70-80 жылдардағы ауылшаруашылығы дағдарысы
29 Questions
10 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

1965-1970 жылдардағы ауылшаруашылығындағы реформалардың негізгі мақсаты қандай болды?

  • Ауылшаруашылығын қамтамасыз ету
  • Ауылшаруашылығын интенсивтендіру (correct)
  • Ауылшаруашылық өнімдерін экспортқа шығару
  • Мемлекеттің әскери қуатын арттыру

    • 70-80-жылдардағы ауылшаруашылығындағы дағдарыстың белгілері қандай болды?

  • Тиімсіз кеңшарлар мен ұжымшарлардың үлесінің көбеюі (correct)
  • Астық өнімдерін өндірудің жоғарылауы
  • Малшаруашылығының өнімділігінің артуы
  • Егіндік алқаптардың төмендеуі

    • ККОП ОК-нің 1965 жылғы пленумында қандай шаралар талқыланды?

  • Ауылшаруашылықты реформалау және қаржыландыруды арттыру (correct)
  • Кеңшарларға қойылған шектеулерді жою
  • Ауылшаруашылық өнімдерінің мемлекеттік сатып алу бағаларын төмендету
  • Ауылшаруашылығындағы салықты көбейту

    • 1966-1970 жылдары ауылшаруашылық өндірісінің өсімі қанша пайызды құрады?

    <p>28%</p> Signup and view all the answers

    70-80-жылдарда ауылшаруашылығында қандай амалдар қолданылды?

    <p>Ауылшаруашылық техникасын жетілдіру</p> Signup and view all the answers

    70-80-жылдардағы ауылшаруашылығында

    <p>Егістік алқаптардың өнімділігінің төмендеуі</p> Signup and view all the answers

    70-80-жылдары ауылшаруашылығына қандай қаржы талабы артқан?

    <p>Материалдық-техникалық базаны нығайтуға</p> Signup and view all the answers

    70-жылдардың басында аграрлық экономиканың жағдайы қандай болды?

    <p>Ауыр жағдай қалыптасты</p> Signup and view all the answers

    Малшаруашылығында өнім өндіру неге тиімсіз болып қалды?

    <p>Экономикалық қиыншылықтардан</p> Signup and view all the answers

    Солтүстік Қазақстан облыстарында ауылшаруашылығын дамыту үшін қандай төмендегілер жүзеге асырылды?

    <p>Электрлендіру жұмыстары</p> Signup and view all the answers

    Шопандардың жетіспеуі қандай проблемаларды тудырды?

    <p>К қойшаруашылығының дамуына кедергі келтірді</p> Signup and view all the answers

    1982 жылғы Азық-түлік бағдарламасының негізгі мақсаты не болды?

    <p>Азық-түлік өнімдерін қысқа мерзімде қамтамасыз ету</p> Signup and view all the answers

    1982 жылғы Азық-түлік бағдарламасының сәтсіздігін тудырған себептер қандай?

    <p>Басқарудың ескірген жүйесі</p> Signup and view all the answers

    Жазылбек Қуанышбаев қандай жетістіктерге қол жеткізді?

    <p>Жүн мен қаракөлдің сапасын арттырды</p> Signup and view all the answers

    Кеңшарларға келген комиссиялар И.Н.Худенконың әдістерін қалай бағалады?

    <p>Социалистік емес және зиянды</p> Signup and view all the answers

    Қазақстандағы аграрлық дағдарыс құбылыстары неге әкелді?

    <p>Шикізат тапшылығына</p> Signup and view all the answers

    Кеңестік жүйеде қайта құруды қажетсінудің себебі неде болды?

    <p>Экономикалық саясаттың сәтсіздігінде</p> Signup and view all the answers

    Ауылшаруашылығында дағдарыс құбылыстары неден байқалды?

    <p>Ресурстарды тиімді пайдаланбаудан</p> Signup and view all the answers

    Шаруаларға экономикалық мүдделерінің ескерілмеуі неге әкелді?

    <p>Шаруашылықтың құлдырауына</p> Signup and view all the answers

    И.Н.Худенко шаруаларға қандай жаңалықтар енгізді?

    <p>Жаңа басқару жүйелерін</p> Signup and view all the answers

    Азық-түлік бағдарламасының бағдарламасында қандай салалар біріктірілді?

    <p>Ауылшаруашылығы, өнеркәсіп, көлік, сауда</p> Signup and view all the answers

    1982 жылғы Азық-түлік бағдарламасының негізгі ерекшелігі неде?

    <p>Өндіріс пен қызмет көрсету салаларын біріктіру</p> Signup and view all the answers

    Кеңшарлар мен ұжымшарларда қол еңбегінің үлесі неден елеулі болып қалды?

    <p>Шопандардың жетіспеуі</p> Signup and view all the answers

    Кеңестік жүйенің экономикалық саясаты қандай сипаттамаларға ие болды?

    <p>Экстенсивті және халыққа қарсы</p> Signup and view all the answers

    Ауылшаруашылығындағы реформалардың нәтижелерін сәйкестендіріңіз:

    <p>Мемлекеттік сатып алу бағаларының көтерілуі = Ауылшаруашылығының өнімділігін арттыру Жаңа техника алуы = Агроөнеркәсіптік сектордың қаржылануы Шаруашылық есепті енгізу = Ауылшаруашылығындағы тиімділікті арттыру Салық есептеу өзгерістер = Кеңшарлар мен ұжымшарлардың экономикалық күйін жақсарту</p> Signup and view all the answers

    70-80-жылдардағы ауылшаруашылығындағы дағдарыс белгілерін сәйкестендіріңіз:

    <p>Егін алқаптарының көбейуі = Өнімділіктің төмендеуі Малшаруашылығының тиімсіздігі = Астықтың пайдаланылуы Шығынды кеңшарлар = Өндірістік зақымдану Студенттер мен мектеп оқушыларының тартылуы = Егін түсімінің төмендеуі</p> Signup and view all the answers

    1965-1970 жылдардағы ауылшаруашылың реформаларын сәйкестендіріңіз:

    <p>Кеңшарларға жаңа техника = Нарықтық қатынастарға көшу Ауылшаруашылық өнімдерінің бағасын көтеру = Шаруашылық есепті енгізу Ақша қаражаттарының артуы = Тегін жұмыс күшін тарту Салықты есептеу жүйесінің өзгеруі = Агроөнеркәсіптік даму</p> Signup and view all the answers

    Шаруашылық өндіру кезіндегі қиыншылықтарды сәйкестендіріңіз:

    <p>Ірі электрстансыларды салу = Энергиямен қамтамасыз ету Кеңшарлар мен ұжымшарлардың тапшылығы = Техника мен құрылғылардың ескіргендігі Ауылшаруашылығында қаржыландырудың артуы = Өндірістік қуаттың қарқынды дамымауы Интенсивтендіру = Мамандандырылудың төмендігі</p> Signup and view all the answers

    60-жылдардың екінші жартысындағы ауылшаруашылық жетістіктерін сәйкестендіріңіз:

    <p>Аграрлық сектордағы өнімнің өсуі = 28% Ауылшаруашылық техникаларының жетілдірілуі = Атқарылған жұмыстар Шаруашылық есептің енгізілуі = Эффективтілікті арттыру Қаржыландырудың артуы = Мемлекеттік қолдаудың күшеюі</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    70-80 жылдардағы ауылшаруашылығы дағдарысы

    • 1965-1970 жылдары ауылшаруашылығын интенсивтендіру әрекеттері жасалды, бірақ олар жеткілікті тиімді болмады.
    • 1965 жылы КОКП ОК-нің наурыз Пленумында кеңшарлар мен ұжымшарлардың экономикасын көтеру жөніндегі іс-шаралар талқыланды.
    • Ауылшаруашылығын көтеру мақсатында ауылшаруашылық өнімдерін мемлекеттік сатып алу бағасы екі есеге арттырылды, жоспардан тыс өнім үшін қосымша ақы енгізілді, салық есептеу өзгертілді, ауылшаруашылығын қаржыландыру арттырылды, кеңшарлар мен ұжымшарлар жаңа техника алды, шаруашылық есеп енгізу шаралары қабылданды.
    • 60-шы жылдардың екінші жартысында аграрлық саланың жиынтық өнімінің өсімі 28% -ды құрады.
    • 70-80 жылдары ауылшаруашылығын дамыту бойынша ауқымды шешімдер қабылданды, олар материалдық-техникалық базаны нығайтуды, интенсивтендіруді, мамандандыруды, жерді суландыруды, химияландыруды көздеді.
    • Республиканың аграрлық саласына қаржы салу арттырылды, кеңшарлар мен ұжымшарлар трактор, автомобиль, комбайн және т.б. ауылшаруашылық техникасымен қамтылды.
    • 70-жылдардың басында экономиканың аграрлық саласында ауыр жағдай қалыптасты.
    • 70-80 жылдары ауылшаруашылығында «егінтүсімі үшін күрес» әскерилерді, қала тұрғындарын, студенттер мен мектеп оқушыларын тұрақты түрде тегін жұмысқа тарту шарасы жүргізілді.
    • 1966-1970 жылдары ауылшаруашылығы өндірісінің өсімі тіркелсе, бұдан кейін едәуір төмендей бастады.
    • Ауылшаруашылығында дағдарыс құбылыстары жалғаса берді, егіндік алқаптар артқанымен, олардың өнімділігі төмендей берді.
    • Мал шаруашылығында (құс өсіруді қоспағанда) өнім өндіру тиімсіз болды, шығыны көп кеңшарлар мен ұжымшарлардың үлесі артты.
    • 1981-1985 жылдары КСРО-да өндіріс жүйесіндегі дағдарыстың көрінісі ретінде дүниежүзіндегі ең көлемді ауылшаруашылығына жарамды жерге ие болғанына қарамастан астықтың орасан зор көлемі экстенсивті мал шаруашылығына жұмсалды.
    • Миллиондаған тонна астық малды азықтандыру үшін пайдаланылса да, мал шаруашылығының нәтижелілігі өте төмен болды.
    • Кеңшарлар мен ұжымшарларда қол еңбегінің үлесі елеулі болып қала берді, шопандар жетіспеді.
    • 1971 жылы қой шаруашылығы дамыған Семей облысы Шұбартау ауданының комсомол ұйымы мектеп бітірушілерді қой шаруашылығында жұмыс істеуге шақырды.
    • Жер-жерде шаруашылықтық комсомол жастар бригадалары құрыла бастады.
    • Қазақстан Компартиясы мал басын 50 млн-ға жеткізу міндетін қойды, бірақ қой шаруашылығы бригадалары бұл міндеттерді орындай алмады.
    • Бастамаға қатысуға мәжбүр болған комсомолдарда ынта да, қажетті дайындық та болмады, нәтижесінде мал басын "көбейту мәселесі шешілген жоқ.

    Ауылшаруашылығын көтеруге бағытталған іс-шаралар. 1982 жылғы азық-түлік бағдарламасы.

    • Ауылшаруашылық мәселелерін шешу бойынша ауқымды іс-шаралардың бірі 1982 жылы қабылданған Азық-түлік бағдарламасы болды.
    • Бағдарлама КОКП ОК мамыр (1982 ж.) Пленумында 1990 жылға дейінгі кезеңге қабылданды.
    • Азық-түлік бағдарламасының басты ерекшелігі ауылшаруашылық өндірісін ғана емес, сондай-ақ оған қызмет көрсететін өнеркәсіп, көлік, сауда салаларын да біріктіруі еді.
    • Олардың біріккен қызметі жоғары сапалы азық-түлік өнімдерін өндіру және оларды тұтынушыға дейін жеткізуге жұмылдырылды.
    • Ауылшаруашылық өндірісі дағдарысын тоқтатуды көздеген 1982 жылғы Азық-түлік бағдарламасы елеулі нәтижелер бермеді.
    • Бағдарлама сәтсіздігінің себептері басқарудың ескірген жүйесі шеңберінде әзірленгендігі және шаруалардың түбегейлі экономикалық мүдделерін ескермегендігі болып табылды.
    • Ауылшаруашылық өнімдерінің бағаларының көтерілуі минералдық тыңайтқыштардың бағасының 2-5 есе қымбаттауына әкелді, ал бұл ауылшаруашылығының дамуына бөгет жасады.
    • Басқарудың әміршіl-әкімшіл әдістері еңбекшілерді өндірістен шеттетіп, ұйымдаспаған шаруашылықты және өздігінен әрекет ете алмауды қалыптастырды.
    • КОКП-ның экстенсивті және халыққа қарсы мәнге ие экономикалық саясаты бұл жылдары өз мүмкіндіктерін толықтай сарқыды.
    • Кеңестік жүйе түбегейлі қайта құруды қажетсінді.

    Өндіріс озаттары. Ауылшаруашылығын дамытудағы қиындықтарға қарамастан, ауылдың қарапайым еңбекшілері жоғары жетістіктерге қол жеткізді.

    • Бұл жылдары мал шаруашылығындағы негізгі ауыртпалықты шопандар көтерді.
    • Республикада Жамбыл облысы, Мойынқұм ауданындағы «Айдарлы» кеңшарының шопаны Жазылбек Қуанышбаевтың есімі кеңінен белгілі болды.
    • Селекциялық әдістерді қолданып, жүн мен қаракөлдің сапасын арттырудың сәті түсті.
    • Ж.Қуанышбаев өсірген қойлардың елтірісі Дели, Бухарест, Познань мен Нью-Йорктегі халықаралық көрмелерде, аукциондарда көрсетілді.
    • Өзінің жемісті еңбегі мен аса көрнекті табыстары үшін ол екінші рет «Орақ пен балға» алтын төсбелгісімен марапатталды.
    • Ы.Жақаев, К.Дөненбаева, Н.Головацкий, Я.Геринг және т.б. Социалистік Еңбек Ері атағын иеленді.
    • Осы жылдары шаруашылық жүргізу жүйесін өзгертуге әрекеттенген И.Н.Худенко сияқты адамдар пайда болды.
    • «Іле» кеңшары мен Алматы облысы, Күрті ауданындағы Ақши тәжірибе шаруашылығында оның бастамасы бойынша басқару мен шаруашылық жүргізудің жаңа нысандары енгізілді.
    • Фермерлік шаруашылықтарды құрып, ол шаруалардың еркін еңбегі үшін жағдайлар жасады.
    • Еңбек өнімділігі артты, тәртіп нығайды.
    • Жұмысшылар жоғары жалақы ала бастады.
    • Кеңшарға оның қызметін тексеру үшін әртүрлі комиссиялар көптеп келе бастады.
    • Олар И.Н.Худенконың әдістерін «социалистік емес және зиянды» деп бағалады.
    • Нәтижесінде И.Н.Худенко сотталып, түрмеде қайтыс болды.
    • Бұл жүйені өзгертуге әрекеттенген адамның қайғылы тағдырының мысалы еді.
    • Осылайша, Қазақстанның ауылшаруашылығында дағдарыс құбылыстары өнеркәсіпке қарағанда жоғары дәрежеде көрініс берді.
    • Аграрлық дамудың экстенсивті жолы ресурстарды тиімді пайдалануға жағдай жасаған жоқ, бұл ауылшаруашылығының шикізаты мен азық-түліктің тапшылығына әкелді.

    1965-1970 жылдардағы ауылшаруашылығындағы реформалар

    • 1960-жылдары ауылшаруашылығын интенсивтендіру мақсатында ірі ЖЭС және ГЭС-тер салынды, бұл Шығыс Қазақстан, Семей және Солтүстік Қазақстан облыстарының кеңшарлары мен ұжымшарларын электрлендіруге мүмкіндік берді.
    • КПСС ОК-нің 1965 жылғы наурыз пленумында кеңшарлар мен ұжымшарлардың экономикасын көтеру мәселесі талқыланды.
    • Ауылшаруашылығын көтеру үшін ауылшаруашылық өнімдерін мемлекет сатып алу бағалары екі есеге арттырылды.
    • Жоспардан тыс өнім үшін қосымша ақы белгіленді.
    • Салық есептеу жүйесі өзгертілді.
    • Ауылшаруашылығын қаржыландыру көлемі арттырылды және кеңшарлар мен ұжымшарлар жаңа техникамен жабдықталды.
    • Шаруашылық есебін енгізу бойынша шаралар қабылданды.
    • 1960-жылдардың екінші жартысында аграрлық саланың жалпы өнімінің өсуі 28%-ды құрады.

    1970-1980 жылдардағы ауылшаруашылығындағы дағдарыс

    • 1970-1980-жылдары ауылшаруашылығын дамытуға бағытталған шаралар материалдық-техникалық базаны нығайтуды, интенсивтендіруді, мамандандыруды, суаруды және химияландыруды қамтыды.
    • Республиканың аграрлық саласын қаржыландыру деңгейі артты.
    • Кеңшарлар мен ұжымшарлар тракторлар, автомобильдер, комбайндар сияқты ауылшаруашылық техникаларымен жабдықталды.
    • 1970-жылдардың басында экономиканың аграрлық саласында қиын жағдай қалыптасты.
    • 1970-1980-жылдары ауылшаруашылығында егін жинауға әскерилер, қала тұрғындары, студенттер және мектеп оқушылары тартылатын "егінтүсімі үшін күрес" жоспары жүзеге асырылды.
    • 1966-1970 жылдары ауылшаруашылық өндірісінің өсімі тіркелген болса, кейін едәуір төмендеді.
    • Дағдарыс кезінде егіндік жерлердің аумағы артса да, өнімділігі төмендеді.
    • Мал шаруашылығында өнім өндіру (құс өсіруден басқа) тиімсіз болды.
    • Шығыны көп кеңшарлар мен ұжымшарлардың саны көбейді.
    • 1981-1985 жылдары КСРО-дағы өндіріс жүйесіндегі дағдарыс нәтижесінде дүниежүзіндегі ең көлемді ауылшаруашылыққа жарамды жерлерде астықтың көп мөлшері экстенсивті мал шаруашылығына жұмсалды.
    • Миллиондаған тонна астық малды азықтандыруға пайдаланылғанына қарамастан, мал шаруашылығының тиімділігі өте төмен болды.
    • Кеңшарлар мен ұжымшарларда қол еңбегінің үлесі сақталып қалды, шопандар жетіспеді.
    • 1971 жылы қой шаруашылығы дамыған Семей облысы Шұбартау ауданының комсомол ұйымы мектеп бітірушілерді қой шаруашылығында жұмыс істеуге шақырды.
    • Жер-жерде шаруашылық комсомол жастар бригадалары құрылды.
    • Қазақстан Компартиясы мал басын 50 миллионға жеткізуді мақсат етті, бірақ қой шаруашылығы бригадалары бұл міндетті орындай алмады.

    1982 жылғы азық-түлік бағдарламасы

    • 1982 жылы қабылданған азық-түлік бағдарламасы халықты азық-түлікпен қамтамасыз ету мәселесін шешуге бағытталған кешенді бағдарлама болды.
    • Бағдарлама КПСС ОК-нің 1982 жылғы мамыр пленумында 1990 жылға дейінгі кезеңге бекітілді.
    • Бағдарламаның ерекшелігі ауылшаруашылығы өндірісімен қатар оған қызмет көрсететін өнеркәсіп, көлік және сауда салаларын біріктіруі еді.
    • Олар бірлесіп жоғары сапалы азық-түлік өнімдерін өндіру және оларды тұтынушыға жеткізумен айналысты.
    • 1982 жылғы азық-түлік бағдарламасы ауылшаруашылығы өндірісіндегі дағдарысты тоқтатуды мақсат етті, бірақ елеулі нәтижелерге қол жеткізе алмады.
    • Бағдарламаның сәтсіздігінің себебі басқарудың ескірген жүйесі шеңберінде әзірленгендігі және шаруалардың экономикалық мүдделерін ескермегендігі болды.
    • Ауылшаруашылық өнімдерінің бағасын көтеру минералдық тыңайтқыштардың бағасының 2-5 есе қымбаттауына әкелді, ол ауылшаруашылығының дамуына кедергі келтірді.
    • Басқарудың әміршіл-әкімшіл әдістері қызметкерлерді өндірістен шеттетіп, ұйымдаспаған шаруашылық және өздігінен әрекет ету мүмкіндігін болдырмады.
    • КПСС-тың экстенсивті және халыққа қарсы экономикалық саясаты сол кезде өз мүмкіндіктерін толық сарқып болды.
    • Кеңестік жүйе түбегейлі қайта құруды қажет етті.

    Өндіріс озаттары

    • Ауылшаруашылығын дамытудағы қиындықтарға қарамастан, ауылдың қарапайым қызметкерлері жоғары жетістіктерге қол жеткізді.
    • Жамбыл облысы, Мойынқұм ауданындағы "Айдарлы" кеңшарының шопаны Жазылбек Қуанышбаев мал шаруашылығындағы негізгі ауыртпалықты көтерді.
    • Жазылбек Қуанышбаев селекциялық әдістерді қолдана отырып, жүн мен қаракөлдің сапасын арттырды.
    • Оның өсірген қойларының терілері Дели, Бухарест, Познань және Нью-Йорктегі халықаралық көрмелерде және аукциондарда көрсетілді.
    • Жазылбек Қуанышбаев екінші рет "Орақ пен Балға" алтын төсбелгісімен марапатталды.
    • Ы. Жақаев, К. Дөненбаева, Н. Головацкий, Я. Геринг және басқалар Социалистік Еңбек Ері атағына ие болды.
    • И.Н. Худенко шаруашылық жүргізу жүйесін өзгертуге тырысты.
    • "Іле" кеңшарында және Алматы облысы, Күрті ауданындағы Ақши тәжірибе шаруашылығында ол басқару және шаруашылық жүргізудің жаңа нысандарын енгізді.
    • Ол фермерлік шаруашылықтарды құрып, шаруалардың еркін еңбек етуіне жағдай жасады.
    • Еңбек өнімділігі артты, тәртіп нығайды және қызметкерлер жоғары жалақы алды.
    • И.Н. Худенконың қызметін тексеру үшін кеңшарға әртүрлі комиссиялар келді, олар оның әдістерін "социалистік емес және зиянды" деп бағалады.
    • И.Н. Худенко сотталып, түрмеде қайтыс болды.
    • Қазақстанның ауылшаруашылығындағы дағдарыс өнеркәсіпке қарағанда күштірек болды.
    • Аграрлық дамудың экстенсивті жолы ресурстарды тиімді пайдалануға мүмкіндік бермеді.
    • Бұл ауылшаруашылығында шикізат пен азық-түліктің жетіспеушілігіне әкелді.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Description

    Бұл тест 70-80 жылдардағы ауылшаруашылығындағы дағдарысты зерттейді. Ауылшаруашылығын интенсивтендіру, қаржыландыру және жаңа техника мәселелеріне назар аударылады. Сіз ауылшаруашылығының даму тарихы мен оның экономикалық әсерлері туралы біліміңізді тексере аласыз.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser