ทฤษฎีการบริหารสถานศึกษา

ทฤษฎีการบริหารสถานศึกษาและการบริหารการศึกษา

• ทฤษฎีการบริหารแบ่งเป็นหลายประเภท เช่น ทฤษฎีการบริหารสมัยดั้งเดิม, ทฤษฎีการบริหารเชิงพฤติกรรมศาสตร์, และทฤษฎีการบริหารเชิงมนุษยสัมพันธ์
• ทฤษฎีการบริหารสมัยดั้งเดิมนำโดย Frederick Taylor, Henri Fayol, และ Max Weber

Frederick Taylor

• ผู้บุกเบิกการบริหารแบบวิทยาศาสตร์
• วิธีเพิ่มผลผลิตมีการเลือกบุคลากรที่มีความสามารถสูงสุด, การฝึกอบรม, และการสร้างแรงจูงใจผ่านการแบ่งงานและการจ่ายค่าจ้าง

Henri Fayol

• เสนอหลักการบริหาร 14 ประการ เช่น การแบ่งงาน (Division of Work), อำนาจหน้าที่และความรับผิดชอบ (Authority and Responsibility)
• มุ่งเน้นประสิทธิภาพการทำงานและการสร้างระเบียบในการบริหาร

Max Weber

• เป็นที่รู้จักในด้านระบบราชการ (Bureaucracy)
• หลักการบริหารแบบระบบราชการเน้นความชัดเจนในสายบังคับบัญชาและการยึดถือกฎระเบียบ

ทฤษฎีการบริหารเชิงมนุษยสัมพันธ์

• Mary P. Follett และ Elton Mayo เป็นผู้สำคัญที่มีบทบาทในทฤษฎีนี้
• Follett กล่าวถึงการประสานงานและการบริหารความขัดแย้งในองค์กร
• Mayo มุ่งเน้นการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีและการสนับสนุนพลังจิตใจภายในองค์กร

ทฤษฎีการบริหารเชิงพฤติกรรมศาสตร์

• Chester I. Barnard ปรับใช้ความสัมพันธ์แบบไม่เป็นทางการในการบริหาร
• Douglas McGregor เสนอทฤษฎี X และ Y เกี่ยวกับมุมมองต่อแรงจูงใจของบุคลากร
• Abraham H. Maslow พัฒนาทฤษฎีลำดับขั้นความต้องการ

ทฤษฎีแรงจูงใจ

• Clayton Alderfer พัฒนา ERG Theory แบ่งความต้องการเป็น 3 กลุ่ม: Existence, Relatedness, และ Growth
• Victor H. Vroom นำเสนอความคาดหวัง (VIE Theory) ซึ่งเกี่ยวข้องกับความต้องการ, เครื่องมือ, และความคาดหวังของผลลัพธ์
• Frederick Herzberg เสนอทฤษฎี 2 ปัจจัย แบ่งเป็นปัจจัยจูงใจและปัจจัยอนามัย

หลักการบริหารสถานศึกษา

• หลักการกระจายอำนาจช่วยให้การบริหารมีความยืดหยุ่นและเหมาะสม
• การบริหารแบบมีส่วนร่วมเน้นการให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องมีเสียงในการตัดสินใจ
• การบริหารแบบมุ่งผลสัมฤทธิ์ตั้งเป้าหมายที่ชัดเจนและติดตามผลอย่างต่อเนื่อง

กระบวนการบริหารสถานศึกษา

• กำหนดโดยกระบวนการ POSDC และ PDCA ที่เน้นการวางแผน, การจัดการองค์กร, การสั่งการ, การประสานงาน, และการควบคุม
• แนวทางการบริหารที่มีความเข้าใจและยืนยันให้เกิดประสิทธิภาพในการดำเนินการตามเป้าหมายที่ตั้งไว้

บรรยากาศองค์กร

• องค์ประกอบบรรยากาศองค์กรรวมถึงโครงสร้าง, มาตรฐานการปฏิบัติงาน, ความรับผิดชอบ, การได้รับการยอมรับ, การสนับสนุน, และความยึดมั่นผูกพันในองค์กร

กฎทองคำ

• ให้ความสำคัญกับการปฏิบัติต่อผู้อื่นเช่นเดียวกับที่ต้องการให้ผู้อื่นปฏิบัติต่อ

สรุป

• ทฤษฎีการบริหารและหลักการต่าง ๆ เป็นพื้นฐานที่สำคัญในการสร้างการบริหารที่มีประสิทธิภาพในสถานศึกษาและองค์การอื่น ๆ ด้วยการเพิ่มศักยภาพในการทำงานร่วมกับทุกภาคส่วน.### กระบวนการบริหาร POSDC ของ Harold D.Koontz
• ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน:
  • การวางแผน (Planning)
  • การจัดองค์การ (Organizing)
  • การจัดบุคลากรปฏิบัติงาน (Staffing)
  • การสั่งการ (Directing)
  • การควบคุม (Controlling)

กระบวนการบริหาร POLC ของ Louis A.Allen

• ทฤษฎีการบริหารที่แบ่งออกเป็น 4 ขั้นตอน:
  • การวางแผน (Planning)
  • การจัดองค์การ (Organizing)
  • ภาวะผู้นำ (Leading)
  • การควบคุม (Controlling)

วงจรการบริหารงานคุณภาพ PDCA ของ Edwards W.Deming

• PDCA ย่อมาจาก:
  • Plan (วางแผน)
  • Do (ดำเนินการ)
  • Check (ตรวจสอบ)
  • Act (ดำเนินการแก้ไข)

กระบวนการตัดสินใจของ Warren R.Plunkett และ Raymond F.Attner

• มี 7 ขั้นตอนหลักในกระบวนการตัดสินใจ:
  • การระบุปัญหา (Define the Problem)
  • การระบุข้อจำกัดของปัจจัย (Identify Limiting Factors)
  • การพัฒนาทางเลือก (Development Potential Alternatives)
  • การวิเคราะห์ทางเลือก (Analyze the Alternatives)
  • การเลือกทางเลือกที่ดีที่สุด (Select the Best Alternatives)
  • การนำผลการตัดสินใจไปปฏิบัติ (Implement the Decision)
  • การสร้างระบบควบคุมและประเมินผล (Establish a Control and Evaluation System)

คาถามทบทวน

• สรุปทฤษฎีการบริหารสถานศึกษาและการบริหารการศึกษา
• อธิบายหลักการบริหารสถานศึกษาและการศึกษาที่น่าสนใจ
• สรุปจุดเด่นของกระบวนการบริหาร POSDCoRB

กิจกรรม

• นำทฤษฎีการบริหารมาใช้ในการจัดการองค์การอย่างมีประสิทธิภาพ
• ตัวอย่างองค์การที่บริหารอย่างโดดเด่น พร้อมหลักการบริหารที่ใช้
• ศึกษากระบวนการตัดสินใจจากนักทฤษฎีอื่น ๆ
• อภิปรายการนาหลักธรรมาภิบาล 6 ประการในการบริหารงานบุคคล

ทดสอบความเข้าใจเกี่ยวกับทฤษฎีการบริหารสถานศึกษา โดยเน้นที่ทฤษฎีบริหารสมัยดั้งเดิมและเชิงมนุษยสัมพันธ์ รวมถึงบุคคลสำคัญ เช่น Frederick Taylor, Henri Fayol, และ Max Weber มาทดลองกันว่าเข้าใจการบริหารในรูปแบบต่างๆ อย่างไรบ้าง.