6331 Sayılı İSG Kanunu Özeti

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Özeti

Birinci Bölüm: Amaç, Kapsam ve Tanımlar

• 6331 sayılı kanunun amacı, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması, sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi ve işveren ile çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerinin düzenlenmesidir.
• Kanun, kamu ve özel sektöre ait tüm iş ve işyerlerini, işverenleri, işveren vekillerini, çıraklar ve stajyerler dahil tüm çalışanları kapsar.
• Kanun hükümleri uygulanmayan faaliyetler ve kişiler şunlardır:
  • Fabrika, bakım merkezi, dikimevi haricindeki TSK, genel kolluk kuvvetleri ve MİT Müsteşarlığı faaliyetleri.
  • Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.
  • Ev hizmetleri.
  • Çalışan istihdam etmeksizin kendi adına mal ve hizmet üretenler.
  • Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetlerindeki iyileştirme, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri.
• Kanun kapsamında tanımlanan bazı terimler şunlardır:
  • Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
  • Çalışan: Kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişi.
  • Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına katılma yetkisi olan çalışan.
  • Destek elemanı: İş sağlığı ve güvenliği konusunda özel olarak görevlendirilmiş, yeterli donanım ve eğitime sahip kişi.
  • Eğitim kurumu: Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim verme yetkisine sahip kurum ve kuruluşlar.
  • Genç çalışan: 15 yaşını bitirmiş ancak 18 yaşını doldurmamış çalışan.
  • İş güvenliği uzmanı: Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip teknik eleman.
  • İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme veya engelliliğe neden olan olay.
  • İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi veya tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar.
  • İşyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıyla kurulan, çalışanın örgütlendiği, işverenin mal veya hizmet ile ilgili, aynı yönetim altında örgütlenen yer.
  • İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında Bakanlıkça yetkilendirilmiş hekim.
  • İşyeri sağlık ve güvenlik birimi: İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulan birimdir.
  • Konsey: Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyidir.
  • Kurul: İş sağlığı ve güvenliği kuruludur.
  • Meslek hastalığı: Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalıktır.
  • Ortak sağlık ve güvenlik birimi: İşyerlerine İSG hizmetleri sunmak üzere kurulan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birim.
  • Önleme: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri azaltmak/kaldırmak için alınan tüm önlemler.
  • Risk: Tehlikeden kaynaklanacak zarar veya hasar ihtimali.
  • Risk değerlendirmesi: Tehlikelerin belirlenmesi, risklerin analizi ve derecelendirilmesi, kontrol tedbirlerinin belirlenmesi.
  • Tehlike: Çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar potansiyeli.
  • Tehlike sınıfı: İş sağlığı ve güvenliği açısından işyerinin tehlike düzeyini belirleyen sınıf.
  • Teknik eleman: Teknik öğretmen, fizikçi, kimyager, biyolog veya İSG programı mezunu kişiler.
  • İşyeri hemşiresi/Diğer sağlık personeli: İSG hizmetlerinde görevlendirilen ve Bakanlıkça yetkilendirilen sağlık personeli(ebe, hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknikeri,acil tıp teknisyeni, çevre sağlığı teknikeri veya çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler
  • Çalışan Sağlığı Merkezi (ÇASMER): Sağlık Bakanlığına bağlı, işyerlerine İSG hizmetleri sunan birim.
  • Ekipman muayene kuruluşu: İşin yapılmasında kullanılan her türlü sistemin İSG yönünden mevzuata uygunluğunu denetleyen kuruluş.
• İşveren vekilleri, bu kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır.

İkinci Bölüm: İşveren ve Çalışanların Görev, Yetki ve Yükümlülükleri

• İşverenin genel yükümlülüğü, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamaktır.
  • Mesleki riskleri önlemek, eğitim ve bilgi vermek, organizasyon yapmak, araç ve gereç sağlamak, sağlık ve güvenlik tedbirlerini iyileştirmek.
  • İş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izlemek, denetlemek ve uygunsuzlukları gidermek.
  • Risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmak.
  • Çalışana görev verirken sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önünde bulundurmak.
  • Yeterli bilgi ve talimat verilmeyen çalışanların tehlikeli yerlere girmesini engellemek.
• İşyeri dışından uzman hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.
• Çalışanların İSG yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez.
• İSG tedbirlerinin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz.
• Risklerden korunma ilkeleri şunlardır;
  • Risklerden kaçınmak.
  • Kaçınılmaz riskleri analiz etmek.
  • Risklerle kaynağında mücadele etmek.
  • İşi kişiye uygun hale getirmek.
  • Teknik gelişmelere uyum sağlamak.
  • Tehlikeli olanı daha az tehlikeli olanla değiştirmek.
  • Tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek.
  • Toplu korunma tedbirlerine öncelik vermek.
  • Çalışanlara uygun talimatlar vermek.
• İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri aşağıdaki gibidir:
  • İşveren, çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi görevlendirir.
  • Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personeli de görevlendirilir.
  • Çalışanlar arasında belirlenen niteliklere sahip personel yoksa, OSGB veya ÇASMER'lerden hizmet alınır.
  • Belirli şartlarda işveren, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir.
  • 50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta olan işyeri işverenleri veya vekilleri belirli eğitimleri tamamlayarak, iş yeri hekimi veya iş güvenlik uzmanı bulundurmak yerine belirli İSG hizmetlerini kendileri yürütebilirler.
• İşveren;
  • Görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurumların görevlerini yapabilmesi için gerekli araç, gereç, mekân ve zamanı sağlar.
  • İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve koordinasyonu sağlar.
  • Görevlendirilen kişi veya OSGB/ÇASMER tarafından bildirilen tedbirleri yerine getirir.
  • Çalışanların sağlığını etkileyen konularda görevlendirilen kişi veya hizmet aldığı kurumları bilgilendirir.
• 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, İSG hizmetlerini Sağlık Bakanlığına ait döner sermayeli kuruluşlardan doğrudan alabilir.
• Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir.
• İSG hizmetlerinin desteklenmesine dair usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
• İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi:
  • Kamu kurumları hariç 10'dan az çalışanı olan çok tehlikeli ve tehlikeli işyerleri desteklenebilir.
  • Cumhurbaşkanı, 10'dan az çalışanı olan az tehlikeli işyerlerini de destek kapsamına alabilir.
  • Giderler, kısa vadeli sigorta kolları primlerinden finanse edilir.
  • SGK kayıtları esas alınır.
  • Sigortasız işçi çalıştıran işverenler 3 yıl destekten yararlanamaz.
  • Tereddütleri gidermeye ve uygulamayı yönlendirmeye Bakanlık yetkilidir.

İşyeri Hekimleri ve İş Güvenliği Uzmanları

• İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının yetkileri kısıtlanamaz, görevlerini etik ilkeler ve bağımsızlık içinde yürütürler.
• İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı, işverene yazılı olarak bildirimde bulunur.
• Eksikliklerin giderilmemesi halinde ilgili birimlere bildirilir.
• Bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenlerin belgeleri askıya alınır.
• Bu bildirim nedeniyle sözleşmeleri feshedilemez, hak kaybına uğratılamaz.
• Kötü niyetle yanlış bildirimde bulunanların belgeleri askıya alınır.
• İSG hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerden dolayı hizmet sunan kuruluşlar ve uzmanlar işverene karşı sorumludur.
• Çalışanın ölümü veya yaralanmasıyla sonuçlanan kazalarda ihmali olan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınır.
• İş güvenliği uzmanlarının görev alabilmeleri için gerekli belgeler işyerinin tehlike sınıfına göre değişir:
  • Çok tehlikeli -(A) sınıfı
  • Tehlikeli - (B) sınıfı
  • Az tehlikeli- (C) sınıfı belgesi aranır.
• Bakanlık, İSG uzmanları ve işyeri hekimlerinin görevlendirilmesinde sektörel düzenleme yapabilir.
• İşyeri hekimi ve İSG uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda işveren, İSG birimi kurar.
• Kamu kurumlarında çalışan İSG personeli, belirli şartlarda başka kurumlarda da görevlendirilebilir.
• Kamu sağlık hizmetlerinde çalışanların İSG birimlerinde görevlendirilmesinde diğer kanunların kısıtlayıcı hükümleri uygulanmaz.

Tehlike Sınıfının Belirlenmesi

• İşyeri tehlike sınıfları, kısa vadeli sigorta kolları prim tarifesi de dikkate alınarak Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile belirlenir.
• İşyeri tehlike sınıflarının tespitinde, o işyerinde yapılan asıl iş dikkate alınır.

Risk Değerlendirmesi, Kontrol, Ölçüm ve Araştırma

• İşveren İSG yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür.
• Risk değerlendirmesinde dikkate alınacak hususlar:
  • Etkilenecek çalışanların durumu.
  • İş ekipmanı ve kimyasal madde seçimi.
  • İşyerinin düzeni
  • Özel politika gerektiren gruplar ve kadın çalışanların durumu.
• İşveren, risk değerlendirmesi sonucu koruyucu donanım ve ekipmanı belirler.
• Uygulanacak İSG tedbirleri, çalışma şekilleri ve üretim yöntemleri çalışanların korunma düzeyini yükseltecek nitelikte olmalıdır.
• İşveren, çalışma ortamına ve çalışanların maruz kaldığı risklere yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları yapar.

Acil Durum Planları, Yangınla Mücadele ve İlk Yardım

• İşveren, çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ve çevre şartlarını dikkate alarak, acil durumları önceden değerlendirir ve gerekli tedbirleri alır. Acil durum planlarını hazırlar.
• İşyerinin büyüklüğü, özel tehlikeler ve çalışan sayısı dikkate alınarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım konularında uygun donanıma sahip ve eğitimli yeterli sayıda kişi görevlendirilir.
• İlk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak düzenlemeler yapılır.

Tahliye

• İşveren;
  • Ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlike durumunda çalışanların derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir yere gidebilmeleri için gerekli düzenlemeleri yapar ve talimatları verir.
  • Zorunluluk olmadıkça, gerekli donanıma sahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devam etmelerini isteyemez.
• İşveren, çalışanların kendileri veya diğer kişilerin güvenliği için ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıkları ve amirine haber veremedikleri durumlarda; istenmeyen sonuçların önlenmesi için, bilgileri ve mevcut teknik donanımları çerçevesinde müdahale edebilmelerine imkân sağlar.
• Çalışanlar, ihmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkça yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutulamaz

Çalışmaktan Kaçınma Hakkı

• Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula veya işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep edebilir..
• Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir ve bu dönemdeki ücreti ile diğer hakları saklıdır.
• Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk edebilir..
• İş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, iş sözleşmelerini feshedebilir ve toplu sözleşme ile çalışan personel bu dönemde fiilen çalışmış sayılır

İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Kayıt ve Bildirimi

• İşveren;
  • Tüm iş kazaları/meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli incelemeleri yaparak raporları düzenler.
  • İşyerinde meydana gelen ancak yaralanmaya veya zara neden olmayan olayları da inceleyerek rapor düzenler.
• İşveren, tespit edilen iş kazaları/meslek hastalıklarını SGK'ya bildirir:
  • İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde.
  • Sağlık hizmeti sunucuları/işyeri hekimi tarafından bildirilen meslek hastalıklarını öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde.
• İşyeri hekimi/sağlık hizmeti sunucuları; meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları, SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder.
• Sağlık hizmeti sunucuları, iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları \en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.
• Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.

Sağlık Gözetimi

• İşveren, çalışanları sağlık gözetimine tabi tutmakla yükümlüdür.
• Çalışanların sağlık muayeneleri aşağıdaki durumlarda zorunludur:
  • İşe girişlerde
  • İş değişikliğinde
  • İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalardan sonra işe dönüşlerde talep halinde.
  • İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.
• Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.
• Sağlık raporları işyeri hekiminden alınır; 50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli işyerleri için ise ÇASMER'lerden, aile hekimlerinden veya diğer kamu sağlık hizmeti sunucularından da alınabilir.
• Özel sağlık gözetiminin maliyeti işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.
• Sağlık muayenesi yaptırılan çalışanın sağlık bilgileri gizli tutulur.

Çalışanların Bilgilendirilmesi

• İşveren, çalışanları ve temsilcilerini aşağıdaki konularda bilgilendirir:
  • İşyerindeki sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler
  • Yasal hak ve sorumluluklar
  • İlk yardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele konularında görevlendirilen kişiler
• İşveren, ciddi ve yakın tehlikeye maruz kalan veya kalma riski olan çalışanları, tehlikeler ve risklere karşı alınmış/alınacak önlemler hakkında derhal bilgilendirir.
• Başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanların bilgilendirilmesi sağlanır
• Risk değerlendirmesi, tedbirler, ölçüm, analiz, raporlar ve teftiş bilgilerine çalışan temsilcilerinin ulaşması sağlanır

Çalışanların Eğitimi

• Çalışanların İSG eğitimlerini alması sağlanır;
  • İşe başlamadan önce
  • Çalışma yeri veya iş değişikliğinde
  • İş ekipmanının değişmesi halinde veya yeni teknoloji uygulanması halinde verilir.
• Eğitimler, değişen risklere göre yenilenir ve düzenli aralıklarla tekrarlanır.
• Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir.
• Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde, ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz
• İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalananlara söz konusu olayla ilgili ilave eğitim verilir, Herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.
• Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta başla iş yerinde görevlendirilecek kişilerle ilgili yeterli belge yoksa işe başlatılamaz.
• Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, İSG risklerine karşı çalışana gerekli eğitimi sağlar, eğitim maliyeti çalışana yansıtılamaz, eğitimde geçen süre çalışma süresinden sayılır.

Çalışanların Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması

• İşveren, çalışanlara veya çalışan temsilcilerine aşağıdaki imkânları sağlar:
• İSG ile ilgili konularda görüşlerinin alınması, teklif getirme hakkının tanınması ve görüşmelerde yer alma ve katılımlarının sağlanması.
• Yeni teknolojilerin uygulanması, iş ekipmanı ve çalışma ortamı/şartlarının çalışanların sağlığı ve güvenliğine etkisi konularında görüşlerinin alınması.
• Destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin önceden görüşlerinin alınacağı konular:
  • İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer personelin görevlendirilmesi
  • Risk değerlendirmesi yapılması
  • Koruyucu tedbirlerin ve donanımın belirlenmesi
  • Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi
• Çalışanların bilgilendirilmesi
• Çalışanlara verilecek eğitimin planlanması
• Çalışanların/temsilcilerinin yetersiz önlem durumlarında yetkili makama başvurmaları engellenemez

Çalışanların Yükümlülükleri

• Çalışanlar, aldıkları eğitim ve işverenin talimatları doğrultusunda hareket etmekle yükümlüdür.
• Çalışanların yükümlülükleri:
• Makine, cihaz, araç, gereç ve ekipmanı doğru kullanmak, güvenlik donanımlarını kullanmak, keyfi çıkarmamak ve değiştirmemek
• Kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak.
• Ciddi ve yakın tehlike ile karşılaştıklarında ve eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine haber vermek.
• Teftişte tespit edilen noksanlıkların giderilmesi konusunda iş birliği yapmak.
• Kendi görev alanında,İSG'nin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

Çalışan Temsilcisi

• Çalışan temsilcisi görevlendirme şartları:
  • 2-50 çalışanı olan işyerlerinde 1
  • 51-100 çalışanı olan işyerlerinde 2
  • 101-500 çalışanı olan işyerlerinde 3
  • 501-1000 çalışanı olan işyerlerinde 4
  • 1001-2000 çalışanı olan işyerlerinde 5
  • 2001 ve üzeri çalışanı olan işyerlerinde 6 çalışan temsilcisi görevlendirilir.
• Birden fazla çalışan temsilcisi varsa baş temsilci seçilir.
• Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için öneride bulunma ve gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir.
• Görevleri nedeniyle çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve görevlerini yerine getirebilmeleri için gerekli imkânlar sağlanır.
• İşyerinde sendika varsa sendika temsilcileri de çalışan temsilcisi olarak görev yapar.

Üçüncü Bölüm: Konsey, Kurul Ve Koordinasyon

• Ülke genelinde İSG ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi kurulmuştur.
• Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde İSG kurulu oluşturulur ve işveren İSG mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.

Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi Bulunan İşyerlerinde Kurul Düzeni

• Ayrı ayrı kurul oluşturulmuşsa, iş birliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır.
• Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, alt işveren koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar.
• Asıl işverenin kurul oluşturması gerekmiyorsa, alt işverenin kuruluna vekâleten yetkili bir temsilci atar.
• Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren ve alt işverenin toplam çalışan sayısı elliden fazla ise, koordinasyonu asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl işveren ve alt işveren tarafından birlikte bir kurul oluşturulur.
• Aynı çalışma alanında birden fazla işveren varsa, birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları hakkında diğer işverenleri bilgilendirirler.

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Koordinasyonu

• Aynı çalışma alanını birden fazla işveren paylaşıyorsa, iş hijyeni ve İSG önlemlerinin uygulanmasında iş birliği yapılır, mesleki risklerin önlenmesi ve risklerden korunulması koordinasyon içinde yapılır, birbirlerini ve çalışan temsilcilerini bu riskler konusunda bilgilendirir.
• Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya sitelerde, İSG koordinasyonu yönetim tarafından sağlanır.
• Yönetim, tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için işverenleri uyarır ve uymayanları Çalışma Bakanlığı’na bildirir.

Dördüncü Bölüm: Teftiş ve İdari Yaptırımlar

• Kanun hükümlerinin uygulanmasının izlenmesi ve teftişi, İSG yönünden yetkili Bakanlık iş müfettişlerince yapılır.
• Yapılacak teftiş ve incelemelerde, 4857 sayılı Kanunun 92, 93, 96, 97 ve 107. maddeleri uygulanır.
• Askeri işyerleriyle yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinin denetim ve teftişi konusu ve sonuçlarına ait işlemler, Millî Savunma Bakanlığı ve Bakanlıkça birlikte hazırlanacak yönetmeliğe göre yürütülür.
• Bakanlık;
  • Eğitim kurumları.
  • Ortak sağlık ve güvenlik birimleri.
  • Ekipman muayene kuruluşları.
  • İş hijyeni ölçüm, test ve analiz laboratuvarlarında inceleme, yetkilendirme, kontrol ve denetim yapmaya yetkilidir.
• Bakanlık adına görevli çalışma uzmanı ve çalışma uzman yardımcısı, mühendis, fizikçi, kimyager, biyolog ve tabip unvanlı personel tarafından yerine getirilir.
• Görevliler, işi aksatmamak, işverenin ve işyerinin meslek sırlarını gizli tutmakla yükümlüdür ve İSG hizmeti sağlanır.

İşin Durdurulması

• İşyerindeki;
  • Bina ve eklentilerde
  • Çalışma yöntem ve şekillerinde
  • İş ekipmanlarında
• Çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespiti halinde;
  • Tehlike giderilinceye kadar
  • Hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile
  • Çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur.
• Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş durdurulur.
• İSG bakımından yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet,müfettişin tespiti üzerine gerekli incelemeleri yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde işin durdurulmasına karar verebilir.
• Tespiti yapan iş müfettişi tarafından karar alınıncaya kadar geçerli olmak şartıyla işi durdurur.
• İşin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine ve Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir, karar kolluk kuvvetleri marifetiyle yirmidört saat içinde yerine getirilir.
• Acil müdahale gerektirmesi nedeniyle verilen işin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle aynı gün yerine getirilir.
• İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde işin durdurulması kararına itiraz edebilir.
• Mahkeme itirazı öncelikle görüşür ve altı iş günü içinde karara bağlar. Mahkeme kararı kesindir.
• İşveren, tehlikenin giderildiğini yazılı olarak Bakanlığa bildirmesi halinde, en geç yedi gün içinde işyerinde inceleme yapılarak işverenin talebi sonuçlandırılır

Diğer Hususlar

• İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere başka bir iş vermekle yükümlüdür.
• Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ihale ile alınan işlerde teknolojik gelişme, iş gücü kapasitesinin artırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir unsurlar sağlanmadan üretim ve/veya imalat planlarına aykırı hareket edilmesi işin durdurulma sebebi sayılır
• İşyerinde durdurulan işlerde izinsiz çalışma yaptıran işveren veya işveren vekillerine üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.
• Ölümlü iş kazası meydana gelen maden işyerlerinde kusuru yargı kararı ile tespit edilen işveren, mahkeme tarafından iki yıl kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanır.
• İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi :
  • Kamu kurumları hariç 10'dan az çalışanı olan çok tehlikeli ve tehlikeli işyerleri desteklenebilir.
  • Cumhurbaşkanı, 10'dan az çalışanı olan az tehlikeli işyerlerini de destek kapsamına alabilir.
  • Giderler, kısa vadeli sigorta kolları primlerinden finanse edilir.
  • SGK kayıtları esas alınır.
  • Sigortasız işçi çalıştıran işverenler 3 yıl destekten yararlanamaz. ve uygulamayı yönlendirmeye Bakanlık yetkilidir.

İdari Para Cezaları ve Uygulanması

• Kanunda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverenlere uygulanacak idari para cezaları belirtilmiştir.
• Bu cezalar işyerinin tehlike sınıfına göre artırımlı olarak uygulanır.
• İşin durdurulması hâlinde, durdurmaya sebep olan fiilden dolayı idari para cezası uygulanmaz.
• Çalışan sayısıyla çarpılarak verilen idari para cezalarında üçüncü fıkra hükümleri uygulanmaz.
• 14 üncü maddede belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hariç toplanan idari para cezaları, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitim ve araştırma-geliştirme projelerinde kullanılır.

Hüküm Bulunmayan Haller ve Muafiyet

• Çalışanların tabi oldukları kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 4857 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
• Bu Kanuna göre düzenlenen kağıtlar damga vergisinden, işlemler harçtan müstesnadır.
• Bakanlık, bu Kanuna göre yapılacak iş ve işlemlere ait her türlü belge veya bilgiyi, elektronik ve benzer ortamlar üzerinden isteyebilir, arşivleyebilir, bu ortamlar üzerinden onay, yetki, bilgi ve belge verebilir.

Beşinci Bölüm: Çeşitli ve Geçici Hükümler

• İşyerinde bağımlılık yapan madde kullanma yasağı getirilmiştir. sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasaktır.
• Güvenlik raporu veya büyük kaza önleme politika belgesi olmadan işletmeye başlanamaz.

İş Sağlığı ve Güvenliği ile İlgili Çeşitli Yönetmelikler

• İlgili bakanlıkların görüşü alınarak, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması, sürdürülmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi amacıyla; işyeri bina ve eklentileri, iş ekipmanı, işin her safhasında kullanılan ve ortaya çıkan maddeler, çalışma ortam ve şartları, özel risk taşıyan iş ekipmanı ve işler ile işyerleri, özel politika gerektiren grupların çalıştırılması, işin özelliğine göre gece çalışmaları ve postalar halinde çalışmalar, sağlık kuralları bakımından daha az çalışılması gereken isler yönetmelikler ile belirlenir

Yürürlükten Kaldırılan Hükümler

• 4857 sayılı İş Kanununun belirtilen hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
• Mevzuatta Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyine yapılmış olan atıflar, Cumhurbaşkanınca belirlenen kurul tarafından yapılmış sayılır.