عوامل هِماتِوپوئِتیک

عوامل هِماتِوپوئِتیک: فاکتورهای رشد، مواد معدنی و ویتامین ها

• طول عمر سلول های خونی بالغ محدود است و نیازمند جایگزینی مداوم است؛ این فرایند، هِماتِوپوئِز نامیده می شود.
• تولید سلولی جدید باید با نیازهای پایه و حالات تقاضای افزایش یافته هماهنگ باشد.
• سلول های قرمز خون (RBC): کم خونی و هیپوکسیا
• سلول های سفید خون (WBC): عفونت سیستمیک
• پلاکت ها: ترومبوسیتوپنی

نیازهای هِماتِوپوئِز

• هِماتِوپوئِز به تامین کافی هورمون ها و سیتوکین ها نیاز دارد.
• مواد معدنی (مانند آهن، کبالت و مس)
• ویتامین ها (مانند اسید فولیک، ویتامین B12، پیریدوکسین‌ها، اسید اسکوربیک و ریبوفلاوین)
• کمبود مواد مذکور، اغلب منجر به کم خونی های خاص و گاهی نارسایی عمومی هِماتِوپوئِز می شود.

ویتامین B12

• ویتامین B12 و اسید فولیک از ضروریات غذایی هستند.
• کمبود هر یک از این ویتامین ها منجر به سنتز ناقص DNA در هر سلولی که تکثیر و تقسیم کروموزومی در آن انجام می شود، می شود.
• نشانه‌ی اولیه‌ی کمبود، کم‌خونی مگالوبلاستیک است.
• انواع ویتامین B12: سیانوکوبالامین، هیدروکوکوبالامین، متیلکوبالامین و 5'-دئوکسی‌آدنوزیل‌کوبالامین

جذب و نیازهای روزانه ویتامین B12

• اسید معده و پروتئازهای پانکراس
• کمپلکس فاکتور داخلی معده - B12
• انتقال فعال با واسطه گیرنده به داخل گردش خون
• کمبود ویتامین B12 در بزرگسالان، به ندرت ناشی از رژیم غذایی ضعیف است.
• آنتی بادی به سلول‌های پارتیت یا فاکتور داخلی
• اختلالات پانکراس، رشد بیش از حد باکتریایی، انگل‌های روده‌ای، اسپروز و آسیب موضعی به سلول‌های مخاطی ایلیوم

ذخیره و عملکرد ویتامین B12 در بدن

• ویتامین B12 در کبد ذخیره میشود (بین 1 تا 10 میلی گرم)
• از طریق رژیم غذایی به بدن وارد میشود (3 تا 8 میکروگرم)

کمبود ویتامین B12

• غلظت پلاسما ویتامین B12 (حدود 200 تا 900 پیکوگرم در میلی لیتر)
• بیماری کبد یا اختلال میلوپرولیفراتیو (TC I و TC III)
• فقدان مادرزادی TC II
• تاثیر بر سیستم‌هایِ هِماتوپوئِتیک و عصبی (پانسیتوپنی)
• تشخیص (سطح سرمی ویتامین B12 یا سطح سرمی متیل مالونات)
• تست شیلینگ

عملکردهای متابولیکی ویتامین B12

• کوآنزیم‌های فعال CH3B12 و دئوکسی‌آدنوزیل‌B12 برای رشد و جایگزینی سلول‌ها ضروری هستند.
• CH3B12 برای تشکیل متیونین و مشتق آن، S-آدنوزیل‌متیونین از هموسیستئین ضروری است.
• این فرآیند، مانع سنتز پروتئین، تعدادی از واکنش‌های متیلاسیون و سنتز پلی آمین‌ها می‌شود.
• متیل تتراهیدروفولات به دام می‌افتد.
• 5-دئوکسی‌آدنوزیل‌کوبالامین برای ایزومریزاسیون L-متیل‌مالونیل کوآ به سوسینیل کوآ ضروری است.

ارتباط بین ویتامین B12 و اسید فولیک

• دئوکسی‌آدنوزیل‌B12 همکاتالیزور آنزیم میتوکندریال مولتی‌آنزیم (متابولیسم کربوهیدرات و لیپید) است.
• متیل‌کوبالامین، واکنش سنتز متیونین را پشتیبانی می‌کند که برای متابولیسم طبیعی اسید فولیک (تبدیل هموسیستئین به متیونین) لازم است.
• این تعامل اسید فولیک و کوبالامین برای سنتز پورین‌ها و پیریمیدین‌ها، و به طور کلی DNA، اساسی است.
• این واکنش به چرخه مجدد کوآنزیم‌های فولات و انجام واکنش‌های متیلاسیون کمک شایانی می‌کند.

مکمل های ویتامین B12

• ویتامین B12 به صورت تزریقی و خوراکی وجود دارد.
• مصرف خوراکی، برای درمان کمبود شدید، مفید نیست.
• تزریق سیانوکوبالامین، درمان انتخابی کمبود ویتامین B12 است (به هیچ وجه تزریق داخل وریدی).

سایر موارد

• درمان همیشه باید با توجه به علت باشد.
• بیماران شدیداً کم‌خون، به تزریق سریع اسید فولیک و ویتامین B12 و تزریق خون نیاز دارند.
• در صورت عملکرد طبیعی دستگاه گوارش، مکمل ویتامین‌ها و مواد معدنی، از جمله ویتامین B12، به‌ عنوان پیشگیری، می‌تواند تجویز شود
• ویتامین B12 باید به‌ عنوان پیشگیری هنگام کمبود غذایی، اختلال در جذب و برخی بیماری‌های روده کوچک، تجویز شود.

این آزمون به بررسی عوامل هِماتِوپوئِز، شامل فاکتورهای رشد، مواد معدنی و ویتامین ها می‌پردازد. کارشناساسن به نقش ویتامین B12 و اسید فولیک در فرآیند تشکیل خون و اثر کمبود آنها بر نوع خاصی از کم‌خونی می‌پردازند. با شرکت در این آزمون، دانش خود را در مورد فراوانی و اهمیت این مواد مغذی در سیستم هماتولوژیک افزایش دهید.