ความรู้เกี่ยวกับอาเซียน

บริบทของการก่อตั้งอาเซียน

• อาเซียนก่อตั้งขึ้นในช่วงสงครามเย็น (Cold War) ระหว่างค่ายตะวันตกและค่ายคอมมิวนิสต์
• มีการก่อตั้ง SEATO ในปี พ.ศ. 2497/1954 เพื่อสกัดกั้นค่ายสหภาพโซเวียต
• ประเทศไทยเป็นสมาชิก SEATO และมีสำนักเลขาธิการตั้งอยู่ในประเทศไทย
• ASA ก่อตั้งในปี 2504 แต่ล่มเลิกในปี 2506 จากปัญหาความขัดแย้งระหว่างมาลายากับฟิลิปปินส์
• MAPHILINDO ถูกเสนอในปี 2506 แต่ไม่ประสบผลสำเร็จเนื่องจากความขัดแย้งระหว่างอินโดนีเซียกับมาเลเซีย
• อาเซียนก่อตั้งขึ้นท่ามกลางสงครามเวียดนาม โดย 5 ประเทศ (อินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ และไทย) กังวลต่อภัยคุกคามจากคอมมิวนิสต์
• ประเทศเหล่านี้กังวลต่อการล่มสลายเป็นโดมิโน่ตามทฤษฎีโดมิโน่
• อาเซียนก่อตั้งขึ้นเพื่อรับมือกับภัยคุกคามจากภายนอก แก้ไขปัญหาภายใน และป้องกันการแทรกแซงจากต่างประเทศ
• ในปี 2509/1966 สหรัฐฯ ใช้ไทยกับฟิลิปปินส์เป็นฐานโจมตีเวียดนามในสงครามเวียดนาม
• ประเทศในภูมิภาคมีข้อพิพาทดินแดน เช่น มาเลเซียกับฟิลิปปินส์เกี่ยวกับ Sabah และอินโดนีเซียกับมาเลเซียเกี่ยวกับเกาะบอร์เนียว
• อินโดนีเซียใช้ ‘Konfrontasi’ เพื่อเผชิญหน้ากับมาเลเซีย (1963-1966)
• สิงคโปร์มีปัญหากับมาเลเซียและอินโดนีเซีย
• อาเซียนก่อตั้งขึ้นด้วยเหตุผลทางการเมืองและความมั่นคง
• อาเซียนไม่ได้เป็นองค์กรเหนือชาติแบบ EU
• อาเซียนมีวัฒนธรรมองค์กรและการเมืองแบบอาเซียน (ASEAN Way และ ASEAN characters) ที่ยืดหยุ่นและยืดหยุ่น

สมาชิกของอาเซียน

• สมาชิกผู้ก่อตั้ง 5 ประเทศ: อินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ และไทย
• บรูไนฯ เข้าร่วมในปี 2527
• เวียดนามเข้าร่วมในปี 2538
• สปป.ลาวและเมียนมาเข้าร่วมในปี 2540
• กัมพูชาเข้าร่วมในปี 2542
• ติมอร์-เลสเตอยู่ในกระบวนการเข้าเป็นสมาชิก
• ปาปัวนิวกินีเป็นผู้สังเกตการณ์
• สปป.ลาวเป็นประธานอาเซียนในปี 2567
• มาเลเซียเป็นประธานอาเซียนในปี 2568
• ฟิลิปปินส์เป็นประธานอาเซียนในปี 2569
• ประชากรอาเซียนรวมกันประมาณ 672.39 ล้านคน ในปี 2565
• GDP รวมกันของอาเซียนประมาณ $3.2 trillion ในปี 2022
• คำขวัญอาเซียน: “หนึ่งวิสัยทัศน์ หนึ่งอัตลักษณ์ หนึ่งประชาคม”
• เลขาธิการอาเซียนคนแรกคือ Hartono Dharsono
• เลขาธิการอาเซียนคนปัจจุบันคือ แกว กึม ฮวน

ประเด็นสำคัญของอาเซียน

• ปัญหาทะเลจีนใต้: บรูไนฯ มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ เวียดนาม มีข้อพิพาทกับจีน
• จีนพยายามควบคุมทะเลจีนใต้ทำให้กระทบกับความสัมพันธ์กับประเทศอาเซียน
• ฟิลิปปินส์มีปัญหาอย่างต่อเนื่องกับจีน
• อาเซียนมีความสัมพันธ์กับองค์การโลกหลายแห่ง
• อาเซียนจัดประชุมสุดยอดกับ GCC ครั้งแรกที่ซาอุดีอาระเบีย
• อาลุนแก้ว กิตติคุน เป็นผู้แทนพิเศษอาเซียนเกี่ยวกับเมียนมา
• ประเทศไทยเป็นผู้ประสานงานอาเซียนกับเกาหลีใต้ในปัจจุบัน
• ASEAN Express หมายถึง การขนส่งสินค้าทางรถไฟระหว่างมาเลเซีย-ไทย-สปป.ลาว
• อาเซียนมีเขตการค้าเสรีกับหลายประเทศ เช่น ออสเตรเลีย จีน อินเดีย ญี่ปุ่น นิวซีแลนด์ เกาหลีใต้
• บรูไนฯ มาเลเซีย สิงคโปร์ และเวียดนาม เป็นสมาชิก CPTPP
• อานันท์ ปันยารชุน เป็นผู้ริเริ่ม ASEAN Free Trade Area (AFTA) ในปี 2535

ข้อสังเกตเพิ่มเติม

• อาเซียนประกอบด้วยประเทศที่มีความแตกต่างกันอย่างมาก
• อาเซียนพัฒนามาแบบค่อยเป็นค่อยไป
• อาเซียนมีความสำคัญทางภูมิรัฐศาสตร์และภูมิยุทธศาสตร์
• สหรัฐฯ และจีนแข่งขันกันเพื่ออิทธิพลในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
• ช่องแคบมะละกาและทะเลจีนใต้เป็นจุดยุทธศาสตร์สำคัญของอาเซียน
• อาเซียนมีขนาดเศรษฐกิจเป็นอันดับ 5 ของโลก
• จีนเป็นคู่ค้าอันดับ 1 ของอาเซียน
• ประเทศไทยเคยเป็นผู้ประสานงานด้านการพัฒนาที่ยั่งยืนของอาเซียน
• ประเทศไทยจัดตั้งศูนย์อาเซียนเพื่อการศึกษาและการหารือด้านการพัฒนาที่ยั่งยืน
• เอกสารมุมมองอาเซียนต่ออินโด-แปซิฟิกเกิดขึ้นในปี 2562
• อาเซียนมีความสัมพันธ์กับ UN, CELAC, ECO, EAEU, GCC, IORA, PA, PIF, SCO, MERCOSUR, SAARC

ทดสอบความรู้ของคุณเกี่ยวกับองค์กรอาเซียน เช่น รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของไทย, จำนวนสมาชิก, และประชากรของประเทศสมาชิกอาเซียน quiz นี้จะช่วยให้คุณเข้าใจเกี่ยวกับอาเซียนได้มากขึ้น.