Introduction to the Pentateuch PDF

Introduction to the Pentateuch  The five books of Moses are variously know as the Law, the Torah (Hebrew for Law), the Law of Moses, the Pentateuch.  The word “Pentateuch” is derived from the Greek words penta(five) and teuchos (scroll or book)  Western part mostly teach NT, th...

Introduction to the Pentateuch  The five books of Moses are variously know as the Law, the Torah (Hebrew for Law), the Law of Moses, the Pentateuch.  The word “Pentateuch” is derived from the Greek words penta(five) and teuchos (scroll or book)  Western part mostly teach NT, they have no interest to read  All books (66) must be connected with Jesus Christ  Conversation looks like a conversation between them but it is for the generation የብሉይ ኪዳን መጻሕፍት በጊዜ ቅደም ተከተል መጽሐፍ ቅዱስ በሦስት አረፍተ ነገሮች ሊጠቃለል ይችላል።  "አንድ ሰው ይመጣል" የብሉይ ኪዳን መልእክት ነው;  (2) “አንድ ሰው መጣ” የሚለው የአዲስ ኪዳን የመጀመሪያዎቹ አራቱ መጻሕፍት መልእክት ነው።  (3) “አንድ ሰው እንደገና ይመጣል” የቀረው የአዲስ ኪዳን መልእክት ነው።  GENESIS Theme: Beginnings Date Written: 1450 – 1410 B.C. Author: Moses Setting: Middle East  Genesis  The Hebrew word for Genesis means “in the beginning.” and that is exactly what Genesis is all about.  Genesis lays out the foundation for everything that is to follow, including key truths God wants you to know in order to make sense of your life.  Purpose of Genesis  Genesis was written to present the beginning of everything except God:  the universe (1:1);  man (1:27);  the Sabbath (2:2-3);  marriage (2:22-24);  Sin (3:1-7);  sacrifice and salvation (3:15, 21);  the family (4: 1-15);  Civilization (4:16-21); government (9:1-6); Nations (11); Israel (12:1-3).  It was also written to record God’s choice of Israel and His covenant plan for the nation, so that the Israelites would have a spiritual perspective.  SURVEY OF GENESIS THE FOUR GREAT EVENTS (ክስተቶች): Chapter s 1 – 11 1. Creation 2. Fall 3. Flood 4. Nations THE FOUR GREAT PEOPLE : Chapter 12 -50. 1. Abraham 2. Isaac 3. Jacob 4. Joseph  Similarity between genesis 1 and 2  Are similar but source of document is different: chapter 1 from priestly (Eloih) and chapter 2 from J source (Yawihe + Eloih)  Spiritual view and land view that God created in the form of thought in chapter 1 and visibly on earth in 2  Chapter two is specific than chapter 1 is general aspect ADAM በሙሴ አፖካሊፕስ መሠረት፣ ምናልባትም በመጀመሪያው መቶ ዘመን, በአይሁዳውያን ጽሑፎች የመነጨው፣ የሰለሞን ቤተ መቅደስ መሠዊያ የዓለም ማዕከልና ወደ እግዚአብሔር የኤደን ገነት መግቢያ ነበር፣ እናም አዳም የተፈጠረውም ሆነ የተቀበረውተ እዚህ ነው Prove that Adam made from dust What Adam did when he left the Garden of Eden? አዳም ከገነት ሲባረር በተናገረው ረጅም እና አሰልቺ ልቅሶ ነው። ጰጥሮስ ለቅሶ ጋር ይገነኛል በመዝጊያው ላይ፣ የአዳምና የሔዋን አስከሬን ሴም (ሴም) በእሱ ድርሻ፣ ሻማጅቶን በሚባል ቦታ፣ ማለትም “የሴም ቤት” እንዳስቀመጠ ይነገራል። የሔዋንም በቤተልሔም ዋሻ ውስጥ ተቀመጠች፣ በዚያም ክርስቶስ ከድንግል ማርያም በሔዋን መቃብር አጠገብ ተወለደ። አዳም ወደ ጎልጎታ ተወስዶ ሳለ ኢየሱስ ስለ እኛ መዳን በአዳም ራስ ላይ ተሰቀለ። Why Did God Create The Tree of Good and Evil if He Knew Adam and Eve Would Eat From it?  Supralapterianism- election of people before fall  Infralapsarianism:- election of people after fall  Sublapterianism:- election of people after fall  Did Adam And Eve Go To Heaven?  They received lamb skin by faith የአዳም ጸሎት በኢየሩሳሌም አሮጌው ከተማ በ4ኛው መቶ ክፍለ ዘመን በሚገኘው የቅዱስ መቃብር ቤተክርስቲያን ውስጥ ካሉት ከ30 በላይ የጸሎት ቤቶች አንዱ ነው። የጸሎት ቤቱ የመጀመሪያው ሰው አዳም የተቀበረበትን ቦታ ያመለክታል። የአዳም ጸሎት ወይም ዋሻ በሰፊው የመቃብር ቤተ ክርስቲያን ውስጥ ካሉት ጥንታዊ የጸሎት ቤቶች አንዱ ሲሆን በቀጥታ በቀራንዮ (ጎልጎታ) ሥር የሚገኝ ሲሆን ይህም ክርስቶስ የተሰቀለበት ቦታ ነው። ይህ ትንሽዬ ትንሽ ያጌጠ የጸሎት ቤት ሲሆን ከጥንታዊ የድንጋይ ግንቦች ጋር ነው, ነገር ግን ቦታው በታሪክ እና በወግ የተሞላ ነው. በርካታ ወጎች የአዳምን ጸሎት ከላይ ከቀራንዮ ጋር ያገናኛሉ። ቀራንዮ ወይም ጎልጎታ የሚለው ስም “የራስ ቅሉ ቦታ” ማለት ሲሆን ይህም የኮረብታውን ቅርጽ፣ የግዳጅ ቦታውን ወይም የአዳምን የራስ ቅል ከታች ተቀብሯል። ይህ ቦታ በክርስቶስ መስቀል ስር ያለውን የራስ ቅል የአምልኮ ምስል አነሳስቶታል። በክርስቶስ መስቀል ስር ያለው የራስ ቅል የሰው ልጅ ቤዛነት የመጣው በክርስቶስ ሞትና ትንሳኤ መሆኑን ያስታውሰናል። የአይሁድ ወግ ደግሞ የአዳም የራስ ቅል የተቀበረበት ቦታ እንደሆነ ይናገራል። ኖህ የራስ ቅሉን ለልጁ ለሴም ከዚያም ለመልከ ጼዴቅ የኢየሩሳሌም ካህን አስረክቦ የአዳምን አስከሬን በጎልጎታ ስር ቀበረው። የመልከ ጼዴቅ መቃብር በአንድ ወቅት በዋሻው ውስጥ ተቀምጧል ነገር ግን በ 1808 በእሳት ወድሟል. ቦታው አንዳንድ ጊዜ የመልከ ጼዴቅ ጸሎት ተብሎ ይጠራል.  How abel and can provided a sacrifies? Because there is no law at that time  Genesis 1-11: most of peoples not want to read  Why Eve eyes not opened until Adam ate fruit?  It is happened at a short time  Command is given to Adam  Creation order matters  Both are dominion  Did the snake in the Garden of Eden have legs, and could it speak?  Henry Morris and Matthew Poole  John Gill, John Trapp, Flavius and Josephus  Matthew Henry and Martin Luther Yes  Adam Clarke and Allen P. Ross  Leupold, C.F. Keil and F. Delitzsch  John Calvin, Gordon Wenham and John Sailhamer:- No  Who took Adam and Eve animal skin  Adam→Enuch→Noah → Ham → Cush → Nimrod  Adam→Enuch→Noah→ Shem → Arphaxad → Kainán→ Shélah → Éber → Péleg → Reú → Serúg → Nahór → Térah → Abraham → Isaac → Esau (Bible Topic Exposition)  Expansion of peoples  Innocent, conscience, Noah, human government, patriarich, moses  16th C(bible English), 17th C(dictionary), 18th C(new findings), 19th C(New findings), 20th C(dispersion, moderinism, librialism) Who is son of God? Option 1  Descendants of Seith-two lines of descent from Adam(Cain and Seith)  God’s covenant people are sometimes referred to as God’s sons (Deut. 14:1; Jer. 3:19) Option 2  Sons of God = Fallen Angels and Nephilim is offspring  The phrase ‘sons of God’ is clearly used elsewhere of angelic hosts in God’s heavenly court.  1 Pet. 3:19–20; 2 Pet. 2:4; Jude 6, Job 1:6; 2:1; 38:7, Genesis 6:1–2  Option 3: The Sons of God are Human Kings  Psalm 2:7 and 2 Samuel 7:13–14, a renowned “son” can be a king.  Indeed, in Psalm 2:7, the royal son is a son of God  Option 4: The Sons of God are Angels, but the Nephilim are Not Their Offspring (Numbers 13:33)  Pre-Christian history of interpretation of Genesis 6:1–4  Intertestamental Documents- Second Temple Period from approximately 516 BC to AD 70)  How did the early church fathers interpret Genesis 6:1–4?  The most persuasive view? in Genesis 6:2, Genesis 6:4, Job 1:6, Job 2:1, and Job 38:7.  The View of Peter and Jude, 1 Peter 3:18, 1 Peter 3:19–20, 2 Peter 2:4–10 and Jude 6–7  Mountain after 150 days. entire world was destroyed by the flood around 4600 years ago except Noah's family The flood stayed on the entire earth for about 40 days and 40 nights After 150 days the mountain surface was becoming visible and Noah sent a dove and a Raven to check whether there were dry places on earth or not After one year he (Noah) departed onto earth and built an altar and sacrificed to God  Noah's family exponentially increased as God promised to be fruitful and prosperous and migrate to fill the earth.  At that time all of the Noah descendants gathered or collected in the Persian Gulf region called a Bable.  At that time they have a leader Nimrod and going to build a tower that reaches heaven.  They going to create their nation in Babel and the Sovereign God protested their work and scattered them by confusing their language and races to forcefully distribute them over the entire world (Gen. 11:1-9)  Life Lessons from Genesis  God, the unique and sovereign Creator, made you and knows you better than you know yourself.  God created you in His image, as an expression of Himself.  God uses people with feet of clay – the imperfect, the failures, the flawed –to accomplish His Will.  God takes evil seriously, and those who reject His love and wisdom will experience His Judgment.  God is well able to turn your tragedies into triumphs.  EXODUS Theme: Redemption Date Written: 1450 – 1410 B.C. Author: Moses Setting: From Egypt to Mount Sinai  Exodus  The time that passes between the final verse of Genesis and the first verse of the book of Exodus is about 400 years.  During those four centuries, the 70 members of Jacob’s family (who settled with Joseph in Egypt in order to survive a severe famine) multiply to over two million.  SURVEY OF EXODUS  REDEMPTION FROM EGYPT (Chapter 1-18).  Revelation From God (Chapters 19-40). Model of the Tabernacle Miraculous book No historical and archeologica evidence 2.5 million people ለሙሰ የተሰጠዉ የእግዛብሐር ህግ በአድስ ክዳን ትሽሩዋል ወይስ ጸንቱዋል? OT is not written to us, so it is unnecessary by some preachers. Do you agree or disagree? Written Jewish or Israel people we are Gentiles  Life Lessons from Exodus  God hears the cries of His people and delivers them.  Preparation for Spiritual leadership takes time.  When God Selects you for a task, no excuses are acceptable.  God demands your wholehearted, undivided worship.  Praying for others is a vital element in your Christian life.  Repentance restores your fellowship with God  LEVITICUS Theme: Worship/Holiness Date Written: 1450 – 1410 B.C. Author: Moses Setting: Mount Sinai  Leviticus  By the time the book of Exodus ends, one year has gone by since God’s people left Egypt.  During that year, two new developments have taken place in God’s dealings with His people.  First, God’s glory is now residing among the Israelites; and second, a central place of worship– the tabernacle – now exists.  As Leviticus opens, the Israelites are still camping at the base of Mount Sinai in the wilderness.  Leviticus... Continues  No geographical movement takes place in Leviticus: The children of Israel remain at the foot of Mount Sinai (Lev. 25: 1-2; 26:46; 27:34).  The New Calender of Israel begins with the first Passover (Ex 12:2); and, according to Exodus 40:17, the tabernacle is completed exactly one year later.  Leviticus picks up the story at this point and takes place in the first month of the second year. Numbers 1:1 opens at the beginning of the second month. Leviticus.... Continues  Throughout this book there is continual instruction regarding dedication to personal holiness in response to the holiness of God.  This emphasis is repeated over 50 times through the phrases “I am the Lord” and “I am holy”.  FIVE OFFERINGS AND ITS MEANING  The Burnt Offering – typifies Christ’s total offering in submission to His Father’s will.  The Meal Offering - typifies Christ’s sinless service.  The Peace Offering – is a type of the fellowship believers have with God through the work of the Cross.  The Sin Offering – typifies Christ as guilt-bearer.  The Trespass Offering – typifies Christ’s payment for the damage of sin.  The Feasts of Israel The First Coming of Christ Month Day(s) Feast Looks Looks Ahead Scripture Back on... to... 1st 14 Passover Redemption of Christ’s 1 Cor. 5:7 Redeeming Death 1 Peter 1:18-19 1st 15-21 Un- Separation from Holy Walk of 1 Cor. 5:7-8 Leavened other Nations Believers Gal. 5:9, 16-17 Bread 1st 16 First fruits Harvest in the Resurrection 1 Cor. 15:20-23 Land of Christ Revelation 1:5 3rd 6 Pentecost Completion of Sending of the Acts 2:1-47 Harvest Holy Spirit 1 Cor. 12:13  The Feasts of Israel The Second Coming of Christ Month Day(s) Feast Looks Looks Ahead Scripture Back on... to... 7th 1 Trumpets Israel’s New Israel’s Isaiah 27:12-13 Year Regathering Matthew 24:21-31 7th 10 Day of Israel’s Israel’s National Zechariah Atonement National Conversion 12:10 Sin Romans 11:26-27 7th 15-22 Tabernacle Israel in the Israel in the Zechariah Wilderness Kingdom 14:4-16 Revelation 7:9 - 17  SURVEY OF LEVITICUS  Laws of Sacrifice (Chapters 1 – 17)  Laws of Sanctification (Chapters 18 – 27)  Life Lessons from Leviticus  God is holy and demands holy living from His people  God states there are acceptable and unacceptable ways to worship Him.  God has exciting standards for living.  God says obedience to His standards results in blessing, while disobedience is punished.  NUMBERS  Theme: Wanderings/Journeys  Date Written: 1450 – 1410 B.C.  Author: Moses  Setting: The Wilderness How did this book get its name?  It takes its name from the two numberings of the Israelites – the first at Mount Sinai and the second on the plains of Moab.  The generation of Exodus (Numbers.1) and the generation that grew up in the wilderness and conquered Canaan (Numbers 26).  WHAT IS NUMBERS ALL ABOUT?  Numbers is the book of wanderings (መንከራተት). Most of the book, however describes Israel’s experience as they wander in the wilderness. For Israel, an eleven-day journey became a forty-year agony.  This book is also called “Book of Journeys (ጉዞ) ; and the Book of Murmurings (ማጎረምረም).  SURVEY OF NUMBERS  THE OLD GENERATION (1:1 – 10:10)  THE TRAGIC TRANSITION (10:11 – 25:18)  THE NEW GENERATION (21 -36)  Life Lessons from Numbers  Order and discipline are essential for successfully completing your journey through life.  Even when the odds are overwhelming, you can believe in God and His promises.  Beware of the unbelief of others. It’s Contagious!  Fearing others and failing to trust God has grievous consequences.  Like Joshua and Caleb, don’t follow the unbelief of the majority. Instead, have faith in God and reap the blessings.  DEUTERONOMY Theme: Renewed Covenant Date Written: 1410 B.C. Author: Moses Setting: The plains of Moab.  What is Deuteronomy?  Deuteronomy - (the second law), or Repetition of the Law.  Deuteronomy is an adaptation and expansion of much of the original law given on Mount Sinai. Deuteronomy... Continues  The book of Deuteronomy takes place entirely in one location over a month of time. Israel encamped east of the Jordan River across from the walled city of Jericho.  Deuteronomy concentrates on events that take place in the final weeks of Moses’ life.  DEUTERONOMY....Continues  It consists of a series of farewell messages by Israel’s 120 year old Leader (Moses). It is addressed to the new generation destined to possess the Land of Promise.  Purpose: “Beware lest you forget”  SURVEY OF DEUTERONOMY  MOSES’ FIRST SERMON (CH. 1 to 4:43)  - What God has done  MOSES’ SECOND SERMON (CH. 4:44 – 26:19)  - What God Expected of Israel  MOSES’ THIRD SERMON (CH. 27 – 34)  -What God will Do  Life Lessons from Deuteronomy  Let your past failures prepare you for future victories.  Realize God can blot out any sin, but He does not always take away it consequence.  Never forget what you were saved from.  Review God’s Word regularly – it will guide your steps.  ዋና ዋና የመጽሐፍ ቅዱስ ክንውኖች፡ የብሉይ ኪዳን ግምገማ መጻሕፍት የጊዜ መስመር ዘፍጥረት 1–3, 11, 16, 21, 25-28) የሁሉም ነገሮች መፈጠር ዘፍ.2፡18-25 የጋብቻ ተቋም ዘፍ.2፡15-17 የሰው ውድቀት እና የቤዛ ተስፋ ዘፍጥረት 6-9 የኖህ መርከብ ዘፍ.5፡18፣21-24 ሄኖክን ማስወገድ ዘፍ 6:5-8, 13-14 በታላቁ የጥፋት ውኃ ወቅት ለኖኅ፣ ለቤተሰቡ እና ለተመረጡት እንስሳት ጥበቃ ዘፍ.9፡1፣ 11-13 የቀስተ ደመና ቃል ኪዳን መስጠት ዘፍ.11፡1-9 የባቢሎን ግንብ ፍርድ ኦሪት ዘፍጥረት 19 የሰዶምና የገሞራ ጥፋት ዘፍ.12፡1-3 መለወጥ፣ ጥሪ እና የአብርሃም ተልእኮ ዘፍ. 15፡1፣ 5-9 የአብርሃም ቃል ኪዳን ማጽደቅ ዘፍ.16፡2፣15 የአብርሃም ጋብቻ ከአጋር እና እስማኤል መወለድ ዘፍ. 17:1, 4-5, 9-13, 15-16) የአብራም እና የሦራ ስም የመገረዝ እና የመቀየር ተቋም ዘፍ.21፡1-7 የይስሐቅ መወለድ ኦሪት ዘፍጥረት 22፡1-19 አብርሃም ይስሐቅን ሠዋ ዘፍ.14፡18-20 የአብርሃም እና የመልከ ጼዴቅ ስብሰባ ኦሪት ዘፍጥረት 28 የያዕቆብ መሰላል ዘፍ 24:1-4, 10, 12-15, 61, 63, 67 የይስሐቅ እና የርብቃ ጋብቻ. ዘፍ.25፡27-34 ከዔሳው ወደ ያዕቆብ ልደቱ እና በረከትን ማስተላለፍ ዘፍ. 37:3-4, 23, 25, 28 ) ዮሴፍን መሸጥና ከዚያ በኋላ በግብፅ ከፍ ከፍ ማለት ዘፍ 45፡1-11 ዮሴፍ ራሱን ለወንድሞቹ ገለጠ፣ በዚህም ምክንያት ያዕቆብ እና ቤተሰቡ ወደ ግብፅ ሲሄዱ ዘፍ. 49:1-2, 10, 22, 28 የሞተው ያዕቆብ በግብፅ አሥራ ሁለቱን ልጆቹን ባረከ። ኢዮብ። 1፡1፣ 8-12 የኢዮብ መከራና የእግዚአብሔር ሉዓላዊነት ዘጸ. 1፡8-14 የእስራኤል ባርነት በግብፅ ዘጸ. 2፡1-10 ሕፃኑን ሙሴን ከአባይ ወንዝ ማዳን ዘጸ. 3፡1-5፣ 7-8፣ 10 የሙሴ ጥሪ ከሚቃጠለው ቁጥቋጦ አጠገብ ዘጸ. 12:3, 6-7, 12-14, 29 የፋሲካ መቅሰፍት ኦሪት ዘጸአት ምዕራፍ 15 የቀይ ባህር መሻገር ዘጸ. 13፡21-22፣ ዘጸ. 14፡22-30 የክብር ደመና እና የቀይ ባህር መሻገሪያ መገለጥ ዘጸ. 16:14-18, 31, 35 መና መስጠት ዘጸ. 16፡25-26፣ 29-30፣ 31፡14-17 የሰንበት ተቋም ዘጸ. 17:1, 5-6, 8-14) ሙሴ በራፊዲም ዓለቱን መትቶ ስለ እስራኤል ጸለየ። ዘጸአት 20:3-4, 7-8, 12-17 በሲና ተራራ አሥርቱን ትእዛዛት መስጠት ዘጸ. 32፡1-4, 6 በሲና የወርቅ ጥጃ አምልኮ ዘጸ. 32፡30-32፣ 33፡18-23 ሙሴ ስለ እስራኤል አማልዶ የእግዚአብሔርን ክብር አየ። ዘጸ. 25፡1-2፣ 8-9፣ 28፡1፣ 29፡43-45፣ የማደሪያው ድንኳን መገንባት እና የአሮን ቅብዐት እንደ መጀመሪያ ሊቀ ካህናት 40፡34-38 ሌቭ. 23፡4-6፣ 10-11፣ 15-17፣ 24፣ 27፣ የሌዋውያን በዓላት እና የቀይ ጊደር ሥርዓት መስጠት። 19፡2-9 ቁጥር. 12፡1-3፣ 9-10፣ 13 የማርያም ደዌ ቁጥር. 1-2, 17-19, 25, 32, 14:1-4, 6-10 የእስራኤል ታላቅ ኃጢአት በቃዴስ በርኔ ቁጥር. 16፡1-3፣ 32-33፣ 17፡6-8 የቆሬ ዓመጽ እና ያበቀለው የአሮን በትር ቁጥር. 20፡7-12፣ 23-29 የሙሴ ኃጢአትና የአሮን ሞት ቁጥር. 21፡5-9 የነሐስ ክስተት እባብ ቁጥር. 22:2, 5-6፣ 23:8-12, 16, 20, 22- በለዓም እስራኤልን ለመርገም ያደረገው ከንቱ ሙከራ 23, 24:2, 5, 8-9, 15-17 ዘዳ. 1፡3፣ 6፡1-5 የእግዚአብሔርን ህግ ለእስራኤል አዲስ ትውልድ መደጋገም። ዘዳ. 31፡9፣ 24-26 የጴንጤቱክ ፍጻሜ ዘዳ. 31፡7-8፣ 14፣ 34፡9 መሪነት ከሙሴ ወደ ኢያሱ መሸጋገር ዘዳ. 33:1, 27-29፣ 34:1-8, 10-12 ሙሴ 12ቱን ነገዶች ባረካቸው፣ የተስፋይቱን ምድር አይቶ ሞተ።  በብሉይ ኪዳን ውስጥ ያሉ አጋጣሚዎች  ብሉይ ኪዳን፣ እሱም በአይሁድ እና በክርስትና ውስጥ መሰረት ያለው ጽሑፍ፣ ለጥንቷ እስራኤላውያን ሃይማኖታዊ እና ባህላዊ ሕይወት ጉልህ የሆኑ አጋጣሚዎችን፣ ሥርዓቶችን እና ክንውኖችን ይሸፍናል ፍጥረት የዘፍጥረት መጽሐፍ የፍጥረት ታሪክን ይተርካል፣ እግዚአብሔር ዓለምንና ሕያዋን ፍጥረታትን በስድስት ቀናት እንዴት እንደፈጠረ በሰባተኛውም እንዳረፈ ይገልጻል። ዘጸአት፡- ይህ ክስተት እስራኤላውያን በሙሴ መሪነት ከግብፅ ባርነት ነፃ መውጣታቸውን የሚያመለክት ነው። የቀይ ባህርን ተአምራዊ መለያየት እና አስርቱን ትእዛዛት በሲና ተራራ መቀበልን ይጨምራል። የሕግ እግዚአብሔር ከእስራኤላውያን ጋር የገባው ቃል ኪዳን የተቋቋመው በሲና ተራራ ሲሆን ሙሴ መስጠት አሥርቱን ትእዛዛት እና ሌሎች ሕጎችን ተቀብሎ የእስራኤላውያን ሃይማኖታዊና ሥነ ምግባራዊ ሕይወት መሠረት ነው። በዓላት እና ፋሲካ በዓላት ያልቦካ ቂጣ፡፣  የቂጣው በዓል ለአንድ ሳምንት ቆየ እና ከፋሲካ በኋላ ወዲያው ተከተለ። ለዚያ ሳምንት እስራኤላውያን ከእርሾ ጋር ያለ እንጀራ አለመብላት ብቻ ሳይሆን ሁሉንም እርሾ ከቤታቸው አስወግደዋል። በሳምንቱ የመጀመሪያና በሰባተኛው ቀን የተቀደሰ ጉባኤ አደረጉ፤ ሳምንቱን ሙሉ ምግብ ከማዘጋጀት በቀር ምንም ሥራ አልሠሩም።  በስደት አውድ ውስጥ፣ ያለ እርሾ ያለ እንጀራ መብላት ለመውጣት መቸኮላቸውን ያመለክታል። በዚህ ፌስቲቫል ላይ እርሾ በጥንቃቄ ስለተወገደ ግን ብዙም ሳይቆይ የክፋት መስፋፋት ምልክት ሆነ። ለእግዚአብሔር በሚቀርቡት አብዛኞቹ የእህል መባዎች እርሾ ጥቅም ላይ አልዋለም (ለምሳሌ፣ ዘሌዋውያን 2፡11 ይመልከቱ)። የመጀመሪያ ፍሬዎች  የበኩራት መስዋዕት የተካሄደው በመኸር መጀመሪያ ላይ ነው እና እስራኤል ለእግዚአብሔር ያላቸውን ምስጋና እና መታመንን ያመለክታል (ዘሌ 23፡9-14)። "የበኩራት" የሚለው ቃል ሁለቱንም resit Qasir ("የመከር መጀመሪያ") ይተረጉመዋል። በዘሌዋውያን 23፡9-14 የተገለጸው የበኵራት መባ ከቂጣ በዓል ጋር በጥምረት የተከናወነ ሲሆን በገብሱ መከር ላይ ያተኮረ ነበር፣ ነገር ግን ከሳምንታት በዓል ጋር የተያያዘ የበኩራት መባም ነበረ (ዘኁ 28፡26-31) የስንዴ መከርን በማክበር ላይ. እስራኤላውያን በእርሻ ዘመን በተለያዩ ጊዜያት የመከሩን ፍሬ በጌታ ፊት ያመጡ ይመስላል ነገር ግን ከፋሲካ ጋር በጥምረት በየዓመቱ ልዩ የበኩር በዓል ነበር ይህም ከጰንጠቆስጤ ሰባት ሳምንታት በፊት ነበር (ዘሌ 23:15)  በዘሌዋውያን 23፡9-14 መሠረት አንድ እስራኤላዊ ከመከሩ መጀመሪያ እህል አንድ ነዶ ወደ ካህኑ ያመጣ ነበር እርሱም በሰንበት ማግስት በእግዚአብሔር ፊት ይወዘውዘው ነበር። በዚያን ጊዜ ግለሰቡ ለአንድ ዓመት የሚሆን የበግ ጠቦትና የእህል ቍርባን መሥዋዕት አድርጎ አቀረበ። እስራኤላውያን የበኩራት መባ እስኪቀርቡ ድረስ ከአዲሱ መከሩ መብላት የለባቸውም። ዘሌዋውያን 23 በተለይ የበኵራነትን መባ ከስደት መውጣት ጋር አያይዘውም ነገር ግን ዘዳግም 26:1-11 እስራኤላውያን የመከሩን ፍሬ በካህኑ ፊት ሲያቀርቡ እግዚአብሔር ከግብፅ እንዳዳናቸውና እንዳዳናቸው መቀበል ነበረባቸው። እንደ ተናገረ ምድሩን ሰጣቸው። የሳምንታት በዓል (በዓለ ሃምሳ)  የሳባታት በዓል በፋሲካ የበኵራትን ማዕበል ከተሰጠ ሰባት ሙሉ ሳምንታት በኋላ ነበር (ዘሌ 23፡15፤ ዘዳ 16፡9)። የእህል መከርን መጨረሻ አከበረ. በሃምሳ-ቀን ልዩነት ምክንያት (በአካታች የሒሳብ ዘዴ) በግሪክ ስም "በዓለ ሃምሳ" በመባልም ይታወቃል. ልክ እንደ መጀመሪያ ፍሬ፣ ከሰንበት ማግስት ተፈጽሟል። ዘጸአት 23፡14- 19 “የመከር በዓል”ን ከቂጣ በዓል እና ከመሰብሰቢያ በዓል (ዳስ) ጋር እንደ ሦስቱ ዋና ዋና የእስራኤል የግብርና በዓላት ሲያገናኝ የሣምንታት በዓልን ይጠቅሳል (ዘዳ 16፡ ተመልከት። 16፤ 2 ዜና 8:13 )  ዘዳግም 16:10 ሰዎች በዚያ ዓመት ከወሰዱት የመከር መጠን ጋር በሚመጣጠን መጠን መባ እንዲያቀርቡ ብቻ ይደነግጋል፤ ነገር ግን ዘሌዋውያን 23:17-20 እና ዘኍልቍ 28:27-30 ምን ዓይነት መከር ምን እንደሆነ የበለጠ በዝርዝር ይዘረዝራሉ። ካህናት ብሔሩን ወክለው ማቅረብ ነበረባቸው። በዘሌዋውያን (ሁለቱ ዝርዝሮች ትንሽ ልዩነት አላቸው) በሚለው ዘሌዋውያን ላይ የተገለጹትን ድንጋጌዎች በመከተል ሰባት ተባዕት የበግ ጠቦቶች፣ አንድ ወይፈንና ሁለት አውራ የኢዩኤል መጽሐፍ አበረታች እስራኤልን ለችግር ያበቃው አስፈሪ የአንበጣ ቸነፈር ነበር። ወይን፣ ወይራ፣ ስንዴ፣ ገብስ፣ በለስ፣ ሮማን እና ፖም ጨምሮ እያንዳንዱ አይነት ሰብል ወድሟል (ኢዩ 1፡7-12)። ከብቶቹ ግጦሽ አጥተዋል (1፡18)፣ እናም የአደጋው አስከፊነት በድርቅ ጨመረ (1፡19-20)። እንደዚያም ሆኖ፣ ኢዩኤል ሰዎች በተቀደሰ ጉባኤ ተሰብስበው ንስሐ ከገቡ የፈውስ ተስፋን ዘርግቷል (2፡12-17) እና የእርሻ እድሳት እንደሚደረግ ቃል ገባ (2፡21-27)። ከዚያም፣ ለእርሻ ፈውስ ቃል ገብቷል፣ ኢዩኤል በፆታ፣ በእድሜ፣ እና በማህበራዊ ደረጃ ሳይለይ መንፈስ በሁሉም ሰዎች ላይ እንደሚወርድ በድንገት ያውጃል (ኢዩ. 2፡28-32)። ኢዩኤል የግብርና እና ኢኮኖሚያዊ መብዛት ጽንሰ-ሀሳብን ከመንፈሳዊ ተሃድሶ ጋር ያገናኛል. መንፈሱን በመጥቀስ “አፈሰሰ” የሚለው ግሥ የመረጠው እግዚአብሔር በምድር ላይ የሚያመጣው የፈውስ ዝናብን ያመለክታል (2፡23)። አሞጽ፣ በተመሳሳይ፣ ስለ እግዚአብሔር ቃል ረሃብ ተናግሯል (8፡11-12)፣ እና ተሃድሶን ከብዙ መከር አንፃር ገልጿል (9፡13-15)። ለነዚ ነቢያቶች፣ስለዚህ፣ እግዚአብሔር ቃሉንና መንፈሱን ሲሰጥ በተገኘው የእግዚአብሔር ቁሳዊ በረከት እና በመንፈሳዊ ጥቅማ ጥቅሞች መካከል ሥነ-መለኮታዊ ትስስር ነበረው።  የመለከት በዓል ፑሪም  የስርየት ቀን የመሰጠት በዓል  ወይም መብራቶች  የዳስ በዓል (ድንኳን ወይም መሰብሰብ)  የድህረ-ሥጋዊ በዓላት ሰንበት  የአዲሱ ጨረቃ በዓል በብሉይ ኪዳን መጻሕፍት ውስጥ ያሉ ሁኔታዎች ዘፍጥረት በዘፍጥረት ውስጥ ያሉት የአባቶች ትረካዎች የአብርሃምን፣ የይስሐቅን፣ የያዕቆብንና የዮሴፍን ታሪኮችን ጨምሮ በርካታ የጥናት ሁኔታዎችን ያቀርባሉ። እነዚህ ትረካዎች የእምነት ጭብጦችን፣ የቤተሰብ ተለዋዋጭ ሁኔታዎችን እና መለኮታዊ አቅርቦትን ይዳስሳሉ። ዘጸአት የዘፀአት መጽሐፍ እስራኤላውያን በሙሴ መሪነት ከግብፅ ነፃ መውጣታቸውን ይተርክልናል። ይህም በምድረ በዳ ያደረጉትን ጉዞ፣ በሲና ተራራ ህግ መሰጠታቸውን እና የማደሪያውን ድንኳን መገንባት፣ እንደ አመራር፣ ቃል ኪዳን እና አምልኮ ባሉ ጭብጦች ላይ ለማጥናት በቂ ቁሳቁሶችን ማቅረብን ይጨምራል። ዘሌዋውያን በዘሌዋውያን በዋነኝነት የሚናገረው ስለ መስዋዕቶች፣ ንጽህና እና ቅድስና ስለ ሥርዓቶች፣ ህጎች እና መመሪያዎች ነው። ስለ እስራኤላውያን ሃይማኖታዊ ልምምዶች እና ለእግዚአብሔር ትእዛዛት መታዘዝ ያለውን ጠቀሜታ ግንዛቤዎችን ይሰጣል። ዘኍልቍ መጽሐፍ እስራኤላውያን ከሲና ተራራ እስከ ተስፋይቱ ምድር ዳርቻ ድረስ ያደረጉትን ጉዞ ይዘግባል። እሱም የሕዝብ ቆጠራ መረጃዎችን፣ የአመፅ እና የቅጣት ዘገባዎችን፣ እና ሰላዮችን ወደ ከነዓን መላካቸውን፣ እምነትን፣ ታማኝነትን እና አለመታዘዝን የሚያስከትለውን መዘዝ ያካትታል። ዘዳግም ዘዳግም በአብዛኛው የሚያጠቃልለው ሙሴ እስራኤላውያን ወደ ተስፋይቱ ምድር ከመግባታቸው በፊት የተናገራቸውን የስንብት ንግግሮች ነው። ሕጉን ይገመግማል እና የመታዘዝን አስፈላጊነት፣ ለእግዚአብሔር ታማኝ መሆንን፣ እና ከቃል ኪዳን ታማኝነት ጋር የተያያዙ በረከቶችን እና እርግማንን ያጎላል። የብሉይ ኪዳን መጻሕፍት ዓላማዎች ዘፍጥረት ዘፍጥረት ለእስራኤላውያን ሃይማኖት መሠረት ጽሑፍ ሆኖ የሚያገለግል ሲሆን የአጽናፈ ሰማይን፣ የሰው ዘር እና የእስራኤላውያንን አመጣጥ ያቀርባል። እንደ ፍጥረት፣ ቃል ኪዳን፣ ኃጢአት፣ እና ቤዛነት ያሉ ቁልፍ ሥነ-መለኮታዊ ፅንሰ-ሀሳቦችን ያስቀምጣል። ዘፀአት የዘፀአት ዋና አላማ እስራኤላውያን ከግብፅ ባርነት ነፃ መውጣታቸውን እና በእግዚአብሔር እና በህዝቡ መካከል በሲና ተራራ መካከል ያለውን የቃል ኪዳን ግንኙነት መተረክ ነው። እሱ ስለ ቤዛነት፣ መዳን እና ለእግዚአብሔር ህግ መታዘዝን ያጎላል። ዘሌዋውያን ዘሌዋውያን የእስራኤላውያንን አምልኮ፣ ክህነት እና ሥነ ምግባርን የሚቆጣጠሩትን ሥርዓቶች፣ ሕጎች እና ደንቦች ይዘረዝራል። አላማው በእስራኤላውያን መካከል ቅድስናን፣ ንጽህናን እና እግዚአብሔርን ማክበርን ማሳደግ ነው። ዘኍልቍ ዘኍልቍ፣ እስራኤላውያን እንደ ሕዝብ ድርጅታቸውን፣ ዓመፃቸውን እና ቅጣታቸውን፣ እና ወደ ተስፋይቱ ምድር ለመግባት ያደረጉትን ዝግጅት ጨምሮ በምድረ በዳ ያደረጉትን ጉዞ ይመዘግባል። ዓላማው የአምላክን ታማኝነት፣ ሉዓላዊነት እና ሕዝቦቹ ባይታዘዙም የሰጣቸውን ዝግጅት ማሳየት ነው። ዘዳግም ዘዳግም በሲና የተሰጠውን ሕግ እና ሙሴ እስራኤላውያን ወደ ተስፋይቱ ምድር ከመግባታቸው በፊት የሰጠው የመጨረሻ ማሳሰቢያ ሆኖ ያገለግላል። ዓላማው በእግዚአብሔር እና በእስራኤል መካከል ያለውን የቃል ኪዳን ግንኙነት ማደስ ነው፣ ይህም ታዛዥነትን፣ ታማኝነትን እና በረከቶችን ለቃል ኪዳን ታማኝነት በማጉላት ነው። የፔንታቶክ መጽሐፍት ታሪካዊ ዳራ እና ደራሲነት  Modern evangelical approaches  ከተፈጥሮ በላይ መሆን  ቅድመ-ግምቶች:- ስኮትላንዳዊው ተጠራጣሪ ፈላስፋ ዴቪድ ሁም እንዲህ አይነት ልዩነት ፈጠረ እና "እሺ፣ ከተፈጥሮ በላይ በሆነ እንቅስቃሴ የምናምንበት ምክንያት የለንም" ሲል ጉዳዩ ነበር።  የአይን እማኞች የለንም፤ ታማኝ የአይን እማኞች - ተአምራት አሉ የሚሉ፣ በእርግጠኝነት ዛሬ ልንፈትነው የምንችል አይደለም  ቅዱሳን ጽሑፎች አምላክ ታሪክን የሚመራው በቀላሉ ሊታዩ የሚችሉ ምሳሌዎችን በሚከተል መንገድ እንደሆነ ያስተምራሉ። ስለ እስራኤል እምነት ታሪካዊ እድገት ቅድመ-ግምቶች የእግዚአብሔር ጣልቃ ገብነት  እንደ ወንጌላውያን እምነት፣ እግዚአብሔር ከአዳምና ከኖኅ ጀምሮ እስከ አባቶች አብርሃም፣ ይስሐቅ እና ያዕቆብ ድረስ ለግለሰቦች ራሱን ገልጿል። በሚነድደው ቁጥቋጦ ውስጥ ለሙሴ ተናግሮ ህጉን በደብረ ሲና ገለጠ።  በእግዚአብሔር የጋራ ፀጋ እና በክፋት ተጽእኖ መመሳሰሎች ቢኖሩም፣ የእስራኤል እምነት በተፈጥሮ የተሻሻለ ሳይሆን ከተፈጥሮ በላይ በሆነ መንገድ በእግዚአብሔር ተመርቷል፣ ፔንታቱክ እንደሚያስተምረው ደራሲነት  ቅዱሳት መጻሕፍት ሙሴ የጴንጠጤውክ ጸሐፊ ነው ለሚለው ትውፊታዊ አመለካከት ከበቂ በላይ መጽሐፍ ቅዱሳዊ ማስረጃዎችን ይዟል  በሙሴ ሕግ በነቢያትና በመዝሙራት ስለ እኔ የተጻፈው ሁሉ ይፈጸም ዘንድ ይገባል (ሉቃስ 24፡44)።  በዮሐንስ 5፡46 ላይ ሙሴን የጴንጠጤውክ ጸሐፊ በማለት ኢየሱስ ተናግሯል።  ሙሴን ብታምኑት እኔን ባመናችሁ ነበር እርሱ ስለ እኔ ጽፎአልና (ዮሐ. 5፡46)።  ከኢየሱስ ምስክርነት በተጨማሪ፣ ሌሎች የአዲስ ኪዳን ምንባቦች ከሙሴ እንደመጡ የተወሰኑትን የፔንታቱክ ክፍሎችን ያመለክታሉ። ይህንንም በማርቆስ 7፡10; ዮሐንስ 7:19; ሮሜ 10፡5 እና 1 ቆሮንቶስ 9፡9  በእውነቱ፣ የሙሴ ደራሲነት የአዲስ ኪዳን ድጋፍ በብሉይ ኪዳን ምስክርነት ላይ የተመሰረተ ነው። በብዙ አጋጣሚዎች፣ የብሉይ ኪዳን መጻሕፍት ጴንጤውን ከሙሴ ጋር ያያይዙታል። ለምሳሌ 2ኛ ዜና 25፡4 አድምጡ፡  [አሜስያስ] በሙሴ መጽሐፍ በተጻፈው መሠረት አደረገ (2 ዜና 25:4)።  ተመሳሳይ የብሉይ ኪዳን ምንባቦችም ሙሴን ከጴንጤውች ጋር ያገናኙታል፣ እንደ 2 ዜና መዋዕል 35፡12፤ ዕዝራ 3:2 እና 6:18; እና ነህምያ 8፡1 እና 13፡1።  ነገር ግን በአንድም ሆነ በሌላ ደረጃ፣ ስለ ሙሴ ደራሲነት የምንናገረው ሁል ጊዜም ልናስታውሳቸው የሚገቡ ሦስት ነገሮች ናቸው፡- ሙሴ የተጠቀመባቸውን ምንጮች፣ ፔንታቱክ የተጻፈበትን ሂደት እና የፔንታቱክን ማዘመን። የተፈጸመው ከሙሴ ዘመን በኋላ ነው።  ምንጮች:- የትውልድ እናት እና ቤተሰብ ገና በልጅነቱ, ዘጸአት 18፡17-24 ሙሴ ከአማቱ ከዮቶር ምድያማዊው የተሰጠውን መመሪያ ይቀበል ነበር።