Podcast
Questions and Answers
Koji od ovih procesa uključuje samo jednog roditelja?
Koji od ovih procesa uključuje samo jednog roditelja?
Polno razmnožavanje rezultira identičnim potomcima roditeljima.
Polno razmnožavanje rezultira identičnim potomcima roditeljima.
False
Šta je zigot?
Šta je zigot?
Zigot je oplođena jajna ćelija koja se deli i razvija u višecelijski organizam.
Karakteristika _______ razmnožavanja je prisustvo dva roditelja.
Karakteristika _______ razmnožavanja je prisustvo dva roditelja.
Signup and view all the answers
Poveži pojmove sa odgovarajućim definicijama:
Poveži pojmove sa odgovarajućim definicijama:
Signup and view all the answers
Koji je proces ključan za stvaranje raznovrsnosti organizama?
Koji je proces ključan za stvaranje raznovrsnosti organizama?
Signup and view all the answers
Sva živa bića imaju sposobnost prilagođavanja uslovima sredine.
Sva živa bića imaju sposobnost prilagođavanja uslovima sredine.
Signup and view all the answers
Kako se naziva proces prenosa osobina sa roditelja na potomke?
Kako se naziva proces prenosa osobina sa roditelja na potomke?
Signup and view all the answers
Homeostaza se odnosi na promene spoljašnjih uslova u organizmu.
Homeostaza se odnosi na promene spoljašnjih uslova u organizmu.
Signup and view all the answers
Koja osobina nije karakteristična za živa bića?
Koja osobina nije karakteristična za živa bića?
Signup and view all the answers
Koja je osnovna gradivna jedinica života?
Koja je osnovna gradivna jedinica života?
Signup and view all the answers
Prokariotske ćelije nemaju _____ organizovano jedro.
Prokariotske ćelije nemaju _____ organizovano jedro.
Signup and view all the answers
Šta se smatra osnovnim procesom metabolizma?
Šta se smatra osnovnim procesom metabolizma?
Signup and view all the answers
Povežite vrste razmnožavanja sa njihovim karakteristikama:
Povežite vrste razmnožavanja sa njihovim karakteristikama:
Signup and view all the answers
Kako se zove proces prilagođavanja vrsta na promene u okruženju?
Kako se zove proces prilagođavanja vrsta na promene u okruženju?
Signup and view all the answers
Sve vrste žive bića se razmnožavaju seksualno.
Sve vrste žive bića se razmnožavaju seksualno.
Signup and view all the answers
Šta se naziva sposobnost organizma da reaguje na nadražaje iz spoljašnje ili unutrašnje sredine?
Šta se naziva sposobnost organizma da reaguje na nadražaje iz spoljašnje ili unutrašnje sredine?
Signup and view all the answers
Mutacije su uvek štetne za organizme.
Mutacije su uvek štetne za organizme.
Signup and view all the answers
Kako se nazivaju jednostavne jedinice koje čine makromolekule?
Kako se nazivaju jednostavne jedinice koje čine makromolekule?
Signup and view all the answers
Promene na nasljednom materijalu se nazivaju __________.
Promene na nasljednom materijalu se nazivaju __________.
Signup and view all the answers
Upari sledeće pojmove sa njihovim definicijama:
Upari sledeće pojmove sa njihovim definicijama:
Signup and view all the answers
Koje od sledećeg nije primer makromolekula?
Koje od sledećeg nije primer makromolekula?
Signup and view all the answers
Organizmi nasleđuju osobine svojih roditelja kroz reprodukciju.
Organizmi nasleđuju osobine svojih roditelja kroz reprodukciju.
Signup and view all the answers
Kako se nazivaju ćelijski delovi koji su specijalizovani za obavljanje određenih funkcija?
Kako se nazivaju ćelijski delovi koji su specijalizovani za obavljanje određenih funkcija?
Signup and view all the answers
Study Notes
Održavanje homeostaze
- Hormon insulin održava stabilnu koncentraciju šećera u krvi.
- Bubrezi održavaju konstantnu količinu elektrolita u ćelijama.
- Pluća obezbjeđuju stalnu količinu kiseonika.
Rast i razvoj
- Rast organizma se odvija primarno kroz diobu ćelija, što povećava njihov broj.
- Jedan ćelijski organizam dijeli se na dva identična.
- U višećelijskim organizmima dolazi do povećanja broja i diferencijacije ćelija, što znači da se ćelije specijaliziraju za određene funkcije.
- Diferencijacija ćelija vodi do razvoja i sazrijevanja organizma.
- Višećelijski organizmi nastaju od oplođene jajne ćelije koja je nediferencirana, ali sadrži genetske informacije koje omogućavaju diferencijiranje u bilo koje tkivo.
- Razvoj je proces u kojem organizam postaje odrasla individua.
Razmnožavanje
- Razmnožavanje je proces kojim organizmi stvaraju svoje potomke.
- Postoje dva načina razmnožavanja: bespolno i polno.
Bespolno razmnožavanje
- U bespolnom razmnožavanju učestvuje samo jedan roditelj.
- Potomci su genetski identični roditelju.
- Primjer: Kloniranje bakterija - jedna bakterija se dijeli u dvije identične bakterije.
Polno razmnožavanje
- U polnom razmnožavanju učestvuju dva roditelja.
- Roditelji stvaraju polne ćelije, ili gamete.
- Spajanje muškog i ženskog gameta dovodi do oplođenja.
- Oplođenje rezultira mješavinom genetskih informacija oba roditelja, stvarajući rekombinaciju.
- Ova rekombinacija genetskog materijala je glavni izvor raznolikosti organizama.
- Kod višećelijskih organizama, od oplođene jajne ćelije, zvane zigotom, se nizom uzastopnih dioba razvija višećelijski potomak.
Činjenice o razmnožavanju
- Razmnožavanje je ključno za opstanak i očuvanje vrste.
- Razmnožavanje osigurava neprekidni generacijski slijed jedinki.
Nasljeđivanje
- Tokom razmnožavanja preci prenose svoje osobine na potomke.
- Ta sposobnost se naziva nasljeđivanje.
Prilagodba
- Živa bića se prilagođavaju uslovima sredine u kojoj žive.
- Promjene u živom biću ili okolini mogu poremetiti prirodnu ravnotežu.
Karakteristike života
- Živa bića se razlikuju od nežive prirode nizom karakteristika:
- Individualnost
- Ćelijska građa
- Metabolizam
- Homeostaza
- Rast i razvoj
- Reagovanje na nadražaj
- Reprodukcija
- Evolucija
- Da bi se nešto smatralo živim, mora da posjeduje sve ove karakteristike.
Individualnost
- Živo biće postoji kao jedinka ili individua.
Ćelijska građa
- Sva živa bića su izgrađena od ćelija koje obavljaju sve životne procese.
- Ćelija je osnovna građevna i funkcionalna jedinica života.
- Postoje jednoćelijski i višećelijski organizmi.
Prokariotske i eukariotske ćelije
- Postoje dva osnovna tipa ćelija:
- Prokariotske ćelije: jednostavne građe, nemaju organizovano jedro; od njih su izgrađeni bakterije i arhee.
- Eukariotske ćelije: složenije građe, imaju jasno izdiferencirano jedro i ćelijske organele.
- Virusi nemaju ćelijski sistem, pa se smatra da su na prelazu između žive i nežive prirode.
Metabolizam
- Metabolizam je skup svih hemijskih reakcija koje se odvijaju u organizmu.
- Metabolizam uključuje promet materije i energije između organizma i spoljašnje sredine.
- Metabolizam je neophodan za obnavljanje potrošenih djelova ćelije i organizma.
- Materiju organizam dobija hranom, a energiju za funkcioniranje iz sunčeve svjetlosti ili oksidacijom neorganskih i organskih jedinjenja.
Rast
- Rast je karakteristika kojom organizam povećava svoju masu i veličinu.
- Razlikuje se od rasta objekata nežive prirode po tome što živo biće aktivno prerađuje hranu i izgrađuje sopstveno tijelo.
Homeostaza
- Homeostaza je održavanje stabilnih unutrašnjih uslova, čak i ako se spoljašnji uslovi stalno mijenjaju.
- Organizmi imaju mehanizme koji im omogućavaju da održavaju stalnost unutrašnje sredine.
Nadrazljivost
- Sposobnost organizma da reaguje na podražaje iz spoljašnje ili unutrašnje sredine naziva se nadrazljivost.
- Organizmi primaju nadražaje putem receptora.
Nasljedne promjene
- Nasljedne promjene se odnose na promjene u genetskom materijalu, zvane mutacije.
- Mutacije mogu biti korisne ili štetne za organizam.
- Štetne mutacije mogu dovesti do smrti jedinke prije razmnožavanja.
- Korisne mutacije mogu dati prednost organizmu i prenositi se na potomke.
- Nasljeđivanje korisnih mutacija dovodi do postepenog usavršavanja živih bića i njihove evolucije.
Evolucija
- Dugotrajan proces evolucije živog svijeta doveo je do raznolikosti organizama koji danas žive na Zemlji.
Građa organizama
- Sva živa bića, kao i neživa priroda, sastoje se od atoma.
- Atome se međusobno povezuju i grade molekule.
- Postoje jednostavne molekule (kao što su kiseonik, ugljen-dioksid, voda), i složenije molekule (kao što su monosaharidi, aminokiseline, azotne baze).
- Jednostavnije molekule se nazivaju monomerskim jedinicama.
- Monomerske jedinice se u organizmu koriste za izgradnju složenijih molekula, makromolekula ili polimera (kao što su polisaharidi, proteini, nukleinske kiseline).
Molekularni nivo
- Na molekularnom nivou odvijaju se različiti životni procesi:
- Metabolizam
- Pretvaranje energije
- Prenosa genskih informacija
- Stvaranje supramolekulskih struktura (celijskim membranama, ribozomi, organele).
Organele
- Organele su sastavni dijelovi ćelije.
- Ograničene su celijskim membranama.
- Specijalizovane su za obavljanje određenih životnih funkcija.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
