4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu Özeti

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu Özeti

Amaç (Madde 1)

• Kamu hukukuna tabi veya kamunun denetimi altındaki kurum ve kuruluşların ihalelerinde uygulanacak esas ve usulleri belirler.
• Kamu kaynağı kullanan kurum ve kuruluşların ihalelerinde uygulanacak esas ve usulleri belirler.

Kapsam (Madde 2)

• Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, özel bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar veya tüzel kişiler kapsamdadır.
• Kamu iktisadi kuruluşları ve kamu iktisadi teşebbüsleri de kapsam dahilindedir.
• Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulmuş ve kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar da dahildir.
• Belirtilen idarelerin doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler de kapsama girer.
• 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar ile bu bankaların doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları şirketlerin yapım ihaleleri de kanuna tabidir.
• Ancak, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun kısmen veya tamamen sahip olduğu bankalar ile bu bankaların gayrimenkul yatırım ortaklıkları, enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerindeki faaliyetleri kanun kapsamı dışındadır.

İstisnalar (Madde 3)

• Kapsama giren kuruluşlarca kuruluş amacı gereği doğrudan üreticilerden yapılan tarım veya hayvancılıkla ilgili ürün alımları, orman köyleri kalkındırma kooperatiflerinden yapılacak hizmet alımları istisnadır.
• Savunma, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili veya gizlilik içinde yürütülmesi gereken mal ve hizmet alımları ile yapım işleri istisnadır.
• Uluslararası anlaşmalar gereğince sağlanan dış finansman ile yaptırılacak ve finansman anlaşmasında farklı ihale usul ve esaslarının uygulanacağı belirtilen mal veya hizmet alımları ile yapım işleri istisnadır.
• Uluslararası sermaye piyasalarından yapılacak borçlanmalara ilişkin her türlü danışmanlık ve kredi derecelendirme hizmetleri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının teknoloji ve güvenlikle ilgili alımları da istisnadır.
• Adalet Bakanlığına bağlı ceza infaz kurumları, tutukevleri işyurtları kurumları, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı huzurevleri ve yetiştirme yurtları, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı üretim yapan okullar ve merkezler vb. tarafından bizzat üretilen mal ve hizmetler için anılan kuruluşlardan yapılacak alımlar da istisnadır.
• Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğünden yapılacak et alımları, Uluslararası Sağlık Hizmetleri A.Ş.'den, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünden, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğünden yapılacak alımlar, Ulusal Ar-Ge projeleri gibi bazı alımlar da istisna teşkil eder.
• Hazine garantisi veya doğrudan bütçeden transferle finanse edilenler dışındaki yaklaşık maliyeti ₺2.3 trilyonu aşmayan mal veya hizmet alımları, hak sahiplerine sağlanan teşhis ve tedaviye yönelik hizmetler, vakıf kültür varlıklarının onarımları, tanıkların korunması için gerekli alımlar, BOTAŞ'ın doğal gaz alımları gibi durumlar da istisnadır.
• ÖSYM'nin sınav faaliyetlerine yönelik alımları, Yükseköğretim Kurulunun uygun görüşü alınmak kaydıyla istisnadır.
• Nükleer Düzenleme Kurumunun düzenleme ve denetlemeye ilişkin alımları, Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumunun yürüttüğü Ar-Ge projeleri ile ilgili alımlar ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç bu Kanuna tabi değildir.

Tanımlar (Madde 4)

• Mal: Satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri ile taşınır ve taşınmaz mal ve haklardır.
• Hizmet: Bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, danışmanlık, tanıtım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, mesleki eğitim, fotoğraf, film, fikri ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanmasını kapsar.
• Yapım: Bina, karayolu, demiryolu, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, altyapı, boru iletim hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma gibi her türlü inşaat işlerini kapsar.
• Tedarikçi: Mal alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişiler veya bunların oluşturdukları ortak girişimdir.
• Hizmet Sunucusu: Hizmet alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimdir.
• Müteahhit: Yapım işi ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimdir.
• Aday: Ön yeterlik için başvuran gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimdir.
• Ortak Girişim: İhaleye katılmak üzere birden fazla gerçek veya tüzel kişinin aralarında yaptıkları anlaşma ile oluşturulan iş ortaklığı veya konsorsiyumdur.
• İstekli: Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidini ifade eder.
• İstekli Olabilecek: İhale konusu alanda faaliyet gösteren ve ihale veya ön yeterlik dokümanı satın almış gerçek veya tüzel kişiyi ya da bunların oluşturdukları ortak girişimi ifade eder.
• Yerli İstekli: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişilikleri ifade eder.
• Yüklenici: Üzerine ihale yapılan ve sözleşme imzalanan istekliyi ifade eder.
• İdare: İhaleyi yapan bu Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşları ifade eder.
• İhale Yetkilisi: İdarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlilerini ifade eder.
• İhale Dokümanı: İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde; isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgileri ifade eder.
• Teklif: Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde isteklinin idareye sunduğu fiyat teklifi ile değerlendirmeye esas belge veya bilgileri ifade eder.
• Açık İhale Usulü: Bütün isteklilerin teklif verebildiği usulü ifade eder.
• Belli İstekliler Arasında İhale Usulü: Ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idare tarafından davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usulü ifade eder.
• Pazarlık Usulü: Bu Kanunda belirtilen hallerde kullanılabilen, ihale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ve idarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüştüğü usulü ifade eder.
• Doğrudan Temin: Bu Kanunda belirtilen hallerde ihtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usulü ifade eder.
• Sözleşme: Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde idare ile yüklenici arasında yapılan yazılı anlaşmayı ifade eder.
• Kurum: Kamu İhale Kurumunu ifade eder.

Temel İlkeler (Madde 5)

• İhalelerde saydamlık, rekabet, eşit muamele, güvenirlik, gizlilik, kamuoyu denetimi, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması sağlanmalıdır.
• Mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri arasında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece bir arada ihale edilemez.
• Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.
• Açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir.
• Cumhurbaşkanlığı hizmetlerinde özelliği ve güvenlik şartları nedeniyle Cumhurbaşkanlığınca gerçekleştirilecek her türlü alım ve yapım işi, Kanunun 21/c maddesine göre yapılabilir.
• Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz.
• İlgili mevzuat gereğince ÇED raporu gereken işlerde, ihaleye çıkılabilmesi için ÇED olumlu belgesi alınmalıdır. Doğal afetlere bağlı acil yapım işlerinde ÇED raporu aranmaz.
• İhale mevzuatında, Cumhurbaşkanlığı hizmetlerinin özelliği ve güvenlik şartlarına uygun şekilde yerine getirilmesi zorunluluğu nedeniyle Cumhurbaşkanlığınca gerçekleştirilecek her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ihaleler bu Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre yapılabilir.

İhale Komisyonu (Madde 6)

• İhale yetkilisi, biri başkan olmak üzere en az dört kişinin ilgili idare personelinden ve muhasebe veya mali işlerden sorumlu bir personelin katılımıyla kurulacak en az beş ve tek sayıda kişiden ihale komisyonunu görevlendirir.
• İhaleyi yapan idarede yeterli sayı veya nitelikte personel bulunmaması halinde, bu Kanun kapsamındaki idarelerden komisyona üye alınabilir.
• Gerekli incelemeyi yapmaları amacıyla ihale işlem dosyasının birer örneği, ilan veya daveti izleyen üç gün içinde ihale komisyonu üyelerine verilir.
• İhale komisyonu eksiksiz olarak toplanır ve kararlarını çoğunlukla alır.
• Komisyon üyeleri oy ve kararlarından sorumludur.
• Karşı oy kullanan üyeler, gerekçesini komisyon kararına yazmak ve imzalamak zorundadır.
• Alınan kararlar ve tutanaklar, komisyon başkan ve üyelerinin adları, soyadları ve görev unvanları belirtilerek imzalanır.

İhale İşlem Dosyası (Madde 7)

• İhalesi yapılacak her iş için bir işlem dosyası düzenlenir.
• Dosyada ihale yetkilisinden alınan onay belgesi, yaklaşık maliyete ilişkin hesap cetveli, ihale dokümanı, ilan metinleri, adaylar veya istekliler tarafından sunulan başvurular veya teklifler ile ihale komisyonu tutanak ve kararları gibi ihale süreciyle ilgili tüm belgeler bulunur.

İhalaye Katılım Kuralları (Madde 8 İlâ 17)

• Eşik Değerler (Madde 8): Bu Kanunun 13’üncı ve 63’üncü maddelerının uygulanmasında ortalama maliyet dikkate alınarak kullanılacak eşik değerler belirtilmiştir.
• Yaklaşık Maliyet (Madde 9): İhale öncesinde idareler tarafından her türlü fiyat araştırması ile vergiler hariç ortalama maliyet belirtilir destekleyici bilgileri ile birlikte. Ortalama maliyet asla isteklilere ya da iharler ile ilgisi bulunmayan insanlara açıklanmamalıdır.
• Madde 10: Belli bilgileri içerir Ekonomik ve finansal yeterliliği, mesleki ve teknik yeterliliği.
• Madde 11: Hangi şartlarda ya da neden kişiler bir ihaleye katılamazlar onları içerir.
• Madde 12: Nitelik.
• Madde 13: İhale duyuruları ve kurallari: Genel ihale bildirisleri (gerekli materyallari içerir), Ön bildiri gereksinimi ve Kuraları anlatır.
• Madde 14: Bir oluşum ile ilgileniyor.
• Madde 15: İhaleye özel şirketler.

İhale Saatinden Önce İhalenin İptal Edilmesi (Madde 16)

İdare gerekli gördüğünde veya ihale dokümanlarında yer alan belgelerde ihalenin yapılmasına engel olan düzeltilemeyen hususlar tespit edilirse, ihale saatinden önce iptal edilebilir. Bu durumda, iptali isteklilere ilan edilerek duyurulur ve teklifler açılmaksızın iade edilir. İstekliler, bu nedenle idareden herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

Yasak Fiil veya Davranışlar (Madde 17)

İhalelerde hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle ihaleye fesat karıştırmak yasaktır. İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımlarını engellemek, rekabeti etkileyecek davranışlarda bulunmak, sahte belge veya teminat düzenlemek, birden fazla teklif vermek, ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde katılmak da yasaktır.

İkinci Kısım

İhale Süreci (Madde 18 ila Madde 52)

• İdareler mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerinde açık ihale usulü, belli istekliler arasında ihale usulü veya pazarlık usulünü uygular.
• Açık İhale Usulü (Madde 19): Bütün isteklilerin teklif verebildiği usuldür.
• Belli İstekliler Arasında İhale Usulü (Madde 20): Ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür. Yapım işleri, hizmet ve mal alım ihalelerinden işin özelliğinin uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı işlerin ihalesi ile yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısını aşan yapım işi ihaleleri bu usule göre yaptırılabilir.
• Pazarlık Usulü (Madde 21): Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması, doğal afetler, salgın hastalıklar, savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması, ihalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç göstermesi veya ihale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması gibi durumlarda pazarlık usulü uygulanabilir.
• Doğrudan Temin (Madde 22): İhtiyaçların ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüdür.
• Tasarım Yarışmaları (Madde 23): İdareler gerekli gördükleri mimarlık, peyzaj mimarlığı, mühendislik gibi konularda ödüllü veya ödülsüz yarışma yaptırabilir.
• İhale ilan süreleri ve kurallarıyla ön ilan (Madde 13)
• Onay belgesi/iş planları (Madde 24): Proje planları/yıllık işlev programları, sözleşme kontrol bilgileri ile.
• İkale doküman bilgisinin kontrolü(Madde 25):
• İlanların kesinliği (Madde 26):
• Madde .27: İcale dökümanı bilgilerini ve idari bilgi mektubunda olması zorunlu şeyleri içerir.
• Her ikale dökamanının kabul etliğii (Madde 28)
• Belge veya onaylamaların değiştirilmesi (Madde 29):
• Tekliflerin Hazır Olması ve Gözden Geçirilmesi’nin nasıl olduğuna (Madde 30).
• Teklifin teslimatı bilgilerinin gözden geçirilmesi( Madde 31): Teklifin gerekli tüm bilgi ve dokümanlar ile düzenlenmiş olduğundan emin olmak.
• Teklifin geçerlilik periyodu (Madde 32): Teklifin ika olacağı tarihe kadar.
• Teminat Depozitiosu (Madde 33): Belirli bir para miktarı bu depozito için şart koşulmuştur.
• Hangi şartlarda depozito geri verilir (Madde 34).

Tekliflerin Alınması ve Açılması (Madde 36)

• Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar idareye verilir.
• İhale komisyonunca belirtilen saatte kaç teklif verildiği tutanakla tespit edilerek hazır bulunanlara duyurulur ve ihaleye başlanır.
• Komisyon, zarfları alınış sırasına göre inceler.
• 30 uncu maddeye uygun olmayan zarflar değerlendirmeye alınmaz ve zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde açılır.
• İsteklilerin belge ve teklif mektuplarının usulüne uygunluğu kontrol edilir.
• Bu aşamada hiçbir teklif reddedilmez, belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.

Tekliflerin Değerlendirilmesi (Madde 37)

İhale komisyonu, tekliflerin incelenmesi için net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı açıklama isteyebilir. Ancak, bu açıklama teklif fiyatını değiştirme veya şartlara uygun olmayan teklifleri uygun hale getirme amacı taşımaz. Belgeleri eksik veya teklif mektubu/teminatı usulüne uygun olmayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır. Teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmamak kaydıyla, bilgi eksikliği bulunan belgeler idarece belirlenen sürede tamamlatılabilir.

Aşırı Düşük Teklifler (Madde 38)

İhale komisyonu, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olan teklifleri tespit eder. Bu tekliflerle ilgili yazılı açıklamalar istenir. İmalat süreci, seçilen teknik çözümler, teklif edilen işin özgünlüğü gibi hususlar dikkate alınarak aşırı düşük teklifler değerlendirilir ve açıklamaları yetersiz bulunanların teklifleri reddedilir.

Bütün Tekliflerin Reddedilmesi ve İhalenin İptali (Madde 39)

İhale komisyonu, gerekçeli kararı üzerine bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal edebilir. İdare, bu durumda isteklilere herhangi bir yükümlülük altına girmez.

İhalenin Karara Bağlanması ve Onaylanması (Madde 40)

• İhale, 37 ve 38 inci maddelere göre değerlendirme sonucunda ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.
• İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde kararı onaylar veya gerekçesini belirtmek suretiyle iptal eder.

Kesinleşen İhale Kararlarının Bildirilmesi (Madde 41)

İhale sonucu, ihale kararının onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde bütün isteklilere bildirilir. İhalenin iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilir.

Sözleşmeye davet (Madde 42)

41 inci maddede belirtilen sürelerin bitimini izleyen günden itibaren üç gün içinde ihale üzerinde bırakılan istekliye, tebliğ tarihini izleyen on gün içinde kesin teminatı vermek suretiyle sözleşmeyi imzalaması bildirilir. Yabancı istekliler için bu süreye 12 gün ilave edilir. Sözleşmenin imzalanma durumunda idare ilgili şirket ya da kurulları bilgilendirmelidir ve ona göre aksiyon alınır.

Kesin Teminat (Madde 43)

Sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedelinin %6'sı oranında kesin teminat alınır.

Sözleşme Yapılmasında İsteklinin Görev ve Sorumluluğu ile İdarenin Görev ve Sorumluluğu (Madde 44 ve 45)

Belirtilen görevlere göre kesin teminatı vererek sözleşmeyi yapmak yükümlülüğündeler, aksi taktirde bu durum kanunlara aykırıdır.

Üçüncü Kısım Bilgisi

İhalenin Sözleşmeye Bağlanması (Madde 46

Yapılan bütün ihalelere dair bilgiler ve tutanaklar bir sözleşme ile sabitlenmelidir ve ihale üzerine düzenlenmiş kanıt gerekir.

Üçüncü Kısım

KİK (Madde 53 ila 57)

• Devlet İhale Kumu
• şikayet incelemesi ve anlaşmazlık kuralları (ihale sürecine dair başvurular ve incelemelerle düzenleniş başvuru ile ilgili kararlar)

Dördüncü Kısım

Cezalar bölümü (Madde 58 ila Madde 61):

Yaptırımlar ve cezalar yalan beyanda ve yolsuz davranışlara karışı yasaları çiğneme. Bilgi ifșası yapmakta yasaktır.

Beşinci Kısım

Çeşitli hükümleri içerir bazı kurallara dair (Madde62 ila Madde 62):

Genel standartlar ve uygunluğun sürdürebilmesi

Altıncı Kısım

Son Kurallar(Madde 68 ila 70):

Değişiklikler süreçleri için rehberlikleri ve ek bilgileri anlatmaktadır.

Bu özet metin genel bilgileri kolaylıkla anlamamıza destek olacaktır ve konunun daha anlaşılır olmasını sağlamaktadır.