پاتولوژی آسیب سلولی - دور ٤٥٠ پزشکی - PDF

‫پاتولوژی آسیب سلولی‬ ‫پارت دوم جلسه ی ‪1‬‬ ‫استاد باقریان‬ ‫گردآورندگان‪:‬مریم هرمزی‪،‬عارفه شجاعیان‪،‬سالله بنی هاشمیان‪،‬زهرا سراج‬  ‫آسیب سلولی ایجاد شده به وسیله توکسین ها‪:‬‬...

‫پاتولوژی آسیب سلولی‬ ‫پارت دوم جلسه ی ‪1‬‬ ‫استاد باقریان‬ ‫گردآورندگان‪:‬مریم هرمزی‪،‬عارفه شجاعیان‪،‬سالله بنی هاشمیان‪،‬زهرا سراج‬  ‫آسیب سلولی ایجاد شده به وسیله توکسین ها‪:‬‬ ‫توکسین‪ :‬هرگونه مواد شیمیایی ‪ ،‬محیطی یا موادی که به وسیله ی پاتوژن‬ ‫های محیطی ایجاد می شوند ‪ ،‬می باشد که معموال از طریق نکروز‬ ‫سلولی سبب آسیب به سلول ها می شوند‪.‬‬ ‫توکسین ها از نظر عملکرد به دو دسته تقسیم بندی می شوند ‪:‬‬ ‫‪.1‬توکسین های مستقیم االثر‪ :‬این دسته از سموم ‪ ،‬بالفاصله بعد‬ ‫ورود به بدن مستقیما به عنوان سم عمل می کنند‪.‬مثل؛ کلرید‬ ‫جیوه‪ ،‬عوامل کموتراپی (شیمی درمانی) و توکسین هایی که به وسیله ی میکروارگانیسم ها تولید می شوند‪.‬‬ ‫‪.2‬توکسین های نهفته‪ :‬این دسته از توکسین ها‪ ،‬جهت ایفای نقش خود باید به متابولیت های دیگری تبدیل شوند‪.‬مثل؛‬ ‫تتراکلریدکربن (‪ )CCl4‬و استامینوفین که به صورت اولیه ‪ ،‬سمی نیستند‪.‬اما مثال اگر از استامینوفن در دوزهای‬ ‫باال استفاده شود‪ ،‬تبدیل به یک متابولیسم حد واسط می شود که‬ ‫اثر سمیت زیادی را ایجاد می کند‪.‬‬ ‫استرس شبکه آندوپالسمی (‪: )ER‬‬ ‫پروتئین ها بعد ساخته شدن در ‪ ER‬باید ‪ folding‬مناسبی پیدا کنند و‬ ‫درست پیچ بخورند که اگر به هر علتی موفق به پیچ خوردگی مناسب‬ ‫نشدند‪ ،‬تجمع پیدا می کنند و سبب مرگ سلول از طریق آپوپتوز می‬ ‫شود‪.‬پروتئین ها در ‪ ER‬در دو حالت تجمع می یابند‪.1 :‬در حالتی که‬ ‫تولیدشان افزایش پیدا کرده باشد‪.2.‬آنزیم و سیستم برداشت کننده ی آن‬ ‫ها مختل شده باشد‪.‬‬ ‫وقتی میزان پروتئین های بد پیچ خورده کم شود‪ ،‬به گیرنده شان متصل‬ ‫شده و به سلول استرس شبکه آندوپالسمی وارد می کنند‪.‬اتصال به‬ ‫گیرنده باعث ایجاد سیگنال هایی می شود که نتیجه ی اول آن‬ ‫تولید‪ chaperone‬هاست‪ Chaperone.‬ها مولکول هایی اند که به‬ ‫پروتئین های پیچ خورده متصل می شوند و عملکرد آن ها را اصالح‬ ‫می کنند یا باعث کاهش تولید پروتئین های بد پیچ خورده و تخریب این‬ ‫پروتئین ها می شوند‪.‬وقتی میزان پروتئین های بد پیچ خورده کم باشد‪ ،‬یک واکنش تطابقی به نام ‪adaptive unfolded‬‬ ‫‪ protein response‬در ‪ ER‬رخ می دهد‪.‬در مقابل‪ ،‬اگر میزان آن ها زیاد باشد به گیرنده های بیش تری متصل می شوند و‬ ‫سینگنال دیگری ایجاد می کنند که سبب فعال شدن سنسور های ‪ BH3‬که در آپوپتوز نقش دارند و ‪ BH3‬نیز سبب فعال شدن‬ ‫‪ caspase‬ها می شود و ‪ terminal unfolded protein response‬رخ می دهد که در نهایت منجر به آپوپتوز می شود‪.‬‬ ‫وقتی پروتئینی به طور طبیعی پیچ نمی خورد و دچار ‪ misfolding‬می شود‪ ،‬عملکرد طبیعی خود را از دست می دهد و‬ ‫تحت تاثیر سیستم های تجزیه ی پروتئین قرار می گیرد‪.‬در نتیجه ‪ ،‬بافت و سلول دچار کاهش عملکرد این پروتئین می‬ ‫شوند‪.‬هم چنین در بیماری سیستیک فیبروزیز ‪ ،‬علت ایجاد بیماری نقص در عملکرد پروتئین هایی است که در نقل و انتقال‬ ‫کلر و سایر پروتئین ها نقش دارند‪.‬تعداد دیگری از بیماری ها‪ ،‬بر اثر آپوپتوز ناشی از ‪ misfolding‬پروتئین ها رخ می‬ ‫دهند مثل ؛ ‪ ، neurodegenerative disorders‬آلزایمر‪ ،‬هانتینگتون ‪ ،‬پارکینسون و حتی دیابت نوع دو ‪.‬‬ ‫‪Page 1 of 11‬‬  ‫آسیب به ‪: DNA‬‬ ‫عواملی مثل ؛ در معرض ‪ radiation‬زیادی قرار گرفتن ‪ ،‬قرارگیری در‬ ‫معرض عوامل کموتراپی و یا افزایش تولید ‪ ROSs‬تحت شرایط خاص ‪،‬‬ ‫سبب آسیب به ‪ DNA‬سلول می شوند که در صورتی که آسیب ‪ ،‬شدید باشد ‪،‬‬ ‫سبب آپوپتوز سلول می شود‪.‬یکی از ژن های مهمی که به عنوان ‪Tumor‬‬ ‫‪ suppressor‬در بدن عمل می کند‪ p33 ،‬است ‪.‬وقتی آسیبی به ‪ DNA‬سلول‬ ‫وارد می شود‪ ،‬این آسیب توسط پروتئین های نگهبان داخل سلولی حس می شود و در نتیجه منجر به تجمع ‪ p33‬در سلول‬ ‫می شود‪.‬کار این پروتئین‪ ،‬توقف سلول در فاز ‪ G1‬است و اجازه ی ترمیم ‪ DNA‬را به سلول می دهد‪.‬وقتی آسیب ‪DNA‬‬ ‫ایجاد شد و پروتئین ‪ ، p33‬پروتئین حسگر ‪ BH3‬را فعال می کند ‪ ،‬در نهایت سلول بعد آسیب به ‪ ، DNA‬سیکل سلولی خود‬ ‫را متوقف می کند و اجازه ی ترمیم ‪ DNA‬را می دهد و سلول هاییی که ترمیم در آن ها اتفاق نمی افتد‪ ،‬به سمت آپوپتوز‬ ‫می روند و این نقص ژنتیکی و آسیب به ‪ DNA‬به نسل های بعدی منتقل نمی شود‪.‬حال اگر ‪ p33‬جهش یابد یا اصال وجود‬ ‫نداشته باشد‪ ،‬سلول هایی که در آن آسیب به ‪ DNA‬رخ داده است‪ ،‬متوقف نشده و زنده می مانند‪.‬پس جهش ‪ DNA‬و‬ ‫بازآرایی ژنی اتفاق میفتد و ‪ Neoplastic transformation‬ایجاد می شود‪.‬اکثر تومورهای انسانی به علت جهش ‪p33‬‬ ‫ایجاد می شود‪.‬‬ ‫التهاب ‪:‬‬ ‫سلول های التهابی شامل نوتروفیل ها ‪ ،‬ماکروفاژ ها ‪ ،‬لنفوسیت ها و سایر لکوسیت ها هستند که ‪ROS‬ها را ترشح می کنند‬ ‫و می توانند پاتوژن ها را نابود کنند‪.‬ولی در مقابل این عملکرد میکروب کشی‪ ،‬می توانند آسیب های جزئی یا حتی شدید به‬ ‫وسیله ی ‪ ROS‬هایی که تولید می کنند به بافت میزبان وارد کند‪.‬‬ ‫تمام آسیب های سلولی که توضیح داده شد ‪ ،‬معموال از دو مسیر اساسی‬ ‫باعث ایجاد آسیب می شوند که مهم ترین آن ‪Mitochondrial ،‬‬ ‫‪ Dysfunction‬است و مسیر دوم هم ‪ ،‬آسیب به غشای پالسمایی است‪.‬‬ ‫‪ Mitochondrial Dysfunction‬در جریان ‪ radiation‬و هایپوکسمی‬ ‫رخ می دهد که می تواند از مسیر داخلی منجر به آپوپتوز شود و یا این که‬ ‫با اختالل در تولید ‪ ATP‬سبب ایجاد نکروز شود‪.‬مثال وقتی‬ ‫فسفوریالسیون اکسیداتیو دچار اختالل می شود ‪ ،‬در نهایت سبب نکروز می شود‪.‬عملکرد آسیب ‪ ،‬طوری است که روی‬ ‫غشای میتوکندری اثر می گذارد و باعث ترشح سایتوتوکسین می شود که سبب آپوپتوز می شود‪.‬مهم ترین اختالل ها‪ ،‬آن‬ ‫هایی هستند که سبب ‪ Dysfunction‬می شوند‪.‬بعد آن‪ ،‬آسیب هایی که سبب افزایش نفوذپذیری غشای پالسمایی میتوگندری‬ ‫و لیزوزوم می شود‪ ،‬هستند‪.‬‬ ‫وقتی استرسی برای سلول اتفاق می افتد در قدم اول یک سری مکانیسم های سازگاری برای مقابله با آن استرس ایجاد می‬ ‫شود‪.‬این سازگاری ها به صورت تغییرات برگشت پذیر برای سلول هستند که شامل تغییر در تعداد سلول‪ ،‬سایز سلول‪،‬‬ ‫فنوتیپ سلولی‪ ،‬فعالیت متابولیک یا عملکردسلول ها در پاسخ به تغییرات محیط و شرایط زندگی آنها می شود‪.‬به طور‬ ‫کلیاین سازگاری ها به ‪ 2‬دسته تقسیم می شوند‪:‬‬ ‫‪ Pathologic adaptation.2‬پاتولوژیک‬ ‫‪ Physiologic adaptation.1‬فیزیولوژیک‬ ‫‪ : Hypertrophy‬افزایش در سایز سلول ها که منجر به افزایش در سایز ارگان ها می شود‪.‬هایپرتروفی می تواند‬ ‫فیزیولوژیک یا پاتولوژیک باشد‪.‬علل ایجاد هایپرتروفی افزایش عملکرد بافت‪ ،‬فاکتور های رشد و عوامل هورمونی هستند‪.‬‬ ‫هایپرتروفی تاحدی قابل تحمل است‪.‬مثال در میوکارد به دنبال هایپرتروفی عروق جدید ایجاد می شوند تا نیاز بافت را تامین‬ ‫کنند‪.‬اما اگر هایپرتروفی برطرف نشود یا عللی که سبب هایپرتروفی شدند تشدید شوند‪ ،‬ممکن است خون رسانی به بافت‬ ‫دیگر کافی نباشد و آن قسمت دچار ایسکیمی شود و مرگ سلول رخ دهد‪.‬‬ ‫از هایپرتروفی های فیزیولوژیک می توان حاملگی و از نوع پاتولوژیک می توان هایپرتروفی میوکارد بطن چپ به دنبال‬ ‫تنگی (استنوز) دریچه ی آئورت را مثال زد‪.‬‬ ‫‪Page 2 of 11‬‬  ‫گاها یکی از ارگانل های داخل سلول هایپرتروفیک می شود‪.‬مثال با مصرف باربیتورات ها رتیکولوم اندوپالسمیک‬ ‫هپاتوسیت ها هایپرتروفیک می شود و باعث افزایش سیتوکروم ‪ p434‬می شود تا بتواند دارو را متابولیزه کند‪.‬‬ ‫‪ :Hyperplasia‬افزایش در تعداد سلول های یک ارگان در اثر تکثیر است؛ که شامل سلول های تمایز یافته و همچنین‬ ‫سلول های تمایز نیافته در بعضی موارد است‪.‬هایپرپالزی می تواند فیزیولوژیک یا پاتولوژیک باشد‪.‬تقسیم سلول ها می‬ ‫تواند به وسیله ی تولید بیش از حد فاکتور های رشد یا به وسیله ی یک سری هورمون ها که بر سلولهای خاص اثر می‬ ‫گذارند ایجاد شود‪.‬‬ ‫انواع هایپرپالزی فیزیولوژیک ‪:‬‬ ‫‪( Hormonal hyperplasia.1‬هورمونال)‪ :‬در بافت هایی که برای رشد به هورمون نیاز دارند دیده می شود‪.‬مثل‬ ‫رحم‪ ،‬پس از اینکه ریزش اتفاق می افتد برای بازسازی اندومتر هایپرپالزی اندومتر اتفاق می افتد‪.‬‬ ‫‪ ( Compensatory hyperplasia.2‬جبرانی) ‪ :‬بعد از برداشت یا تخریب قسمتی از بافت یا ارگان اتفاق می افتد و‬ ‫باعث بازسازی آن بافت می شود‪.‬مثل کبد‪.‬‬ ‫انواع هایپرپالزی پاتولوژیک ‪:‬‬ ‫‪.1‬هورمونال ‪ :‬میتواند در اثر تغییرات هورمونی بیش از حد اتفاق بیفتد‪.‬مثال ‪ :‬در بدن یک خانم به دلیل مشکالت‬ ‫تخمدان و هورمونی مثل تومور تخمدان استروژن بیش از حد ترشح می شود که به آن هایپرپالزی اندومتر گفته‬ ‫می شود‪.‬در آقایان هایپرپالزی پروستات به دلیل ازدیاد هورمون تستوسترون اتفاق می افتد‪.‬‬ ‫‪.2‬به دلیل افزایش ترشح فاکتور های رشد‪ :‬معموال در اثر عوامل وایرال اتفاق می افتد و باعث ایجاد تومور های‬ ‫خاصی می شود‪.‬‬ ‫باید بتوانیم هایپرپالزی را از نئوپالسم تشخیص دهیم‪.‬چون هایپرپالزی خوش خیم قابل کنترل است اما نئوپالسم به دلیل‬ ‫موتاسیون های شدید در سلول ها معموال پاسخی به مکانیسم های کنترلی نمی دهد‪.‬معموال هایپرپالزی پاتولوژیک اگر کنترل‬ ‫نشود می تواند زمینه ساز نئوپالسم باشد‪.‬برای مثال خانمی که هایپرپالزی اندومتر دارد اگر کنترل نشود به تدریج می تواند‬ ‫به سمت کارسینوم اندومتر پیش برود‪.‬‬ ‫‪ : Atrophy‬آتروفی به معنای کوچک شدن سایز سلول ها به دلیل کم شدن مواد داخل آن هاست‪.‬مهم ترین عللی که برای‬ ‫آتروفی وجود دارد ‪:‬‬ ‫‪Page 3 of 11‬‬ ‫‪ ‬کاهش بار کاری عضو( کاهش استفاده از بافت) مثل فلج‬ ‫عضالنی‬ ‫‪ ‬کاهش خون رسانی‬ ‫‪ ‬کاهش تحریکات هورمونی( آلزایمرکه باعث کوچک‬ ‫شدن مغز می شود‪).‬‬ ‫‪ ‬کاهش تغذیه یا تغذیه نامناسب‬ ‫‪ ‬فقدان تحریک اندوکرین‬ ‫‪ ‬فشار فیزیکی‬ ‫‪ ‬پیری‬ ‫آتروفی هم دو نوع فیزیولوژیک و پاتولوژیک دارد‪.‬آتروفی اندومتر در خانم های یائسه فیزیولوژیک است اما قطع عصب‬ ‫رسانی به یک عضو پاتولوژیک است‪.‬علت آتروفی کاهش سنتز و یا افزایش تجزیه ی پروتئین هاست که ممکن است‬ ‫آتروفی همراه با اتوفاژی (خودخواری) باشد‪.‬‬ ‫آتروفی سلولی ناشی از کاهش سنتز پروتئین هاست که بیشتر از مسیر یوبی کوئیتین پروتئازوم انجام می شود‪.‬عدم استفاده‬ ‫از سلول و عدم تغذیه مناسب باعث فعال شدن یوبی کوئیتین لیگاز می شود یوبی کوئیتین لیگاز باعث چسبیدن یوبی‬ ‫کوئیتین(‪ ) ubiquitin‬به پروتئین های سلول و تخریب آن ها در پروتئازوم می شود‪.‬‬ ‫علت دیگر آتروفی اتوفاژی(‪ ) autophagy‬است که بعضی از محصوالت اتوفاژی ممکن است به صورت واکوئل هایی در‬ ‫سلول باقی بمانند و به غشای سلول می چسبند که به آن ها ‪ residual body‬گفته می شود‪.‬یکی از آن ها گرانول های‬ ‫لیپوفوشین (‪ ) lipofuscin‬است که درصورتیکه لیپوفوشین زیاد باشد ‪ Brown atrophy‬گفته می شود‪.‬‬ ‫‪ : Metaplasia‬متاپالزی به عنوان تغییر در نوع یک سلول بالغ است‪.‬این سلول می تواند اپیتلیال یا مزانشیمال باشد که به‬ ‫وسیله ی نوعی دیگر از سلول جایگزین می شود‪.‬اگرآسیب طوالنی مدت باشد می تواند منجر به نئوپالزی یا کنسر شود‪.‬‬ ‫مثال ‪:‬‬ ‫‪-‬فردی که زیاد سیگار می کشد‪ ،‬بافت برای مقابله‬ ‫با عامل آسیب رسان از حالت استوانه ای‬ ‫(‪ )columnar‬به بافت سنگفرشی (‪)squamous‬‬ ‫که مقاومت بیشتری دارد تبدیل می شود‪.‬اگر باز‬ ‫هم سیگار کشیدن ادامه پیدا کند این بافت به سمت‬ ‫‪ squamous carcinoma‬پیش می رود‪.‬‬ ‫‪-‬افرادی که ‪ Barrett`s esophagus‬دارند‪.‬در‬ ‫این افراد بافت انتهایی مری تبدیل به بافت روده‬ ‫ای و استوانه ای می شود( سنگفرشی به استوانه‬ ‫ای) که اگر جلوی آن گرفته نشود باعث کنسر مری می شود‪.‬‬ ‫مثال کمبود ویتامین ‪ A‬باعث ایجاد متاپالزی ‪ squamous‬در مجاری هوایی می شود‪.‬شایع ترین نوع متاپالزی استوانه ای‬ ‫به سنگفرشی است‪.‬‬ ‫‪Page 4 of 11‬‬  ‫متاپالزی نتیجه ی تغییر فنوتیپ یک سلول تمایزیافته نیست بلکه سلول های بنیادی باقی مانده در بافت تحت برنامه ریزی‬ ‫مجدد قرار می گیرند‪.‬در متاپالزی مزانشیمی نیز این اتفاق در سلول های تمایز نیافته ی مزانشیم می افتد‪.‬برای مثال‬ ‫‪ Myositis ossificans‬ایجاد می شود‪.‬‬ ‫تجمعات داخل سلولی‬ ‫‪.1‬تجمع اجزای نرمال در داخل سلول (در اثر تولید بیش از حد و یا دفع ناقص)‬ ‫مثال ‪ :‬مواد اندوژن نرمال با تولید عادی و دفع ناقص مانند چربی در هپاتوسیت ها و پروتئین های تجمع یافته در سلول‬ ‫هایی اپیتلیال توبول های کلیوی ‪ ،‬مواد اندوژن نرمال با نقص آنزیمی در متابولیسم مانند‪ :‬چربی و کربوهیدرات هایی که‬ ‫در سندرم های متابولیک تجمع می یابند ‪.‬‬ ‫‪.2‬تجمع اجزای غیرنرمال اندوژن یا اگزوژن در داخل سلول (به صورت موقتی یا دائمی ‪ ،‬آسیب زا یا غیرآسیب زا)‪:‬‬ ‫مثال ‪ :‬مواد اندوژن غیر نرمال که بدلیل موتاسیون تجمع پیدا می کنند مانند ‪ :‬آلفا ‪ – 1‬آنتی تریپسین موتاسیون یافته در‬ ‫داخل هپاتوسیت ها ‪ ،‬مواد اگزوژن غیرنرمال مانند کربن‬ ‫‪Fatty Change or Steatosis‬‬ ‫شایع ترین محل تجمع چربی ها و تری گلیسیریدها در کبد می باشد‪.‬کبد چرب در افراد چاق و الکلی بدلیل نقص در آنزیم‬ ‫های متابولیزه کننده چربی اتفاق می افتد‪.‬شایع ترین مواردی که منجر به بروز کبد چرب میشوند عبارتند از‪ :‬مصرف زیاد‬ ‫الکل ‪ ،‬دیابت ‪ ،‬چاقی‬ ‫شایع ترین محل تجمع تری گلیسیریدها و استرهای تری گلیسیرید در فاگوسیت ها می باشد‪.‬در بیماری آترواسکلروز‪،‬‬ ‫ماکروفاژها و عضالت صاف جداره عروق مملو از استرهای کلسترول می باشند که باعث ایجاد نمای کف آلود میشود‪.‬‬ ‫درگزانتوم ‪ ،‬تجمع کلسترول در ماکروفاژها در زمینه هایپرلیپیدمی ایجاد میشود‪.‬‬ ‫استئاتوز همچنین میتواند در مسمومیت با تتراکلرید کربن‪ ،‬سوء تغذیه ‪ ،‬هایپوکسی و گرسنگی طوالنی مدت مشاهده شود‪.‬‬ ‫امکان درگیری قلب و کلیه نیز وجود دارد‪.‬‬ ‫کلسترولوز‪ :‬تجمع کلسترول در ماکروفاژهای ‪ Lamian Propria‬کیسه صفرا‬ ‫"در بیماری نیمن پیک تیپ ‪ ،C‬بدلیل نقص آنزیمی‪ ،‬تجمع کلسترول در ارگان های مختلف دیده میشود‪".‬‬ ‫تجمع پروتئین ها‬ ‫تجمع پروتئین ها در اثر افزایش عرضه آنها به سلول رخ میدهد‪.‬مثال در نتیجه افزایش سنتز‬ ‫‪.1‬در سندرم نفروتیک ‪ ،‬در اثرنشت پروتئین ها از فیلترهای گلومرولی ‪ ،‬این پروتئین های اضافه دفع شده ‪ ،‬در سلول‬ ‫های پوششی توبول پروگزیمال کلیوی تجمع می یابند‪.‬‬ ‫‪ : Russell Bodies.2‬درهنگام عفونت و با فعال شدن پالسما سل ها جهت تولید آنتی بادی ‪ ،‬پروتئین ها در داخل‬ ‫سلول تجمع می یابند‪.‬در این هنگام به کل سلول ‪ Russell body‬گفته میشود‪.‬‬ ‫‪Page 5 of 11‬‬  ‫‪ :Alcoholic Hyaline.3‬در افراد الکلی بدلیل نقص در سنتز پروتئین ها ‪ ،‬تجمع پروتئین ها درکبد ‪ ،‬به صورت‬ ‫اجسام هیالن اتفاق می افتد‪.‬این هیالن های ائوزینوفیلیک ‪ ،‬در واقع فیالمان های کراتین هستند‪.‬‬ ‫‪ :Neurofibrillary tangles.4‬درآلزایمر‪ ،‬این نوروفیالمان ها در داخل نورون ها تجمع می یابند‪.‬‬ ‫‪.3‬در بیماری آمیلوئیدوز نیز تجمع پروتئین های غیر طبیعی در سلول وجود دارد‪.‬‬ ‫‪.6‬در اثر کمبود آلفا‪1-‬آنتی تریپسین ‪ ،‬پروتئین هایی که به خوبی پیچ نخورده و شکل نگرفته اند در سلول تجمع می‬ ‫یابند‪.‬‬ ‫تجمع گلیکوژن در نتیجه متابولیسم غیر طبیعی‬ ‫‪.1‬در دیابت کنترل نشده ‪ ،‬گلیکوژن در توبول های کلیه ‪ ،‬میوسیت های قلب و سلول های بتا جزایر پانکراس تجمع‬ ‫می یابد‪.‬‬ ‫‪.2‬در ‪ ،Glycogen Storage Diseases‬گلیکوژن در ماکروفاژها تجمع می یابد‪.‬در این بیماری ها‪ ،‬نقص در آنزیم‬ ‫های تجزیه کننده گلیکوژن وجود دارد‪.‬در رنگ آمیزی با ‪ ،PAS‬تجمعات سرخ تا بنفش وجود دارد که با دیاستاز‬ ‫از بین نمیروند‪.‬‬ ‫پیگمان ها‬ ‫‪.1‬اندوژن ‪ :‬لیپوفوشین ‪ ،‬مالنین و مشتقات هموگلوبین‬ ‫‪ -1‬لیپوفوشین پیگمان پیری یا فرسودگی میباشد که در اثر ‪ Aging‬بوجود می آید‪.‬این پیگمان غیرقابل هضم ‪ ،‬دانه‬ ‫دانه و به رنگ زرد مایل به قهوه ای می باشد‪.‬در بافت های مختلف از قبیل قلب ‪ ،‬کبد و مغز میتواند به صورت‬ ‫طبیعی وجود داشته باشد‪.‬کمپلکسی از پروتئین ها و لیپیدها بوده و در اثر آسیب قوی به سلول ها توسط رادیکال‬ ‫های آزاد ‪ O2‬حاصل میشود‪.‬به تجمع مقدار زیاد آن در بافت ‪ ،‬آتروفی قهوه ای میگویند‪.‬‬ ‫‪Page 6 of 11‬‬  ‫‪ -2‬مالنین ‪ :‬تنها پیگمان اندوژن قهوه ای مایل به سیاه بوده و توسط مالنوسیت های اپیدرم تولید میشود‪.‬‬ ‫‪ -3‬اسید هموجنتیسیک ‪ :‬در بیماری آلکاپتونوریا ‪ ،‬این پیگمان سیاهرنگ تولید شده و در پوست‪ ،‬بافت نرم ‪ ،‬غضروف‬ ‫و ‪..‬رسوب می یابد که به آن ‪ Onchronosis‬گفته میشود‪.‬‬ ‫‪ -4‬هموسیدرین ‪ :‬پیگمانی به رنگ زرد طالیی و از مشتقات هموگلوبین می باشد که در خونریزی از بافت مشاهده‬ ‫میشود‪.‬معموال مشاهده آن بصورت پاتولوژیک می باشد‪.‬مقدار کمی از آن به صورت طبیعی در فاگوسیت های‬ ‫تک هسته مغزاستخوان و یا در کبد و طحال ‪ ،‬به مقدار کم ‪ ،‬دیده میشود‪.‬رسوب زیاد آن در بیماران هموکروماتوز‬ ‫‪ ،‬به صورت هموسیدروز قابل مشاهده است‪.‬‬ ‫‪.2‬اگزوژن‪ :‬کربن شایع ترین پیگمان اگزوژن می باشد‪.‬زمانی که کربن از طریق تنفس وارد ریه ها میشود ‪،‬به‬ ‫تدریج َ ‪ Anthracosis‬ایجاد میکند که یک تغییر شکل سیاهرنگ درداخل ریه هاست‪.‬‬ ‫“ در‪ ،Tattoo‬پیگمان های اگزوژن تزریق شده در داخل ماکروفاژهای درم تجمع می یابند‪”.‬‬ ‫‪Pathogenic Calcification‬‬ ‫‪ :Dystrophic Calcification.1‬وقتی سطح کلسیم طبیعی است و بافت دچار آسیب میشود ‪ ،‬در محل این آسیب‬ ‫رسوب کلسیم رخ میدهد‪.‬مهم ترین بیماری که درآن این حالت مشاهده میشود ‪ ،‬استنوز آئورت است‪.‬‬ ‫‪ :Metastatic Calcification.2‬این حالت همواره با هایپرکلسمی همراه بوده ‪،‬علت اصلی آن ‪ ،‬افزایش ترشح‬ ‫هورمون ‪ PTH‬می باشد ; مثال در بیماری که تومور پاراتیروئید یا هایپرپالزی غده پاراتیروئید دارد‪.‬امکان بروز‬ ‫آن در همه جا وجود دارد ‪ ،‬اما شایع ترین مکان ها شامل ‪ :‬بافت بینابینی عروق خونی ‪ ،‬کلیه ‪ ،‬ریه و مخاط معده‬ ‫می باشد‪.‬همچنین این حالت میتواند با یکسری از تومورها نیزهمراه باشد که این تومورها ‪ ،‬هورمون ها یا موادی‬ ‫را ترشح میکنند که به آنها ‪ PTH-Related Peptide ،‬گفته میشود که دارای اعمالی شبیه به ‪ PTH‬می باشند‪.‬‬ ‫در بیماری هایی مثل پاژه که در آن ‪ turn-over‬استخوان افزایش می یابد ‪ ،‬اختالالت ویتامین ‪ (D‬مثال با افزایش‬ ‫سطح ویتامین ‪ D‬در نتیجه افزایش مصرف آن ) ‪ ،‬سارکوئیدوز یا بیمارانی که نارسایی کلیوی دارند ‪،‬‬ ‫کلسیفیکاسیون متاستاتیک دیده میشود‪.‬‬ ‫‪Page 7 of 11‬‬ ‫‪:Cellular aging‬چندین عامل است که باعث ‪ aging‬می شود‪.‬مهمترین و اولین دلیل آن تجمع جهش(موتاسیون)در سلول ها‬ ‫است‪.‬از دالیل دیگر می توان به کاهش تکثیر سلول و نقص در هموئستاز پروتئین ها و التهاب طوالنی مدت ‪،‬نام برد‪.‬‬ ‫تجمع موتاسیون ها در ‪ :DNA‬رادیکال های اکسیژن به صورت مستقیم روی‪ DNA‬اثر می گذارند و سنتز پروتئین ها را‬ ‫تحت تاثیر قرار می دهند‪.‬‬ ‫‪Page 8 of 11‬‬  ‫کاهش تکثیر سلولی‪:‬بعد از این که سلول ها تقسیم می شوند به تدریج در وضعیتی قرار می گیرند که تقسیم آن ها کند می‬ ‫شود و اصطالحا به آن عفونت تکثیری گفته می شود‪.‬علت آن این است که در تقسیمات متوالی به تدریج طول تلومذ کوتاه‬ ‫می شود و سلول را به سمت ‪ Arrest‬سلولی می برد و تقسیم متوقف می شود‪.‬‬ ‫یک سری بیماری هایی وجود دارند که در آن ها طول تلومر با سرعت بیشتری کوتاه می شود مثل آپالستیک آنمیا یا‬ ‫سایتوپنی که به آن بیماری های تلومروپاتی (‪)Telomeropathies‬گفته میشود‪.‬‬ ‫نقص در همئوستاز پروتئین ها‪:‬‬ ‫با افزایش سن‪،‬ترجمه پروتئین ها افزایش پیدا می کند و فعالیت چاپرون ها کاهش پیدا می کند و فعالیت پروتئازوم نقص پیدا‬ ‫می کند‪.‬این موارد باعث کاهش پروتئین های درون سلولی و تجمع میسفولدینگ پروتئین ها می شود( ‪Misfolded‬‬ ‫‪، )proteins‬که نتیجه آن پروتئین های فانگشنال و انجام آپوپتوز در داخل سلول است‪.‬‬ ‫التهاب طوالنی مدت‪:‬‬ ‫هنگامی که سن فردی زیاد می شود‪ ،‬تعداد سلول های آسیب دیده افزایش پیدا می کند و یکسری مواد داخل سیتوپالسم تجمع‬ ‫پیدا میکند که مسیر التهابی(‪)Inflammation‬را فعال می کند بنابرین یک التهاب کوچک اما طوالنی مدت در این افراد به‬ ‫دلیل فاکتور های محیطی ایجاد می شود‪.‬این التهاب بیماری های مزمن مثل آترواسکلروزیا و دیابت نوع ‪ 2‬را ایجاد می کند‪.‬‬ ‫محدودیت کالری دریافتی و افزایش فعالیت باعث کاهش‬ ‫سرعت پیری سلول می شود در واقع ‪IGF-1‬که توسط‬ ‫خیلی از سلول ها تولید می شود با در اختیار قرار دادن‬ ‫گلوکز باعث ایجاد یک حالت آنابولیک می شود و منجر‬ ‫به رشد سلول و همانندسازی می شود‪.‬‬ ‫سیرتوئین ها‪،‬پروتئین هایی هستند که در سازگاری بدن‬ ‫با استرس های مختلف از جمله کمبود غذا و مخصوصا‬ ‫آسیب ‪ DNA‬می شوند‪.‬‬ ‫‪Page 9 of 11‬‬  ‫این پروتئین ها باعث بیان ژن هایی می شوند که طول عمر را با کاهش متابولیسم و کاهش آپوپتوز ‪،‬تحریک درست شکل‬ ‫گرفتن پروتئین ها و مهار رادیکال های آزاد اکسیژن و تقویت آنزیم ترمیم کننده ی ‪،DNA‬افزایش می دهند‪.‬‬ ‫همچنین سیرتوئین ها‪،‬حساسیت به انسولین را افزایش می دهند و می توانند اهداف در مانی برای دیابت تیپ‪ 2‬باشند‪.‬‬ ‫کالری محدود با استفاده از کاهش ‪ IGF-1‬و افزایش سیرتوئین ها باعث افزایش طول عمر می شود و در مقابل ‪،‬استرس به‬ ‫دلیل این که باعث ترشح گلوکوکورتیکوئید ها می شود روند پیری را افزایش می دهد‪.‬‬ ‫‪Page 11 of 11‬‬