Analytische Filosofie en Angst

Analytische Filosofie

• Hoofdzakelijk Angelsaksisch filosoferen, 20e eeuw.
• Logisch empirisme, Popper, Britse taalanalytische filosofie.

Angst

• Heidegger: Ontstaat uit de ervaring dat de totale verbinding tussen mens en wereld geen blijvenden karakter heeft. Het 'zijn' is 'Sein zus Tode'.
• Sartre: Gevolg van het besef dat we ons verleden moeten 'nietigen' voor vrijheid. We kunnen ons nooit volledig bedriegen over onze vrijheid.

Antipositivisme

• Husserl: Verschillende wetenschappen bestaan, en er is een filosofie met een eigen object (fenomenologische analyse van intentionele acten).

Aufbau

• Carnap: Probeert alle wetenschappen af te leiden van elementaire ervaringen van het subject.

Austin

• Brits taalanalyticus of linguïst.
• Onderscheid tussen constaterende en performatieve uitspraken.

Betekenis

• Wittgenstein II: Betekenis is gebruik in een taalspel.
• Betekeniscriterium: Criterium om zinvolle en zinloze uitspraken te onderscheiden.

Carnap

• Analytisch wetenschapsfilosoof (Wiener Kreis)
• Verandering van verificatie naar confirmatie.
• Eénheidswetenschap.

Confirmeerbaarheid

• Mogelijkheid dat observaties de betrouwbaarheid van een oordeel verhogen of verlagen.

Continentale Filosofie

• 20e eeuw: fenomenologie, existentialisme.

Corroboratie

• Doorstaan van pogingen tot falsificatie.

Dasein (Heidegger)

• Het subject, "in-der-Welt-sein".

Demarcatie-criterium

• Criterium om wetenschap van niet-wetenschap te onderscheiden.

Être en soi (Sartre)

• Het ervaren zijnde, het op zich zijnde, "dicht".

Être pour soi (Sartre)

• Het bewustzijn.
• Inwerkt op het "être en soi".
• Niet deel uitmakend van de wereld.

Falsifieerbaarheid

• Beweringen kunnen worden weerlegd door observatie.

Feit (Wittgenstein I)

• Het zich voordoen van toestanden.
• Aaneenschakeling van dingen.

Fenomenologie

• Analyseren van intentionele acten.

Frege

• Duits analytisch filosoof.
• Verbetering van geformaliseerde logica.

Heidegger

• Duits continentaal filosoof.
• Intentionele relatie tussen subject en object.
• Totale contact tussen mens en wereld.

Hermeneutiek

• Methode voor interpretatie van teksten (Heidegger).
• Fenomenologisch onderzoek naar het zijn.

Husserl

• Duits continentaal filosoof.
• Grondlegger van fenomenologie.
• Antirelativist en antipositivist.

Intentionaliteit

• Gerichteheid van een bewustzijnsact op een object.

'Le regard' (Sartre)

• Ander 'pour-soi' schept jou als object.
• Schaamtegevoel.

Leefwereld (Husserl)

• Wereld zoals beleefd voor wetenschap.

Liefde (Sartre)

• Contradictorische poging om vrijheid van ander te bezitten én te respecteren.

Logisch Empirisme

• Filosofie van Wiener Kreis.
• Wegbereiders: Frege, Russell, Wittgenstein I.
• Belangrijke vertegenwoordigers: Schlick, Carnap, Neurath.

Observatietaal

• Taal voor observatieregistraties.
• Correspondentieregels met theoretische taal.

'Picture theory' (Wittgenstein I)

• Opvatting dat taal wereld-afbeeldingen geeft.

Popper

• Analytisch wetenschapsfilosoof.
• Falsifieerbaarheid als demarcatiecriterium.

Russell

• Brits analytisch filosoof.
• Classificatie van oordelen: waar, vals, zinloos.

Ryle

• Brits taalanalyticus.
• Mentale termen als disposities.

Sartre

• Frans continentaal filosoof.
• Existentialistische fenomenologie.

Stimmungen (Heidegger)

• Wereld uitingen tegenover ons.
• Fundamentele relatie met wereld.

Synthetisch a posteriori

• Ervaringswetenschappelijke uitspraken.
• Betrouwbare informatie over wereld.

Synthetisch a priori

• Uitspraken over de wereld, op basis van logica en wiskunde.
• Leren ons niets over de wereld (Heidegger).

Taalspelen

• Contexten/situaties waar taal gebruikt wordt (Wittgenstein).
• Begrijpbaar voor ingewijden.

Theoretische taal

• Theorieaanpak met axioma's.
• Correspondentieregels met observatietaal.

Transcendentaal ego (Husserl)

• Ik als kennend subject.
• Intentioneel gericht subject.

Verificatie

• Controleren van waarheid/valsheid van een oordeel door observatie.

Verificatiecriterium (Schlick)

• Betekenis als observeerbaar verschil.

Verificatiemethode

• Betekenis van een oordeel.
• Nodige feiten voor waarheid of onwaarheid.

'Vorhanden' (Heidegger)

• Koue eigenschap van dingen.

Vrijheid (Sartre)

• Kern van menselijk bestaan.

• "Veroordeeld" tot vrijheid (pour-soi).

'Wesensschau' (Husserl)

• Inzicht in essentie van dingen (intentionele acten).

'Wiener Kreis'

• Groep analytische wetenschapsfilosofen.
• Eenheidswetenschap.
• Verificatiecriterium.

Wittgenstein I

• Wereld = totaliteit feiten.
• Picture theory.
• Tautologieën/contradicties zijn betekenisloos.

Wittgenstein II

• Betekenis = taalgebruik in taalspelen.
• Schijnproblemen door onttrekken aan spel.

Zuhande (Heidegger)

• Dingen die affectief en praktisch belangrijk zijn.

Dit quiz onderzoekt de thema's binnen de analytische filosofie, waaronder logisch empirisme en de bijdragen van denkers zoals Heidegger en Sartre. Ontdek hoe angst ontstaat vanuit de verbinding tussen mens en wereld en hoe deze filosofieën de menselijke ervaring vormen. Test je kennis over de verschillende stromingen binnen de 20e-eeuwse filosofie.