Konu-12 Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri-I PDF

27.05.2024 BU BÖLÜMDE ELE ALINACAK OLAN KONULAR  Türk...

27.05.2024 BU BÖLÜMDE ELE ALINACAK OLAN KONULAR  Türkiye’nin Avrupa Ekonomik Topluluğuna Müracaatı  Ankara Anlaşması  Ankara Anlaşması-Hazırlık Dönemi  Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi  Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi-Uygulama  Ankara Anlaşması-Son Dönem  Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 2 İİBF-İktisat Türkiye’nin Avrupa Ekonomik Topluluğuna Müracaatı Türkiye’nin Avrupa Ekonomik Topluluğuna Müracaatı Türkiye, kuruluşundan itibaren çağdaş medeniyetler Türkiye’nin ivedilikle Topluluğa bağlanma isteğinin iki seviyesine ulaşma yolunda uluslararası gelişmeleri önemli nedeni bulunduğu, dönemin Türk yetkililerince yakından takip etmiş, Birleşmiş Milletler kurucu üyesi şu şekilde açıklanmıştır: olmasının yanı sıra OECD (1961), Avrupa Konseyi (1949), NATO (1952) gibi bazı önemli uluslararası oluşumların “Türkiye, uzun dönemde Batı Avrupa’da kurulabilecek içinde yer almıştır. siyasal bir birliğin dışında kalmak istememektedir. Öte Bu doğrultuda Türkiye, tarihte en büyük barış projesi yandan, Türkiye, gümrük birliği içinde Yunanistan’a olarak nitelendirilen Avrupa bütünleşmesi hareketine de verilecek ticari tavizlerden de yoksun kalmamak ilgisiz kalmayarak, 31 Temmuz 1959’da bu hareketin en amacındadır. önemli örgütlenmesi olan Avrupa Ekonomik Topluluğuna (AET, bugünkü adıyla Avrupa Birliği’ne) başvurmuştur. Türkiye adına bu başvuruyu, dönemin Demokrat Parti lideri ve Başbakanı Adnan Menderes yapmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 3 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 4 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 1  27.05.2024 Türkiye’nin Avrupa Ekonomik Topluluğuna Müracaatı Türkiye’nin Avrupa Ekonomik Topluluğuna Müracaatı Türkiye’nin AET’ye yapmış olduğu başvurunun temel  Avrupa Ekonomik Topluluğunun yardımlarından nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkündür; yararlanma ve Avrupa Ekonomik Topluluğu üye  Batılılaşma ve çağdaşlaşma çabalarını sürdürme, devletlerindeki mevcut pazar payını koruma,  Soğuk Savaş döneminde siyasi ve ekonomik izolasyondan  Avrupa’da Yunanistan’ın aleyhteki girişimlerine engel ve Sovyetler Birliği’nin baskısından kurtulma, olma.  Batı Bloğundaki yerini ekonomik entegrasyonla destekleme,  ABD karşısında denge arayışı, Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 5 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 6 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Türkiye’nin Avrupa Ekonomik Topluluğuna Müracaatı Türkiye’nin Avrupa Ekonomik Topluluğuna Müracaatı Türkiye’nin başvurusuna Topluluk Konseyi tarafından Ancak müzakereler, bir yandan Topluluk üye devletleri verilen cevapta, Türkiye’nin kalkınma düzeyinin tam arasında Türkiye ile imzalanacak ortaklık anlaşmasının üyeliğin yükümlülüklerini üstlenmesine imkân amacı ve içeriği konusunda oluşan görüş ayrılıkları, öte vermediği belirtilerek, Avrupa Ekonomik Topluluğunu yandan Türkiye’de meydana gelen iç siyasi çalkantılar ne- Kuran Antlaşmanın 238. maddesi temelinde tam üyelik deniyle birçok kez kesintiye uğramış ve toplam dört yıl koşulları gerçekleşinceye kadar geçerli olacak bir ortaklık sürmüştür. ilişkisinin kurulması önerilmiştir. Önerinin dönemin Türk Hükümetince kabul edilmesi üzerine taraflar arasında bir ortaklık anlaşması _____________________ o _____________________ imzalanması için müzakerelere başlanmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 7 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 8 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 2  27.05.2024 Ankara Anlaşması Ankara Anlaşması Anlaşma, 12 Eylül 1963’te Ankara’da imzalanmış ve Anlaşma’nın amacı, Türkiye’nin Topluluğa tarafların iç hukuklarında onaylanması ve GATT izninin entegrasyonunu sağlamaktır. Bu entegrasyon aşamalı alınması süreçlerinin ardından 1 Aralık 1964’te yürürlüğe olarak gelişecek ve sırasıyla ekonomik ve siyasi temelde girmiştir. gerçekleşecektir. Böylece Türkiye, Yunanistan’ın arkasından Topluluk ile Anlaşma, öncelikle Türkiye’nin tam üyeliğin getireceği ortaklık kuran ikinci ülke olmuştur. ekonomik, sosyal ve hukuki düzeydeki yükümlülüklerini Resmî adı “Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu yerine getirmesini ve belli bir ekonomik gelişmişlik Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma” olan Anlaşma, düzeyine ulaşmasını “katılmanın ön koşulu” olarak hükme Ankara'da imzalanmış olması nedeniyle Türkçe literatürde bağlamıştır. Bu yüzden Anlaşma, “tam üyeliğe götüren yaygın şekilde “Ankara Anlaşması” olarak da ifade ortaklık anlaşması” olarak nitelendirilmektedir. Ortaklık edilmektedir. ilişkisi, Türkiye’yi Topluluk (Birlik) üyeliğine hazırlama işlevi görecektir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 9 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 10 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması Ankara Anlaşması Anlaşma, içerik olarak AET-Yunanistan Ortaklık Anlaşması Ortaklığın uygulanması, gerekli alt programların, örnek alınarak hazırlanmıştır. Ancak Anlaşmada, Topluluk düzenlemelerin yapılıp uygulanmaya konması, her evrede üye devletleri arasında oluşan görüş aykırılıkları ve bazı üye hangi tedbirlerin nasıl ve ne zaman alınacağının tespiti gibi devletlerin Türkiye’ye soğuk bakmaları yüzünden somut hususlar ise Anlaşma’nın eki ve uzantısı şeklinde yürürlüğe hükümlere yer verilememiş sadece ortaklık ilişkisinin sokulacak olan uluslararası hukuk metinlerinin genel ilke ve kurallarına ilişkin bir çerçeve saptanabilmiştir. (protokollerin) ve Ortaklık Konseyi kararlarının Dolayısıyla Anlaşma, mahiyeti itibarıyla bir “çerçeve belirleyeceği düzenlemelere bırakılmıştır. anlaşma” niteliği taşımaktadır. Anlaşma’nın 30. maddesi gereğince bu protokoller, Anlaşmada, ortaklığın amacı, hedefleri, temel ilkeleri, Anlaşma’nın ayrılmaz parçaları olup ana metinle eş hedeflere ulaşmak için geçilecek başlıca evreler ve değerdedir. mekanizmalar belirlenmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 11 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 12 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 3  27.05.2024 Ankara Anlaşması Ankara Anlaşması Anlaşma, ana ilke ve temelleri bakımından Avrupa Türkiye ile Topluluk üye devletleri arasındaki ekonomik (Ekonomik) Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın gelişmişlik farkı yüzünden ortaklık rejiminin kademeli hükümlerinden esinlenerek (veya onlar örnek alınarak), şekilde uygulanması ve Türkiye’nin bu süreçte Topluluğun içinde malların, kişilerin, hizmetlerin ve sermayenin ortak ekonomik ve mali yardımları ile desteklenmesi bir bir rekabet düzeni çerçevesinde serbestçe dolaşabileceği bir “ekonomik alan” kurulmasına yönelik bir program zorunluluk olarak ortaya çıkmıştır. düzenlemektedir. Bu çerçevede Anlaşma’nın temelini gümrük birliği oluşturmaktadır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 13 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 14 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması Ankara Anlaşması-Hazırlık Dönemi (1964-1973) Bu nedenle Anlaşmada, ortaklığın birbirini izleyen Ortaklığın ilk evresini oluşturan hazırlık dönemi, Türk hazırlık, geçiş ve son dönem olmak üzere toplam üç ekonomisinin taraflar arasında kurulacak olan gümrük dönemden geçerek gelişeceği öngörülmüştür. Ortaklığın birliğine hazırlanacağı dönemdir. bir döneminden diğer dönemine geçiş otomatik şekilde Bu dönem, Anlaşma’nın yürürlüğe girdiği 1 Aralık 1964 değil taraflarca belirlenecektir. tarihi itibarıyla başlamıştır. Ortaklığın hazırlık döneminin usul ve esasları Geçici Protokol ve Mali Protokolde düzenlenmiştir. Dönemin süresi 5 yıl olarak öngörülmüş ve Türkiye’nin talebi hâlinde Geçici Protokolde belirlenen usullere göre bu sürenin 10 yıla kadar uzatılması da müm- kün kılınmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 15 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 16 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 4  27.05.2024 Ankara Anlaşması-Hazırlık Dönemi (1964-1973) Ankara Anlaşması-Hazırlık Dönemi (1964-1973) Dönemin asıl amacı, Türkiye’nin ekonomik ve sosyal Bu çerçevede Topluluk üye devletleri, ortaklığın hazırlık gelişimini sağlamaktır. Onun için Türkiye, bu dönemde döneminde Türkiye’den ülkelerine yapılacak tütün, üzüm, hiçbir yükümlülük altına girmemiştir. Aksine kendisine kuru incir, fındık, turunçgiller, şarap, dokuma ve su bazı ekonomik yardım ve imtiyazlar verilmiştir. Nitekim ürünleri ithalatı için belli kotalarda gümrük indirimi Türkiye’nin ihracat üstünlüğü olan bazı (tarım) ürünlerine uygulamışlardır. tercihli tarife uygulanması ve belirli bir miktar kredi Bunun yanında, Mali Protokol uyarınca Türkiye’ye hazırlık yardımı yapılması kararlaştırılmıştır. dönemi (1964-1969) için 175 milyon ECU tutarında Böylece bu yardım ve imtiyazlarla Türk ekonomisi Topluluk kredisi verilmiştir. Bu Protokol ile sağlanan güçlendirilecek ve gümrük indirimlerine başlayacağı geçiş kredilerin tümü kullanılmıştır. dönemi ve son dönemin getireceği yükümlülükleri üstle- nebilmesi sağlanacaktır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 17 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 18 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması-Hazırlık Dönemi (1964-1973) Ankara Anlaşması-Hazırlık Dönemi (1964-1973) Tüm bunlarla birlikte, hazırlık döneminde Türk Bu talep Topluluk tarafından pek memnuniyetle ekonomisine beklenilen katkılar sağlanamamıştır. karşılanmamış olsa da sonunda Türkiye’nin isteği Ayrıca Yunanistan ile yaşanan sorunlar gün geçtikçe daha doğrultusunda 6 Şubat 1969’da görüşmelere başlanmıştır. da büyümüş ve Yunanistan’ın Topluluk ile daha güçlü Görüşmeler, 23 Kasım 1970’de Katma Protokolün ortaklık ilişkisine sahip olduğundan bu farkın kapatılması imzalanmasıyla noktalanmıştır. Hazırlık dönemi, Katma zorunlu olmaya başlamıştır. Protokolün yürürlüğe girmesine kadar devam etmiştir. Bu yüzden Türkiye, bir an önce geçiş dönemine geçilmesinin yararlı olacağı düşüncesiyle 16 Mart 1967’de yapılan beşinci Ortaklık Konseyi toplantısında geçiş döneminin koşullarını ve uygulama usullerini belirleyecek protokolün imzalanmasına yönelik gerekli hazırlıklara başlanmasını Topluluk tarafına iletmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 19 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 20 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 5  27.05.2024 Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi Ortaklığın ikinci dönemi geçiş dönemidir. Hazırlık Ortaklığın geçiş dönemi, belirli istisnalar dışında 12 yıl döneminden geçiş dönemine intikal otomatik olmayıp sürecek ve tarafların karşılıklı ve dengeli yükümlülükleri geçiş döneminin koşullarının ayrı bir protokol ile esasına dayanacaktır. düzenlenmesi gerekmektedir. Türkiye ile Topluluk arasında gümrük birliğinin tedricen 13 Kasım 1970 tarihinde imzalanan ve 1973 yılında yürürlüğe kurulması, Türkiye’nin ekonomi politikalarının Topluluğun giren Katma Protokol ile birlikte, Ankara Anlaşması'nda politikalarına yakınlaştırılması, bunun için de gerekli ortak öngörülen hazırlık dönemi sona ermiş ve "Geçiş eylemlerin geliştirilmesi geçiş döneminin öncelikli Dönemi"ne ilişkin koşullar belirlenmiştir. hedefleri olarak öngörülmüştür. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 21 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 22 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi Katma Protokolün tarafların iç hukuklarında onaylanması Katma Protokol, ortaklığın geçiş döneminin uygulanmasına işlemlerinin gecikeceği anlaşıldığından 21 Temmuz 1971’de ilişkin koşulları, usulleri, sıra ve süreleri belirlemekte; Protokolün sadece ticari hükümlerini önceden yürürlüğe sanayi ürünlerinde gümrük birliği, tarım için tavizli rejim, koyan bir geçici anlaşma imzalanmıştır. Bu Geçici Anlaşma işgücünün serbest dolaşımı, yabancı sermaye, yerleşme 1 Eylül 1971’de yürürlüğe girmiştir. Böylece geçiş dönemi serbestisi, rekabet ve devlet yardımları, ihracatın fiilen daha önce başlamıştır. desteklenmesi ve mali yardımlar gibi temel konularda Katma Protokol, Ankara Anlaşması’nda yer alan hükümler içermektedir. hükümlerin Türkiye’nin ekonomik durumuna uygun bir biçimde yürürlüğe konulmasını sağlayan ve 64 maddeden oluşan bir “Uygulama Anlaşması”dır. Zira Ankara Anlaşması’nın belirlediği genel çerçeve, Katma Protokol ile doldurulmuş ve uygulamaya geçirilmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 23 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 24 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 6  27.05.2024 Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi Bu dönemde, taraflar arasında sanayi ürünlerini konu alan Ayrıca Topluluk tarafı, Türkiye’nin sanayi ürünleri bir Gümrük Birliğinin - Topluluk tarafından derhâl Türkiye ihracatına tam serbestî sağlamanın dışında Türk tarım tarafından ise aşamalı şekilde - gerçekleştirilmesi ürünlerine çeşitli sürüm kolaylıkları tanımıştır. kararlaştırılmıştır. Yani taraflar açısından gümrük birliğinin Buna karşılık, Türkiye'nin dış rekabet gücü kazanacağı dü- asimetrik şekilde kurulması öngörülmüştür. şünülen üretken dallar ile o zaman için Türkiye’de 1971 yılı (Geçici Anlaşma ile) itibarıyla, Katma Protokol kurulması düşünülmeyen AB kaynaklı sanayi ürünlerinde çerçevesinde, Topluluk, bazı petrol ve tekstil ürünleri gümrük ve eş etkili vergilerini 12 ve 22 yıllık süreler dışında Türkiye'den ithal ettiği tüm sanayi mallarına içerisinde aşamalı bir şekilde kaldırması öngörülmüş, aynı uyguladığı gümrük vergileri ve miktar kısıtlamalarını tek dönem içinde Topluluğun ortak gümrük tarifesi ve tarım taraflı olarak sıfırlamıştır. politikasına uyum sağlamayı taahhüt etmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 25 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 26 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi Ayrıca geçiş döneminde Türkiye’ye mali yardımların Bu Mali Protokol çerçevesinde 195 milyon ECU Topluluk yapılması için iki mali protokol imzalanmıştır. Bu bütçesinden, 25 milyon ECU, AYB öz kaynaklarından protokollerden ilki olan İkinci Mali Protokol, 23 Kasım olmak üzere, toplam 220 milyon ECU tutarında kredinin 1970 tarihinde Katma Protokol ile birlikte imzalanmış ve 1 Türkiye’ye verilmesi öngörülmüş ve tamamı Türkiye Ocak 1973’te yürürlüğe girmiştir. tarafından kullanılmıştır. Söz konusu Protokol, 1971-1977 dönemini kapsamıştır. Bundan başka, Topluluğa yeni katılan üç devletin Türkiye, bu Protokol ile yalnız Topluluk bütçesinden (İngiltere, İrlanda ve Danimarka) de mali yardıma verilen kredilerden değil, Avrupa Yatırım Bankasının (AYB) katılmasını sağlamak amacıyla Tamamlayıcı Protokole öz kaynaklarından verilen kredilerden de yararlanma konulan bir hükümle, Türkiye’ye daha sonra 47 milyon imkânı bulmuştur. ECU tutarında bir ek kredinin verilmesi kabul edilmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 27 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 28 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 7  27.05.2024 Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi Üçüncü Mali Protokol, 12 Mayıs 1977’de imzalanmış ve 1 Topluluk, ayrıca 1980 yılında özel bir iş birliği fonu kurmuş Mayıs 1979’da yürürlüğe girmiştir. Bu Protokolün 31 Ekim ve Türkiye’nin sağlık, çevre, turizm ve eğitim gibi alanlarda 1981’e kadar uygulanması öngörülmüş ancak daha sonra yapacağı çalışmalarda teçhizat ve yabancı uzman veya süre uzatılmıştır. Bu Protokol çerçevesinde Türkiye’ye 220 eğitimci ihtiyacını karşılamak üzere 75 milyon ECU’luk milyon ECU’lük kısmı Topluluk bütçesinden, 90 milyon hibe yardımı yapmıştır. ECU’lük kısmı ise AYB öz kaynaklarından olmak üzere, Türkiye, her ne kadar Katma Protokol’de öngörülen takvim toplam 310 milyon ECU tutarında bir kredi verilmiştir. çerçevesinde gümrük vergisi indirimlerini 1973 ve 1976 Kredinin tamamı Türkiye tarafından kullanılmıştır. dönemlerinde yerine getirmiş olsa da 1970’li yıllarda ortaya çıkan ekonomik krizler, iç ve dış siyasi karışıklıklar nedeniyle Katma Protokolden doğan yükümlülüklerini yerine getirmekte oldukça zorlanmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 29 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 30 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi-Uygulama Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi-Uygulama Hatta Türkiye, Katma Protokol’ün yürürlüğe girişinin Kıbrıs’a askerî müdahale sonrası Topluluk üye devletleriyle hemen öncesinde gümrük vergilerini % 50 artırmıştır. Zira siyasi ilişkilerin gerginleşmesi üzerine Ocak 1978’de o dönemde, Topluluk ile kurulan ortaklık ilişkisinin bir yapılması gereken gümrük vergisi indirimlerini çeşit sömürü düzeni oluşturduğu, ulusal pazarın Topluluk ertelemiştir. Topluluk tarafı da bu durumu öne sürerek ürünlerine açılmasının sanayileşmeyi ve kalkınmayı kendi yükümlülüklerini yerine getirmeyi aksatmış ve engelleyeceği, dolayısıyla koruma önlemlerinin muhafaza ortaklığın uygulanması ve geliştirilmesi konusunda pek edilmesi gerektiği yönünde görüşler öne çıkmıştı. istekli olmamıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 31 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 32 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 8  27.05.2024 Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi-Uygulama Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi-Uygulama Başlangıçta sadece ekonomik olan sorunlar, 12 Eylül 1980 Ancak bu dönemde ortaklık organları düzgün askerî yönetimi döneminde nitelik değiştirerek gittikçe işletilememiştir. Nitekim Ortaklık Konseyi, 1980 yılından siyasi boyut kazanmaya başlamıştır. Yunanistan’ın 1980’de sonra 16 Eylül 1986’da yeniden toplanabilse de Yunanistan Topluluğa tam üye olması siyasi sorunları daha da vetosu sebebiyle Topluluğun ortak tutum oluşturamaması artırmıştır. Topluluk, bu gelişmelerin sonucunda Türkiye ile sonucu bu toplantıda herhangi bir karar alamamış ve yine siyasi ilişkilerini dondurarak mali iş birliğini askıya uzunca bir süre bir araya gelememiştir. almıştır. 1983 yılında Türkiye’de sivil idarenin yeniden kurulması ve 1984 yılından itibaren ithalatı engelleyici politikaların hızla terk edilerek dışa açılma sürecinin başlatılması ve liberal ekonomi politikaları izlenmesi, ortaklığa yeniden işlerlik kazandırmış ve ilişkiler normalleşme seyrine girmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 33 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 34 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi-Uygulama Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi-Uygulama Ortaklık rejiminin iyi bir şekilde işletilememesi ve hatta Komisyon, Türkiye’nin tam üyelik başvurusuna ilişkin bazı dönemlerde askıya alınması, Türkiye’nin ortaklık olarak 18 Aralık 1989’da açıklamış olduğu görüşünde, ilişkileri çerçevesinde Topluluğa katılmasının çok kolay öncelikli olarak kendi iç bütünleşmesini tamamlamadan olmayacağını göstermişse de Türkiye Avrupa’ya entegre Toplulukların yeni bir üyeyi daha kabul edemeyeceği; olma çabalarına yeni bir boyut kazandırmak ve Topluluğun Türkiye’nin, Topluluklara katılmaya ehil olmakla birlikte, mali kaynaklarını kullanma konusunda daha iyi koşullara ekonomik, sosyal ve siyasal alanda gelişmesi gerektiği ifade kavuşmak amacıyla Ankara Anlaşması’nda öngörülen edilmiştir. tedrici bütünleşme sürecinin tamamlanmasını beklemeden 14 Nisan 1987 tarihinde üyelik başvurusu yapmıştır. Yunanistan ile arasındaki mevcut sorunların Avrupa düzeyinde gittikçe siyasallaşmaya başlaması ile Türkiye tam üyelikle Yunanistan karşısında bir denge kurmaya çalışmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 35 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 36 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 9  27.05.2024 Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi-Uygulama Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi-Uygulama Bu nedenle, üyelik müzakerelerinin açılması için bir tarih Bu arada Avrupa Konseyi, Haziran 1993 Kopenhag belirlenmemesi ve Ankara Anlaşması çerçevesinde Zirvesi’nde aldığı kararlar uyarınca Merkez ve Doğu ilişkilerin geliştirilmesi önerilmiştir. Nihayet Türk-Yunan Avrupa ülkelerini (MDAÜ) kapsayan bir genişleme süreci sorunlarının da Türkiye’nin tam üyelik sürecinde engeller başlatmış ve aday ülkelerin üyelik için karşılaması gereken yaratabileceğine dikkat çekilmiştir. kriterleri belirlemiştir. Bu dönemde Katma Protokol’de öngörüldüğü gibi Gümrük Söz konusu kriterler siyasi, ekonomik ve Topluluk Birliğinin 1995 yılına kadar tamamlanması için gerekli mevzuatının benimsenmesi olmak üzere üç grupta hazırlıklar hızlanmıştır. Taraflar arasında iki yıl boyunca toplanmış; siyasi kriterlere uyumun katılım yapılan teknik ve siyasi görüşmelerin sonuçları bir karar müzakerelerinin açılması için ön koşul olduğu taslağında özetlenmiş ve 6 Mart 1995 tarihli Ortaklık belirtilmiştir. Konseyi toplantısına sunulmuştur. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 37 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 38 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi-Uygulama Ankara Anlaşması-Geçiş Dönemi-Uygulama AB’nin entegrasyon sürecini devam ettirecek şekilde yeni Zirve’de Ön Katılım Stratejisi kabul edilerek, çeşitli araçlar üyeleri kabul edebilme kapasitesi de katılım sürecine (taraflar arasında ortaklık ilişkisini kuran Avrupa ilişkin Birliğin değerlendireceği bir kriter olarak kabul Anlaşmaları, İç Pazar’a ilişkin Beyaz Kitap ve Phare edilmiştir. Programı) belirlenmiştir. AB, genişleme politikasına bağlı olarak, MDAÜ’leri AB ile Bu strateji; Avrupa Anlaşmaları'nın uygulanması; mali yakınlaştırmak amacıyla bu ülkelerin katılım sürecindeki yardım ile Phare Programı; ve ortak çıkarları ilgilendiren ihtiyaçlarını belirlemek ve onları üyeliğe hazırlamak üzere konuları görüşmek üzere “yapısal işbirliği” çerçevesinde Aralık 1994’te Essen Zirvesi’ni gerçekleştirmiştir. tüm üye ve aday ülkeleri bir araya getiren bir diyalog olmak üzere üç temel unsurdan oluşmuştur. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 39 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 40 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 10  27.05.2024 Ankara Anlaşması-Son Dönem Ankara Anlaşması-Son Dönem Ortaklığın son dönemi ise gümrük birliğine dayanacak ve  Tarım ürünleri ticaretinde öncelikle tavizli rejimin her iki tarafın ekonomik ve sosyal politikaları arasındaki genişletilmesi ve daha sonra aşamalı olarak serbest koordinasyonun güçlendirilmesini sağlayacaktır. dolaşıma geçilmesi, Bu dönemde Türkiye ile Topluluk arasında - ilgili alanlar  Kişilerin, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının bakımından - ekonomi politikalarının koordinasyonunun sağlanması yönünde somut adımlar atılması, aşamalı olarak güçlendirilmesi ve dış ticaret politikalarının  Türkiye’nin geniş anlamda rekabet hukuku tam uyumlu hâle getirilmesi çerçevesinde; düzenlemeleri ve uygulamalarının Topluluk sistemiyle giderek tam uyumlu hâle getirilmesi gerekmektedir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 41 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 42 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması-Son Dönem Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Anlaşma’da hazırlık döneminden geçiş dönemine intikalin 6 Mart 1995’de Brüksel’de gerçekleştirilen 36. dönem aksine geçiş döneminden son döneme geçiş şekli Ortaklık Konseyi toplantısında, ortaklığın (Gümrük düzenlenmemiştir. Birliğinin) son döneminin 1 Ocak 1996 tarihinden Ancak bunun için de ek düzenleme yapılması gerekeceği geçerli olmak üzere uygulamaya konulması kuşkusuzdur. Yine Anlaşmada son dönemin uzunluğu da kararlaştırılmış ve “Gümrük Birliğinin Son Döneminin açık bırakılmıştır. Bununla birlikte, son dönemin, Uygulamaya Konmasına” İlişkin 1/95 sayılı Ortaklık “ortaklık”tan “tam üyeliğe” geçişi hazırlama işlevini görecek Konseyi Kararı (OKK) kabul edilmiştir. Karar uyarınca olması sebebiyle esasen Türkiye’nin tam üyeliğinin Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği 1 Ocak 1996 gerçekleşmesine kadar devam edeceği söylenebilir. tarihinde yürürlüğe girmiştir. Böylece, Türkiye-AB Ortaklık İlişkisinin "Son Dönem"ine geçilmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 43 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 44 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 11  27.05.2024 Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama 1/95 sayılı OKK, 66 madde, bazı maddelere ilişkin ortak ya 1/95 sayılı Karar, Gümrük Birliğinin tamamlanması ve da tek taraflı 17 bildiri ve 10 ekten oluşmaktadır. Bu Karar’ın işleyişine ilişkin olarak başlıca şu konularda hükümler 1 Ocak 1996’da yürürlüğe girmesiyle birlikte ortaklığın içermektedir: (Gümrük Birliğine) geçiş dönemi sona ermiş ve son dönemi  Malların serbest dolaşımı (taraflar arasında gümrük başlamıştır. vergisi ve miktar kısıtlamalarının kaldırılması ve 1/95 sayılı OKK’nin hükümleri temelinde işleyen Gümrük Topluluğun ortak gümrük tarifesine uyum), Birliği, Topluluk üye devletleri ile Türkiye arasında ithalatta  Topluluğun teknik mevzuatına uyum, olduğu gibi ihracatta da gümrük vergileri ve eş etkili vergi  Topluluğun ortak ticaret politikasına uyum, ve resimlerin, miktar kısıtlamalarının ve eş etkili başka her türlü tedbirin yasaklanmasını; Türkiye’nin üçüncü ülkelerle  Topluluğun tercihli gümrük rejimlerinin üstlenilmesi, ilişkilerinde Topluluğun ortak gümrük tarifesinin kabulünü  Topluluğun ortak tarım politikasına uyum ve tarım ve Topluluğun dış ticarete ilişkin sair mevzuatına ya- ürünleri ticaretinde uygulanacak tercihli rejim, kınlaşmasını kapsamaktadır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 45 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 46 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama 1/95 sayılı Karar, Gümrük Birliğinin tamamlanması ve 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla işleyişine ilişkin olarak başlıca şu konularda hükümler gruplandırılması durumunda; içermektedir: Malların Serbest Dolaşımı;  Topluluk Gümrük Koduna uyum ve karşılıklı idari iş Malların serbest dolaşımı, AB müktesebatının temel bir birliği, parçasını oluşturmaktadır. Türkiye, 1 Ocak 1996 tarihi  Mevzuat yakınlaştırılması (fikrî, sınai ve ticari itibariyle, AB’den ithal ettiği sanayi ürünlerine uyguladığı mülkiyetin korunması; Gümrük Birliğinin rekabet mevcut tüm gümrük vergileri ve eş etkili tedbirleri kuralları; ticari korunma araçları; kamu alımlari; vergi- kaldırmış, üçüncü ülkelere yönelik miktar kısıtlaması lendirme), uygulamasını AB ile uyumlu hale getirmiştir.  Kurumsal hükümler (Gümrük Birliği Ortak Komitesi; danışma ve karar usulleri; uyuşmazlıkların çözümü; korunma tedbirleri).. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 47 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 48 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 12  27.05.2024 Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla gruplandırılması durumunda; gruplandırılması durumunda; Malların Serbest Dolaşımı; Ortak Ticaret Politikası; Ayrıca, beş yıllık geçiş dönemi tanınan hassas ürünler, Türkiye, AB’nin Ortak Ticaret Politikası’na uyum haricinde üçüncü ülkelere karşı Birliğin OGT’sini kapsamında, üçüncü ülkelerden sanayi ürünleri ithalatında uygulamaya başlamıştır. 1/95 sayılı OKK’nin Ek 1’inde yer AB’nin OGT'sini uygulamayı, ithalat üzerinden alınan diğer alan işlenmiş tarım ürünlerinin de sanayi ve tarım payları vergi ve fonları kaldırmayı, AB’nin tercihli ve otonom hesaplanmış, bir kısmı için sanayi payı hemen sıfırlanmış, ticaret rejimlerini üstlenmeyi taahhüt etmiştir. Gümrük bir kısmının sanayi paylarının da aşamalı olarak Birliği’nin tamamlandığı 1996 yılı itibariyle Türkiye, hassas sıfırlanması hükme bağlanmıştır. ürünler dışında ortalama yüzde 85 düzeyinde OGT uyumunu benimsemiş, 2001 yılı başından itibaren söz konusu ürünlere ilişkin indirimler de tamamlanmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 49 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 50 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla gruplandırılması durumunda; gruplandırılması durumunda; Ortak Ticaret Politikası; Ortak Ticaret Politikası; Tercihli ticaret anlaşmalarına ilişkin olarak, Türkiye’nin, Ancak, Suriye ile yapılan anlaşma Aralık 2011’ten beri askıya EFTA, Arnavutluk, İsrail, Makedonya, Bosna-Hersek, Fas, alınmıştır. Öte yandan, Merkezi ve Doğu Avrupa ülkeleriyle Filistin, Gürcistan, Karadağ, Mısır, Sırbistan, Şili, Tunus, akdedilmiş olan STA’lar bu ülkelerin AB üyelikleri Ürdün, Morityus, Güney Kore ve Suriye ile Serbest Ticaret nedeniyle feshedilerek, söz konusu ülkelerle ticari Anlaşmaları (STA) bulunmaktadır. ilişkilerin Gümrük Birliği temelinde yürütülmesine karar verilmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 51 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 52 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 13  27.05.2024 Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla gruplandırılması durumunda; gruplandırılması durumunda; Ortak Ticaret Politikası; Ortak Ticaret Politikası; Türkiye ayrıca Lübnan, Kosova ve Malezya ile de birer STA Bu ülke ve ülke grupları şunlardır: Ukrayna, Kolombiya, imzalamıştır ancak söz konusu anlaşmaların yürürlüğe Ekvator, Malezya, Moldova, Kongo Demokratik girmesi için ülkelerin iç onay süreçlerinin tamamlanması Cumhuriyeti, Gana, Kamerun, Seyşeller, Körfez İşbirliği beklenmektedir. Konseyi, Libya, Mercosur ve Faroe Adaları’dır. Tüm Türkiye, şimdiye kadar 16’sı yürürlükte olmak üzere toplam bunların yanı sıra, Türkiye; ABD, Japonya, Hindistan ve 28 serbest ticaret anlaşması imzalamıştır. Diğer taraftan Meksika başta olmak üzere birçok ülkeye de STA birçok ülke ve ülke grupları ile müzakereler ve müzakerelerinin başlatılmasına yönelik girişimlerde müzakerelere başlama görüşmeleri devam etmektedir. bulunmuştur.. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 53 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 54 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla gruplandırılması durumunda; gruplandırılması durumunda; Teknik Mevzuat; Teknik Mevzuat; Türkiye, malların serbest dolaşımının tam olarak Ancak, 1999 yılında gerçekleşen Helsinki Zirvesi’nde sağlanabilmesi için teknik mevzuat olarak adlandırılan, Türkiye’nin adaylığının tanınmasını takiben uyum ticarete konu olan ürünlere ilişkin ortak düzenleyici sağlanması gereken teknik mevzuat sayısı artmıştır. çerçeveyi de üstlenmeyi taahhüt etmiştir. Uyum sağlanması AB’deki teknik mevzuatın gelişen dinamik yapısı göz gereken AB teknik mevzuatı listesi ile uygulama koşul ve önünde bulundurularak başlatılan 2/97 sayılı OKK’nin kuralları 2/97 sayılı OKK ile belirlenmiştir ve Türkiye’nin güncellenmesi yönünde bir gereksinim ortaya çıkmıştır. uyum çalışmalarını 2000 yılı sonunda tamamlaması öngörülmüştür. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 55 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 56 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 14  27.05.2024 Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla gruplandırılması durumunda; gruplandırılması durumunda; Teknik Mevzuat; Teknik Mevzuat; Teknik mevzuat uyumu çerçevesinde, ürünlerin asgari "CE" işaretinin, 1 Ocak 2004 itibariyle Türkiye iç pazarında güvenlik koşullarına sahip olduğunu gösteren da kullanılması zorunlu hale getirilmiş, akreditasyon CE (European Conformity) işareti oluşturulmuştur. Bir alanında da önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Avrupa başka deyişle CE işareti üzerine iliştirildiği ürünün insan, Komisyonu’nun yayımladığı 2013 Türkiye İlerleme hayvan ve çevre açısından sağlıklı ve güvenli olduğunu Raporu’nda, yasal düzenlemelerde yapılan son gösteren bir işarettir. CE işaretini taşıyan ürünlerin AB’de değişikliklerle, Türk Akreditasyon Kurumu’nun yapısının serbestçe dolaşımı sağlanmaktadır. Türkiye’nin bu alanda Avrupa akreditasyon sistemi ile daha fazla uyumlu hale uyum durumu ileri düzeydedir. getirildiği ifade edilmiştir.. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 57 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 58 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla gruplandırılması durumunda; gruplandırılması durumunda; Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları; Rekabet; Gümrük Birliği kapsamında tamamlanması gereken yasal Türkiye, Gümrük Birliği’ni oluşturan 1/95 Sayılı OKK ile, düzenlemeler, malların serbest dolaşımının tam olarak rekabet kurallarına ilişkin mevzuatını AB müktesebatıyla sağlanmasını amaçlamaktadır. Bu düzenlemeler içinde uyumlu hale getirmeyi taahhüt etmiştir. önemli bir yer tutan fikri ve sınaî haklara ilişkin mevzuatın Uyum çalışmaları kapsamında, 7 Aralık 1994 tarihinde, taraflar arasında farklı düzeylerde bulunması serbest 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun kabul dolaşıma tarife dışı engel teşkil etmektedir. Dolayısıyla, edilmiş ve 13 Aralık 1994 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Gümrük Birliği’nin sağlıklı işleyebilmesi için Türk Kanunu uygulamakla sorumlu Rekabet Kurumu’nun karar mevzuatının AB mevzuatı ve uluslararası sözleşmelere organı olan Rekabet Kurulu da, 5 Kasım 1997 tarihinden uyumlu hale gelmesi gerekmektedir. itibaren başvuruları değerlendirmeye başlamıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 59 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 60 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 15  27.05.2024 Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla gruplandırılması durumunda; gruplandırılması durumunda; Kamu Alımları; Kamu Alımları; 1/95 sayılı OKK kapsamında, Türkiye’nin kamu alımları Ancak, kamu alımları alanında, Kamu İhale Kanunu’nun alanındaki AB mevzuatına uyum sağlaması hükme Türk teklif sahipleri lehine hükümler içermesi, kamu bağlanmış ve 1 Ocak 2003 tarihinde Kamu İhale Kanunu alımları için belirlenen eşik değerlerin AB’de öngörülen yürürlüğe konulmuştur. Kamu ihalelerine ilişkin değerlerin üzerinde olması ve Kamu İhale Kanunu’nda uygulamaları yürütecek ve şikâyetleri çözüme bağlayacak muafiyetlerin sürmesi AB tarafından İlerleme Raporları’nda hukuki ve idari düzeyde bağımsız Kamu İhale Kurumu ise uyum eksiliği olarak değerlendirilmektedir. Temmuz 2002’de yayımlanan yönetmelik ile çalışmalarına başlamıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 61 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 62 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama 1/95 sayılı Kararda içerilen hükümlerin genel başlıklarla Dolayısıyla Türkiye AB arasındaki Gümrük Birliğinin gruplandırılması durumunda; uygulanmasında esas alınan hukuki metinler şöyledir; Kurumsal İşbirliği; 1) 1/95 sayılı OKK'nin kuralları 1/95 sayılı OKK, Gümrük Birliği’nin işleyişinin denetimi ve 2) Ankara Anlaşması ve karşılaşılan sorunlara ortak çözümler oluşturulması 3) Katma Protokolün genel hükümleri hususunda etkin olacak kurumsal işbirliği modelleri Buna karşılık, Katma Protokolün Gümrük Birliğinin oluşturulmasını hükme bağlamıştır. Bu amaca yönelik; kurulmasına ilişkin hükümlerinin uygulanması artık söz Ortaklık Konseyi, Ortaklık Komitesi, Türkiye-AB Karma konusu değildir. Parlamento Komisyonu ve Gümrük İşbirliği Komitesi tesis edilmiştir. Bunlara ek olarak, 1/95 sayılı OKK uyarınca, bilgi ve görüş alışverişi sağlayarak Ortaklık Konseyi’ne tavsiyelerde bulunmak ve görüş bildirmekle yükümlü olan Gümrük Birliği Ortaklık Komitesi Prof. Dr. İsmail Hakkıoluşturulmuştur. İŞCAN 63 Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN 64 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İİBF-İktisat İİBF-İktisat 16  27.05.2024 Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Ankara Anlaşması-Son Dönem-Uygulama Gümrük Birliği sadece sanayi mallarının ve işlenmiş Temel tarım ürünleri için hâlen 1/98 ve 2/2006 sayılı OKK tarım ürünlerinin ticaretini kapsamaktadır. çerçevesinde tercihli ticaret rejimi uygulanmaktadır. İşlenmemiş tarım ürünlerinin serbest dolaşımı, Ankara Kömür ve çelik ürünleri ise 1 Ağustos 1996 tarihinde Anlaşmasının temel amaçlarından biri olmakla beraber yürürlüğe giren Serbest Ticaret Anlaşması kapsamında Türkiye’nin Topluluğun (Birliğin) ortak tarım işlem görmektedir. politikasına uyum sağlayamamış olması nedeniyle Gümrük Birliğinin kurulma sürecinin tamamlanması ile Gümrük Birliğinin kapsamı dışında tutulmuştur. beraber, Türkiye ile Topluluk arasında sanayi ürünleri ticaretinde gümrük vergileri, miktar kısıtlamaları ve eş etkili önlemler kaldırılmış, Türkiye üçüncü ülkelere karşı Topluluğun ortak gümrük tarifesini (OGT) uygulamaya başlamıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 65 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 66 İİBF-İktisat İİBF-İktisat YARARLANILAN KAYNAKLAR 1- Avrupa Birliği ve Türkiye İlişkileri, AOF Yay. 2- http://www.ikv.org.tr 3- http://www.abgs.gov.tr TEŞEKKÜRLER Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 67 İİBF-İktisat 17