Podcast
Questions and Answers
Онтогенезнең биринчи этабы кайсысы була?
Онтогенезнең биринчи этабы кайсысы була?
- Пренатальды кезең (correct)
- Постанатальды кезең
- Фетальдық фаза
- Эмбриодолық фаза
Гаметогенез процессы нинди элементлардан гыйбарәт?
Гаметогенез процессы нинди элементлардан гыйбарәт?
- Зигота һәм фетус
- Сперматозоид һәм зигота
- Ямытка һәм гаметалар гормоны
- Ямытка һәм сперматозоид (correct)
Феталь кезең кайсы вакыт аралыгын каплый?
Феталь кезең кайсы вакыт аралыгын каплый?
- 1-2 атна
- 9-40 атна (correct)
- 41-50 атна
- 2-8 атна
Кайсы факт дөрес?
Кайсы факт дөрес?
Гаметалар реакциясендә кайсы процесс мөһим роль уйный?
Гаметалар реакциясендә кайсы процесс мөһим роль уйный?
Кайсы этапта жыныс күзәнәкләре берләшә?
Кайсы этапта жыныс күзәнәкләре берләшә?
Гамеопатияләргә нинди процесс керә?
Гамеопатияләргә нинди процесс керә?
Кайсысы гаметалар гормонының функциясе?
Кайсысы гаметалар гормонының функциясе?
Адам онтогенезе нәрсә белән башлана?
Адам онтогенезе нәрсә белән башлана?
Нинди этапта ямытка күкәйнең үзгәрешләре бар?
Нинди этапта ямытка күкәйнең үзгәрешләре бар?
Бластомерләрнең бөлчәкләнүендә нигә үсеш күзәтелми?
Бластомерләрнең бөлчәкләнүендә нигә үсеш күзәтелми?
Гаструляция процессы ни белән характерлана?
Гаструляция процессы ни белән характерлана?
Детерминация процессы нәрсәне билгели?
Детерминация процессы нәрсәне билгели?
Дифференциациянең төп факторлары нинди?
Дифференциациянең төп факторлары нинди?
Детерминация нәтиҗәсендә ничек үзгәрешләр барлыкка килә?
Детерминация нәтиҗәсендә ничек үзгәрешләр барлыкка килә?
Кактуслы дифференциация процессында ничек аерылулар бар?
Кактуслы дифференциация процессында ничек аерылулар бар?
Башка клеткалар хасиятләре ничек үзара тәэсир итә?
Башка клеткалар хасиятләре ничек үзара тәэсир итә?
Дифференциация процессында нәрсәләр үзгәрә?
Дифференциация процессында нәрсәләр үзгәрә?
Ясалма дифференциация нәтиҗәсендә нәрсә күзәтелә?
Ясалма дифференциация нәтиҗәсендә нәрсә күзәтелә?
Сперматозоид жұмыртқа жасушасының қабықшасына жанасқанда не жүреді?
Сперматозоид жұмыртқа жасушасының қабықшасына жанасқанда не жүреді?
Акросомдық реакцияның нәтижесінде не болады?
Акросомдық реакцияның нәтижесінде не болады?
Сингамия нәтижесінде не пайда болады?
Сингамия нәтижесінде не пайда болады?
Жұмыртқа жасушасының активтелінуі кезінде не жүреді?
Жұмыртқа жасушасының активтелінуі кезінде не жүреді?
Жұмыртқа жасушасының қанша хромосомасы бар?
Жұмыртқа жасушасының қанша хромосомасы бар?
Ооплазматикалық сегрегацияның мәні неде?
Ооплазматикалық сегрегацияның мәні неде?
Жұмыртқа жасушасының полярлығының маңыздылығы ненің есебінен?
Жұмыртқа жасушасының полярлығының маңыздылығы ненің есебінен?
Жұмыртқа жасушасының цитоплазмасында химиялық құрамның айырмашылығы неге алып келеді?
Жұмыртқа жасушасының цитоплазмасында химиялық құрамның айырмашылығы неге алып келеді?
Жұмыртқа жасушасының цитоплазмасында пайда болатын жергілікті айырмашылық не деп аталады?
Жұмыртқа жасушасының цитоплазмасында пайда болатын жергілікті айырмашылық не деп аталады?
Жұмыртқа жасушасында эмбрионалдық дамудың ерте сатысында қандай молекулалар жиналады?
Жұмыртқа жасушасында эмбрионалдық дамудың ерте сатысында қандай молекулалар жиналады?
Жасушалардың дифференциялануын нидән башлана?
Жасушалардың дифференциялануын нидән башлана?
Ооплазматикалық сегрегация ниләр белән бәйле?
Ооплазматикалық сегрегация ниләр белән бәйле?
Эмбриональды индукция процессында нәрсә күзәтелә?
Эмбриональды индукция процессында нәрсә күзәтелә?
Кем Шпеманның эмбриональды индукцияне ачуына сәбәпче булган?
Кем Шпеманның эмбриональды индукцияне ачуына сәбәпче булган?
Компетенция нинди хәлдә була?
Компетенция нинди хәлдә була?
Онтогенез механизмнәренә кайсы процесслар керә?
Онтогенез механизмнәренә кайсы процесслар керә?
Пролиферация процессында нәрсәләр була?
Пролиферация процессында нәрсәләр була?
Жасушаларның апоптоз процессында ни була?
Жасушаларның апоптоз процессында ни була?
Эмбрионада индуктор нәрсә булдыра?
Эмбрионада индуктор нәрсә булдыра?
Жасушалардың дифференциялануында нәрсә шактый роль уйный?
Жасушалардың дифференциялануында нәрсә шактый роль уйный?
Пролиферацияның азаюы (гипоплазия) ниләргә китерә ала?
Пролиферацияның азаюы (гипоплазия) ниләргә китерә ала?
Жасушалар миграциясе кайсы пациентларда проблемалар тудырырга мөмкин?
Жасушалар миграциясе кайсы пациентларда проблемалар тудырырга мөмкин?
Эмбриогенез вакытында пролиферациян аркылуу үзгәрешләр ниләрдә күзәтелә?
Эмбриогенез вакытында пролиферациян аркылуу үзгәрешләр ниләрдә күзәтелә?
Пролиферация вакытында жармаларның язылу процессы кайсы өлкәдә активлаша?
Пролиферация вакытында жармаларның язылу процессы кайсы өлкәдә активлаша?
Миграция процессы кайсы вакытта аеруча актив була?
Миграция процессы кайсы вакытта аеруча актив була?
Гиперплазия ни белән бәйле?
Гиперплазия ни белән бәйле?
Жасуша миграциясенең бозылуы нинди яңа аномалияләр китерергә мөмкин?
Жасуша миграциясенең бозылуы нинди яңа аномалияләр китерергә мөмкин?
Жасуша пролиферациясенең генетик контроле нинди роль уйный?
Жасуша пролиферациясенең генетик контроле нинди роль уйный?
Жасушаларның бөліну процессын кайсы концепциягә карата аңлаталар?
Жасушаларның бөліну процессын кайсы концепциягә карата аңлаталар?
Эмбриональдык этапта пролиферация кайсы яктан билгеләнми?
Эмбриональдык этапта пролиферация кайсы яктан билгеләнми?
Эктодермаль дисплазия ничек характерлана?
Эктодермаль дисплазия ничек характерлана?
Онтогенезнең катлаулы чорлары нәрсәләр булып шул чорларда аларга тератоген факторлары ничек йогынты ясый?
Онтогенезнең катлаулы чорлары нәрсәләр булып шул чорларда аларга тератоген факторлары ничек йогынты ясый?
Имплантация чорында нәрсә булырга мөмкин?
Имплантация чорында нәрсә булырга мөмкин?
Тератогенез вакытында нәрсәләрне берләштерәләр?
Тератогенез вакытында нәрсәләрне берләштерәләр?
Тератогенезның төп шартлары арасыннан кайсысы дөрес?
Тератогенезның төп шартлары арасыннан кайсысы дөрес?
Плацентация ничек идентификацияләнә?
Плацентация ничек идентификацияләнә?
Һәрбер органның шәхси хәвефле чорлары ничек билгеләнә?
Һәрбер органның шәхси хәвефле чорлары ничек билгеләнә?
Онтогенез чорлары нинди якынлашулар белән тәмамланырга мөмкин?
Онтогенез чорлары нинди якынлашулар белән тәмамланырга мөмкин?
Эктодермаль дисплазиядә ниләр зақымлана?
Эктодермаль дисплазиядә ниләр зақымлана?
Тератогенез нәрсәдә тәэсир итә?
Тератогенез нәрсәдә тәэсир итә?
Онтогенезнең катерле этаплары арасында кайсысы күзәтелә?
Онтогенезнең катерле этаплары арасында кайсысы күзәтелә?
Тератогенезнең төп шартлары арасында кайсысы табылмый?
Тератогенезнең төп шартлары арасында кайсысы табылмый?
Әр төрле факторларның тератогенезгә йогынтысы нинди?
Әр төрле факторларның тератогенезгә йогынтысы нинди?
Онтогенез барышында кайсы факторлар зақымлый?
Онтогенез барышында кайсы факторлар зақымлый?
Имплантациядән соңгы вакытта нәрсә була?
Имплантациядән соңгы вакытта нәрсә була?
Урықнең үсешендә кайсы этап иң зарарлы?
Урықнең үсешендә кайсы этап иң зарарлы?
Кайсы факторлар уникаль аномалияләр тудыра ала?
Кайсы факторлар уникаль аномалияләр тудыра ала?
Flashcards
Клеткаларның дифференциацияләнешүе
Клеткаларның дифференциацияләнешүе
Берлек клеткаларның бөлнеп, берлек төрләргә бара торган процессы
Клеткаларның дифференциацияләнешүе
Клеткаларның дифференциацияләнешүе
Берлек клеткалар бөтен организмының яки органнарның үсеше өчен кирәкле функцияләрне үтәр өчен махсус функцияләргә ия була
Клеткаларның специализацияләнеше
Клеткаларның специализацияләнеше
Берлек клеткалар бөтен организмының яки органнарның үсеше өчен кирәкле функцияләрне үтәр өчен махсус функцияләргә ия була
Детерминация
Детерминация
Signup and view all the flashcards
Детерминация
Детерминация
Signup and view all the flashcards
Индукция
Индукция
Signup and view all the flashcards
Бөлчекләнешү
Бөлчекләнешү
Signup and view all the flashcards
Гаструляция
Гаструляция
Signup and view all the flashcards
Бластомерлар
Бластомерлар
Signup and view all the flashcards
Морфогенез
Морфогенез
Signup and view all the flashcards
Акросомдық реакция нин нәрсә?
Акросомдық реакция нин нәрсә?
Signup and view all the flashcards
Жұмыртқа жасушасының активтелуі нәрсә?
Жұмыртқа жасушасының активтелуі нәрсә?
Signup and view all the flashcards
Кортикальды реакция нин нәрсә?
Кортикальды реакция нин нәрсә?
Signup and view all the flashcards
Пронуклеустер
Пронуклеустер
Signup and view all the flashcards
Сингамия нәрсә?
Сингамия нәрсә?
Signup and view all the flashcards
Зигота нин нәрсә?
Зигота нин нәрсә?
Signup and view all the flashcards
Бластомерлер нәрсә?
Бластомерлер нәрсә?
Signup and view all the flashcards
Ооплазматикалық сегрегация нин нәрсә?
Ооплазматикалық сегрегация нин нәрсә?
Signup and view all the flashcards
Жұмыртқа жасушасының полярлығы нәрсә?
Жұмыртқа жасушасының полярлығы нәрсә?
Signup and view all the flashcards
Онтогенез нинди?
Онтогенез нинди?
Signup and view all the flashcards
Онтогенез нигезендә нәрсә язган?
Онтогенез нигезендә нәрсә язган?
Signup and view all the flashcards
Гаметогенез нинди?
Гаметогенез нинди?
Signup and view all the flashcards
Гаметалар нинди?
Гаметалар нинди?
Signup and view all the flashcards
Җыенма нинди?
Җыенма нинди?
Signup and view all the flashcards
Сингамия нинди?
Сингамия нинди?
Signup and view all the flashcards
Пренаталь үрнәк нинди?
Пренаталь үрнәк нинди?
Signup and view all the flashcards
Җенес клеткаларының дифференцияләнүе
Җенес клеткаларының дифференцияләнүе
Signup and view all the flashcards
Йомгак клеткасының цитоплазмасының химияле составының төрлелеге
Йомгак клеткасының цитоплазмасының химияле составының төрлелеге
Signup and view all the flashcards
Бластомерларның төрле төзелеше
Бластомерларның төрле төзелеше
Signup and view all the flashcards
Дифференциация
Дифференциация
Signup and view all the flashcards
Эмбриональ индукция
Эмбриональ индукция
Signup and view all the flashcards
Беренче тәртип эмбриональ индукция
Беренче тәртип эмбриональ индукция
Signup and view all the flashcards
Оештыручы индуктор
Оештыручы индуктор
Signup and view all the flashcards
Пролиферация
Пролиферация
Signup and view all the flashcards
Миграция
Миграция
Signup and view all the flashcards
Апоптоз
Апоптоз
Signup and view all the flashcards
Гиперплазия
Гиперплазия
Signup and view all the flashcards
Гипоплазия
Гипоплазия
Signup and view all the flashcards
Органогенез
Органогенез
Signup and view all the flashcards
Гетеротопия
Гетеротопия
Signup and view all the flashcards
Мидың агымдагы үзгәрешләре
Мидың агымдагы үзгәрешләре
Signup and view all the flashcards
Туа біткен кемшілік
Туа біткен кемшілік
Signup and view all the flashcards
Қоян ерін
Қоян ерін
Signup and view all the flashcards
Тератогеннар
Тератогеннар
Signup and view all the flashcards
Study Notes
Адамның Онтогенезінің Ерте Сатысының Жасушалық Механизмдері
-
Онтогенез: Дараның жеке дамуы, зиготадан өлімге дейін. Тұқым қуалау ақпараты ата-ана жасушаларынан басталады.
-
Адам онтогенезінің кезеңдері:
- Пренатальды (антенатальды):
- Предэмбриональды: гаметогенез, ұрықтану
- Эмбриональды: 2-8 апта, ұрық эмбрион деп аталады
- Фетальды (іштегі нәрестелік): 9-40 апта
- Постанатальды: Репродуктивтікке дейінгі, репродуктивтік, пострепродуктивті
- Пренатальды (антенатальды):
-
Гаметогенез:
- Жұмыртқа жасушасының (овогенез) және сперматозоидтардың (сперматогенез) түзілуі.
- Гаметалардың тіршілік ұзақтығы шектеулі, ұрықтану уақыты маңызды.
- Адамда овуляциядан кейін жұмыртқа жасушасының қалпына келтірілмейтін өзгерістері 24 сағат ішінде болуы керек. Сперматозоидтардың ұрықтану қабілеті 1 тәулікке дейінгі уақытта сақталады.
-
Ұрықтану:
- Гаметалардың қосылуы, диплоидты зигота пайда болады.
- Гаметалардың жақындауы, жұмыртқа жасушасының активтелінуі және гаметалардың бірігуі (сингамия).
- Сперматозоид жұмыртқа жасушасының қабықшасына жанасқанда акросомдық реакция жүреді және жұмыртқа жасушасының қабықшасы ериді.
- Сперматозоидтың ядросы мен центриолі жұмыртқа жасушасына еніп, екеуі бірігеді.
- Бұл процестің нәтижесінде жұмыртқа жасушасы активтеледі: құрылымдық және физико-химиялық өзгерістер болады.
- Басқа сперматозоидтардың жұмыртқа жасушасына енуі кортикальді реакция нәтижесінде тоқтатылады.
- Зигота (екі аналық және аталық пронуклеус) түзіледі, әр пронуклеус 2c-ге тең генетикалық материалды қамтиды.
-
Зигота бөлінуі: Митоз арқылы екі ұрық жасушасы (бластомер) пайда болады, әр жасушадағы хромосомалар саны 2n2c.
-
Жұмыртқа жасушасының цитоплазмасы:
- Әртүрлі аймақтағы химиялық құрамы әртүрлі болады.
- Эмбрионның ерте дамуына қажет ақуыздардың синтезіне энергия қоры және мРНҚ жинақталады.
- Бұл заттар біркелкі таралмаған.
-
Бластомерлер:
- Морфогенетикалық потенциалдар әртүрлі болады.
- Тотипотентті, әр жасушасы бүтін ағзаға бастама бола алады(монозиготалы егіздер мен туа біткен ақаулардың көрінісі)
- Әр жасушанын позициялық ақпаратынан өз функциясын анықтайды.
-
Гаструляция:
- Үш ұрық жапырақшасынан (эктодерма, мезодерма, энтодерма) тұратын көп қабатты ұрықтың қалыптасуы.
- Жасушалардың таңдамалы орын ауыстыруы, агрегациясы және таңдамалы сұрыпталуы.
-
Детерминация:
- Дамып жатқан ағза бөліктерінің арасындағы сапалық айырмашылықтардың пайда болуы.
- Гендердің активтенуі және мРНҚ немесе ақуыздардың синтезі.
-
Жасушалардың дифференциациясы:
- Біртекті жасушалардың қарқынды айырмашылықтар арқылы жаңа жасуша түрлері пайда болады.
- Өзгерістерден құрылымы және қасиеттері өзгереді(мысалы: жүйке жасушалары импульстерді, без жасушалары секрет бөледі).
-
Жасушалық миграция: Жүйке тармақтарын жасау, мүшелердің қабаттарын, эпидермис, гаструляция, морфогенез.
-
Жасушалардың арасындағы сұрыпталу:
- Мүшелердің қалыптасуына және дамуына әсер еткен жасушалардың сұрыпталуы.
- Гаструляция кезінде әсер етеді.
- Мембраналардың ерекшеліктері мен қозғалысы маңызды.
-
Апоптоз және некроз:
- Апоптоз: Жасушаның қалыпты жойылуы, онтогенезде маңызды.
- Некроз: Зиянды факторлар әсерінен жасушаның патологиялық жойылуы.
-
Дамудың туа біткен ақаулары (ДТБА):
- Туа біткен мүше немесе бүкіл ағзаның морфологиялық өзгерістері
- 15 - 20% нәрестелер өліміне себеп болады.
- Эмбриональды және фетальды онтогенез кезеңдерінде пайда болады.
-
Тератогендер:
- Ұрықтың дамуына теріс әсер ететін факторлар(патологиялар, уланулар, физикалық себептер, алкоголь, темекі, дәрілер).
- Әртүрлі тератогендер бірдей патологиялық өзгерістер тудыруы мүмкін
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.