idarə olunması ilə bağlı 2 mühüm məqam: Likvidlik və mənfəətlilik arasında kompromis mövcuddur; Əlavə ehtiyatlar bankı "depozit qaçışı" ilə bağlı mümkün xərclərdən sığortalayır
• Zəruri likvid vəsaitləri əldə etməyin 4 yolu: digər banklardan cəlb edilmiş borc vəsaitləri; bəzi QK-lərin satılması; balansdakı bəzi kreditlərin satılması; Mərkəzi Bankdan cəlb edilmiş vəsaitlər
• Bank ən ucuz və ən tez başa gələn yolu seçməlidir; Likvidlik problemi ödəmə qabiliyyətinin itirilməsinə səbəb ola bilər.
• Kapitalın saxlanması nə üçün vacibdir: Bank iflasının qarşısını alır; Bank kapitalının həcmi səhmdarların gəlirlərinə təsir edir; Müəyyən həcmdə kapitalın saxlanması nəzarət orqanları tərəfindən tələb olunur.
• Balansarxası öhdəliklərin idarə olunması: Balansarxası əməliyyatlar balans hesabatında aktiv və öhdəliklər yaratmır; Bu cür öhdəliklərin gələcəkdə yaranması qeyri-müəyyəndir; Şərti öhdəliklər kimi də tanınır; Bu cür əməliyyatlar bank üçün əlavə gəlir mənbəyi rolunda çıxış edir; ROE = xalis mənfəət/səhm kapital x aktivlər/ səhm kapitalı; Aktivlərin həcmini artırmadan bankın gəlirliyini təmin
• Balansarxası öhdəliklərə aiddir: Kredit xətləri (overdraftlar daxil); Bank qarantiyaları (akkreditivlər daxil); Anderraytinq əməliyyatları; Digər maliyyə xidmətləri
• Kredit satışı- bank tərəfindən verilən kreditin digər maliyyə vasitəçilərinə (3-cü tərəfə) satılmasıdır; Kredit satışından sonra kredit məbləği əsas balans hesabından silinir, lakin balansarxası öhdəliklər hesabatında mütləq qeydə alınmalıdır.