Асқорыту бездері

Created by

@TolerableHippopotamus

Study Notes

Асқорыту бездерінің анықтамасы

Асқорыту бездері асқорытуға қажет ферменттерге бай сөл бөлетін бездер.
Безді жасушалар экзокриноциттер деп аталады.

Асқорыту бездерінің топтары

Асқорыту бездері екі топқа бөлінеді: интрамуральды (ішкі) және экстрамуральды (сыртқы).
Интрамуральды бездер — асқорыту ағзалары қабырғаларында орналасқан ұсақ бездер.
Экстрамуральды бездер — асқорыту мүшелері қабырғаларынан тыс жатқан ірі бездер.

Интрамуральды бездер

Құрылысы түтікше келген асқорыту ағзаларының кілегейліасты негізінде немесе кілегейліқабықтың өзіндік тақтасынан (пластинасынан) қалыптасады.
Шығарушы өзектері асқорыту ағзаларының қуысына ашылады.
Ерін, тіл, тандай, ұрт, сілекей бездері, қарын, дуаденальды және жалпы ішектік бездерге жатады.

Экстрамуральды бездер

Сыртқы асқорыту бездеріне шықшыт, төменгі жақ, тіласты сілекей бездері, ұйқы безі және бауыр жатады.
Экстрамуральды сілекей бездерінің ірі өзектері ауыз қуысына, ал ұйқы безі мен бауыр өзектері он екі елі ішекке ашылады.

Асқорыту ферменттері мен функциялары

Асқорыту бездерінің сөліндегі ферменттер күрделі органикалық заттарды (протеиндер, липидтер, көмірсулар) мономерлерге ыдыратады.
Мономерлер — амин қышқылдары мен глюкоза, олар ішек қабырғасындағы қан капиллярларына сіңеді.
Глицерин мен май қышқылдары — лимфа капиллярларына сорылып сіңіріледі.

Асқорыту сұйықтығы

Асқорыту бездерінен бөлінетін сұйықтық сөл (секрет) деп аталады.
Асқорыту бездері сыртқы секреция бездеріне жатады, сөлді арнайы өзектері арқылы бөледі.
Бауырдан бөлінетін сөл — өт, сілекей бездерінен — сілекей.

Ғылыми зерттеулер

Асқорыту бездерінің қызметін зерттеуде И.П. Павловтың фистула әдісі қолданылған, ол Нобель сыйлығына ие болды.
Ағымдағы зерттеулерде эндоскопия әдісі қолданылады, ол асқорыту мүшелерінің ішкі құрылысын зерттеуге мүмкіндік береді.

Ферменттердің маңызы

Асқорыту бездерінен бөлінетін сөлде күрделі заттарды қарапайым заттарға ыдырататын ферменттер болады.

Description

Бұл квиз асқорыту бездерінің құрылымы мен қызметіне арналған. Асқорыту бездерінің түрлері мен ерекшеліктерінің негізін түсінуге көмектеседі. Сонымен қатар, интрамуральды және экстрамуральды бездердің рөлін қарастырады.