สถิติกับการวิจัยสังคมศาสตร์

สถิติกับการวิจัยทางสังคมศาสตร์

• สถิติเป็นเครื่องมือสำคัญในการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อการทำวิจัยทางสังคมศาสตร์
• การวิจัยทางสังคมศาสตร์ในยุคแรกต้องการให้ผลลัพธ์มีลักษณะเป็นวิทยาศาสตร์ ปราศจากอคติ ทดสอบซ้ำได้ และเป็นสากล
• ตัวเลขถูกนำมาใช้เพื่อบ่งชี้สถานะของปรากฏการณ์ทางสังคม
• การวิจัยเชิงปริมาณ เน้นนำเสนอข้อมูลในรูปแบบตัวเลขผ่านสถิติ
• ค่าสถิติสะท้อนความเป็นปริมาณ หรือผลลัพธ์จากการทำให้เป็นตัวเลข
• กระบวนการทางสถิติเป็นส่วนหนึ่งของการวิจัยเชิงปริมาณ

ความจริงทางสังคมและระเบียบวิธีวิจัย

• ฐานคติว่าด้วย "ความจริงทางสังคม" เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงปริมาณและคุณภาพแตกต่างกัน
• การกำหนดกลุ่มประชากรเป้าหมาย ขนาดกลุ่มตัวอย่าง เครื่องมือ วิธีการเก็บข้อมูล การประมวลผล การวิเคราะห์ และการนำเสนอข้อมูล มีรายละเอียดที่แตกต่างกันตามระเบียบวิธีวิจัย
• วิจัยเชิงปริมาณเป็นแนวทางหลักของกระบวนทัศน์ว่าด้วยความจริงทางสังคมแบบ Positivism
• Positivism เป็นระบบปรัชญาที่หยั่งรากลึกในวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์

หัวใจของความเป็นปริมาณ

• สามารถบ่งบอกสถานะของบางสิ่งบางอย่าง (มาก/น้อย)
• สามารถบ่งบอกแนวโน้มของบางสิ่งบางอย่าง (เพิ่มขึ้น/ลดลง/คงที่)
• สามารถบ่งบอกความสัมพันธ์/เชื่อมโยงระหว่างบางสิ่งบางอย่าง (สัมพันธ์/ไม่สัมพันธ์)

ข้อถกเถียงเกี่ยวกับความจริงทางสังคมและสถิติ

• นักวิชาการบางส่วนวิจารณ์ว่าค่าสถิติเกิดจากกระบวนการทางสถิติและคณิตศาสตร์ ไม่ใช่กระบวนการทางสังคมโดยตรง
• ค่าสถิติอาจไม่ใช่ภาพฉายที่ดีที่บ่งบอกถึงความจริงเกี่ยวกับชีวิตทางสังคม
• แม้ตัวเลขจะได้รับการตีความในเชิงสังคม แต่ก็มีคำถามว่าเราตีความมากหรือน้อยเกินไป
• การอ่านค่าสถิติที่มีแนวโน้มแบ่งคุณสมบัติของมนุษย์ออกเป็น "ส่วนมาก" กับ "ส่วนน้อย" อาจทำให้ละเลย "ส่วนน้อย" ในบางครั้ง
• สถิติเป็นเพียงทางเลือกหนึ่งในการได้มาซึ่งตัวเลขหรือข้อค้นพบ และไม่ใช่คำตอบสุดท้ายของการวิจัยทางสังคมศาสตร์
• ข้อวิจารณ์เกี่ยวกับความแม่นยำในการคำนวณค่าสถิติเริ่มลดน้อยลงเนื่องจากมีโปรแกรมสำเร็จรูป
• ข้อวิจารณ์เกี่ยวกับภววิทยาและญาณวิทยายังคงเป็นที่ถกเถียง และนำไปสู่การแสวงหาแนวทางการเก็บรวบรวมข้อมูลให้ได้ค่าสถิติที่สะท้อนความจริงทางสังคมมากที่สุด

ประชากรในการวิจัย

• ประชากร (population) หมายถึง หน่วยต่างๆ ที่ผู้วิจัยจะใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล
• ประชากรอาจเป็นคุณสมบัติของบุคคล สถานบริการ เอกสารสิ่งพิมพ์ ท้องที่ หรือวัตถุสิ่งของ
• ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ของการวิจัย อาจมีกลุ่มเดียวหรือหลายกลุ่มก็ได้
• ในที่นี้ ประชากรหมายถึงเฉพาะประชากรที่เป็นกลุ่มของบุคคลหรือมนุษย์เท่านั้น
• ทั้งนี้ประชากรที่เป็นมนุษย์มีระดับหรือหน่วยที่แตกต่างกันไปทั้งในแง่ระดับปัจเจกบุคคลหรือระดับกลุ่ม

หน่วยการวิเคราะห์

• หน่วยการวิเคราะห์ (unit of analysis) คือ หน่วยของประชากรที่ผู้วิจัยกำลังสนใจศึกษา
• ตัวอย่างของหน่วยการวิเคราะห์ ได้แก่ คน ครอบครัว ครัวเรือน สถานศึกษา องค์การ หรือพื้นที่ต่างๆ
• ประเภทของประชากร: มีจำนวนจำกัด (finite population) หรือมีจำนวนไม่จำกัด (infinite population)

กลุ่มตัวอย่าง

• กลุ่มตัวอย่าง (sample) หมายถึง ตัวแทนส่วนหนึ่งของประชากรที่นักวิจัยนำมาใช้ในการศึกษา/วิเคราะห์
• ตัวแทนของประชากรที่ดี คือ การมีคุณสมบัติต่างๆ ครบถ้วนหรือใกล้เคียงกับประชากรมากที่สุด
• ถ้าประชากรมีคุณสมบัติใดๆ กลุ่มตัวอย่างก็ต้องมีคุณสมบัติเช่นนั้น
• ค่าสถิติ (statistic) ที่คำนวณได้จากกลุ่มตัวอย่างต้องมีค่าใกล้เคียงหรือเท่ากับค่าพารามิเตอร์ (parameter) ของประชากร

หลักสำคัญในการได้มาซึ่งกลุ่มตัวอย่างที่ดี

• จำนวนที่เหมาะสม
• วิธีการเลือก/สุ่มตัวอย่างที่เป็นตัวแทนของประชากรจริงๆ

ค่าพารามิเตอร์และค่าสถิติ

• ค่าพารามิเตอร์ (parameter value/parameter) หมายถึง ค่าที่แสดงคุณลักษณะหรือคุณสมบัติของกลุ่มประชากรเป้าหมาย ซึ่งได้รับการคำนวณมาจากสมาชิกทั้งหมด
• ค่าสถิติ