Aardrijkskunde 6WET - Opbouw en afbraak landschappen

Aardrijkskunde 6WET - Thema: Opbouw en afbraak van fysische landschappen

• Thema: Opbouw en afbraak van fysische landschappen, van continentendrift tot platentektoniek.
• Continentendrift: Een theorie over het ontstaan van de continenten, ontwikkeld door Alfred Wegener.
• Alfred Wegener: Een wetenschapper die onderzoek in Groenland deed, wat hem inspireerde tot de theorie van continentendrift. Hij observeerde de beweeglijkheid van ijsschotsen.
• Argumenten voor continentendrift:
  • Kustlijnen: De continenten passen bij elkaar zoals een puzzel.
  • Paleontologie: Fossielen van planten en dieren worden op diverse continenten gevonden, wat suggereert dat ze ooit verbonden waren.
  • Geologie: Geologische structuren en gesteenten (bijv. gebergtes, mineralen) die op verschillende continenten overeenkomen.
  • Paleoklimatologie: Bewijs van vroegere ijstijden en klimaatpatronen op verschillende continenten die samenvielen.

Platentektoniek

• Platentektoniek: Uitwerking van de theorie van continentendrift met bewijs en verfijning.
• Sonar: Techniek om de reliëf van de oceaanbodem te onderzoeken.
• Oceaanbodemreliëf: Oceanische ruggen en diepzeetroggen.
• Paleomagnetisme: De magnetische eigenschappen van oude gesteenten die veranderingen in de aardmagnetische veld tonen.
• Bewijs zeebodemspreiding: De oceaanbodem spreidt uit van een middenrug, vastgesteld via paleomagnetisme.
• Magma: Gesmolten gesteente, het mechanisme achter platentektoniek.
• Mechanisme van platentektoniek: Het bewegende magma en platen.
• Aardbevingscentra, vulkanen en gebergtes: Concentraties van aardbevingen, vulkanen en gebergtes aan plaatgrenzen.
• Satellietmetingen: Methoden om moderne beweging van platen te meten.
• Vulkanisme onder water: Vulkanisme aan plaatgrenzen, waargenomen op/onder water.
• Platenvormering: Gloeipunten (hotspots) veroorzaken breuken in de lithosfeer, die uiteindelijk in platen breken.
• Platenbeweging: Platen bewegen uit elkaar (divergeren), naar elkaar toe (convergeren), of langs elkaar (transformeren).
• Soort platen:
  • Oceanische platen: Ongeveer 40 procent van de platen bestaat alleen uit oceanisch gesteente.
  • Continantale platen: Bevatten zowel oceanische als continentale korst.
• Divergerende platen: Platen die uit elkaar bewegen; ontstaan oceanen, middenruggen en nieuwe korst.
• Convergerende platen: Platen die naar elkaar bewegen; botsingen; ontstaan van gebergte of een trog.
• Transformaties platen: Platen die langs elkaar bewegen; ontstaan van breuken.
• Geïsoleerde hotspots: Sommige vulkanen ontstaan niet aan plaatgrenzen, maar in het midden van een plaat; gloeipunten.
• Voorbeelden van hotspots: Hawaii en Yellowstone National Park.

Gebergtevorming (verschillende typen)

• Anden: Oceanische plaat duikt onder de continentale plaat.

• Himalaya: Continentale plaat botsen met een continentale plaat.

• Japan: Oceanische plaat duikt onder een andere oceanische plaat.

• Middellandse Zeegebied: Verschillende continentale platen bewegen naar elkaar toe en veroorzaken geologische gebeurtenissen.

• IJsland: Vorming van IJsland door scheiding van de Noord-Amerikaanse en Euraziatische plaat.

• Vulkanisme, aardbevingen, tsunami's: Gevolgen van platenbewegingen.

• Geologische gebeurtenissen door platen beweging: vormen, verslechtering en breuken in de aarde.

Test je kennis over de opbouw en afbraak van fysische landschappen, inclusief de theorieën van continentendrift en platentektoniek. Leer over de bijdragen van Alfred Wegener en de bewijzen die zijn theorie ondersteunen, zoals kustlijnen en fossielen. Ontdek de complexe bewegingen van de aardkorst en hun invloed op onze wereld.