วิธีการสอน บทที่ 3

การสอนแบบที่เน้นให้ผู้เรียนเป็นศูนย์กลางในการเรียนรู้ มีส่วนร่วมในการออกแบบ กิจกรรม และการประเมินผล

วิธีการสอนแบบที่ผู้สอนเป็นคนบรรยายเนื้อหา ผู้เรียนรับฟังและจดบันทึก

วิธีการสอนที่ใช้การแสดงให้เห็นถึงกระบวนการหรือแนวคิด

วิธีการสอนที่ให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการพูดคุย แลกเปลี่ยนความคิดเห็น

วิธีการสอนที่แบ่งผู้เรียนออกเป็นกลุ่ม และมอบหมายงานให้แต่ละกลุ่มทำ

วิธีการสอนที่ให้ผู้เรียนแก้ปัญหาหรือวิเคราะห์ปัญหาโดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์

วิธีการสอนที่ให้ผู้เรียนค้นคว้าข้อมูล รวบรวมหลักฐาน และสรุปผลจากการวิเคราะห์

วิธีการสอนที่ใช้การเล่นบทบาทสมมุติ เพื่อให้ผู้เรียนได้ฝึกฝนทักษะและการแก้ปัญหา

วิธีการสอนที่จำลองสถานการณ์จริง ให้ผู้เรียนได้ฝึกฝนทักษะและการแก้ปัญหา

วิธีการสอนที่จัดพื้นที่ให้ผู้เรียนได้เลือกเรียนรู้ในหัวข้อที่สนใจ

การสาธิตเป็นวิธีการสอนที่ครูแสดงให้เห็นถึงวิธีการปฏิบัติงาน หรือการทดลองบางอย่าง เพื่อให้นักเรียนได้เห็นภาพและเข้าใจได้ชัดเจน

การสาหิตกระตุ้นให้นักเรียนอยากมีส่วนร่วมในกิจกรรม เพราะได้เห็นภาพจริงของสิ่งที่เรียนรู้

การสาธิตช่วยฝึกให้นักเรียนสามารถสังเกตวิเคราะห์ และสรุปหลักเกณฑ์ได้

ครูควรศึกษาข้อมูลพื้นฐานของนักเรียนก่อนทำการสาธิต

ครูต้องมั่นใจว่านักเรียนทุกคนเห็นการสาธิตอย่างทั่วถึง

ครูควรเปิดโอกาสให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการสาธิต

ครูควรเตรียมการแสดงการสาธิตอย่างรอบคอบและฝึกซ้อมให้คล่อง

ครูควรเตรียมเนื้อหาการบรรยายให้ชัดเจนและถูกต้อง ในกรณีที่ต้องใช้การบรรยายประกอบการสาธิต

ครูควรใส่ใจกับผู้เรียนทุกคนให้ได้เห็นและสนใจการสาธิต

เปิดโอกาสให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการสาธิต เช่น ให้ผู้เรียนแสดงหรือสาธิตบ้างเพื่อประเมินความเข้าใจ

วิธีสอนแบบแก้ปัญหา เน้นการคิดแก้ปัญหาโดยใช้วิธีการทางวิทยาศาสตร์ (Scientific Method) ซึ่งเป็นวิธีการแก้ปัญหาที่มีขั้นตอน เหตุผล รวบรวมข้อมูล ทดลอง วิเคราะห์ข้อมูล และสรุปผล โดยผู้สอนจะต้องให้ผู้เรียนเห็นปัญหาและกำหนดขอบเขตของปัญหา เช่น การเล่าเรื่อง สร้างสถานการณ์จำลอง ศึกษากรณีเฉพาะราย

จำนวนสมาชิกในกลุ่มขึ้นอยู่กับจุดมุ่งหมาย เวลา ลักษณะ เนื้อหา และกิจกรรมที่จะจัด

ช่วยฝึกทักษะการสังเกต การเก็บข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูล ตีความ และสรุป

ฝึกการคิดแก้ปัญหาแบบวิทยาศาสตร์ ซึ่งมีประโยชน์ต่อการนำไปใช้แก้ปัญหาที่พบในชีวิตประจำวัน

ฝึกการคิดวิเคราะห์ พิจารณาหาเหตุผล ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์

ฝึกความเชื่อมั่นในตัวเอง มีความคิดอิสระ และการทำงานเป็นกลุ่ม

ผู้เรียนได้ฝึกวิธีการแก้ปัญหาอย่างมีเหตุผล ฝึกการคิดวิเคราะห์ และการตัดสินใจ

ผู้เรียนได้ฝึกการค้นคว้าหาข้อมูลจากแหล่งความรู้ต่าง ๆ

ฝึกการทำงานร่วมกันเป็นกลุ่ม และฝึกความรับผิดชอบในงานที่ได้รับมอบหมาย

วิธีการสอนแบบที่ผู้เรียนเป็นศูนย์กลางในการเรียนรู้ ได้เรียนตามความสามารถ ความถนัด และความสนใจของตนเอง

ผู้เรียนได้เรียนรู้ด้วยตนเอง มีโอกาสคิด วิเคราะห์ และแก้ปัญหาด้วยตนเอง

ผู้สอนต้องเตรียมชุดการสอนที่ครบถ้วน และมีความรู้ความเข้าใจในเนื้อหา

การสอนแบบศูนย์การเรียนสามารถใช้ได้กับผู้เรียนหลาย ๆ คน เนื่องจากผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้ตามความสนใจ

การจัดทำสื่อการสอน ต้องคำนึงถึงต้นทุนในการผลิต

การจัดทำสื่อการสอนต้องคำนึงถึงความหลากหลาย และความเหมาะสมกับระดับการเรียนรู้

ข้อสอบก่อนเรียนช่วยให้ผู้สอนรู้ความพร้อมของผู้เรียน

ข้อสอบหลังเรียนช่วยให้ผู้สอนประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียน

การแสดงบทบาทสมมุติแบบแก้ปัญหาคือการแสดงบทบาทโดยผู้เรียนรู้เพียงสถานการณ์เบื้องต้น ซึ่งมักเป็นสถานการณ์ที่มีปัญหาหรือความขัดแย้งแฝงอยู่ ผู้แสดงบทบาทใช้วิจารณญาณของตนในการแสดงออกและแก้ปัญหาต่าง ๆ อย่างอิสระ

วิธีการเรียนรู้แบบนี้ส่งเสริมให้บทเรียนสนุกและช่วยลดความเครียดของผู้เรียน

วิธีการนี้ช่วยให้เห็นถึงความรู้สึก อารมณ์ และความคิดเห็นของผู้เรียนได้อย่างชัดเจน

กิจกรรมแบบนี้ช่วยสร้างความสามัคคีและความเข้าใจในความรู้สึกของผู้อื่น

ช่วยฝึกฝนให้ผู้เรียนคิดเองและแก้ปัญหาได้อย่างรวดเร็ว

การแสดงบทบาทสมมุติช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจเรื่องราวและเนื้อหาได้ลึกซึ้งมากขึ้น

ผู้เรียนสามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือทัศนคติให้เหมาะสมกับสถานการณ์ในชีวิตจริง

การสอนโดยใช้การแสดงบทบาทสมมุติต้องใช้เวลามาก โดยเฉพาะในขั้นตอนการอภิปราย ดังนั้น ผู้สอนจึงควรวางแผนและเตรียมการให้รอบคอบ

การจัดกิจกรรมแบบนี้ อาจเกิดความวุ่นวายได้ ผู้สอนต้องฝึกฝนวินัยในการเรียนให้กับผู้เรียนตั้งแต่เริ่มต้น

การสอนโดยวิธีการแสดงบทบาทสมมุติมุ่งพัฒนาเจตคติของผู้เรียน ผู้สอนควรวิเคราะห์จุดประสงค์และเนื้อหาอย่างละเอียด

การเลือกวิธีการสอนต้องคำนึงถึงความสามารถในการเรียนรู้ของนักเรียน เช่น นักเรียนที่มีความสามารถสูงอาจเรียนด้วยวิธีการที่ท้าทาย หรือ นักเรียนที่มีความสามารถต่ำอาจต้องการการสนับสนุนเพิ่มเติม

วิธีการสอนต้องเหมาะสมกับวัยของนักเรียน เช่น วิธีการสอนสำหรับเด็กเล็กอาจต่างจากวิธีการสอนสำหรับวัยรุ่น

วิธีการสอนต้องสอดคล้องกับเป้าหมายการเรียนรู้ที่ตั้งไว้ เช่น ถ้าต้องการให้นักเรียนเข้าใจหลักการ อาจใช้การบรรยาย แต่ถ้าต้องการให้นักเรียนฝึกทักษะ อาจใช้การปฏิบัติจริง

วิธีการสอนต้องเหมาะสมกับเวลาที่มี เช่น ถ้าเวลาเรียนมีจำกัด อาจใช้การบรรยาย แต่ถ้าเวลาเรียนนาน อาจแบ่งเวลาสำหรับกิจกรรมต่างๆ

วิธีการสอนต้องเหมาะสมกับสถานที่ที่มี เช่น ถ้าห้องเรียนมีพื้นที่จำกัด อาจใช้การสอนแบบกลุ่มเล็ก แต่ถ้าห้องเรียนกว้าง อาจใช้การสอนแบบบรรยาย

วิธีการสอนต้องเหมาะสมกับเนื้อหา เช่น วิชาคณิตศาสตร์อาจใช้การฝึกฝน แต่วิชาภาษาอาจใช้การอ่านและเขียน

วิธีการสอนต้องเหมาะสมกับจำนวนนักเรียน เช่น ถ้าจำนวนนักเรียนน้อย อาจใช้การสอนแบบกลุ่มเล็ก แต่ถ้าจำนวนนักเรียนมาก อาจใช้การสอนแบบบรรยาย

วิธีการสอนต้องคำนึงถึงความสนใจ ความต้องการ และประสบการณ์ของนักเรียน เช่น นักเรียนที่สนใจเรื่องใด อาจเน้นเนื้อหาในเรื่องนั้น หรือ นักเรียนที่มีประสบการณ์มาก อาจใช้การอภิปราย

วิธีการสอนต้องส่งเสริมความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างครูกับนักเรียน และนักเรียนกับนักเรียน เช่น การใช้การทำงานกลุ่ม การถามตอบ หรือการให้คำแนะนำ

วิธีการสอนต้องเหมาะสมกับอุปกรณ์และสภาพแวดล้อม เช่น ถ้าไม่มีอุปกรณ์ อาจใช้การสอนแบบปากเปล่า แต่ถ้ามีอุปกรณ์ อาจใช้การสอนแบบนำเสนอ