آناتومی ستون مهره ها

آناتومی ستون مهره ها

• ستون مهره شامل مهره‌هایی است که از قاعده جمجمه شروع شده و تا پایین تنه ادامه دارد.
• مهره‌ها توسط دیسک‌های بین مهره‌ای، عضلات و رباط‌ها به هم متصل می‌شوند.
• این ستون قادر است حدود 350 کیلوگرم وزن و 150 کیلوگرم کشش را تحمل کند.
• طول ستون مهره در خانم‌ها 60 سانتی‌متر و در آقایان 70 سانتی‌متر است.
• در افراد بالغ، تعداد مهره‌ها 26 عدد است، برخلاف 33 عدد در نوزادان، به دلیل ادغام مهره‌های خاجی و دنبالچه‌ای.

انواع مهره‌ها

• مهره‌های گردنی (Cervical): 7 عدد، از C1 (Atlas) تا C7
• مهره‌های سینه ای (Thoracic): 12 عدد، از T1 تا T12
• مهره‌های کمری (Lumbar): 5 عدد، از L1 تا L5
• مهره‌های خاجی (Sacral): 5 عدد، که در فرد بالغ به یک استخوان خاجی (Sacrum) ادغام شده‌اند.
• مهره‌های دنبالچه‌ای (Coccygeal): 3 تا 4 عدد، که در فرد بالغ به یک استخوان دنبالچه‌ای (Coccyx) ادغام شده‌اند.

اجزای مهره

• جسم مهره (Body): بخش استوانه ای و حجیم قدامی مهره.
• قوس مهره ای (Vertebral arch): قسمت خلفی قوسی شکل
• سوراخ مهره (Vertebral foramen): سوراخ بین دو انتهای قوس مهره ای، کانال نخاعی را ایجاد می‌کند.
• پایه (Pedicle): قسمت قدامی نیم قوس، به سطح خلفی جسم مهره وصل است
• تیغه (Lamina): قسمت خلفی نازک نیم قوس
• زائده ی خاردار (Spinous process): زائده خلفی ایجاد شده از اتصال دو لامینا
• زائده عرضی (Transverse process): دو زائده به سمت بیرون در اطراف مهره
• زائده ی مفصلی فوقانی (Superior articular process): دو زائده عمودی به سمت بالا.
• زائده ی مفصلی تحتانی (Inferior articular process): دو زائده عمودی به سمت پایین.
• سوراخ بین مهره‌ای (Intervertebral foramen): سوراخ بین مهره‌های مجاور، که اعصاب نخاعی و عروق خونی از آن عبور می‌کنند.

تشخیص انواع مهره‌ها

• اندازه جسم مهره‌ها در مهره‌های گردن کوچک‌تر، مهره‌های کمری بزرگ‌تر و مهره‌های میانی، متوسط است.
• زائده خاری مهره‌های گردن دو شاخه هستند، هفتمین مهره گردن یک شاخه برجسته داشته و زائده‌های عرضی مهره‌های گردن سوراخ دارند.
• زائده خاری مهره‌های سینه ای، بلند و مایل و در مهره‌های کمری، چهار گوش و ضخیم هستند.
• مهره‌های سینه ای در طرفین جسم خود، رویه مفصلی برای مفصل شدن با دنده‌ها دارند.
• مهره‌های کمری، دو زائده فرعی (accessory) و زائده‌ای شبیه به نوک پستان (mammillary) دارند.

اختلالات ستون مهره

• گویش‌بک (Kyphosis): قوس ناحیه سینه بیش از حد به جلو مقعر است.
• لردوز (Lordosis): قوس ناحیه کمری بیش از حد به جلو محدب است.
• اسکولیوز (Scoliosis): انحراف ستون مهره‌ها حول محور طولی به سمت راست یا چپ. به دو دسته ساختاری (Structural) و عملکردی (Functional) تقسیم می‌شوند.
• خاجی‌شدن (Sacralization): ادغام کامل مهره‌های کمری با مهره‌های خاجی.
• کمری‌شدن (Lumbarization): جدا شدن اولین مهره خاجی و ادغام آن با مهره‌های کمری.
• شکاف مهره (Spina bifida): ناتمام ماندن اتصال دو لامینا مهره‌ای، که عوارض مختلفی از خفیف تا جدی دارد.

برداشت مایع مغزی نخاعی (Lumbar puncture)

• روش انجام این عمل در ناحیه کمری ستون فقرات، با توجه به اینکه نخاع در این قسمت ختم می‌شود و اعصاب نخاعی از آن خارج می‌شوند، به جای آسیب رساندن به نخاع، انجام می‌گردد.