Untitled

Narito ang mga study notes mula sa tekstong ibinigay:

Modyul II: Mga Kalakaran sa Wika

Aralin 1: Disiplina na Lapit

• Tinatalakay ang iba't ibang uri ng disiplinang lapit.
• Inililista ang mga disiplina sa iba't ibang larangan.
• Nagbibigay ng talaan ng disiplinang pang-akademya.
• Inuunawa at tinutukoy ang pagkakaugnay-ugnay ng mga disiplina sa akademya.
• Pinangangatwiranan ang kahalagahan ng papel ng wikang Filipino sa iba't ibang larang.
• Ang Filipino ay hindi lang midyum ng pagtuturo o disiplina, isa rin itong pambansang pananagutan.
• Ayon sa Kagawaran ng Edukasyon, mahalaga ang paglilimi sa sistema ng edukasyon sa kasalukuyan at ang pagpapatupad ng K to 12.

Mga Uri ng Disiplina na Lapit

• Interdisiplinaryo: Pagsasama ng dalawang akademikong disiplina sa isang aktibidad upang makagawa ng bagong ideolohiya.
• Transdisiplinaryo: Paggawa ng estratehiyang pananaliksik na pumapasok sa iba't ibang larang para sa holistikong pananaw.
• Multidisiplinaryo: Pagsusuri mula sa iba't ibang mga anggulo, gamit ang iba't ibang pananaw ng mga larangan nang walang pagsasanib.
• Disiplinaryo: Nakakatayo mag-isa ang disiplina bunsod sa mahabang kasaysayan, tradisyon at diskurso nito.

Filipino sa Iba't Ibang Larangan

• Akademiko: Ang isang guro ay nagtataguyod ng pambansang wika para mapagyabong at mapangalagaan ito.
• Medisina: Mahalaga ang papel ng Filipino dahil mas madaling nauunawaan ng pasyente ang payo ng doktor.
• Politika: Nakasaad sa Saligang Batas 1987 na Filipino ang gagamitin sa mga pangunahing ahensya.
• Komersyo: Mas madaling magkausap ang mga negosyante gamit ang sariling wika.
• Teknolohiya: Ginagamit ang Filipino sa pagtuturo ng makabagong teknolohiya para mas mapabilis ang pagkatuto.
• Agham: Marami nang salitang Filipino ang ginagamit sa Agham.
• Matimatika: Ginagamit ang mga salitang tulad ng Hipnayan, dagdag, bawas.
• Sining: Filipino ay isang wikang pambayan na ginagamit sa balagtasan, tula, sayaw, atbp.
• Musika: Ang OPM ay mga awit na isinulat sa Filipino.

Talaan ng mga Disiplinang Pang-akademya

• Ang disiplinang akademiko ay itinuturo sa pamantasan.
• May mga disiplina na nasa ilalim ng bawat disiplina at nakadepende sa maingat na hatol.
• Kasama sa listahan ang Likas na Agham, Biyolohiya, Kimika, Pisika, Agham pang-planeta, Matematika at Agham pangkompyuter, Agham panlipunan, Humanidades at Sining kasama na ang Sayaw.

Aralin 2: Sikolohikal ng Wika

• Layunin nito na ipaliwanag ang sikolohiya bilang isang agham, tukuyin ang pagkakaiba ng berbal at di-berbal na wika, ipaliwanag ang ganda ng pagkakaiba ng wikang Filipino sa ibang wika, magamit ang mga wika iba’t ibang sitwasyon.

Sikolohiya ng Wikang Filipino (Nobyembre 16, 2009)

• Ang Sikolohiya ng Wikang Filipino ay ang pag-aaral sa karanasan, kaisipan at oryentasyong Pilipino.
• Ang sikolohiya ay tungkol sa kamalayan, ulirat, isip, diwa at kaluluwa.
• Pinapahalagahan ang interaksyon o pakikipagkapwa-tao, kailangan nila ng wika upang magsagawa ng komunikasyon.
• Isang katangian ng mga Filipino ang pagiging magalang.
• Sa oral tradisyon at panitikan, makikita sa mga bugtong, salawikain, awit, tula, alamat at epiko ang mga pagpapahalaga ng mga Filipino.
• Dahil sa paghibiro, isa itong coping mechanism ng mga Pilipino sa oras na mahirap ang sitwasyon.
• Pagmumura ay pagsasabi ng masasakit na salita upang ibaba ang halaga ng isang tao.
• Ang yupemismo sa lenggwahe ng mga Pinoy ay isang pag-aangkop sa mga sitwasyong kailangang iwasan.
• Sa komunikasyon, ang pagmamano, pagturo ng direksyon gamit ang nguso o kamay ay kakitaan ng sikolohiya na tanging ang mga Filipino lamang ang gumagawa at makakaunawa.

Aralin 3: Sosyolingguwistika

• Ang sosyolingguwistika ay pag-aaral ng epekto ng lipunan sa wika at ng wika sa lipunan.
• Pag-aaral din ang pagkakaiba-iba ng wika sa iba't ibang pangkat (etnisidad, relihiyon, katayuan sa lipunan, edad, atbp.).
• Lipunan: Pangkat ng mga tao na binibigyan ng katangian o paglalarawan sa mga huwaran ng mga pagkakaugnay ng bawat isa na binabahagi ang naiibang kultura.
• Mahalaga ang lipunan dahil ito ay isang grupo ng tao kung saan nagtutulungan ang mga tao.
• Ayon kay Fr. De Torre, mauuri ang lipunan sa dalawa natural at artipisyal.
• Wika: Kalipunan ng mga simbolo, tunog, at mga kaugnay na bantas upang maipahayag.
• Nag-ugat ang salitang wika mula sa wikang Malay at lengguwahe naman mula sa Kastila.
• Mga Anyo ng Wika: Paggamit ng salita, pagsusulat, wikang pasenyas.
• Mga kagamitan ng Wika: isang proseso ng pagpapalitan ng impormasyon na kadalasan na ginagawa sa pamamagitan ng karaniwang sistema ng mga simbolo ang komunikasyon.
• Ang dalawang kategorya ng paggamit ng wika ay pormal at impormal (o dipormal).
• Katayuang Panlipunan o Kalagayang panlipunan: Ang karangalan o ranggo ng posisyon o puwesto ng isang tao sa loob ng isang lipunan.
• Diyalekto (o wikain): Paggamit tumutukoy sa sari-saring wika na isang katangian ng isang partikular na pangkat ng mga nagsasalita ng wikang iyon.

Aralin 4: Ang Pilosopiya ng Wika

• Ang pilosopiya ay ang mapagkilatis na pag-aaral sa mga pinakamalalim na katanungan ng sangkatauhan.
• Nagmula sa salitang griyego na "Philia" ("Pagmamahal") at "Sophia" ("Karunungan").
• Ang pilosopiya ng wika ay nakatuon sa kalikasan ng kahulugan, paggamit ng wika, kognisyon ng wika, at ang ugnayan na nasa pagitan ng wika at ng katotohanan o realidad.
• Sinasagot sa panayam profesoryal ni Dr. Rhod V. Nuncio ang mga tanong: Anong teoryang pangwika ang maaari nating gamitin para ipaliwanag ang kasalukuyang hubog , anyo at takbo ng wikang Filipino? Paano ito makatutulong upang maging masinop at masinsin ang ating analisis ng wika at ang naturang gamit nito para sa mga tao at sa lipunan niyang ginagalawan?
• PiliFilipino: Inihahaing panimulang teorya upang suriin ang paimbabaw, malaliman at kaibuturan ng wika.

Sana makatulong ito sa pag-aaral mo!