Agham at Teknolohiya sa Filipino

Ang paggamit ng sariling wika, Filipino, sa pagtuturo ng agham at teknolohiya.

Ang sariling wika ay mas madaling maunawaan at mas nakakatulong sa pag-aaral ng mga konsepto sa siyensiya.

Ang mga estudyante ay mas malayang nagtatanong at mas masiglang nakikilahok sa talakayan kapag ginagamit ang kanilang sariling wika.

Ang pag-aaral ng kemistri ay dapat na nakabatay sa kakayahan ng estudyante at hindi lamang sa kanilang kaalaman sa Ingles.

Ang paggamit ng Filipino sa teknikal na mga paksa ay maaaring makatulong sa pagsulong ng agham sa Pilipinas.

Ang pagsasalin ng mga salitang Ingles sa Filipino ay maaaring gawin sa pamamagitan ng paggamit ng mga salitang Kastila.

Ang pagpili ng mga katumbas na salitang Filipino para sa mga teknikal na salita ay mahalaga para maiwasan ang kalabuan.

Halimbawa sa paggamit ng Filipino sa siyensiya: haba ng alon (wavelength), dalas (frequency), pagtunaw (melting), paglusaw (dissolving), at bilis (speed).

Ang teknolohiya ay ang paggamit ng siyentipikong kaalaman para sa mga pangangailangan ng tao, lalo na sa industriya.

Ang salitang "teknolohiya" ay nagmula sa dalawang salitang Griyego: "teknē" na nangangahulugang sining o likha, at "logia" na nangangahulugang pag-aaral.

Ang teknolohiya ay nakakaapekto sa ating panlipunan at pang-ekonomiyang sistema sa pamamagitan ng paglikha ng mga bagong trabaho, pagpapahusay ng mga serbisyo, at pagpapadali ng komunikasyon.

Ang paggamit ng teknolohiya ay maaaring magkaroon ng mga pakinabang, tulad ng mas mabilis na komunikasyon, mahusay na access sa impormasyon, at mas madaling pag-aaral.

Mayroon ding mga negatibong epekto ang teknolohiya, tulad ng pagkagumon sa mga gadget, pagkawala ng privacy, at panganib ng cyberbullying.

Ang teknolohiya ay patuloy na umuunlad at nagbabago, na nagbubunga ng mga bagong imbensyon, mga aplikasyon at mga paraan ng paggamit.

Ang wika at teknolohiya ay magkakaugnay dahil sa paggamit ng wika sa pagpapaunlad at paggamit ng teknolohiya, tulad ng paglikha ng mga software at apps.

Ang pag-unlad ng teknolohiya ay nagdudulot ng mga bagong paraan ng pakikipag-usap at pakikipag-ugnayan, tulad ng social media at instant messaging.

Ang pagsasama-sama ng mga salitang katutubo upang makabuo ng isang bagong salita na may kaugnayan sa agham. Halimbawa, ang "kapnayan" ay galing sa salitang "sangkap" at "hanayan" para sa kimika.

Ang paggamit ng mga salitang Ingles at pagsasalin sa Filipino ng kanilang baybay. Halimbawa, ang salitang "kemistri" ay galing sa salitang Ingles na "chemistry".

Ang pagsasama ng mga salitang Ingles at Filipino nang walang pagbabago sa kanilang baybay at gramatika. Halimbawa, "Bumibilis ang takbo ng mga molecule kung tataasan ang temperature."

Ang paggamit ng Filipino bilang wika ng pagtuturo sa agham ay naglalayong gawing madali ang pag-unawa ng mga konsepto at gawing mas naa-access ang edukasyon sa agham para sa mga Pilipino.

Ang paggamit ng Ingles sa pagtuturo ng agham ay naglalayong mapanatili ang kompetisyon sa pandaigdigang larangan ng agham at teknolohiya.

Ang pangunahing wika ng komunikasyon sa buong mundo, na karaniwang ginagamit sa mga internasyonal na talakayan at pakikipag-ugnayan.

Ang kakulangan ng mga materyales pang-agham sa Filipino, tulad ng mga libro at babasahin, ay isang malaking hamon sa pagsulong ng agham sa sariling wika.

Ang "Talahuluganang Pang-Agham: Ingles Pilipino" ni Dr. Jose Sytangco at ang "English-Pilipino Vocabulary for Chemistry" ng mag-asawang Miranda ay mga halimbawa ng mga diksyunaryong pang-agham na nilikha upang mapalawak ang bokabularyong pang-agham sa Filipino.