Podcast
Questions and Answers
Cili nga këto është një tipar i sistemit operativ shumë-detyrësh?
Cili nga këto është një tipar i sistemit operativ shumë-detyrësh?
Cili nga këto është një avantazh i arkitekturës 64-bit mbi arkitekturën 32-bit?
Cili nga këto është një avantazh i arkitekturës 64-bit mbi arkitekturën 32-bit?
Cili nga këto është një tipar i sistemit operativ multi-threading?
Cili nga këto është një tipar i sistemit operativ multi-threading?
Cili nga këto është moduli i SO i përgjegjshëm për organizimin e hyrje/daljes?
Cili nga këto është moduli i SO i përgjegjshëm për organizimin e hyrje/daljes?
Signup and view all the answers
Cili nga këto është një tipar i arkitekturës x86?
Cili nga këto është një tipar i arkitekturës x86?
Signup and view all the answers
Çfarë është funksioni kryesor i një sistemi operativ?
Çfarë është funksioni kryesor i një sistemi operativ?
Signup and view all the answers
Çfarë është qëllimi kryesor i një sistemi operativ sipas tekstit?
Çfarë është qëllimi kryesor i një sistemi operativ sipas tekstit?
Signup and view all the answers
Në kontekstin e sistemit operativ, cili nga këto është një nga shërbimet kryesore të siguruara?
Në kontekstin e sistemit operativ, cili nga këto është një nga shërbimet kryesore të siguruara?
Signup and view all the answers
Çfarë roli luajnë shërbimet e sistemit operativ në funksionimin e programeve?
Çfarë roli luajnë shërbimet e sistemit operativ në funksionimin e programeve?
Signup and view all the answers
Sipas tekstit, cilat nga këto janë nga rolet e sistemit operativ në lidhje me programuesit?
Sipas tekstit, cilat nga këto janë nga rolet e sistemit operativ në lidhje me programuesit?
Signup and view all the answers
Cila është rola e sistemit operativ në lidhje me programin pas ekzekutimit?
Cila është rola e sistemit operativ në lidhje me programin pas ekzekutimit?
Signup and view all the answers
Çfarë është roli i sistemit operativ në relacion me pajisjet I/O?
Çfarë është roli i sistemit operativ në relacion me pajisjet I/O?
Signup and view all the answers
Cili nga këto është një nga problemet e qëndrueshme të evidentuara në kontekstin e përdorimit të aplikacioneve për përdorues?
Cili nga këto është një nga problemet e qëndrueshme të evidentuara në kontekstin e përdorimit të aplikacioneve për përdorues?
Signup and view all the answers
Çfarë kuptimi ka termi "shërbime" në kontekstin e sistemit operativ?
Çfarë kuptimi ka termi "shërbime" në kontekstin e sistemit operativ?
Signup and view all the answers
Cili nga këto është një shembull i një programi aplikativ?
Cili nga këto është një shembull i një programi aplikativ?
Signup and view all the answers
Për çfarë janë të përshtatshme programet vetanake?
Për çfarë janë të përshtatshme programet vetanake?
Signup and view all the answers
Cili nga këto opsione është një avantazh i programeve modulare?
Cili nga këto opsione është një avantazh i programeve modulare?
Signup and view all the answers
Cili nga këto është një shembull i një problemi që mund të zgjidhet me ndihmën e programeve aplikative?
Cili nga këto është një shembull i një problemi që mund të zgjidhet me ndihmën e programeve aplikative?
Signup and view all the answers
Si mund të zgjidhet një problem kompleks duke përdorur programe modulare?
Si mund të zgjidhet një problem kompleks duke përdorur programe modulare?
Signup and view all the answers
Cili nga këto është një shembull i një programi standard?
Cili nga këto është një shembull i një programi standard?
Signup and view all the answers
Cili nga këto është një shembull i një programi që nuk është aplikativ?
Cili nga këto është një shembull i një programi që nuk është aplikativ?
Signup and view all the answers
Cili nga këto nuk është një kërkesë për sistemin operativ?
Cili nga këto nuk është një kërkesë për sistemin operativ?
Signup and view all the answers
Cilat shërbime ofron sistemi operativ për programet?
Cilat shërbime ofron sistemi operativ për programet?
Signup and view all the answers
Çfarë është detyra kryesore e sistemit operativ gjatë punës së kompjuterit?
Çfarë është detyra kryesore e sistemit operativ gjatë punës së kompjuterit?
Signup and view all the answers
Cili nga këto është tip sistemi operativ që lejon ekzekutimin e vetëm një programi në të njëjtën kohë?
Cili nga këto është tip sistemi operativ që lejon ekzekutimin e vetëm një programi në të njëjtën kohë?
Signup and view all the answers
Çfarë i referohet termi "Multi-tasking" në lidhje me sistemet operative ?
Çfarë i referohet termi "Multi-tasking" në lidhje me sistemet operative ?
Signup and view all the answers
Cili nga këto nuk është një pjesë kryesore e functionalities së një sistemi operativ?
Cili nga këto nuk është një pjesë kryesore e functionalities së një sistemi operativ?
Signup and view all the answers
Cili nga këto është një shembull i një sistemi operativ mono-tasking?
Cili nga këto është një shembull i një sistemi operativ mono-tasking?
Signup and view all the answers
Çfarë është funksioni kryesor i sistemit operativ?
Çfarë është funksioni kryesor i sistemit operativ?
Signup and view all the answers
Cili nga këto nuk është një nga kërkesat e shërbimeve të programeve që sistemi operativ duhet të plotësojë?
Cili nga këto nuk është një nga kërkesat e shërbimeve të programeve që sistemi operativ duhet të plotësojë?
Signup and view all the answers
Cila është detyra e sistemit operativ gjatë menaxhimit të kujteses?
Cila është detyra e sistemit operativ gjatë menaxhimit të kujteses?
Signup and view all the answers
Për çfarë kujdeset sistemi operativ në mënyrë që të thjeshtësojë punën e programuesit?
Për çfarë kujdeset sistemi operativ në mënyrë që të thjeshtësojë punën e programuesit?
Signup and view all the answers
Cila nga këto është një detyrë që sistemi operativ e kryen për të garantuar kontrollin e qasjes në dosje?
Cila nga këto është një detyrë që sistemi operativ e kryen për të garantuar kontrollin e qasjes në dosje?
Signup and view all the answers
Cili nga këto nuk është një lloj gabimi që sistemi operativ duhet të trajtojë?
Cili nga këto nuk është një lloj gabimi që sistemi operativ duhet të trajtojë?
Signup and view all the answers
Cila është funksioni i funksionit të kontabilitimit (accounting) të sistemit operativ?
Cila është funksioni i funksionit të kontabilitimit (accounting) të sistemit operativ?
Signup and view all the answers
Cili nga këto përcakton se cilat udhëzime mund të ekzekutohen nga një procesor?
Cili nga këto përcakton se cilat udhëzime mund të ekzekutohen nga një procesor?
Signup and view all the answers
Cila ndërfaqe specifikon standardet për transportueshmëri binare nëpër programe?
Cila ndërfaqe specifikon standardet për transportueshmëri binare nëpër programe?
Signup and view all the answers
Cila ndërfaqe jep qasje programuese për burimet harduerike dhe shërbimet në sistem?
Cila ndërfaqe jep qasje programuese për burimet harduerike dhe shërbimet në sistem?
Signup and view all the answers
Cili nga këto është një nga përgjegjësitë e sistemit operativ?
Cili nga këto është një nga përgjegjësitë e sistemit operativ?
Signup and view all the answers
Cili nga këto përbën një nga problemet që mund të trajtojë sistemi operativ në lidhje me qasjen e sistemit?
Cili nga këto përbën një nga problemet që mund të trajtojë sistemi operativ në lidhje me qasjen e sistemit?
Signup and view all the answers
Ku është kufiri në mes të hardware dhe software?
Ku është kufiri në mes të hardware dhe software?
Signup and view all the answers
Flashcards
Shumë-detyrësh
Shumë-detyrësh
Sistem operativ që lejon ekzekutimin e shumë programeve njëkohësisht.
Multi User
Multi User
Sistem operativ që lejon përdorues të shumtë të operojnë me të njëjtin sistem në të njëjtën kohë.
Multi processing
Multi processing
Kur kompjuteri ka dy ose më shumë CPU për të përpunuar disa detyra njëkohësisht.
Multithreading
Multithreading
Signup and view all the flashcards
Arkitektura 32 dhe 64 bit
Arkitektura 32 dhe 64 bit
Signup and view all the flashcards
Sistemi Operativ
Sistemi Operativ
Signup and view all the flashcards
Burime të kompjuterit
Burime të kompjuterit
Signup and view all the flashcards
Ndërprerjet (Interups)
Ndërprerjet (Interups)
Signup and view all the flashcards
Hierarkia e Kujtesës
Hierarkia e Kujtesës
Signup and view all the flashcards
Softveri Aplikativ
Softveri Aplikativ
Signup and view all the flashcards
Softveri Sistemor
Softveri Sistemor
Signup and view all the flashcards
Programet Modulare
Programet Modulare
Signup and view all the flashcards
Qëllimi i Sistemit Operativ
Qëllimi i Sistemit Operativ
Signup and view all the flashcards
Aktivitetet e sistemit operativ
Aktivitetet e sistemit operativ
Signup and view all the flashcards
Kontrolli i procesit
Kontrolli i procesit
Signup and view all the flashcards
I/O Operimi
I/O Operimi
Signup and view all the flashcards
Ndërprocesimi - Komunikimi
Ndërprocesimi - Komunikimi
Signup and view all the flashcards
Mirëmbajtja e informatave
Mirëmbajtja e informatave
Signup and view all the flashcards
Mono-Tasking
Mono-Tasking
Signup and view all the flashcards
Multi-Tasking
Multi-Tasking
Signup and view all the flashcards
Struktura e sistemeve
Struktura e sistemeve
Signup and view all the flashcards
Drejtimi i kujteses masive
Drejtimi i kujteses masive
Signup and view all the flashcards
Lehtësi
Lehtësi
Signup and view all the flashcards
Efikasiteti
Efikasiteti
Signup and view all the flashcards
Ndërfaqja e përdoruesit
Ndërfaqja e përdoruesit
Signup and view all the flashcards
Programet e sistemit
Programet e sistemit
Signup and view all the flashcards
Krijimi i programit
Krijimi i programit
Signup and view all the flashcards
Ekzekutimi i programit
Ekzekutimi i programit
Signup and view all the flashcards
Qasja në pajisjet I/O
Qasja në pajisjet I/O
Signup and view all the flashcards
Shërbimet e Sistemit
Shërbimet e Sistemit
Signup and view all the flashcards
Kontrolli i qasjes në dosje
Kontrolli i qasjes në dosje
Signup and view all the flashcards
Qasja e sistemit
Qasja e sistemit
Signup and view all the flashcards
Zbulimi i gabimve
Zbulimi i gabimve
Signup and view all the flashcards
Accounting
Accounting
Signup and view all the flashcards
Instruction set architecture (ISA)
Instruction set architecture (ISA)
Signup and view all the flashcards
Ndërfaqja binare e aplikacionit (ABI)
Ndërfaqja binare e aplikacionit (ABI)
Signup and view all the flashcards
Application programming interface (API)
Application programming interface (API)
Signup and view all the flashcards
Mbrojtja e resurseve
Mbrojtja e resurseve
Signup and view all the flashcards
Përgjigjja ndaj gabimeve
Përgjigjja ndaj gabimeve
Signup and view all the flashcards
Study Notes
Lënda: Arkitektura dhe Organizimi Kompjuterik
- Lënda merret me harduerin kompjuterik, pa u thelluar në softuer.
- Kapitulli fokuson rolin e Sistemit Operativ (SO) në menaxhimin e burimeve të kompjuterit.
- Sistemi Operativ menaxhon burimet, ofron shërbime për programuesit, dhe kontrollon ekzekutimin e programeve.
- Kuptimi i SO është thelbësor për të kuptuar mekanizmat e kontrollit të CPU-së mbi sistemin.
- SO shpjegon efektet e ndërprerjeve (interruptions) dhe menaxhimin e hierarkisë së kujtesës së kompjuterit.
Llojet e Softverit
- Softveri mund të ndahet në:
- Aplikativ (për shfrytëzuesin)
- Sistemor (sistemi operativ)
- Programet aplikative zgjidhin probleme të caktuara.
- Ato mund të jenë:
- Vetanake
- Standarde
- Modulare
- Programet vetanake krijohen sipas nevojave specifike të një shfrytëzuesi.
- Programet standarde janë zgjidhje më të përgjithësuara.
- Programet modulare përbëhen nga module të veçanta që mund t'i përshtaten dhe kombinonen sipas kërkesave.
Vështrim i Sistemit Operativ
- SO është një grup programesh që kontrollon ekzekutimin e aplikacioneve dhe vepron si ndërfaqe midis aplikacionit dhe harduerit.
- Ka dy objektiva kryesore:
- Efikasitet (përdorimi i resurseve)
- Lehtësi (përdoruesi për kompjuterin)
- SO përgatit dhe krijoi mjedisin për ekzekutimin e programeve.
- Siguron qasjen në pajisjet I/O (Input/Output).
- Kontrollon qasjen në dosje.
- Kontrollon qasjen në burimet e sistemit.
Funksionet e Sistemit Operativ
- Krijimi i programeve (editores, debuggers, shërbime).
- Ekzekutimi i programeve (ngarkim në kujtesë, menaxhim burimesh, menaxhim I/O).
- Qasja te I/O (vendosja e instruksioneve të kontrollit)
- Menaxhimi i qasjes në dosje dhe fajlla (për shfrytëzues të shumtë, mbrojtje e resurseve).
- Qasja në sistem (mbrojtja e resurseve, menaxhimi i konflikteve).
- Zbulimi i gabimeve (identifikim dhe korrigjim gabimesh në harduer ose softuer).
- Përllogaritja e burimeve (monitoring).
- Ndërfaqja me shfrytëzuesin (përfshirë instruksione për çdo modul të veçantë kompjuteri).
- Ndërfaqja me shërbimet e pajisjeve (më të përgjithësuara).
Sistemet Operative
- Sistemet bashkëkohore përfshijnë Windows 10, Linux Ubuntu, Mac OS X.
- Windows është i popullarizuar për përdoruesit e zakonshëm.
- Linux është popullor për kompjuterët serverë.
- Mac OS X ka karakteristika të pamjes 3D.
Historiku i Sistemit Operativ
- DOS (IBM 1981) – Sistem i vjetër i instalimit.
- Windows 3.1, 95, 98 - Sisteme të vjetra moderne.
- Windows NT , ME, 2000, XP, Vista, Server 2003, 2008, 2012, 2016, 2019, 2022, dhe Windows 11 - Sisteme të reja.
- Mac OS X - Sistemi operativ i Apple.
Llojet e Interfaqes së Përdoruesit
- Command Line Interface (CLI) - Përdorimi i komandave tekst që duhet të shkruhen.
- Graphical User Interface (GUI) - Përdorimi i ikona veçanta dhe menusave.
Qëllimi i Sistemit Operativ
- Drejtim korrekt i burimeve të sistemit të përpunimit.
- Komunikim i lehtë midis përdoruesit dhe kompjuterit.
- Siguroi shërbimet e nevojshme për programet.
- Kategoritë kryesore të kërkesave shërbimesh: Kontrolli i procesit, I/O Operimi, Ndërprocesimi, Komunikimi, Mirëmbajtja e informatave
Aktivitetet e Sistemit Operativ
- Menaxhimi i kujtesës,
- Menaxhimi i proceseve,
- Menaxhimi i interfaqes së përdoruesit,
- Përdorimi njëkohor i shumë përdoruesve dhe proceseve.
Struktura e Sistemit Operativ
- Një grup moduli që punojnë bashkë sipas rregullave të caktuara.
- Modulet sigurojnë funksionet bazë të kompjuterit.
Sistemi Punues
- Mono-tasking - Një program në moment.
- Multitasking - Shumë programe në moment.
- Multi User – Shumë shfrytëzues në kohë të njëjtë.
- Multiprocessing - Shumë njësi përpunuese (procesorë).
- Multithreading - Një program i ndarë në pjesë të vogla.
Organizimi hyrje/dalje (Input-Output)
- SO organizon pajisjet hyrje/dalje (I/O) në mënyrë hierarkike përmes modulive.
- Siguron qasjen në burimet I/O.
Arkitektura 32 dhe 64 bit
- Procesorët 32 bit mund të adresojnë më pak RAM (4GB) sesa x64(128GB) ose më shumë.
- x64 është më efikas në instruksione komplekse.
Krahasimi i Sistemit Operativ
- Windows Workstation – Për aplikacione personale, ndan fajllat dhe përdoruesit.
- Windows Server – Për shfrytëzues të shumtë.
Sistemet e Pranishme në Treg
- Linux (Ubuntu)
- Mac OS X (Apple)
- Microsoft Windows.
Instalimi i Sistemit Operativ
- Përgatitja e hardiskut
- Ruajtja e të dhënave
- Zgjedhja e llojit të instalimit
Procedurat dhe Metodat e Installimit
- Instalimi përmes rrjetit ose nga një disk/USB
- Ndarja e particioneve
- Formatimi i diskut
Përgatitja e Diskut të Ngurt
- Particioni i diskut
- Krijohen fajll sistemet (FAT, NTP).
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Ky quiz përqendrohet në aspektet e harduerit kompjuterik dhe rolin e Sistemit Operativ në menaxhimin e burimeve të kompjuterit. Do të shqyrtohen llojet e softverit, përfshirë aplikativ dhe sistemor, dhe rëndësinë ekuptimit të këtyre koncepteve për funksionimin e një sistemi kompjuterik. Testi do t'ju ndihmojë të forconi njohuritë tuaja mbi mekanizmat e kontrollit të CPU-së dhe strukturat e softverit.