4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu

4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Çalışma Notları

Amaç (Madde 1)

• Bu Kanun, Kamu İhale Kanunu'na göre yapılan ihalelerdeki sözleşmelerin düzenlenmesi ve uygulanması ile ilgili esas ve usulleri belirler.

Kapsam (Madde 2)

• Kanun, Kamu İhale Kanunu'na tabi kurum ve kuruluşların söz konusu kanun çerçevesinde yaptığı ihaleler sonucunda düzenlenen sözleşmeleri kapsar.

Tanımlar (Madde 3)

• Bu Kanun'un uygulanmasında Kamu İhale Kanunu'nda yer alan tanımlar geçerlidir.

İlkeler (Madde 4)

• Düzenlenecek sözleşmeler, ihale dokümanındaki şartlara aykırı olamaz.
• Kanunda belirtilen durumlar haricinde sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez.
• Taraflar, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir.
• İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu ilkeye aykırı maddeler yer alamaz.
• Kanunun yorum ve uygulanmasında bu ilke dikkate alınır.

Tip Sözleşmeler (Madde 5)

• Uygulamada birlik sağlamak için mal, hizmet alımları ve yapım işlerine ilişkin tip sözleşmeler Resmi Gazete'de yayımlanır.
• İdarelerce yapılacak sözleşmelerde Tip Sözleşme hükümleri esas alınır.
• Mal ve hizmet alımlarında, Kurumun uygun görüşü alınarak istekliler tarafından hazırlanan sözleşmeler kullanılabilir.

Sözleşme Türleri (Madde 6)

• Yapım işlerinde: Uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden anahtar teslimi götürü bedel sözleşme yapılır.
• Mal veya hizmet alımlarında: Ayrıntılı özellikleri ve miktarı idarece belirlenen işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden götürü bedel sözleşme yapılır.
• Yapım işlerinde (ön/kesin proje): Birim fiyat tariflerine veya mal/hizmet alımlarında ayrıntılı özelliklere dayalı; idarece hazırlanmış cetveldeki her iş kaleminin miktarı ile isteklinin birim fiyatlarının çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme yapılır.
• Yapım işlerinde (karma sözleşme): İş kalemlerinin bir kısmı için anahtar teslimi götürü bedel, bir kısmı için birim fiyat teklifi alma yöntemleri birlikte kullanılarak karma sözleşme yapılır.
• Çerçeve anlaşmaya dayalı olarak idare ile yüklenici arasında münferit sözleşme düzenlenir. Çerçeve anlaşma ve münferit sözleşmede belirtilmesi gereken zorunlu hususları belirleme yetkisi Kurumdadır.

Sözleşmede Yer Alması Zorunlu Hususlar (Madde 7)

• İşin adı, niteliği, türü ve miktarı, hizmetlerde iş tanımı.
• İdarenin adı ve adresi.
• Yüklenicinin adı/ticaret unvanı ve tebligat adresi.
• Alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumluluklar (varsa).
• Sözleşmenin bedeli, türü ve süresi.
• Avans verilip verilmeyeceği, verilecekse yeri, şartları ve miktarı.
• Fiyat farkının ne şekilde ödeneceği (ödenecekse).
• Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangilerinin sözleşme bedeline dahil olduğu.
• Vergi, resim ve harçlar ile diğer giderlerin kimin tarafından ödeneceği.
• Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım/onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar.
• Kesin teminat miktarı ve iade şartları.
• Garanti istenen hallerde süresi ve şartları.
• İşin yapılma yeri, teslim etme ve teslim alma şekil ve şartları.
• Gecikme halinde alınacak cezalar.
• Mücbir sebepler ve süre uzatımı şartları, iş artışları/eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler.
• Denetim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar.
• Yapım işlerinde iş ve işyerinin sigortalanması ile yapı denetimi ve sorumluluğuna ilişkin şartlar.
• Sözleşmede değişiklik yapılma şartları.
• Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar.
• Yüklenicinin iş ile ilgili çalıştıracağı personele ilişkin sorumlulukları.
• İhale dokümanındaki tüm belgelerin sözleşmenin eki olduğu.
• Anlaşmazlıkların çözümü.
• İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin yükümlülükler.

Fiyat Farkı Verilebilmesi (Madde 8)

• Sözleşme türlerine göre fiyat farkı verilmesine ilişkin esasları belirleme yetkisi, Kamu İhale Kurumu'nun teklifi üzerine Cumhurbaşkanı'na aittir.
• Sözleşmelerde yer alan fiyat farkına ilişkin esaslarda sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.
• Kamu işveren sendikası tarafından yürütülmeyen toplu iş sözleşmeleri için fiyat farkı ödenemez.

İş ve İşyerinin Sigortalanması (Madde 9)

• Yapım işlerinde yüklenici, işyerindeki her türlü araç, malzeme, makine, taşıt ve tesisleri, ayrıca sözleşme konusu iş için, işin başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı sigorta yaptırmak zorundadır.
• Geçici kabul tarihinden kesin kabul tarihine kadarki süre için ise ihale dokümanında belirtilen kapsamda genişletilmiş bakım devresi teminatını içeren sigorta yaptırılmalıdır.

Mücbir Sebepler (Madde 10)

• Mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller:
  • Doğal afetler.
  • Kanuni grev.
  • Genel salgın hastalık.
  • Kısmî veya genel seferberlik ilanı.
  • Kurum tarafından belirlenecek benzeri haller.
• İdarenin bu halleri mücbir sebep kabul edebilmesi için yüklenicinin kusurunun olmaması, durumun taahhüdün yerine getirilmesini engellemesi, yüklenicinin engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi, ve mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde idareye yazılı bildirimde bulunulması ve durumun ilgili mercilerce belgelendirilmesi gerekir.

Denetim, Muayene ve Kabul İşlemleri (Madde 11)

• Teslim edilen mal, hizmet, yapım veya yapılan işin muayene ve kabul işlemleri, idarelerce kurulacak en az üç kişilik komisyonlar tarafından yapılır.
• Mal veya iş, yüklenici tarafından idareye teslim edilmedikçe muayene ve kabul işlemleri yapılamaz.
• Sözleşmede hüküm varsa, imalat veya üretim süreci gerektiren işler, muayene ve kabul komisyonlarının yetki ve sorumluluğunu kaldırmaması şartıyla, ihale dokümanında belirtilen kalite ve özelliklere göre ilgili idare tarafından belirli aşamalarda ve aralıklarla denetlenebilir.
• Taahhüdün tamamlanan ve müstakil kullanıma elverişli bölümleri için kısmî kabul yapılabilir.

Ek Kesin Teminat (Madde 12)

• Fiyat farkı ödenmesi öngörülen ihalelerde, fiyat farkı olarak ödenecek bedelin sözleşme bedelinde artışa neden olması halinde, bu artışın %6'sı oranında ek kesin teminat alınır.
• Fiyat farkı olarak ödenecek bedel üzerinden hesaplanan ek kesin teminat, hakedişlerden kesinti yapılarak da karşılanabilir.

Kesin Teminat ve Ek Kesin Teminatların Geri Verilmesi (Madde 13)

• Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanına uygun olarak yerine getirilmesi ve yüklenicinin idareye borcu olmaması durumunda kesin teminat ve ek kesin teminatlar iade edilir.
  • Yapım işlerinde: Eksiklerin giderilmesi ve geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yarısı, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanı iade edilir.
  • Yapım işleri dışındaki işlerde: Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesinin getirilmesi şartıyla; garanti süresi varsa yarısı garanti süresi dolunca, garanti süresi yoksa tamamı iade edilir.

İade Edilemeyen Teminatlar (Madde 14)

• 13. maddeye göre mahsup işlemi yapılması gerekmeyen durumlarda; yapım işlerinde kesin hesap ve kabul tutanağının onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden veya garanti süresinin bitiminden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmeyen kesin teminat mektupları hükümsüz kalır ve bankasına iade edilir.
• Teminat mektubu dışındaki teminatlar ise Hazineye gelir olarak kaydedilir.

Sözleşmede Değişiklik Yapılması (Madde 15)

• Sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedeli aşılmamak ve idare ile yüklenicinin karşılıklı anlaşması şartıyla aşağıdaki hususlarda değişiklik yapılabilir:
  • İşin yapılma veya teslim yeri.
  • İşin süresinden önce yapılması veya teslim edilmesi kaydıyla işin süresi ve ödeme şartları.

Sözleşmenin Devri (Madde 16)

• Sözleşme, zorunlu hallerde ihale yetkilisinin yazılı izni ile başka birine devredilebilir.
• Devir alacaklarda ilk ihaledeki şartlar aranır.
• İsim ve statü değişikliği hariç olmak üzere, bir sözleşmenin devredildiği tarihi takiben üç yıl içinde aynı yüklenici tarafından başka bir sözleşme devredilemez veya devir alınamaz.
• İzinsiz devredilen, devir alınan veya bir sözleşmenin devredildiği tarihi takiben üç yıl içinde devredilen veya devir alınan sözleşmeler feshedilerek, ilgililer hakkında 20, 22 ve 26 ncı madde hükümleri uygulanır.

Yüklenicinin Ölümü, İflası, Ağır Hastalığı, Tutukluluğu veya Mahkumiyeti (Madde 17)

• Ölüm: Sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir, kesin teminatlar ve alacaklar varislere verilir. Varislere, ölüm tarihini izleyen otuz gün içinde ek teminatlarla sözleşme devredilebilir.
• İflas: Sözleşme feshedilerek yasaklama hükümleri hariç 20 ve 22. maddelere göre işlem yapılır.
• Ağır hastalık, tutukluluk, mahkumiyet: Durumun oluşunu izleyen otuz gün içinde yüklenicinin teklif edeceği ve idarenin kabul edeceği bir vekil ile taahhüde devam edilebilir. Aksi halde yerine ilgililerce aynı süre içinde genel hükümlere göre bir yasal temsilci tayin edilmesi istenebilir. Bu hükümlerin uygulanmaması halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hükümleri hariç 20 ve 22. maddelere göre işlem yapılır.

Yüklenicinin Ortak Girişim Olması Halinde Ölüm, İflas, Ağır Hastalık, Tutukluluk veya Mahkumiyet (Madde 18)

• Ortak girişimcilerden birinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu veya mahkumiyeti sözleşmeye engel olmaz.
• Eğer bu kişi pilot veya koordinatör ortak ise sözleşme feshedilir. Pilot veya koordinatör ortağın ölümü halinde sözleşme feshedilerek tasfiye yapılır.
• Diğer ortakların teklifi ve idarenin uygun görmesi halinde, durumu izleyen otuz gün içinde o ortağın sorumluluklarını üstlenerek işe devam edilebilir.
• Pilot veya koordinatör ortak dışındaki ortaklardan birinin bu durumlara düşmesi halinde, diğer ortaklar o kişi tarafından taahhüt edilen sorumlulukları da üstlenerek işe devam eder.

Yüklenicinin Sözleşmeyi Feshetmesi (Madde 19)

• Mücbir sebepler haricinde yüklenicinin mali acz içinde olması ve taahhüdünü yerine getiremeyeceğini yazılı olarak bildirmesi halinde, kesin teminat ve ek teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

İdarenin Sözleşmeyi Feshetmesi (Madde 20)

• İdare, yüklenicinin taahhüdünü yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi durumunda ve 25 inci maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunulması halinde sözleşmeyi fesheder.
• Bu durumlarda protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

Sözleşmeden Önceki Yasak Fiil veya Davranışlar Nedeniyle Fesih (Madde 21)

• Yüklenicinin ihale sürecinde yasak fiil veya davranışlarda bulunduğu sözleşme yapıldıktan sonra tespit edilirse, kesin teminat ve varsa ek kesin teminat gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.
• Taahhüdün en az %80'inin tamamlanmış olması ve taahhüdün tamamlattırılmasında kamu yararı bulunması kaydıyla sözleşme feshedilmez.

Sözleşmenin Feshine İlişkin Düzenlemeler (Madde 22)

• Yüklenicinin fesih talebi, sürenin bitimi veya tespit tarihi itibariyle sözleşmenin feshedildiği kabul edilir. İdare, bu tarihleri izleyen yedi gün içinde fesih kararı alır ve kararı izleyen beş gün içinde yükleniciye bildirir.
• Sözleşmenin feshedilmesi halinde kesin teminat ve ek kesin teminatlar alındığı tarihten gelir kaydedileceği tarihe kadar DİE tarafından yayımlanan aylık toptan eşya fiyat endeksine göre güncellenir.
• Hakedişlerden kesinti suretiyle teminat alınan hallerde de aynı şekilde güncelleme yapılır.

Mücbir Sebeplerden Dolayı Sözleşmenin Feshi (Madde 23)

• Mücbir sebeplerden dolayı sözleşme feshedilirse, hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek kesin teminat ve ek kesin teminatlar iade edilir.

Sözleşme Kapsamında Yaptırılabilecek İlave İşler, İş Eksilişi ve İşin Tasfiyesi (Madde 24)

• Mal ve hizmet alımları ile yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde aşağıdaki şartlar aranır:
  • Sözleşmeye esas proje içinde kalması.
  • İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması.
• Anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin %10'una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımları ile yapım işleri sözleşmelerinde ise %20'sine kadar aynı yükleniciye yaptırılabilir.
• Birim fiyat sözleşme ile yürütülen yapım işlerinde, Cumhurbaşkanı bu oranı sözleşme bazında %40'a kadar artırmaya yetkilidir.
• İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.
• Sözleşme bedelinin %80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi bitirmek zorundadır.
• Yükleniciye yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin %80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının %5'i geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir.

Yasak Fiil ve Davranışlar (Madde 25)

• Sözleşmenin uygulanması sırasında yasak olan fiil ve davranışlar şunlardır:
  • Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet veya başka yollarla sözleşmeye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak.
  • Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.
  • Hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak, fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı veya kusurlu imalat yapmak.
  • Taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar vermek.
  • Bilgi ve deneyimini idarenin zararına kullanmak.
  • Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek.
  • Sözleşmenin 16 ncı madde hükmüne aykırı olarak devredilmesi veya devir alınması.

İhalelere Katılmaktan Yasaklama (Madde 26)

• 25. maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulunanlar, fiilin özelliğine göre bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerinden yasaklanır.
• Yasaklama kararları, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kırkbeş gün içinde verilir.
• Karar Resmi Gazetede yayımlanmak üzere en geç onbeş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
• İdareler, yasaklamayı gerektiren bir durumla karşılaştıklarında durumu ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.

Yüklenicilerin Ceza Sorumluluğu (Madde 27)

• 25. maddede belirtilen fiil veya davranışlardan suç teşkil edenlerde bulunanlar hakkında ceza kovuşturması yapılır.
• Hükmolunacak cezanın yanısıra, idarece verilen yasaklama kararının bitiş tarihinden itibaren bir yıldan az olmamak üzere üç yıla kadar ihalelerden men edilirler.
• Bu Kanunda belirtilen yasak fiil veya davranışları nedeniyle haklarında mükerrer ceza hükmolunanlar ile bu kişilerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu sermaye şirketleri veya bu kişilerin ortağı olduğu şahıs şirketleri, mahkeme kararı ile sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanır.
• Mahkeme kararı ile yasaklananlar ve ceza hükmolunanlar, Cumhuriyet Savcılıklarınca sicillerine işlenmek üzere Kamu İhale Kurumuna, meslek sicillerine işlenmek üzere de ilgili meslek odalarına bildirilir.

Görevlilerin Ceza Sorumluluğu (Madde 28)

• Muayene ve kabul komisyonlarının başkan ve üyeleri, yapı denetim görevlileri ve diğer ilgililer görevlerini tarafsızlıkla yapmadıklarında haklarında disiplin cezası uygulanır ve hükmolunacak ceza ile birlikte uğradıkları zarar ve ziyan kendilerine tazmin ettirilir.
• Kanuna aykırı fiil veya davranışlardan dolayı hüküm giyen idare görevlileri, bu Kanun kapsamına giren işlerde görevlendirilemezler.

Bilgi ve Belgeleri Açıklama Yasağı (Madde 29)

• Bu Kanunun uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti sunanlar; yüklenicilerin iş ve işlemlerine, teknik ve mali yapılarına ilişkin gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri ifşa edemezler, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Aksi takdirde hakkında 26 veya 28 inci maddede belirtilen müeyyideler uygulanır.

Yapım İşlerinde Yüklenicilerin ve Alt Yüklenicilerin Sorumluluğu (Madde 30)

• Yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan sorumludur.
• Kesin kabul onay tarihinden itibaren de onbeş yıl süreyle müteselsilen sorumludurlar.

Yapı Denetim Görevlilerinin Sorumluluğu (Madde 31)

• Yapı denetimini yerine getiren idare görevlileri, denetim eksikliği nedeniyle işin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmamasından ortaya çıkan zarar ve ziyandan onbeş yıl süre ile yüklenici ile birlikte müteselsilen sorumludur.

Danışmanlık Hizmeti Sunucularının Sorumluluğu (Madde 32)

• Danışmanlık hizmetlerinde tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği, hatalı maliyet tespiti gibi nedenlerle meydana gelen zarar ve ziyandan hizmet sunucusu sorumludur.
• Yapı denetimi hizmetinin sunulduğu durumda ise hizmet sunucusu yapım işini üstlenen yüklenici ve alt yüklenicilerle birlikte onbeş yıl süre ile müteselsilen sorumludur.

Tedarikçilerin Sorumluluğu (Madde 33)

• Tedarikçiler, kusurlu veya standartlara uygun olmayan malzeme verilmesi veya kullanılması, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan doğrudan sorumludur.

Hizmet Sunucularının Sorumluluğu (Madde 34)

• Hizmet sunucuları kusurlu veya standartlara uygun olmayan malzeme seçilmesi, tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği gibi nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan sorumludur.

Teminat (Madde 35)

• Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde, Kamu İhale Kanununun teminatlara ilişkin hükümleri uygulanır.

Hüküm Bulunmayan Haller (Madde 36)

• Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.

Tebligat (Madde 37)

• Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde yapılacak tebliğler hakkında Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır.

Değişiklik Yapılması (Madde 38)

• Bu Kanun hükümlerine ilişkin değişiklikler, ancak bu Kanuna hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir.

Son Hükümler (Madde 39)

• Kamu İhale Kanununa göre yapılan ihalelere ilişkin düzenlenen sözleşmeler açısından 8.9.1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uygulanmaz.
• Diğer kanunların 8.9.1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunundan muafiyet tanıyan hükümleri ile bu Kanuna uymayan hükümleri uygulanmaz.
• Toplu Konut Kanunu kapsamındaki sözleşmelerde, cezai yaptırımlar ve katılma yasakları bu Kanuna tabi olmak kaydıyla sözleşme usul ve esaslarını belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.

Yürürlük (Madde 40)

• Bu Kanun 1.1.2003 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme (Madde 41)

• Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.